ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 15 : PALI ROMAN An.A. (manoratha.2)

                       19. 4. Yodhajivavagga 1-
                        1. Yodhajivasuttavannana
     [181] Catutthassa pathame thanakusaloti yena thanena thito aviradhetva vijjhitum
sakkoti, tasmim thane kusalo. Sesam hettha vuttanayeneva veditabbam.
                        2. Patibhogasuttavannana
     [182] Dutiye natthi koci patibhogoti ahamettha 2- patibhogoti evam patibhogo
bhavitum samattho nama natthi. Jaradhammanti jarasabhavam. Eseva nayo sabbattha.
                          3. Sutasuttavannana
     [183] Tatiye natthi tato dosoti tasmim doso nama natthiti attho.
                         4. Abhayasuttavannana
     [184] Catutthe kicchajivitakaranatthena rogova rogatanko nama. Phutthassati
tena rogatankena samannagatassa. Urattalim kandatiti uram taletva rodati.
Akatakalyanotiadisu kalyanam vuccati punnakammam, tam akatam etenati akatakalyano.
Sesapadesupi eseva nayo. Punnakammameva hi kosallasambhutatta kusalam, bhitassa
parittayakatta 3- bhiruttananti vuccati. Katapapotiadisu papam vuccati lamakam
akusalakamamam. Luddanti kakkhalakammam. Kibbisanti samalam aparisuddhakammam. Kankhihotiti
buddhadhammasamghagunesu ceva sikkhaya ca pubbante ca aparante ca pubbantaparante  ca
paticcasamuppade cati atthasu thanesu kankhaya samannagato hoti. Vicikicchiti
vicikicchaya samannagato sasanasaddhamme na nitthangato, uggahaparipucchavasena nittham
gantum na sakkoti. Imina nayena sabbattha attho veditabbo.
@Footnote: 1 cha.Ma. brahmanavagga     2 cha.Ma. aham te    3 Ma. bhayaparittanatta
                      5. Samanasaccasuttavannana 1-
     [185] Pancame brahmanasaccaniti brahmananam saccani. So tena
na samanoti so khinasavo tena saccena "aham samano"ti tanhamanaditthihi
na mannati. Sesapadesupi eseva nayo. Yadeva tattha saccam, tadabhinnayati yam
tattha "sabbe pana avajjha"ti patipattiya saccam tatham aviparitam. Imina vacisaccam
abbhantaram katva paramatthasaccam nibbanam dasseti. Tadabhinnayati tam ubhayampi
abhivisitthaya pannaya janitva. Anudayaya anukampaya patipanno hotiti anudayatthaya
ca anukampaya ca ya patipada, tam patipanno hoti, puretva thitoti attho.
Sesapatipadasupi 2- eseva nayo.
     Sabbe kamati sabbe vatthukama sabbe kilesakama. Iti vadam brahmano
saccam ahati evampi vadanto khinasavabrahmano saccameva aha. Sabbe bhavati
kamabhavadayo tayopi. Naham kvaciniti ettha pana catukkotika sunnata kathita.
Ayam hi "naham 3- kvacini"ti kvaci attanam na passati. Kassaci kincanatasminti
attano attanam kassaci parassa kincanabhave upanetabbam na passati, bhatikatthane
bhataram, sahayatthane sahayam, parikkharatthane va parikkharam mannitva upanetabbam
na passatiti attho. Na ca mama kvaciniti ettha mama saddam tava thapetva "na
ca kvaci parassa ca attanam kvaci na passati"ti ayamattho. Idani "mama saddam
aharitva mama kasminci kincanam natthi"ti yo 4- parassa atta ma kisminci
kincanabhave atthiti na passati, attano bhatikatthane bhataram, sahayatthane sahayam,
parikkharatthane va parikkharanti kisminci thane parassa attanam imina
kincanabhavena upanetabbam na passatiti attho. Evamayam yasma neva katthaci attanam
@Footnote: 1 cha.Ma. brahmanasaccasuttavannana       2 Ma. sesapadesupi
@3 Ma. nama                       4 cha.Ma. so
Passati, na tam parassa kincanabhave upanetabbam passati, na parassa attanam passati,
na parassa attano kincanabhave upanetabbam passatiti. Iti vadam brahmanoti
evam catukkotikam sunnatam vadantopi khinasavabrahmano tassa patipadaya samma
patividdhatta saccameva aha, na musati sabbesupi varesu mannananam pahinattayeva
na mannatiti ca attho veditabbo. Akincannamyeva patipadanti kincanabhavavirahitam
nippalibodham niggahanameva patipadam. Patipanno hoti puretva thito.
     Imani kho paribbajaka cattari brahmanasaccani maya sayam abhinna
sacchikatva paveditaniti yani tumhe bhovadibrahmananam saccani vadetha, tehi
annani maya imani bahitapapabrahmanassa cattari saccani catuhi maggehi
solasavidhena kiccena janitva paccakkham katva paveditani desitani jotitaniti
attho. Iti imasmim sutte catusupi  thanesu khinasavassa vacisaccameva kathitanti.
                        6. Ummaggasuttavannana
     [186] Chatthe parikassatiti akaddhiyati. Ummaggoti ummujjanam, pannagamananti
attho. Pannaeva va ummujjanatthena ummaggoti vuccati. So ca 1- patibhanatthena
patibhanam. Cittassa uppannassa vasam gacchatiti ye cittassa vasam gacchanti,
tesamyevettha gahanam veditabbam. Atthamannaya dhammamannayati atthanca palinca janitva.
Dhammanudhammapatipanno hotiti lokuttaradhammassa anucchavikam dhammam saha silena
pubbabhagapatipadam patipanno hoti. Nibbedhikapannoti nibbijjhanakapanno. Idam
dukkhanti thapetva tanham sesam tebhumikam khandhapancakam dukkhanti vuttam 2- hoti.
Pannayati maggapannaya. Ayam dukkhasamudayoti vattamulikatanha tassa dukkhassa
samudayoti vuttam 2- hoti. Imina upayena sesadvayepi attho veditabbo.
Catutthapanhavissajjanena arahattaphalam kathitanti veditabbam.
@Footnote: 1 cha. sava     2 cha.Ma. sutam
                        7. Vassakarasuttavannana
     [187] Sattame todeyyassati tudigamavasikassa. Parisatiti sannipatitaya
parisaya. Paruparambham vattentiti paragaraham pavattenti kathenti. Balo ayam rajatiadi
yam te uparambham pavattenti, tassa dassanattham vuttam. Samane ramaputteti udake
ramaputte. Abhippasannoti atikkamma pasanno. Paramanipaccakaranti uttamanipatakiriyam
nicavuttim. Pariharakati paricaraka. Yamakotiadini tesam namani. Tesu hi eko
yamako nama, eko moggallo nama, eko uggo nama, eko navindaki nama,
eko gandhabbo nama, eko aggivesso nama. Tyassudanti ettha assudanti
nipatamattam, te attano parisati nisinneti attho. Imina nayena netiti imina
karanena anuneti janapeti. Karaniyadhikaraniyesuti panditehi kattabbakiccesu ca
atirekakattabbakiccesu ca. Vacaniyadhivacaniyesuti vattabbesu ca atirekavattabbesu ca.
Alamatthadasatarehiti ettha atthe passitum samattha alamatthadasa, te atisitva 1- thita
alamatthadasatara, tehi alamatthadasatarehi. Alamatthadasataroti alamatthadasataya uttaritaro,
chekehi chekataro panditehi panditataroti pucchanto evamaha. Athassa te
patipucchanta evam bhotiadimahamsu. Iti brahmano attano sappurisataya tam
eleyyarajanampi tassa parivarakepi 2- udakampi ramaputtam pasamsi. Andho viya hi
asappuriso, cakkhuma viya sappuriso, yatha andho neva anandham na andham passati, evam
asappuriso neva sappurisam nasappurisam janati. Yatha cakkhuma andhampi anandhampi
passati, evam sappuriso sappurisampi asappurisampi janati. Todeyyopi
sappurisataya asappurise annasiti imamatthavasam paticca tutthamanaso brahmano
acchariyam bho gotamatiadini vatva tathagatassa bhasitam anumoditva sakkaritva 3-
pakkami.
                         8. Upakasuttavannana
     [188] Atthame upakoti tassa namam. Mandikaputtoti mandikaya putto.
Upasankamiti so kira devadattassa upatthako, "kim nu kho sattha mayi attano
@Footnote: 1 Ma. atikkamitva   2 Si. paricavakepi, cha.Ma. parivarikepi
@3 cha.Ma. ayam patho na dissati
Santikam upagate 1- vannam kathessati, udahu avannan"ti parigganhanattham upasankami.
"nerayiko devadatto kappattho 2- atekiccho"ti 3- vacanam sutva sattharam ghattetukamo
upasankamitipi vadanti. Paruparambham vattetiti paragaraham katheti. Sabbo so na
upapadetiti sabbopi so kusaladhammam na uppadeti, attano va vacanam uppadetum
anucchavikam katum na sakkoti. Anupapadento garayho hotiti kusalakammam uppadetum
asakkonto attano ca vacanam upapannam anucchavikam katum asakkonto garayho
hoti. Upavajjoti upavaditabbo ca hoti, vajjena va upeto hoti, sadoso
hotiti attho.
     Atha bhagava tassa vadam gahetva tasseva givayam patimuncanto paruparambhanti-
adimaha. Ummujjamanakamyevati udakato sisam ukkhipantamyeva. Tattha aparimanapadati-
adisu 4- tasmim akusalanti pannapane padanipi akkharanipi dhammadesanapi
aparimanayeva. Itipidam akusalanti idampi akusalam idampi akusalam iminapi karanena
iminapi karanena akusalanti evam akusalapannattiyam agatani padanipi 5- aparimanani.
Athapi 6- annenakarena tathagato tam dhammam deseyya, evampissa desana aparimana
bhaveyya. Yathaha "apariyadinnavassa tathagatassa dhammadesana, apariyadinnam dhammapada-
byanjanan"ti. 7- Imina upayena sabbavaresu attho  veditabbo. Yava dhamsi
vatayanti yava gunadhamsi vata ayam. Lonakaradarakoti lonakaragamadarako. Yatra hi namati yo
hi nama. Apasadetabbam 8- mannissatiti ghattetabbam mannissati. Apehiti apagaccha, ma
me purato atthasi, evanca pana vatva givayam ganhapetva nikkaddhapesiyevati.
@Footnote: 1 Ma. upatthakassa                     2 Ma. kappatthayi
@3 vi.cu. 7/348/144 samghabhedakkhandhaka       4 Si. aparimanapadatiadisu
@5 Si. agatani idanipi, cha.Ma. agatanipi   6 Ma. tathapi
@7 Ma. mu. 12/161/125 mahasihanadasutta    8 cha.Ma. asadetabbam
                       9. Sacchikaraniyasuttavannana
     [189] Navame kayenati namakayena. Sacchikaraniyati paccakkham katabba.
Satiyati pubbenivasanussatiya. Cakkhunati dibbacakkhuna. Pannayati jhanapannaya
vipassanapanna sacchikatabba, vipassanapannaya maggapanna, maggapannaya
phalapanna, phalapannaya paccavekkhanapanna sacchikatabba, pattabbati attho.
Asavanam khayasankhatam pana arahattam paccavekkhanavasena paccavekkhanapannaya sacchikaraniyam
namati.
                        10. Uposathasuttavannana
            [190] Dasame tunhibhutam tunhibhutanti yato yato anuviloketi, tato tato
tunhibhutameva. Bhikkhu amantesiti patipattisampanne bhikkhu pasannehi cakkhuhi
anuviloketva uppannapamojjo 1- dhammam thometukamataya amantesi. Apalapati
palaparahita. Itaram tasseva vevacanam. Suddhati nimmala. Sare patitthitati siladisare
patitthita. Alanti yuttam. Yojanaganananiti 2- ekam yojanam yojanameva, dasapi yojanani
yojananeva. Tato uddham "yojanagananani"ti vuccati. Idha pana yojanasatampi yojanasahassampi
adhippetam. Putosenapiti putosam vuccati patheyyam, patheyyam gahetvapi
upasankamitum yuttamevati attho. Putamsenatipi patho. Tassattho:- puto amse
assati putamso, tena putamsena, amsena patheyyaputam vahantenapiti vuttam hoti.
     Idani evarupehi evarupehi ca gunehi samannagata ettha bhikkhu atthiti
dassetum santi bhikkhavetiadimaha. Tattha devappattati upapattidevanibbattakam
dibbaviharam dibbaviharena ca arahattam patta. Brahmappattati niddosatthena
brahmabhavasadhakam brahmaviharam brahmaviharena ca arahattam patta. Anenjappattati
@Footnote: 1 cha.Ma. uppannadhammapamojjo        2 Si. yojanagananiti. evamuparipi
Aninjanabhavasadhakam anenjam anenjena ca arahattam patta. Ariyappattati
puthujjanabhavam atikkamma ariyabhavam patta. Evam kho bhikkhave bhikkhu devappatto
hotitiadisu evam rupavacaracatutthajjhane thatva cittam vivattetva arahattam patto
devappatto nama hoti, catusu brahmaviharesu thatva cittam vivattetva arahattam
patto brahmappatto nama, catusu arupajjhanesu thatva cittam vivattetva arahattam
patto anenjappatto nama. Idam dukkhantiadihi catuhi saccehi cattaro magga
tini ca phalani kathitani. Tasma imam ariyadhammam patto bhikkhu ariyappatto nama
hotiti.
                        Yodhajivavaggo catuttho.
                        ----------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 15 page 404-410. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_rm.php?B=15&A=9280&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=15&A=9280&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=530              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=6242              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=6397              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=6397              Contents of The Tipitaka Volume 20 http://84000.org/tipitaka/read/?index_20

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]