พระไตรปิฏกเล่มที่ ๒๗ พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๙ [ฉบับมหาจุฬาฯ]
ขุททกนิกาย ชาดก ภาค ๑
หน้าที่ ๒๙๑-๒๙๒.

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก [๘. อัฏฐกนิบาต]
                                                                 กัจจานิวรรค ๕. คังคมาลชาดก (๔๒๑)
๕. คังคมาลชาดก (๔๒๑)
ว่าด้วยพระปัจเจกพุทธเจ้านามว่าคังคมาละ
	(พระเจ้าอุทัยตรัสถามชายคนหนึ่งว่า)
	[๓๖] แผ่นดินร้อนเหมือนถ่านเพลิง
	        ระอุด้วยทรายที่ร้อนราวกับเถ้าถ่าน ถึงอย่างนั้น
	        เจ้าก็ยังพากเพียรร้องเพลงอยู่ แดดไม่แผดเผาเจ้าหรือ
	[๓๗] เบื้องบนดวงอาทิตย์ก็ร้อน เบื้องล่างทรายก็ร้อน
	        ถึงอย่างนั้น เจ้าก็ยังพากเพียรร้องเพลงอยู่
	        แดดไม่แผดเผาเจ้าหรือ
	(ชายคนนั้นกราบทูลว่า)
	[๓๘] แดดหาแผดเผาข้าพระองค์ไม่
	        แต่แดดคือกามทั้งหลายย่อมแผดเผาข้าพระองค์
	        ขอเดชะพระมหาราชเจ้า เพราะว่าความต้องการมีหลายอย่าง
	        ความต้องการเหล่านั้นย่อมแผดเผาข้าพระองค์ หาใช่แดดไม่
	(พระเจ้าอัฑฒมาสกทรงเปล่งอุทานว่า)
	[๓๙] นี่กาม เราได้เห็นรากเหง้าของเจ้าแล้ว
	        เจ้าเกิดได้เพราะความดำริ เราจะไม่ดำริถึงเจ้าอีก
	        เจ้าจะไม่มีอย่างนี้อีกต่อไป
	(พระเจ้าอัฑฒมาสกทรงแสดงธรรมแก่พสกนิกรว่า)
	[๔๐] กามแม้เพียงเล็กน้อยก็ไม่เพียงพอ แม้มากก็ไม่อิ่ม
	        โอหนอ กามทั้งหลายคนพาลเพ้อรำพันถึง
	        กุลบุตรนักปฏิบัติพึงเว้นได้ขาด
	(พระเจ้าอุทัยทรงเปล่งอุทานว่า)
	[๔๑] การที่เราเป็นพระอุทัยราชาได้บรรลุถึงความเป็นใหญ่
	        นี้เป็นผลแห่งกรรมอันเล็กน้อยของเรา
	        การที่มาณพละกามราคะบวชนั้นชื่อว่าได้ลาภดีแล้ว
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๗ หน้า : ๒๙๑}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก [๘. อัฏฐกนิบาต]
                                                                 กัจจานิวรรค ๖. เจติยราชชาดก (๔๒๒)
	(พระราชชนนีของพระเจ้าพรหมทัตตรัสว่า)
	[๔๒] สัตว์ทั้งหลายละกรรมชั่วได้ด้วยตบะ
	        แต่จะละภาวะแห่งช่างกัลบกและช่างหม้อด้วยตบะได้หรือ
	        คังคมาละ วันนี้เจ้าใช้ตบะข่มขี่
	        ร้องเรียกพระเจ้าพรหมทัตโดยพระนาม
	        จะสมควรแลหรือ
	(พระเจ้าพรหมทัตทรงห้ามพระราชชนนีว่า)
	[๔๓] ขอเดชะเสด็จแม่ จงทอดพระเนตรผลในปัจจุบันเถิด
	        นี้เป็นผลแห่งขันติและโสรัจจะ
	        พวกหม่อมฉันพร้อมทั้งพระราชวงศ์และเสนาอำมาตย์
	        ไหว้ท่านผู้ที่ชนทั้งปวงไหว้แล้ว
	(พระเจ้าพรหมทัตทรงชี้แจงแก่พสกนิกรว่า)
	[๔๔] ท่านทั้งหลายอย่าได้ว่าอะไรๆ ท่านคังคมาลมุนี
	        ผู้ศึกษาอยู่ในข้อปฏิบัติของมุนี
	        เพราะพระคุณเจ้ารูปนี้ได้ข้ามมหาสมุทรคือสังสารวัฏ
	        ซึ่งผู้ที่ข้ามได้แล้วปราศจากความเศร้าโศกเที่ยวไป
คังคมาลชาดกที่ ๕ จบ
๖. เจติยราชชาดก (๔๒๒)
ว่าด้วยพระเจ้าเจติยราช
	(ดาบสถวายโอวาทแด่พระราชาว่า)
	[๔๕] ธรรมย่อมฆ่าผู้ทำลายธรรม
	        ย่อมไม่ฆ่าใครๆ ที่ไม่ทำลายธรรม
	        เพราะเหตุนั้นแล บุคคลไม่ควรทำลายธรรม
	        ขอธรรมที่พระองค์ทรงทำลายแล้วอย่าได้ฆ่าพระองค์เลย
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๗ หน้า : ๒๙๒}

เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับ มจร. เล่มที่ ๒๗ หน้าที่ ๒๙๑-๒๙๒.
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_page.php?book=27&page=291&pages=2&edition=mcu
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :-
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_read.php?B=27&A=8056
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_line.php?B=27&A=8056#p291
สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ 27 :-
https://84000.org/tipitaka/read/?index_27
https://84000.org/tipitaka/read/?index_mcu27
https://84000.org/tipitaka/english/?index_27