ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 11 : PALI ROMAN Sam.A. (sarattha.1)

Hettha dve pitakani vuttani, vinayena vinayapitakam, iti tihi pitakehi pakasitam
patipattim adhuna agatomhiti vadati.
       Mahesakkhahiti mahaparivarahi. Ekekassa hi devaranno kotisatampi
kotisahassampi parivaro hoti, te attanam mahante thane thapetva tathagatam
passanti. Tattha amhadisanam appesakkhanam matugamajatikanam kuto okasoti
dasseti.
       Mayampi agaccheyyamati idam sa devata "sacepi cakkavalam puretva
parisa nisinna hoti, mahataya 1-  buddhavithiya satthu santikam gantum labhati"ti
natva aha. Puccha bhikkhu puccha bhikkhuti thirakaranavasena amenditam 2- katam.
       Akkheyyasanninoti ettha "devo manusso gahattho pabbajito satto
puggalo tisso pusso"tiadina nayena akkheyyato sabbesam akkhanam sabbasam
kathanam vatthubhutato pancakkhandha "akkheyya"ti vuccanti. "satto naro poso
puggalo itthi puriso"ti evam sanna etesam atthi"ti sannino, akkheyyam eva
sannino 3-  akkheyyasannino, pancasu khandhesu sattapuggaladisanninoti attho.
Akkheyyasmim patitthitati pancasu khandhesu atthahakarehi patitthita. Ratto hi
ragavasena patitthito hoti, duttho dosavasena, mulho mohavasena, paramattho
ditthivasena, thamagato anusayavasena, vinibandho 4- manavasena, anitthagato 5-
vicikicchavasena, vikkhepagato uddhaccavasena patitthito hotiti. 6- Akkheyyam
aparinnayati panca khandhe tihi parinnahi aparijanitva. Yogamayanti maccunoti
maccuno yogam payogam pakkhepam upakkhepam upakkamam abbhantaram agacchanti, maranavasam 7-
agacchantiti 8- attho. Evamimaya gathaya kalika 9- kama kathita.
       Parinnayati nataparinna tiranaparinna pahanaparinnati imahi tihi
parinnahi parijanitva. Tattha katama nataparinna? pancakkhandhe parijanati
"ayam rupakkhandho .pe. Ayam vinnanakkhandho, imani nesam
@Footnote: 1 cha.Ma. i. mahatiya   2 cha.Ma. ameditam      3 cha.Ma., i. akkheyyeseva sanninoti
@4 cha.Ma. vinibaddho     5 cha.Ma. anitthangato   6 iti-saddo na dissati
@7 Si. maravasam        8 cha.Ma. gacchantiti     9 ka. kayika
Lakkhanarasapaccupatthanapadatthanani"ti, ayam nataparinna. Katama tiranaparinna? evam natam
katva pancakkhandhe tireti aniccato dukkhato rogatoti dvacattalisaya akarehi,
ayam tiranaparinna. Katama pahanaparinna? evam tirayitva aggamaggena pancasu
khandhesu chandaragam pajahati, ayam pahanaparinna.
       Akkhataram na mannatiti evam tihi parinnahi pancakkhandhe parijanitva
khinasavo bhikkhu akkhataram puggalam na mannati. Akkhataranti kammavasena karakam
veditabbam, akkhatabbam kathetabbam puggalam na mannati, na passatiti attho. Kinti
akkhatabbam? "tisso"ti va "pusso"ti va evam yena kenaci namena va
gottena va pakasetabbam. Tanhi tassa na hotiti tam tassa khinasavassa na
hoti. Yena nam vajjati yena nam "ragena ratto"ti va "dosena duttho"ti va
"mohena mulho"ti vati koci vadeyya, tam karanam tassa khinasavassa natthi.
       Sace vijanasi vadehiti sace evarupam khinasavam janasi, "janami"ti
vadehi. No ce janasi, atha "na janami"ti vadehi. Yakkhati devatam
alapanto aha. Iti imaya kathaya sanditthiko navavidho lokuttaradhammo kathito.
Sadhuti ayacanatthe nipato.
       Yo mannatiti yo attanam "aham samo"ti va "visesi"ti va
"nihino"ti va mannati. Etena "seyyohamasmi"tiadayo tayo mana gahitava.
Tesu gahitesu nava mana gahitava honti. So vivadetha tenati so puggalo
teneva manena yena kenaci puggalena saddhim "kena mam tvam papunasi,
kim jatiya papunasi, udahu gottena, kulapadesena, vannapokkharataya,
bahusaccena, dhutagunena"ti evam vivadeyya. Iti imayapi upaddhagathaya kalika
kama kathita.
       Tisu vidhasuti tisu manesu. "ekavidhena rupasangaho"tiadisu 1- hi kotthaso
"vidha"ti 2- vutto. "kathamvidham silavantam vadanti, kathamvidham pannavantam
vadanti"tiadisu 3- akaro. 4- "tisso ima bhikkhave vidha, katama tisso?
seyyohamasmiti vidha,
@Footnote: 1 abhi. sangani. 34/584/168 rupakanda 2 cha.Ma. vidho 3 sam. saga. 15/95/61 nandanasutta
@4 Ma. sabhavo, atthasasini hanra 448 rupavibhattiekakaniddesavannana
Sadisohamasmiti vidha, hinohamasmiti vidha"tiadisu 1- mano "vidha"ti vutto,
idhapi manova. Tena vuttam "tisu vidhasuti tisu manesu"ti. Avikampamanoti so
puggalo etesu sankhepato tisu, vittharato navasu manesu na kampati na calati.
Samo visesiti na tassa hotiti tassa pahinamanassa khinasavassa "aham sadiso"ti
va "seyyo"ti va "hino"ti va na hotiti dasseti. Pacchimapadam vuttanayameva.
Iti imayapi upaddhagathaya navavidho sanditthiko lokuttaradhammo kathito.
       Pahasi sankhanti "patisankha yoniso aharam ahareti"tiadisu 2-  panna
"sankha"ti agata. "atthi te koci ganako va muddiko va sankhayiko va,
yo pahoti gangaya valikam ganetun"ti 3- ettha ganana. "sannanidana hi
papancasankha"tiadisu 4- kotthaso. "ya tesam tesam dhammanam sankha samanna"ti 5-
ettha pannatti "sankha"ti agata. Idhapi ayameva adhippeta. Pahasi sankhanti
padassa hi ayamattho 6- :- ratto duttho mulhoti imam pannattim khinasavo
pahasi jahi pajahiti.
       Na vimanamajjhagati navabhedam tividhamanam na upagato. Nivasanatthena va
matukucchi "vimanan"ti vuccati, tam ayatim patisandhivasena na upagacchitipi attho.
Anagatatthe atitavacanam. Acchejjiti chindi. Chinnaganthanti cattaro ganthe
chinditva thitam. Anighanti niddukkham. Nirasanti nittanham. Pariyesamanati
olokayamana. Najjhagamunti na adhigacchanti na vindanti na passanti.
Vattamanatthe atitavacanam. Idha va huram vati idha loke va paraloke va.
Sabbanivesanesuti tayo bhava, catasso yoniyo, panca gatiyo, satta vinnanatthitiyo,
nava sattavasa, iti imesu sabbesupi sattanivesanesu evarupam khinasavam
kayassa bheda upapajjamanam va upapannam va 7- na passantiti attho. Imaya
gathaya sanditthikam lokuttaradhammameva kathesi.
@Footnote: 1 sam. maha. 19/162/52  vidhasutta     2 sam. sala. 18/185/131  lokakamagunavagga,-
@  318/221 asivisavagga (sya)        3 sam. sala. 18/756/457 abyakatasamyutta
@4 khu. sutta 25/881/506 kalahavivadasutga  5 abhi. sangani. 34/1313/297 nikkhepakanda
@6 cha.Ma. ayamevattho                 7 cha.Ma. uppajjamanam va uppannam va
       Imanca gatham sutva sapi devata attham sallakkhesi, teneva karanena imassa
khvaham bhantetiadimaha. Tattha papam na kayirati gathaya dasakusalakammapathavasenapi
kathetum vattati atthangikamaggavasenapi. Dasakusalakammapathavasena tava vacasati catubbidham
vacisucaritam gahitam. Manasati tividham manosucaritam gahitam. Kayena va kincana
sabbaloketi tividham kayasucaritam gahitam. Ime tava dasakusalakammapathadhamma honti.
Kame pahayati imina pana kamasukhallikanuyogo patikkhitto. Satima sampajanoti
imina dasakusalakammapathakarakam 1- satisampajannam gahitam. Dukkham na sevetha anatthasanhitanti
imina attakilamathanuyogo patisiddho. Iti devata "ubho ante
vajjetva karakehi 2- satisampajannehi saddhim dasakusalakammapathadhamme tumhehi kathite
ajanami bhagava"ti vadati.
       Atthangikamaggavasena pana ayam nayo:- tasmim kira thane mahatidhammadesana
ahosi. Desanapariyosane sa devata yathatthane thitava desananusarena nanam
pesetva sotapattiphale patitthaya attana adhigatam atthangikamaggam dassenti
evamaha. Tattha vacasati sammavaca gahita, mano pana angam na hotiti manasati
maggasampayuttakacittam 3- gahitam. Kayena va kincana sabbaloketi sammakammanato
gahito, ajivo pana vacakammantapakkhikatta gahitova hoti. Satimati imina
vayamasatisamadhayo gahita. Sampajanoti padena sammaditthi sammasankapPo. Kame
pahaya dukkham na sevethati padadvayena antadvayavajjanam. 4-  Iti ime dve ante
anupagamma majjhimam patipadam tumhehi kathitam ajanami bhagavati vatva tathagatam
gandhamaladihi pujetva padakkhinam katva pakkamiti.
                       Samiddhisuttavannana nitthita.
                         Nandanavaggo dutiyo.
                           -----------
@Footnote: 1 cha.Ma....karanam  2 cha.Ma. vivajjetva karanehi
@3 Si. maggasampayuttam..., cha.Ma. maggasampayuttakam cittam  4 Si. antadvayavajjam



             The Pali Atthakatha in Roman Book 11 page 44-47. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_rm.php?B=11&A=1152&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=11&A=1152&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=15&i=44              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=15&A=248              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=15&A=209              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=15&A=209              Contents of The Tipitaka Volume 15 http://84000.org/tipitaka/read/?index_15

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]