ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 14 : PALI ROMAN An.A. (manoratha.1)

vuttam, tattha panca antaradhanani nama adhigamaantaradhanam patipattiantaradhanam
pariyattiantaradhanam lingaantaradhanam dhatuantaradhananti. Tattha adhigamoti cattaro
magga cattari phalani catasso patisambhida tisso vijja cha abhinnati. So
parihayamano patisambhidato patthaya parihayati. Buddhanam hi parinibbanato
vassasahassameva patisambhida nibbattetum na 1- sakkonti, tato param cha abhinna, tato
tapi nibbattetum
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. na-saddo na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page79.

Asakkonta tisso vijja nibbattenti. Gacchante gacchante kale tapi nibbattetum asakkonta sukkhavipassaka honti. Eteneva upayena anagamino sakadagamino sotapannati. Tesu dharamanesu adhigamo antarahito nama na hoti. Pacchimakassa pana sotapannassa jivitakkhayena adhigamo antarahito nama hotiti. 1- Idam adhigamaantaradhanam nama. Patipattiantaradhanam nama jhanavipassanamaggaphalani nibbattetum asakkonta catuparisuddhisilamattam rakkhanti. Gacchante gacchante kale "silam paripunnam katva rakkhama, padhananca anuyunjama, na ca maggam va phalam va sacchikatum sakkoma, natthi idani ariyadhammapativedho"ti vosanam apajjitva kosajjabahula annamannamm na codenti na sarenti akukkuccaka honti, tato patthaya khuddanukhuddakani maddanti. Gacchante gacchante kale pacittiyathullaccayani apajjanti, tato garukapattim. Parajikamattameva titthati. Cattari parajikani rakkhantanam bhikkhunam satepi sahassepi dharamane patipatti antarahita nama na hoti. Pacchimakassa pana bhikkhuno silabhedena va jivitakkhayena va antarahita hotiti idam patipattiantaradhanam nama. Pariyattiti tepitake buddhavacane 2- satthakatha pali. Yava sa titthati, tava pariyatti paripunna nama hoti. Gacchante gacchante kale kaliyuge 3- rajayuvarajano 4- adhammika honti, tesu adhammikesu rajamaccadayo adhammika honti, tato ratthajanapadavasinoti. Etesam adhammikataya devo na samma vassati, tato sassani na sampajjanti. Tesu asampajjantesu paccayadayaka bhikkhusamghassa paccaye datum na sakkonti, bhikkhu paccayehi kilamanta antevasike sangahetum na sakkonti. Gacchante gacchante kale pariyatti parihayati, atthavasena dharetum na sakkonti, @Footnote: 1 cha.Ma.,i. hoti 2 cha.Ma.,i. tepitakam buddhavacanam 3 cha.Ma.,i. ayam patho na dissati @4 Si. kaliyugarajano

--------------------------------------------------------------------------------------------- page80.

Palivaseneva dharenti. Tato kale gacchante gacchante palimpi sakalam dharetum na sakkonti, pathamam abhidhammapitakam parihayati. Parihayamanam matthakato patthaya parihayati. Pathamameva hi patthanamahapakaranam parihayati, tasmim parihine yamakam, kathavatthu, puggalapannatti, dhatukatha, vibhango, dhammasanganiti. 1- Evam abhidhammapitake parihine matthakato patthaya suttantapitakam parihayati. Pathamam hi anguttaranikayo parihayati, tasmim pathamam ekadasakanipato, tato dasakanipato .pe. Tato ekakanipatoti. Evam anguttare parihine matthakato patthaya samyuttanikayo parihayati. Pathamam hi mahavaggo parihayati, tato salayatanavaggo, khandhakavaggo, nidanavaggo sagathavaggoti. Evam samyuttanikaye parihayante 2- matthakato patthaya majjhimanikayo parihayati. Pathamam hi uparipannasako parihayati, tato majjhimapannasako, tato mulapannasakoti. Evam majjhimanikaye parihine matthakato patthaya dighanikayo parihayati. Pathamam hi patiyavaggo 3- parihayati. Tato mahavaggo, tato silakkhandhakavaggoti. Evam dighanikaye parihine suttantapitakam parihinam nama hoti. Vinayapitakena saddhim jatakameva dharenti. Vinayapitakam lajjinova dharenti, labhakama pana "suttante kathitepi sallakkhenta natthi"ti jatakameva dharenti. Gacchante gacchante kale jatakampi dharetum na sakkonti. Atha nesam pathamam vessantarajatakam parihayati, tato patilomakkamena punnakajatakam, mahanaradajatakam 4- pariyosane apannakajatakam parihayati. Evam jatake parihine vinayapitakameva dharenti. Gacchante gacchante kale vinayapitakampi 5- dharetum na sakkonti. Tato 5- matthakato patthaya parihayati. Pathamam hi parivaro parihayati, tato khandhako, bhikkhunivibhango, mahavibhangoti anukkamena 6- uposathakkhandhakamattameva dharenti. Tadapi pariyatti antarahitava na hoti. Yava pana manussesu catuppadika gatha parivattita 7- tava pariyatti @Footnote: 1 cha.Ma.,i. dhammasangahoti 2 cha.Ma.,i. parihine 3 cha.Ma. pathikavaggo @4 Si.,i. mahanaradakassapajatakanti, cha.Ma. mahanaradajatakanti 5-5 cha.Ma. ime patha @na dissanti 6 ka. bhikkhunivibhangoti tato anukkamena @7 cha.Ma. catuppadikagathapi pavattati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page81.

Antarahitava na hoti. Yada saddho pasanno raja hatthikkhandhe suvannacankotakamhi satasahassathavikam thapapetva "buddhehi kathitam catuppadikam gatham jananta imam satasahassam 1- ganhantu"ti nagare bherim carapetva ganhanakam alabhitva ekavaram carapitenapi sunantapi honti asunattaya 2- yavatatiyam carapetva ganhanakam alabhitva rajapurisa tam satasahassathavikam 3- puna rajakulam pavesenti, tada pariyatti antarahita nama hotiti. 4- Idam pariyattiantaradhanam nama. Gacchante gacchante kale civaragahanam pattagahanam samminjanapasaranam alokitavilokitam na pasadikam hoti, niganthasamano 5- viya alabupattam bhikkhu pattam aggabahaya pakkhipitva adaya vicaranti, ettavatapi lingam anantarahitameva hoti. Gacchante gacchante kale aggabahato otaretva hatthena va sikkaya va olambetva 6- vicaranti, civarampi rajanasaruppam akatva otthatthivannam katva vicaranti. Gacchante gacchante kale rajanam na hoti dasacchindanampi ovattikavijjhanampi, kappamattam katva valanjenti. Puna ovattikam vissajjetva 7- kappam na karonti. Tato ubhayam akatva dasa chetva paribbajaka viya vicaranti. Gacchante gacchante kale "ko imina amhakam attho"ti khuddakam kasayakhandam hatthe va givayam va bandhanti, kesesu va alliyapenti, darabharanam va karonta kasitva vapitva jivitam kappenta vicaranti. Tada dakkhinam dento jano samgham uddissa etesam deti. 8- Idam sandhaya bhagavata vuttam "bhavissanti kho panananda anagatamaddhanam gotrabhuno kasavakantha dussila papadhamma, tesu dussilesu papadhammesu 9- samgham uddissa danam dassanti. Tadapaham ananda samghagatam dakkhinam asankheyyam appameyyam vadami"ti. 10- Tato gacchante gacchante kale nanavidhani kammani karonta "papanco nama esa, kim imina amhakan"ti kasavakhandam chaddetva 11- aranne khipanti. Etasmim kale lingam @Footnote: 1 cha.Ma.,i. sahassam 2 cha.Ma. "ekavaram carapite nama sunantapi honti @assunantapi"ti 3 cha.Ma.,i. sahassathavikam 4 cha.Ma. hoti 5 cha.Ma.....samana @6 Si. olaggetva, cha.Ma. olambitva 7 cha.Ma.,i. vijjhitva @8 cha.Ma. denta...denti 9 pali.,cha.Ma. ayam patho natthi @10 Ma.u. 14/380/325 dakkhinavibhangasutta 11 cha.Ma.,i. chinditva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page82.

Antarahitam nama hoti. Kassapadasabalassa kira kale tesam tesam setakani vatthani 1- parupitva caranam caritam jatanti idam lingaantaradhanam nama hoti. Dhatuantaradhanam nama 2- evam veditabbam:- tini parinibbanani kilesaparinibbanam khandhaparinibbanam dhatuparinibbananti. Tattha kilesaparinibbanam bodhipallanke ahosi, khandhaparinibbanam nama kusinarayam, dhatuparinibbanam anagate bhavissati. Katham? tato tattha tattha sakkarasammanam alabhamana dhatuyo buddhanam adhitthanabalena Sakkarasammanalabhanakatthanam gacchanti. Gacchante gacchante kale sabbatthanesu sakkarasammano na hoti. Sasanassa osakkamanakale imasmim tambapannidipe dhatuyo sannipatitva mahacetiyam gamissanti mahacetiyato nagadipacetiyam tato bodhipallankam gamissanti. Nagabhavanatopi devalokatopi brahmalokatopi dhatuyo bodhipallankameva gamissanti. Sasapamattapi dhatu na antara nassissati. 3- Sabba dhatuyo mahabodhimande sannipatitva buddharupam gahetva bodhimande pallankena nisinnam buddhasariram 4- dassenti. 5- Dvattimsamahapurisalakkhanani asityanubyanjanani byamappabhati sabbam paripunnameva hoti. Tato yamakapatihariyadivase viya patihariyam katva dassenti. 5- Tam thanam 6- manussabhutasatto nama tattha gato 7- natthi, dasasahassacakkavale pana devata sabbava santipatitva "ajja dasabalo parinibbayati, itodani patthaya andhakaram bhavissati"ti paridevanti. Atha dhatusarirato tejo samutthaya tam sariram apannattikabhavam 8- gameti. Dhatusarirato samutthita jala yava brahmaloka uggacchanti, 9- sasapamattayapi dhatuya sati ekajalava bhavissati. Dhatusu pariyadanam gatasu pacchijjissati. Evam mahantam anubhavam dassetva dhatuyo antaradhayanti. Tada devasangho 10- buddhanam parinibbutadivase viya dibbagandhamalaturiyadihi sakkaram katva tikkhattum padakkhinam @Footnote: 1 cha.Ma.,i. kalato patthaya yonakanam setavattham 2 cha.Ma. pana 3 cha.Ma. sasanassa hi @osakkanakale imasmim tambapannidipe sabba dhatuyo santipatitva mahacetiyam, tato @nagadipe rajayatanacetiyam, tato bodhipallankam gamissanti. .... na nassissati @4 cha.Ma.,i. nisinnabuddhasarirasirim 5 Ma. dassessanti 6 cha.Ma. tada @7 Si.,i. ganta 8 Ma. apannakabhavam 9 cha.Ma. uggacchissati 10 Si. sannipatito @devasamgho, cha.Ma. sannipatita devasamgha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page83.

Katva vanditva "anagate uppajjanakabuddham passitum labhissama bhagava"ti vatva sakasakatthanameva gacchati. 1- Idam dhatuantaradhanam nama. Imassa pancavidhassa antaradhanassa pariyattiantaradhanameva mulam. Pariyattiya hi antarahitaya patipatti antaradhayati, pariyattiya thitaya titthati. 2- Teneva imasmim dipe candalatissamahabhaye sakko devaraja mahaulumpam mapetva bhikkhunam arocapesi "mahantam bhayam bhavissati, na samma devo vassissati, bhikkhu paccayehi kilamanta pariyattim dharetum na sakkhissanti, paratiram gantva ayyehi jivitam rakkhitum vattati. Imam mahaullumpam aruyha gacchatha bhante. Yesam ettha nisajjatthanam nappahoti, te katthakhandepi uram thapetva gacchantu sabbesampi bhayam na bhavissati"ti. Tada samuddatiram gantva satthi bhikkhu katikam katva "amhakam ettha gamanakiccam natthi, mayam idheva hutva tepitakam rakkhissama"ti tato nivattitva dakkhinamalayajanapadam gantva kandamulapannehi jivitam kappenta vasimsu. Kaye vahante nisiditva sajjhayam karonti, avahante valikam ussapetva 3- parivaretva sisani ekatthane katva pariyattim sammasanti. Imina niyamena dvadasa samvaccharani satthakatham tepitakam paripunnam dharayimsu. 4- Bhaye vupasante sattasata bhikkhu attano gatatthana 5- satthakathe tepitake ekakkharampi ekabyanjanampi avinasetva imameva dipamagamma kallagamajanapade mandalaramaviharam pavisimsu. Theranam agamanapavuttim 6- sutva imasmim dipe ohina satthi bhikkhu "there passissama"ti gantva therehi saddhim tepitakam sodhenta ekakkharampi ekabyanjanampi asamentam nama na passimsu. Tasmim thane theranam ayam katha udapadi "pariyatti nu kho sasanassa mulam, udahu patipatti"ti. Pamsukulikatthera "patipatti mulan"ti ahamsu, dhammakathika "pariyatti"ti. Atha te thera "tumhakam @Footnote: 1 cha.Ma. gacchanti 2 cha.Ma. patipatti patitthati 3 cha.Ma. ussaretva 4 cha.Ma. katva @dharayimsu 5 cha.Ma. gatatthane 6 Si. agatapavattim, cha.Ma. agamanappavattim

--------------------------------------------------------------------------------------------- page84.

Dvinnampi jananam vacanamatteneva na karoma jinabhasitam suttam aharatha"ti ahamsu. Suttam aharitum na bharoti 1- "ime ca subhadda bhikkhu samma vihareyyum, asunno loko arahantehi assati 2- patipattimulakam maharaja satthusasanam patipattiyam saritam 3- patipattiyam dharantam 4- titthati"ti 5- suttam aharimsu. Imam suttam sutva dhammakathika attano vadathapanatthaya imam suttam aharimsu:- "yava titthanti suttanta vinayo yava dippati tava dakkhanti 6- alokam suriye abbhutthite yatha. Suttantesu asantesu pamutthe vinayepi ca tamo bhavissati loke suriye atthangate yatha. Suttante rakkhite sante patipatti hoti rakkhita patipattiyam thito dhiro yogakkhema na dhamsati"ti. Imasmim sutte ahate pamsukulikatthera tunhi ahesum, dhammakathikattheranamyeva vacanam purato ahosi. Yatha hi gavasatassa va gavasahassassa va antare pavenipalikaya dhenuya asatiyeva vamso paveni 7- na ghatiyati, evameva 8- araddhavipassakanam bhikkhunam satepi sahassepi samvijjamane pariyattiya asati ariyamaggapativedho nama na hoti. Yatha ca nidhikumbhiya jananatthaya pasanapitthe akkharesu thapitesu 9- yava akkhara dharanti, tava nidhikumbhiyo nattha nama na honti, 10- evameva pariyattiya dharamanaya sasanam antarahitam nama na hotiti. Dutiyapamadadivaggavannana nitthita. Dasamo vaggo. @Footnote: 1 Ma. na garuti 2 di.Ma. 10/214/133 subhaddaparibbajakavatthu @3 cha.Ma.,i. patipattisarakam 4 cha.Ma. patipattiya dharantaya @5 milinda. 7/136 saddhammantarapanha (parivattitapotthake) 6 Ma. rakkhanti 7 Ma. sa @paveni 8 cha.Ma. evamevam. evamuparipi 9 Si. upanibaddhesu @10 cha.Ma. nidhikumbhi....hoti


             The Pali Atthakatha in Roman Book 14 page 78-84. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_rm.php?B=14&A=1833&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=14&A=1833&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=99              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=387              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=413              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=413              Contents of The Tipitaka Volume 20 http://84000.org/tipitaka/read/?index_20

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]