|
| บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
Cullasutasomajātakaṃ
āmantayāmi nigamanti idaṃ satthā jetavane viharanto
nekkhammapāramiṃ ārabbha kathesi. Paccuppannavatthu mahānāradakassapajātaka-
sadisameva.
Atīte pana bārāṇasī sudassanaṃ nāma nagaraṃ ahosi. Tattha
brahmadatto nāma rājā ajjhāvasi. Bodhisatto tassa aggamahesiyā
---------------------------------------------------------------------------------------------
page434.
Kucchimhi nibbatti. Dasamāsaccayena mātukucchito nikkhami. Tassa
pana puṇṇacandasassirīkaṃ mukhaṃ ahosi. Tenassa somakumāroti
nāmaṃ kariṃsu. So viññutaṃ patto sutacittako savanasīlo
ahosi. Tena naṃ sutasomoti sañjāniṃsu. So vayappatto
takkasilāyaṃ sippaṃ uggahetvā āgato pitusantakaṃ setacchattaṃ labhitvā
dhammena rajjaṃ kāresi mahantaṃ issariyaṃ ahosi. Tassa
candadevippamukhāni soḷasa itthīsahassāni ahesuṃ. So aparabhāge
puttadhītāhi vaḍḍhanto gharāvāsena anabhirato araññaṃ pavisitvā
pabbajitukāmo ahosi. So ekadivasaṃ kappakaṃ āmantetvā yadā
me samma sirasmiṃ palitaṃ passeyyāsi tadā me āroceyyāsīti
āha. Kappako tassa vacanaṃ sampaṭicchitvā aparabhāge palitaṃ
disvā ārocetvā tenahi naṃ samma kappaka uddharitvā mama
hatthe patiṭṭhapehīti vutte suvaṇṇasaṇḍavasena uddharitvā hatthe
ṭhapesi. Taṃ disvā mahāsatto jarāya me sarīraṃ abhibhūtanti
bhīto taṃ palitaṃ gahetvāva pāsādā otaritvā mahājanassa upaṭṭhāne
paññatte rājapallaṅke nisīditvā senāpatippamukhāni
asītiamaccasahassāni purohitappamukhāni saṭṭhibrāhmaṇasahassāni aññe ca
raṭṭhikanegamādayo bahū pakkosāpetvā sirasmiṃ me palitaṃ jātaṃ ahaṃ
mahallakosmi mama pabbajitabhāvaṃ jānāthāti vatvā paṭhamaṃ gāthamāha
āmantayāmi nigamaṃ mittāmacce pārisajje ca
sirasmiṃ palitaṃ jātaṃ pabbajjaṃ dāni rocahanti.
---------------------------------------------------------------------------------------------
page435.
Tattha āmantayāmīti jānāpemi. Rocahanti rocemi ahaṃ
tassa me bhonto pabbajitabhāvaṃ jānāthāti.
Taṃ sutvā tesu eko visāradappatto hutvā gāthamāha
abhuṃ me kathaṃ nu bhaṇasi
sallaṃ me deva urasi kappesi
sattasatā te bhariyā
kathaṃ nu te tā bhavissantīti.
Tatra abhunti avaḍḍhiṃ. Urasi kappesīti urasmiṃ sunisitadhotasattiṃ
hāresi. Sattasatāti samajātikā khattiyakaññā sandhāyetaṃ
vuttaṃ. Kathaṃ nu te tā bhavissantīti tā tava bhariyā tayi pabbajite
anāthā nippaccayā kathaṃ bhavissanti etā anāthā katvā tumhākaṃ
pabbajjā nāma na yuttāti.
Tato mahāsatto tatiyaṃ gāthamāha
paññāyanti etā daharā
aññaṃpetā gamissanti
saggañca patthayāno
tenāhaṃ pabbajissāmīti.
Tattha paññāyantīti attano kammena paññāyissanti ahaṃ
etāsaṃ kiṃ homi sabbāpetā daharāyo añño rājā bhavissati
taṃ etā gamissantīti.
---------------------------------------------------------------------------------------------
page436.
Amaccādayo bodhisattassa paṭivacanaṃ dātuṃ asakkontā tassa
mātu santikaṃ gantvā tamatthaṃ ārocesuṃ. Sā turitaturitā āgantvā
saccaṃ kira tvaṃ tāta pabbajitukāmoti vatvā dve gāthāyo abhāsi
dulladdhaṃ me āsi sutasoma
yassa te homahaṃ mātā
yaṃ me vilapantiyā
anapekkho pabbajasi deva.
Dulladdhaṃ me āsi sutasoma
yantaṃ ahaṃ vijāyissaṃ
yaṃ me vilapantiyā
anapekkho pabbajasi devāti.
Tattha dulladdhanti yaṃ etaṃ mayā labhantiyā puttaṃ jammaṃ
laddhanti dulladdhaṃ. Yaṃ meti yena kāraṇena mayi nānappakārakaṃ
vilapantiyā tvaṃ pabbajituṃ icchasi tena kāraṇena tādisassa puttassa
labhanaṃ mama dulladdhaṃ nāmāti.
Bodhisatto evaṃ paridevamānāya mātarā saddhiṃ kiñci na
kathesi. Sā roditvā kanditvā sayameva ekamantaṃ aṭṭhāsi.
Athassa pitu ārocesuṃ. So āgantvā ekantāva gāthamāha
ko nāmeso dhammo sutasoma
kā ca nāma pabbajjā
---------------------------------------------------------------------------------------------
page437.
Yaṃ no amhe jiṇṇe ca
anapekkho pabbajasi devāti.
Tattha yaṃ no amheti yaṃ tvaṃ amhākaṃ putto samāno amhe
jiṇṇe paṭijaggitabbakāle appaṭijaggitvā papāte sīlaṃ pavattento
viya chaḍḍetvā anapekkho pabbajasi tena taṃ vadāmi ko nāmeso
tava dhammoti adhippāyo.
Taṃ sutvā mahāsatto tuṇhī ahosi. Atha naṃ pitā tāta
sutasoma sacepi te mātāpitūsu sineho natthi puttadhītaro te
bahū taruṇā tayā vinā vattituṃ na sakkhissanti tesaṃ vuḍḍhippattakāle
pabbajissasīti vatvā sattamaṃ gāthamāha
puttāpi tuyhaṃ bahavo
daharā appattayobbanā
mañjū te taṃ apassantā
maññe dukkhaṃ nigacchantīti.
Tattha mañjūti madhuravacanā. Nigacchantīti nigacchissanti
kāyakacetasikaṃ dukkhaṃ paṭilabhissantīti maññāmi.
Taṃ sutvā mahāsatto gāthamāha
puttehi ca me etehi
daharehi appattayobbanehi
mañjūhi sabbehipi tumhehi
ciraṃ ṭhatvā vinābhāvoti.
---------------------------------------------------------------------------------------------
page438.
Tattha sabbehipi tumhehīti tāta na kevalaṃ putteheva athakho
tumhehipi aññehipi sabbasaṅkhārehi ciraṃpi ṭhatvā dīghamaddhānaṃ ṭhatvāpi
vinābhāvo nānābhāvova niyato sakalasmiṃpi hi lokasannivāse
ekasaṅkhāropi nicco nāma natthīti.
Evaṃ mahāsatto pitu dhammakathaṃ kathesi. So tassa dhammakathaṃ
sutvā tuṇhī ahosi. Athassa sattasatānaṃ piyabhariyānaṃ ārocayiṃsu.
Tā ca pāsādā oruyha tassa santikaṃ gantvā gopphakesu gahetvā
paridevamānā gāthamāhaṃsu
chinnaṃ nu tuyhaṃ hadayaṃ
ādū karuṇā ca natthi amhesu
yaṃ no vikandantiyo
anapekkho pabbajasi devāti.
Tassattho sāmi sutasoma amhe vidhavā katvā gacchantassa
appamattakassāpi sinehassa abhāvena chinnaṃ nu tava amhesu hadayaṃ
udāhu karuṇāya abhāvena kāruññaṃ vā natthi yaṃ no evaṃ
vikandantiyo pahāya pabbajasīti.
Mahāsatto tāsaṃ pādamūle parivattetvā paridevamānānaṃ
paridevanasaddaṃ sutvā anantaraṃ gāthamāha
na ca mayhaṃ chinnaṃ vā hadayaṃ
atthi karuṇāpi mayhaṃ tumhesu
---------------------------------------------------------------------------------------------
page439.
Saggañca patthayamāno
tenāhaṃ pabbajissāmīti.
Tattha saggañcāti ahaṃ saggañca patthayanto yasmā cāyaṃ
pabbajjā nāma buddhādīhi vaṇṇitā tasmā pabbajissāmi tumhe
mā cintayitthāti tā assāsesi.
Athassa aggamahesiyā ārocesuṃ. Sā garubhārā
paripuṇṇagabbhāpi samānā āgantvā mahāsattaṃ vanditvā ekamantaṃ ṭhitā
tisso gāthā abhāsi
dulladdhaṃ me āsi sutasoma
yassa te ahaṃ bhariyā
yaṃ me vilapantiyā
anapekkho pabbajasi deva.
Dulladdhaṃ me āsi sutasoma
yassa te ahaṃ bhariyā
yaṃ me kucchipaṭisandhiṃ
anapekkho pabbajasi deva.
Paripakko me gabbho kucchigato
yāva naṃ vijāyāmi
māhaṃ ekāpi vidhavā
pacchā dukkhāni addakkhinti.
Tattha yaṃ meti yasmā mama vilapantiyā tvaṃ anapekkho pabbajasi
---------------------------------------------------------------------------------------------
page440.
Tasmā yaṃ mayā tava santikā aggamahesiṭṭhānaṃ laddhaṃ taṃ dulladdhaṃ
me. Dutiyagāthāya yasmā maṃ tvaṃ kucchipaṭisandhiṃ pahāya anapekkho
pabbajasi tasmā yaṃ mayā tava bhariyattaṃ laddhaṃ taṃ dulladdhaṃ
meti attho. Yāva nanti yāvāhaṃ taṃ gabbhaṃ vijāyāmi tāva
adhivāsehīti.
Tato mahāsatto gāthamāha
paripakko te gabbho kucchigato
iṅgha tvaṃ vijāyassu
puttaṃ anomavaṇṇaṃ
taṃ hitvā pabbajissāmīti.
Tattha puttanti bhadde tava gabbho paripakkoti jānāmi tvaṃ
pana vijāyamānā puttaṃ vijāyissasi na dhītaraṃ sā tvaṃ sotthinā
vijāyassu puttaṃ ahaṃ pana saddhiṃ tayā puttaṃ hitvā pabbajissāmiyevāti.
Sā tassa vacanaṃ sutvā sokaṃ saṇṭhāretuṃ asakkontī itodāni
paṭṭhāya deva amhākaṃ sirī nāma natthīti ubhohi hatthehi hadayaṃ
dhārayamānā assūni muñcantī mahāsaddena paridevi. Atha naṃ
samassāsento mahāsatto
mā tvaṃ cande rudi
mā soci vanatimiramattakkhi
---------------------------------------------------------------------------------------------
page441.
Āroha varapāsādaṃ
anapekkho ahaṃ gamissāmīti
gāthamāha.
Tattha mā tvaṃ cande rudīti bhadde candadevi tvaṃ mā rodi
mā soci. Vanatimiramattakkhīti girikaṇṇikapupphasamānanette. Pāliyaṃ
pana kovilāratambakkhīti likhitaṃ. Tassa kovilārapupphaṃ viya tambanetteti
attho.
Sā tassa vacanaṃ sutvā ṭhātuṃ asakkontī pāsādaṃ abhiruyha
rodamānā nisīdi. Atha naṃ bodhisattassa jeṭṭhaputto disvā
kinnu kho me mātā rodantī nisinnāti taṃ pucchanto gāthamāha
ko taṃ amma kopesi
kiṃ rodasi pekkhasi ca maṃ bāḷhaṃ
kaṃ avajjhaṃ ghāṭemi
ñātīnaṃ udikkhamānānanti.
Tattha kopesīti amma ko nāma taṃ kopesi ko te appiyaṃ
akāsi. Apekkhasi cāti maṃ bāḷhaṃ pekkhantī kiṃkāraṇā rodasīti
adhippāyo. Kaṃ avajjhaṃ ghāṭemīti aghāṭetabbaṃpi kaṃ ghāṭesiṃ
attano ñātīnaṃ udikkhamānānaññeva akkhāhi meti pucchati.
Tato devī gāthamāha
nahi so sakkā hantuṃ
vijitāvī yo maṃ tāta kopesi
---------------------------------------------------------------------------------------------
page442.
Pitā te maṃ tāta avaca
anapekkho ahaṃ gamissāmīti.
Tattha vijitāvīti tāta yo maṃ imissā paṭhaviyā vijitāvī
kopesi appiyasamudācārena me hadaye kopañca sokañca pavesesi
so tayā hantuṃ na sakkā mañhi tāta tava pitā ahaṃ rajjasiriñca
tañca pahāya araññaṃ pavisitvā pabbajissāmīti avaca idaṃ me
rodanakāraṇanti.
So tassā vacanaṃ sutvāva amma kiṃ nāmetaṃ kathesi nanu
evaṃ sante mayaṃ anāthā nāma bhavissāmāti paridevanto gāthamāha
yohaṃ pubbe niyyāmi
uyyānaṃ kuñjare ca yodhemi
sutasome pabbajite
kathaṃ nu dāni karissāmīta.
Tassattho yo ahaṃ pubbe catuājaññayuttaṃ sabbālaṅkārapaṭimaṇḍitaṃ
rathaṃ abhiruyha uyyānaṃ gacchāmi mattakuñjare yodhemi
aññehi ca assakīḷādīhi kīḷāmi svāhaṃ idāni sutasome pabbajite
kathaṃ karissāmīti.
Athassa kaniṭṭhabhātā sattavassiko te ubhopi rodante disvā
mātaraṃ upasaṅkamitvā amma kiṃkāraṇā tumhe rodathāti pucchitvā
tamatthaṃ sutvā tenahi mā rodatha ahaṃ tāvassa pabbajituṃ na
dassāmīti ubhopi te assāsetvā dhātiyā saddhiṃ pāsādā oruyha
---------------------------------------------------------------------------------------------
page443.
Pitu santikaṃ gantvā tāta tvaṃ kira amhe akāmake pahāya
pabbajāmīti vadasi ahaṃ te pabbajituṃ na dassāmīti pitaraṃ gīvāyaṃ
daḷhaṃ gahetvā gāthamāha
mātu ca me rudantyā
jeṭṭhassa ca bhātuno akāmassa
hatthepi me gahissaṃ
nahi gacchasi no akāmānanti.
Mahāsatto cintesi ayaṃ me paripanthaṃ karoti kena nukho naṃ
upāyena paṭikkamāpeyyanti. Tato dhātiyo oloketvā amma
dhāti handimaṃ maṇikkhandhapilandhanaṃ taveso hotu puttaṃ apanehi
mā me antarāyaṃ karīti sayaṃ puttaṃ hatthe gahetvā apanetuṃ
asakkonto tassā lañcaṃ paṭijānetvā gāthamāha
uṭṭhehi tvaṃ dhāti
imaṃ kumāraṃ ramehi aññattha
mā me paripanthamakāsi
saggaṃ mama patthayānassāti.
Tattha imaṃ kumāranti amma dhāti tvaṃ uṭṭhehi imaṃ kumāraṃ
apanetvā āgantvā imaṃ maṇiṃ gahetvā aññattha naṃ abhiramehīti.
Sā lañcaṃ labhitvā kumāraṃ saññāpetvā ādāya aññattha
gantvā paridevamānā gāthamāha
---------------------------------------------------------------------------------------------
page444.
Yannūnimaṃ dadeyyaṃ pabhaṅkaraṃ
ko nu me iminā attho
sutasome pabbajite
kiṃ nu menaṃ karissāmīti.
Tassattho yannūna imaṃ lañcatthāya gahiṃ taṃ pabhaṅkaraṃ
suppabhāsaṃ maṇiṃ dadeyyaṃ ko nu mayhaṃ sutasomanarinde pabbajite
iminā nāma atthoti. Kiṃ nu menaṃ karissāmīti ahaṃ tasmiṃ pabbajite
imaṃ na labhissāmi labhantīpi ca kiṃ nu etaṃ karissāmi passatha
me kammanti.
Tato mahāsenagutto cintesi sacāyaṃ rājā me gehe dhanaṃ
mandanti saññaṃ karoti maññe bahubhāvamassa kathessāmīti. So
uṭṭhāya vanditvā gāthamāha
koso ca tuyhaṃ vipulo
koṭṭhāgārañca tuyhaṃ paripūraṃ
paṭhavī ca tuyhaṃ vijitā
ramassu mā pabbajassu devāti.
Taṃ sutvā mahāsatto gāthamāha
koso ca mayhaṃ vipulo
koṭṭhāgārañca mayhaṃ paripūraṃ
paṭhavī ca mayhaṃ vijitā
taṃ hitvā pabbajissāmīti.
---------------------------------------------------------------------------------------------
page445.
Taṃ sutvā tasmiṃ apagate kulabandhanaseṭṭhī nāma uṭṭhāya vanditvā
gāthamāha
mayhaṃpi dhanaṃ pahūtaṃ
saṃkhyātuṃ nopi deva sakkomi
taṃ deva te dadāmi sabbampi
ramassu mā pabbaja devāti.
Taṃ sutvā mahāsatto gāthamāha
jānāmi te dhanaṃ pahūtaṃ
kulabandhana pūjito tayā casmi
saggañca patthayamāno
tenāhaṃ pabbajissāmīti.
Taṃ sutvā kulabandhane apagate mahāsatto somadattaṃ nāma
kaniṭṭhabhātaraṃ āmantetvā tāta ahaṃ pañjarapakkhitto vanakukkuṭo
viya ukkaṇṭhito maṃ gharāvāse anabhirati abhibhavati ajjeva
pabbajissāmi tvaṃ imaṃ rajjaṃ paṭicchāhīti rajjaṃ niyyādento gāthamāha
ukkaṇṭhitosmi bāḷhaṃ
arati maṃ somadatta āvisati
bahukā hi antarāyā
ajjevāhaṃ pabbajissāmīti.
Taṃ sutvā sopi pabbajitukāmo taṃ dīpento itaraṃ gāthamāha
---------------------------------------------------------------------------------------------
page446.
Idaṃpi tuyhaṃ rucitaṃ sutasoma
ajjeva dāni tvaṃ pabbaja
ahaṃpi pabbajissāmi
na ussahe tayā vinā ahaṃ ṭhātunti.
Atha naṃ so paṭikkhipitvā upaḍḍhaṃ gāthamāha
nahi sakkā pabbajituṃ nagare
nahi paccati janapadevāti.
Tattha nahi paccatīti idāneva tāva mama pabbajjādhippāyaṃ
sutvāva imasmiṃ dvādasayojanike sudassananagare ca sakalajanapade ca na
paccati koci uddhane aggiṃ na jaleti amhesu pana dvīsu
pabbajitesu anāthāva raṭṭhavāsino bhavissanti tasmā na hi sakkā
tayā pabbajituṃ ahameva pabbajisāmīti.
Taṃ sutvā mahājano mahāsattassa pādamūle parivattetvā
paridevanto āha
sutasome pabbajite
kathannu dāni karissāmāti.
Tato mahāsatto alaṃ mā socittha ahaṃ ciraṃpi ṭhatvā
tumhehi vinā bhavissāmi uppannasaṅkhāro hi nicco nāma natthīti
mahājanassa dhammaṃ kathento āha
upaniyyatidaṃ maññe
parittaṃ udakaṃva paṅkavāramhi
---------------------------------------------------------------------------------------------
page447.
Evaṃ suparittake jīvite
na ca pamajjituṃ kālo.
Upaniyyatidaṃ maññe
parittaṃ udakaṃva paṅkavāramhi
evaṃ suparittake jīvite
atha bālā pamajjanti.
Te vaḍḍhayanti nirayaṃ
tiracchānayoniñca pettivisayañca
taṇhābandhanabandhā ca
vaḍḍhenti asurakāyanti.
Tattha upaniyyatidaṃ maññeti tāta idaṃ jīvitaṃ upaniyyatīti
ahaṃ maññāmi. Aññesu suttesu upasaṃharaṇattho upaniyyanattho
idha pana pariyādānattho tasmā yathā parittaṃ udakaṃ rajakānaṃ
khārapaṅkavāre pakkhittaṃ sīghaṃ pariyādiyati tathā jīvitaṃpi. Evaṃ
suparittake jīvite taṃ parittakaṃ āyusaṅkhāraṃ gahetvā vicarantānaṃ
sattānaṃ na puññakiriyāya pamajjituṃ kālo appamādova kātuṃ
vaṭṭatīti ayamettha attho. Atha bālā pamajjantīti ajarāmarā
viya hutvā gūthakalale sūkarā viya hutvā kāmapaṅke nimmujjantā.
Pamajjanti. Asurakāyanti kālakañjikāsurayoniñca vaḍḍhentīti attho.
Evaṃ mahāsatto mahājanassa dhammaṃ desetvā pupphakaṃ nāma
pāsādaṃ āruyha sattamāya bhūmiyā ṭhito khaggena cūḷaṃ chinditvā
---------------------------------------------------------------------------------------------
page448.
Ahaṃ tumhākaṃ kiñci na homi attano rājānaṃ gaṇhathāti saveṭṭhanaṃ
cūḷaṃ mahājanassa antare khipi. Taṃ gahetvā mahājano bhūmiyaṃ
pavattento paridevi. Tasmiṃ ṭhāne mahantaṃ rajaggaṃ uṭṭhahi.
Paṭikkamitvā ṭhitajano taṃ oloketvā rañño cūḷaṃ chinditvā
saveṭṭhanā cūḷā mahājanassa antare khittā bhavissati tenāyaṃ
pāsādassa avidūre rajavaṭṭi uggatāti paridevanto gāthamāha
ūhaññate rajaggaṃ avidūre
pupphakamhi ca pāsāde
maññe no kesā chinnā
yasassino dhammarājassāti.
Tattha ūhaññateti uṭṭhahi. Rajagganti rajakkhandho. Avidūreti
ito amhākaṃ ṭhitaṭṭhānato avidūre. Pupphakamhīti pupphakapāsādassa
samīpe. Maññe noti amhākaṃ dhammarājassa kesā chinnā bhavissantīti
maññāma.
Mahāsattopi paricārikaṃ pesetvā pabbajitaparikkhāre āharāpetvā
kappakena kesamassuṃ ohārāpetvā alaṅkāraṃ sayanapiṭṭhe
pātetvā rattapaṭānaṃ dasāni chinditvā tāni kāsāyāni nivāsetvā
mattikapattaṃ vāmaṃsakūṭe laggetvā kattaradaṇḍaṃ ādāya mahātale
aparāparaṃ caṅkamitvā pāsādā otaritvā antaravīthiyaṃ paṭipajji.
Gacchantaṃ pana naṃ na koci sañjāni. Athassa sattasatā khattiyakaññā
pāsādaṃ abhiruhitvā taṃ adisvā ābharaṇabhaṇḍameva disvā otaritvā
---------------------------------------------------------------------------------------------
page449.
Avasesānaṃ soḷasasahassānaṃ itthīnaṃ santikaṃ gantvā tumhākaṃ
piyasāmiko sutasomamahissaro pabbajitoti mahāsaddena paridevamānā
bahi nikkhamiṃsu. Tasmiṃ khaṇe mahājano tassa pabbajitabhāvaṃ aññāsi.
Sakalanagaraṃ saṅkhubhitvā rājā kira no pabbajitoti rājadvāre
sannipati. Mahājano rājā idha bhavissati ettha bhavissatīti
pāsādādīni rañño paribhogaṭṭhānāni gantvā rājānaṃ adisvā
ayamassa pāsādo
sovaṇṇapupphamālyavītikiṇṇo
yahimanuvicari rājā
parikiṇṇo itthāgārehi.
Ayamassa pāsādo
sovaṇṇapupphamālyacitrakiṇṇo
yahimanuvicari rājā
parikiṇṇo ñātisaṅghena.
Idamassa kūṭāgāraṃ
sovaṇṇapupphamālyavītikiṇṇaṃ
yahimanuvicari rājā
parikiṇṇo itthāgārehi.
Idamassa kūṭāgāraṃ
sovaṇṇapupphamālyavītikiṇṇaṃ
---------------------------------------------------------------------------------------------
page450.
Yahimanuvicari rājā
parikiṇṇo ñātisaṅghena.
Ayamassa asokavanikā
supupphitā sabbakālikā rammā
yahimanuvicari rājā
parikiṇṇo itthāgārehi.
Ayamassa asokavanikā
supupphitā sabbakālikā rammā
yahimanuvicari rājā
parikiṇṇo ñātisaṅghena.
Idamassa uyyānaṃ
supupphitaṃ sabbakālikaṃ rammaṃ
yahimanuvicari rājā
parikiṇṇo itthāgārehi.
Idamassa uyyānaṃ
supupphitaṃ sabbakālikaṃ rammaṃ
yahimanuvicari rājā
parikiṇṇo ñātisaṅghena.
Idamassa kaṇikāravanaṃ
supupphitaṃ sabbakālikaṃ rammaṃ
---------------------------------------------------------------------------------------------
page451.
Yahimanuvicari rājā
parikiṇṇo itthāgārehi.
Idamassa kaṇikāravanaṃ
supupphitaṃ sabbakālikaṃ rammaṃ
yahimanuvicari rājā
parikiṇṇo ñātisaṅghena.
Idamassa pāṭalivanaṃ
supupphitaṃ sabbakālikaṃ rammaṃ
yahimanuvicari rājā
parikiṇṇo itthāgārehi.
Idamassa pāṭalivanaṃ
supupphitaṃ sabbakālikaṃ rammaṃ
yahimanuvicari rājā
parikiṇṇo ñātisaṅghena.
Idamassa ambavanaṃ
supupphitaṃ sabbakālikaṃ rammaṃ
yahimanuvicari rājā
parikiṇṇo itthāgārehi.
Idamassa ambavanaṃ
supupphitaṃ sabbakālikaṃ rammaṃ
---------------------------------------------------------------------------------------------
page452.
Yahimanuvicari rājā
parikiṇṇo ñātisaṅghena.
Ayamassa pokkharaṇī
sañchannā aṇḍajehi vītikiṇṇā
yahimanuvicari rājā
parikiṇṇo itthāgārehi.
Ayamassa pokkharaṇī
sañchannā aṇḍajehi citrakiṇṇā
yahimanuvicari rājā
parikiṇṇo ñātisaṅghenāti
imāhi gāthāhi paridevanto vicari.
Tattha vītikiṇṇoti suvaṇṇapupphehi ca nānāmālyehi ca
samākiṇṇo. Parikiṇṇoti parivārito. Itthāgārehīti dāsiyo
upādāya itthiyo itthāgārā nāma. Ñātisaṅghenāti amaccāpi
idha ñātayo eva. Kūṭāgāranti sattaratanavicitto sayanakūṭāgāragabbho.
Asokavanikāti asokavanabhūmi. Sabbakālikāti sabbakālaparibhogakkhamā
niccapupphitā ca. Uyyānanti nandanavanacittalatāvanasadisaṃ
uyyānaṃ. Sabbakālikanti chasupi utūsu uppajjanakapupphaphalasañchannaṃ.
Kaṇikāravanādīsu sabbakālikanti sabbakāle supupphitaphalitameva.
Sañchannāti nānāvidhehi jalajathalajakusumehi suṭṭhu sañchannā. Aṇḍajehi
vītikiṇṇāti sakuṇasaṅghehi okiṇṇā.
---------------------------------------------------------------------------------------------
page453.
Evaṃ tesu tesu ṭhānesu paridevitvā mahājano puna rājaṅgaṇaṃ
āgantvā
rājā kho pabbajito sutasomo
rajjaṃ imaṃ pahantvāna
kāsāyavatthavasano
nāgova ekako caratīti
gāthaṃ vatvā attano ghare vibhavaṃ pahāya puttadhītaro hatthesu gahetvā
nikkhamitvā bodhisattasseva santikaṃ agamāsi. Tathā mātāpitaro
puttadārā soḷasasahassā ca nāṭakitthiyo. Sakalanagaraṃ tucchaṃ viya
ahosi. Janapadavāsinopi tesaṃ pacchato pacchato agamaṃsu.
Bodhisatto dvādasayojanikaṃ parisaṃ gahetvā himavantābhimukho pāyāsi.
Athassa abhinikkhamanaṃ ñatvā sakko vissakammaṃ āmantetvā tāta
vissakamma sutasomamahārājā abhinikkhamanaṃ nikkhamanto vasanaṭṭhānaṃ
laddhuṃ vaṭṭati samāgamo ca mahā bhavissati gaccha himavantappadese
gaṅgātīre tiṃsayojanāyāmaṃ pañcayojanavitthataṃ assamapadaṃ māpehīti
pesesi. So tathā katvā tasmiṃ assamapade pabbajitaparikkhāre
paṭiyādetvā ekapadikamaggaṃ nīharitvā devalokameva gato.
Mahāsatto tena maggena gantvā taṃ assamapadaṃ pavisitvā paṭhamaṃ sayaṃ
pabbajitvā pacchā sese pabbājesi. Aparabhāge bahū pabbajiṃsu.
Tiṃsayojanikaṃ ṭhānaṃ paripūri. Vissakammena pana assamamāpitaniyāmo
ca bahūnaṃ pabbajitaniyāmo ca bodhisattassa assamapadasaṃvidahitaniyāmo
---------------------------------------------------------------------------------------------
page454.
Ca hatthipālajātake āgatanayeneva veditabbo. Tattha mahāsatto
yassa yasseva kāmavitakkādimicchāvitakko uppajjati taṃ taṃ ākāsena
upasaṅkamitvā ākāse pallaṅkena nisīditvā ovadanto gāthādvayamāha
māssu pubbe ratikīḷitāni
hasitāni anussarittha
mā vo kāmā haniṃsu
rammañhi sudassanaṃ nāma nagaraṃ.
Mettacittañca bhāvetha
appamāṇaṃ divā ca ratto ca
atha gañchittha devapuraṃ
āvāsaṃ puññakamminanti.
Tattha ratikīḷitānīti kāmaratiyā ca kāyavācācittakīḷāvasena
pavattakīḷitāni ca. Mā vo kāmā haniṃsūti mā tumhe
vatthukāmakilesakāmā haniṃsu. Rammañhīti sudassananagaraṃ ramaṇīyaṃ taṃ mā
anussarittha. Mettanti idaṃ desanāmattameva. So pana cattāro
brahmavihāre ācikkhi. Appamāṇanti appamāṇasattārammaṇaṃ.
Gañchitthāti gamissatha. Devapuranti brahmalokaṃ.
Sopi isigaṇo tassovāde ṭhatvā brahmalokaparāyano
ahosīti. Sabbaṃ hatthipālajātake āgatanayeneva kathetabbaṃ.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā na bhikkhave idāneva
pubbepi tathāgato mahānekkhammaṃ nikkhamiyevāti vatvā jātakaṃ samodhānesi
---------------------------------------------------------------------------------------------
page455.
Tadā mātāpitaro mahārājakulāni ahesuṃ candā rāhulamātā ahosi
jeṭṭhaputto sārīputto ahosi kaniṭṭho rāhulo ahosi dhātī
khujjuttarā ahosi kulabandhanaseṭṭhī kassapo ahosi mahāsenagutto
moggallāno ahosi somadattakumāro ānando ahosi sesaparisā
buddhaparisā ahesuṃ sutasomarājā pana ahameva sammāsambuddhoti.
Cullasutasomajātakaṃ niṭṭhitaṃ.
Pañcamaṃ.
Iti cattālīsanipātavaṇṇanā niṭṭhitā.
The Pali Atthakatha in Roman Book 41 page 433-455.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_rm.php?B=41&A=8921&pagebreak=1
อรรถกถาบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=41&A=8921&pagebreak=1
อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=2519
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=10564
พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=11569
The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=11569
Contents of The Tipitaka Volume 27
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27
         |
|
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]