ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 21 : PALI ROMAN Dha.A.4 pandita-sahassavagga

page74.

Sandhicchedo. Kusalakusalakammavijassa khinatta nibbattanavakaso hato assati hatavakaso. Catuhi maggehi kattabbakiccassa katatta sabbasa imina vantati vantaso. Yo pana evarupo naro, sa ve patividdhalokuttaradhammataya purisesu uttamabhavampattoti purisuttamoti. Gathavasane te arannaka timsamatta bhikkhu saha patisambhidahi arahattam papunimsu, sesamahajanassapi satthika dhammadesana ahositi. Sariputtattheravatthu. ---------- 9. Khadiravaniyarevatattheravatthu. (79) "game vati imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto khadiravaniyarevatattheram arabbha kathesi. Ayasma hi sariputto sattasitikotidhanam pahaya pabbajitva "cala, upacala, sisupacalati tisso bhaginiyo "cundo, upasenoti ime dve bhataro pabbajesi. Revatakumaro ekova gehe avasittho. Athassa mata cintesi "mama putto upatisso ettakam dhanam pahaya pabbajitva tisso bhaginiyo dve ca bhataro pabbajesi, revato ekova avasittho; sace imampi pabbajessati, ettakam no dhanam nassissati, kulavamso pacchijjissati;

--------------------------------------------------------------------------------------------- page75.

Daharakaleyeva nam gharavasena bandhissamiti. Sariputtattheropi patikacceva bhikkhu anapesi "sace avuso revato pabbajitukamo agacchati, agatamattameva nam pabbajeyyatha; mama matapitaro micchaditthika, kintehi apucchitehi, ahameva tassa mata ca pita cati. Matapissa revatakumaram sattavassikameva gharabandhanena bandhitukama samajatike kule kumarikam varetva divasam vavatthapetva kumaram mandetva pasadhetva mahata parivarena saddhim adaya kumarikaya natigharam agamasi. Atha nesam katamangalanam dvinnampi natakesu sannipatitesu, udakapatiyam hatthe otaretva mangalani vatva kumarikaya vuddhim akankhamana nataka "tava ayyikaya ditthadhammam passa, ayyika viya ciram jiva ammati ahamsu. Revatakumaro "ko nu kho imissa ayyikaya ditthadhammoti cintetva "katara imissa ayyikati pucchi. Atha nam ahamsu "tata kim na passasi imam visavassasatikam khandadantam palitakesam valitatacam tilakahatagattam gopanasivankam, esa etissa ayyikati. "kim pana ayampi evarupa bhavissatiti. "sace jivissati, bhavissati tatati. So cintesi "evarupampi nama sariram jaraya imam vippakaram papunissati, idam me bhatara upatissena dittham bhavissati, ajjeva maya palayitva pabbajitum vattatiti. Atha nam nataka kumarikaya saddhim ekayanam aropetva adaya pakkamimsu. So thokam gantva sarirakiccam apadisitva "thapetha tava

--------------------------------------------------------------------------------------------- page76.

Yanam, otaritva agamissamiti yana otaritva ekasmim gumbe thokam papancam katva agamasi. Punapi thokam gantva teneva apadesena otaritva abhiruhitva punapi tatheva akasi. Athassa nataka "addha imassa utthanani vattantiti sallakkhetva natidalham arakkham karimsu. So punapi thokam gantva teneva apadesena otaritva "tumhe pajenta purato gacchatha, mayam pacchato sanikam agamissamati vatva otaritva gumbabhimukho ahosi. Natakapissa "pacchato agamissatiti sannaya yanam pajenta agamamsu. Sopi tato palayitva, ekasmim padese timsamatta bhikkhu vasanti, tesam santikam gantva vanditva aha "pabbajetha mam bhanteti. "avuso tvam sabbalankarappatimandito, mayam te raputtabhavam va amaccaputtabhavam va na janama, katham tam pabbajessamati. "tumhe mam bhante na janathati. "na janamavusoti. "aham upatissassa kanitthabhatikoti. "ko esa upatisso namati. "bhante bhadanta mama bhataram `sariputtoti vadanti, tasma `upatissoti vutte, na janantiti. "kim pana sariputtattherassa kanitthabhatikoti. "ama bhanteti. "tenahi ehi, bhatara te anunnatamevati vatva tassa abharanani omuncapetva ekamante thapapetva tam pabbajetva therassa sasanam pahinimsu. Thero tam sutva bhagavato arocesi "bhante `arannakabhikkhuhi kira revato pabbajitoti sasanam pahinimsu,

--------------------------------------------------------------------------------------------- page77.

Gantva tam passitva agamissamiti. Sattha "adhivasehi tava sariputtati gantum nadasi. Thero puna katipahaccayena sattharam apucchi. Sattha "adhivasehi tava sariputta, mayampi gamissamati neva gantum adasi. Samaneropi "sacaham idha vasissami, nataka mam anubandhitva pakkosapessantiti tesam bhikkhunam santika yava arahatta kammatthanam ugganhitva pattacivaramadaya carikancaramano tato timsayojanikatthane khadiravanam gantva antovasseyeva temasabbhantare saha patisambhidahi arahattam papuni. Theropi pavaretva sattharam puna tattha gamanatthaya apucchi. Sattha "mayampi gamissama sariputtati pancahi bhikkhusatehi saddhim nikkhami. Thokam gatakale anandatthero dvedhapathe thatva sattharam aha "bhante revatassa santikam gamanamaggesu ayam pariharapatho satthiyojaniko manussavaso, ayam ujumaggo timsayojaniko amanussapariggahito; katarena gacchamati. "sivali pana ananda amhehi saddhim agatoti. "ama bhanteti. "sace sivali agato, ujumaggameva ganhahiti. Sattha kira "aham tumhakam yagubhattam uppadessami, ujumaggam ganhathati avatva "tesam tesam jananam punnassa vipakadanatthanam etanti natva "sace sivali agato, ujumaggam ganhahiti aha. Satthari pana tam maggam patipanne, devata "amhakam ayyassa sivalittherassa sakkaram

--------------------------------------------------------------------------------------------- page78.

Karissamati cintetva ekekayojane vihare 1- karetva ekayojanato uddham gantum adatva patova utthaya dibbani yaguadini gahetva "amhakam ayyo sivalitthero kaham nisinnoti vicaranti. Thero attano abhihatam buddhappamukhassa bhikkhusanghassa dapesi. Evam sattha saparivaro timsayojanikam kantaram sivalittherasseva punnam anubhavamano agamasi. Revatattheropi satthu agamanam natva bhagavato gandhakutim mapetva panca kutagarasatani panca cankamanasatani panca rattitthanadivatthanasatani ca mapesi. Sattha tassa santike masamattameva vasi. Tasmim vasamanopi sivalittherasseva punnam anubhavi. Tattha pana dve mahallakabhikkhu satthu khadiravanam pavisanakale evam cintayimsu "ayam bhikkhu ettakam navakammam karonto kim sakkhissati samanadhammam katum, sattha `sariputtassa kanitthoti mukholokanakiccam karonto evarupassa navakammikassa santikam agatoti. Satthapi tam divasam paccusakale lokam olokento te bhikkhu disva tesam cittavaram annasi; tasma tattha masamattam vasitva nikkhamanadivase, yatha te bhikkhu attano telanalinca udakatumbanca upahana ca pammussanti; tatha adhitthahitva nikkhamanto viharupacarato bahi nikkhantakale iddhim vissajjesi. Atha te bhikkhu "maya idancidanca pammuttham, mayapi pammutthanti ubhopi nivattitva tam thanam @Footnote: 1. Si. Yu. viharam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page79.

Asallakkhetva khadirarukkhakantakehi vijjhiyamana vicaritva ekasmim khadirarukkhe olambantam attano bhandakam disva adaya pakkamimsu. Satthapi bhikkhusangham adaya puna masamattameva sivalittherassa punnam anubhavamano gantva pubbaramam pavisi. Atha te mahallakabhikkhu patova mukham dhovitva "agantukabhattadayikaya visakhaya ghare yagum pivissamati gantva yagum pivitva khajjakam khaditva nisidimsu. Atha ne visakha pucchi "tumhe hi bhante satthara saddhim revatattherassa vasanatthanam agamitthati. "ama upasiketi. "ramaniyam bhante therassa vasanatthananti. "kuto tassa ramaniyata, setakantakakhadirarukkhagahanam petanam 1- nivasanatthanasadisam upasiketi. Athanne dve daharabhikkhu agamimsu. Upasika tesampi yagukhajjakani datva tatheva pucchi. Te ahamsu "na sakka upasike vannetum, sudhammadevasabhasadisam, iddhiya abhisankhatam viya therassa vasanatthananti. Upasika cintesi "pathamam agatabhikkhu annatha vadimsu, ime annatha vadanti; pathamam agatabhikkhu kincideva pammussitva iddhiya vissatthakale patinivattitva gata bhavissanti, ime pana iddhiya abhisankharitva nimmitakale gata bhavissantiti attano panditabhavena etamattham natva "satthu agamanakale pucchissamiti atthasi. Tato muhuttasseva sattha bhikkhusanghaparivuto visakhaya geham gantva pannattasane nisidi. Sa buddhappamukham bhikkhusangham @Footnote: 1. Yu. tapasanam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page80.

Sakkaccam parivisitva bhattakiccavasane sattharam vanditva patipucchi "bhante tumhehi saddhim gatabhikkhusu ekacce `revatattherassa vasanatthanam khadiragahanam arannanti vadanti, ekacce `ramaniyanti vadanti; kinnu kho etanti. tam sutva sattha "upasike gamo va hotu arannam va, yasmim thane arahanto viharanti, tam ramaniyamevati vatva anusandhim ghatetva dhammam desento imam gathamaha "game va yadivaranne ninne va yadi va thale yattha arahanto viharanti, tam bhumiramaneyyakanti. Tattha "kincapi arahanto gamante kayavivekam na labhanti, cittavivekam pana labhanteva; tesam hi dibbappatibhaganipi arammanani cittam caletum na sakkonti; tasma gamo va hotu arannadinam va annataram, yattha arahanto viharanti. Tam bhumiramaneyyakanti: so bhumippadeso ramaniyoevati attho. Desanavasane bahu sotapattiphaladini papunimsu. Aparena samayena bhikkhu katham samutthapesum "avuso kena nu kho karanena ayasma sivalitthero sattadivasasattamasadhikani satta vassani 1- matu kucchiyam vasi, kena niraye paci, kena evam labhaggayasaggappatto jatoti. Sattha tam katham sutva "bhikkhave kim kathethati pucchitva, "bhante idannamati vutte, tassayasmato pubbakammam kathento aha @Footnote: 1. khuddakanikayassa udane pana suppavasa koliyadhita satta vassani @gabbham dhareti sattaham mulhagabbhati dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page81.

"bhikkhave ito ekanavutikappe vipassi bhagava loke uppajjitva ekasmim samaye janapadacarikam caritva pitu nagaram paccagamasi. Raja buddhappamukhassa bhikkhusanghassa agantukadanam sajjetva nagaranam sasanam pesesi "agantva mayham dane sahayaka hontuti. Te tatha katva "ranna dinnadanato atirekataram dassamati sattharam nimantetva punadivase danam patiyadetva ranno sasanam pahinimsu. Raja agantva tesam danam disva "ito adhikataram dassamiti punadivase sattharam nimantesi. Neva raja nagare parajetum sakkhi, na nagara rajanam. Nagara chatthe vare "svedani, yatha `imesam dane idannama natthiti na sakka [1]- vattum; evam danam dassamati cintetva punadivase danam patiyadetva "kinnu kho ettha natthiti olokenta allamadhumeva naddasamsu. Pakkamadhu pana bahu atthi. Te allamadhussatthaya catusu nagaradvaresu cattari sahassani gahapetva pahinimsu. Atheko janapadamanusso gamabhojakam passitum agacchanto antaramagge madhupatalam disva makkhika palapetva sakham chinditva sakhadandakeneva saddhim madhupatalam adaya "gamabhojakassa dassamiti nagaram pavisi. Madhuatthaya gato tam disva "ambho vikkiniyam madhunti pucchi. "na vikkiniyam samiti. "handa imam kahapanam gahetva dehiti. So cintesi "idam madhupatalam padamattampi nagghati; ayam pana kahapanam deti, @Footnote: 1. Si. Ma. Yu. etthantare "hotiti atthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page82.

Bahukahapanako manne; maya vaddhetum vattatiti. Atha nam "na demiti aha. "tenahi dve kahapane ganhahiti. "dvihipi na demiti. Evam tava vaddhesi; yava so "tenahi imam sahassam ganhahiti bhandikam upanesi. Atha nam so aha "kinnu kho tvam ummattako, udahu kahapananam thapanokasam na labhasi; padampi anagghantam 1- madhum `sahassam gahetva dehiti vadesi, kinnametanti. "janamaham bho, imina pana me kammam atthi, tenevam vadamiti. "kim kammam samiti. "amhehi vipassissa sammasambuddhassa atthasatthisamanasatasahassaparivarassa mahadanam sajjitam, tatrekam allamadhumeva natthi; tasma evam ganhamiti. "evam sante naham mulena dassami, sace ahampi dane pattim labhami, dassamiti. So gantva nagaranam etamattham arocesi. Nagara tassa saddhaya balavabhavam natva "sadhu pattiko hotuti patijanimsu. Te buddhappamukham bhikkhusangham nisimdapetva yagukhajjakam datva mahatim suvannapatim aharapetva madhupatalam pilapesum. Teneva manussena pannakaratthaya dadhivarakopi ahato atthi. So tampi dadhim patiyam akiritva tena madhuna sandetva buddhappamukhassa bhikkhusanghassa adito patthaya adasi. Tam yavadattham ganhantanam sabbesam sampapuni. Uttarimpi avasittham ahosiyeva. "evam thokam katham tava bahunnam papuniti na cintetabbam. Tam hi buddhanubhavena papuni. Buddhavisayo na cintetabbo. @Footnote: 1. Ma. na agghanakam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page83.

Cattari 1- hi "acinteyyaniti vuttani, tani 2- cintento ummadasseva bhagi hotiti. So puriso ettakam kammam katva ayuhapariyosane devaloke nibbattitva ettakam kalam samsaranto ekasmim samaye devaloka cavitva baranasiyam rajakule nibbatto pitu accayena rajjam papuni. So "ekam nagaram ganhissamiti gantva parivaresi, nagarananca sasanam pahini "rajjam va dentu yuddham vati. Te "neva rajjam dassama na yuddhanti vatva culadvarehi nikkhamitva darudakadini aharanti, sabbakiccani karonti. Itaropi cattari mahadvarani rakkhanto sattadivasasattamasadhikani 3- satta vassani nagaram uparundhi. Athassa mata "kim me putto karotiti pucchitva "idannama deviti tam pavattim sutva "balo mama putto, gacchatha, tassa `culadvarani pidhaya nagaram uparundhatuti vadethati. So matu sasanam sutva tatha akasi. Nagarapi bahi nikkhamitum alabhanta sattame divase attano rajanam maretva tassa rajjam adamsu. So imam kammam katva ayuhapariyosane avicimhi nibbattitva, yavayam mahapathavi yojanamattam ussanna; tava niraye pacitva, catunnam culadvaranam pihitatta tato cuto etissaeva matu kucchismim patisandhim gahetva sattamasadhikani satta vassani antokucchismim vasi, satta divasani yonimukhe tiriyam nipajji. Evam bhikkhave sivali tada nagaram uparundhitva gahitakammena ettakam @Footnote: 1. an. catukka. 21/104. 2. yani [?]. @3. sattamasadhikaniti yuttataram.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page84.

Kalam niraye pacitva catunnam culadvaranam pihitatta tassayeva matu kucchimhi patisandhim gahetva ettakam kalam kucchimhi vasi, navamadhuno dinnatta labhaggayasaggappatto jatoti. Punekadivasam bhikkhu katham samutthapesum "aho samanerassa labho, aho punnam, yena ekena pancannam bhikkhusatanam panca kutagarasatani kataniti. Sattha agantva "kaya nuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinnati pucchitva, "imaya namati vutte, "bhikkhave mayham puttassa neva punnam atthi, na papam; ubhayamassa pahinanti vatva brahmanavagge imam gathamaha "yodha punnanca papanca ubho sangam upaccaga, asokam virajam suddham tamaham brumi brahmananti. Khadiravaniyarevatattheravatthu. ---------- 10. Annataritthivatthu. (80) "ramaniyaniti imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto annataram itthim arabbha kathesi. Eko kira pindapatiko bhikkhu satthu santike kammatthanam gahetva ekam jinnuyyanam pavisitva samanadhammam karoti. Atha eka nagarasobhini itthi purisena saddhim "aham asukatthannama

--------------------------------------------------------------------------------------------- page85.

Gamissami, tattha agaccheyyasiti sanketam katva agamasi. So puriso nagacchi. Sa tassa agamanamaggam olokenti tam adisva ukkanthita ito cito ca vicaramana tam uyyanam pavisitva theram pallankam abhujitva nisinnam disva ito cito ca olokayamana annam kanci adisva "ayam purisoeva, imassa cittam mohessamiti tassa purato thatva punappunam nivatthasatakam mocetva nivaseti, kese muncitva bandhati, panim paharitva hasati. Therassa samvego uppajjitva sakalasariram phari. So "kinnu kho idanti cintesi. Satthapi "mama santika kammatthanam gahetva `samanadhammam karissamiti gatassa bhikkhuno ka nu kho pavattiti upadharento tam itthim disva tassa anacarakiriyam therassa ca samveguppattim natva gandhakutiyam nisinnova tena saddhim kathesi "bhikkhu kamagavesakanam aramanatthanameva vitaraganam ramanatthanam hotiti, evanca pana vatva obhasam pharitva tassa dhammam desento imam gathamaha "ramaniyani arannani, yattha na ramati jano, vitaraga ramessanti, na te kamagavesinoti. Tattha "arannaniti: supupphitatarunavanasandamanditani vimalasalilasampannani arannani nama ramaniyani. Yatthati: yesu arannesu vikasitesu viya padumavanesu gamamakkhika kamagavesako jano na ramati. Vitaragati: vitaraga pana khinasava bhamaramadhukara viya padumavanesu tatharupesu arannesu ramissanti. Kimkarana?

--------------------------------------------------------------------------------------------- page86.

Na te kamagavesinoti: yasma te kamagavesino na hontiti attho. Desanavasane so thero yathanisinnova saha patisambhidahi arahattam patva akasenagantva thutim karonto tathagatassa pade vanditva agamasiti. Annataritthivatthu. Arahantavaggavannana nitthita. Sattamo vaggo. ----------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 21 page 74-86. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_rm.php?B=21&A=1520&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=21&A=1520&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=17              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=515              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=503              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=503              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]