ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 49 : PALI ROMAN Apa.A.1 (visuddha.1)

page350.

Khayatiti attho. Pitu santikupagammati evam bhaye uppanne aham attano pituranno santikam upagamma upagantva idam vacanam abravim kathesinti attho. [560] Asivisamva kupitanti asivisam sabbam kupitam kuddham iva jalamanam aggikkhandham iva mattam tidha pabhinnam dantim dantavantam kunjaram uttamam hatthim iva ca agatam yam paccekabuddham sayambhum sayameva buddhabhutam aham asadayim ghattesinti sambandho. [561] Asadito maya buddhoti so paccekabuddho maya asadito ghattito ghoro annehi ghattetum asakkuneyyatta ghoro uggatapo pakatatapo jino panca mare jitava evamgunasampanno paccekabuddho maya ghattitoti attho. Pura sabbe vinassamati tasmim paccekabuddhe kataanadarena sabbe mayam vinassama vividhenakarena nassama, bhasma viya bhavamati attho. Khamapessama tam muninti tam paccekabuddham munim yava na vinassama, tava khamapessamati sambandho. [562] No ce tam nijjhapessamati attadantam damitacittam samahitam ekaggacittam tam paccekabuddham no ce nijjhapessama khamapessama. Orena sattadivasa 1- sattadivasato orabhage sattadivase anatikkamitava sampunnam rattham me sabbam vidhamissati vinassissati. [563] Sumekhalo kosiyo cati etesu mekhaladayo cattaro rajano isayo asadayitva ghattetva anadaram katva saratthaka 2- saharatthajanapadavasihi duggata vinasam gatati attho. [564] Yada kuppanti isayoti yada yasmim kale sannata kayasannamadihi sannata santa brahmacarino uttamacarino setthacarino isayo kuppanti domanassa bhavanti tada sasagaram sapabbatam sadevakam lokam vinasentiti sambandho. @Footnote: 1 pali. sattame divase. 2 pali. sasenaka.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page351.

[565] Tiyojanasahassamhiti tesam isinam anubhavam natva te khamapetum accayam aparadham desanatthaya pakasanatthaya tiyojanasahassappamane padese purise sannipatayinti sambandho. Sayambhum upasankaminti sayambhum paccekabuddham upasankamim samipam agamasinti attho. [566] Allavatthati maya saddhim rasibhuta sabbe jana allavattha udakena tintavatthauttarasanga allasira tintakesa panjalikata muddhani kataanjaliputa buddhassa paccekamunino pade padasamipe nipatitva nipajjitva idam vacanamabravunti "khamassu tvam mahavira"tiadikam vacanam abravum kathesunti attho. [567] Mahavira viruttama bhante paccekabuddha maya tumhesu annanena katam aparadham khamassu tvam vinodehi, ma manasi karohiti attho. Jano janasamuho tam bhagavantam abhi visesena yacati. Parilaham dosamohehi katacittadukkhaparilaham amhakam vinodehi tanum karohi, no amhakam rattham sakalaratthajanapadavasino ma vinasaya ma vinasehiti attho. [568] Sadevamanusa sabbeti sabbe manusa sadeva sadanava paharadadihi asurehi saha sarakkhasa ayomayena kutena mahamuggarena sada sabbakalam me siram mayham matthakam bhindeyyum padaleyyum. [569] Tato param buddhanam khamitabhavanca kopabhavanca pakasento dake 1- aggi na santhatitiadimaha. Tattha yatha udake aggi na santhati na patitthati, yatha bijam sele silamaye pabbate na viruhati, yatha agade osade kimi panako na santhati. Tatha kopo cittappakopo dummanata buddhe patividdhasacce paccekabuddhe na jayati na uppajjatiti attho. [570] Punapi buddhanam anubhavam pakasento yatha ca bhumitiadimaha. Tattha yatha ca bhumi pathavi acala niccala, tatha buddho acaloti attho. Yatha @Footnote: 1 pali. udake.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page352.

Sagaro mahasamuddo appameyyo pametum pamanam gahetum asakkuneyyo, tatha buddho appameyyoti attho. Yatha akaso aphutthakaso anantako pariyosanarahito, evam tatha buddho akkhobhiyo 1- khobhetum aloletum asakkuneyyoti attho. [571] Tato param paccekabuddhassa khamanavacanam dassento sada khanta 2- mahaviratiadimaha. Tattha mahavira uttamaviriyavanta buddha tapassino papanam tapanato "tapo"ti laddhanamena viriyena samannagata khanta ca khantiya ca sampanna khamita ca paresam aparadham khamita mahita sada sabbakalam bhavantiti sambandho. Khantanam khamitanancati tesam buddhanam khantanam khantiya yuttanam khamitanam paraparadhakhamitanam sahitananca gamanam chandadihi agatigamanam na vijjatiti attho. [572] Iti idam vacanam vatva sambuddho paccekasambuddho parilaham sattanam uppannadaham vinodayam vinodayanto mahajanassa purato sannipatitassa sarajakassa mahato janakayassa sammukhato tada tasmim kale nabham akasam abbhuggami ugganchiti attho. [573] Tena kammenaham dhirati 3- dhira dhitisampanna aham tena kammena paccekabuddhe katena anadarakammena imasmim pacchimattabhave 4- hinattam lamakabhavam rajunam kappakakammakaranajatim ajjhupagato sampattoti attho. Samatikkamma tam jatinti tam parayattajatim sam sutthu atikkamma atikkamitva. Pavisim abhayam puranti bhayarahitam nibbanapuram nibbanamahanagaram pavisim pavittho asinti attho. [574] Tadapi mam mahavirati viruttama tadapi tasmim paccekabuddhassa asadanasamaye api sayambhu paccekabuddho parilaham asadanahetu uppannam kayacittadaratham vinodesi duriakasi. Dayhamanam tato eva pacchanutapena @Footnote: 1 pali. ukhobhiya. 2 pali. attadanta. 3 pali. vira. 4 cha.Ma. pacchimattabhave.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page353.

Kukkuccena dayhamanam santapantam mam susanthitam dosam dosato dassane sutthu santhitam disva khamapayi tam aparadham adhivasesiti sambandho. [575] Ajjapi mam mahavirati viruttama ajjapi tuyham samagamakale api tihaggibhi ragaggidosaggimohaggisankhatehi va nirayaggipetaggisamsaraggi- sankhatehi va tihi aggihi dayhamanam dukkhamanubhavantam mam bhagava sitibhavam domanassavinasena santakayacittasankhatam sitibhavam nibbanameva va apapayi sampapesi. Tayo aggi vuttappakare te tayo aggi nibbapesi vupasamesiti sambandho. [576] Evam attano hinapadanam bhagavato dassetva idani annepi tassa savane niyojetva ovadanto "yesam sotavadhanatthi"tiadimaha. Tattha yesam tumhakam sotavadhanam sotassa avadhanam thapanam atthi vijjati, te tumhe bhasato bhasantassa mama vacanam sunatha manasi karotha. Attham tumham 1- pavakkhamiti yatha yena pakarena mama maya dittham padam nibbanam, tatha tena pakarena nibbanasankhatam paramattham tumhakam pavakkhamiti sambandho. [577] Tam dassento sayambhum tam vimanetvatiadimaha. Tattha sayambhum sayameva bhutam ariyaya jatiya jatam santacittam samahitam paccekabuddham vimanetva anadaram katva tena kammena katenakusalena ajja imasmim vattamanakale aham nicayoniyam parayattajatiyam kappakajatiyam jato nibbatto amhi bhavami. [578] Ma kho khanam viradhethati buddhuppadakkhanam vo tumhe ma viradhetha galitam 2- ma karotha, hi saccam khanatita buddhuppadakkhanam atita atikkanta satta socare socanti, "mayam alakkhika dummedha bhavama"ti evam socantiti attho. Sadatthe attano atthe vuddhiyam vayameyyatha viriyam karotha. Vo tumhehi khano buddhuppadakkhano samayo patipadito nipphadito pattoti attho. [579] Tato param samsaragatanam adinavam upamaupameyyavasena dassento ekaccananca vamanantiadimaha. Ekaccanam kesanci puggalanam vamanam uddham @Footnote: 1 pali. tuyham. 2 Si. aphalam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page354.

Uggiranam ekaccanam virecanam adhopaggharanam eke ekaccanam halahalam visam mucchakaranavisam 1- ekaccanam puggalanam osadham rakkhanupayam bhagava evam patipatiya akkhasiti sambandho. [580] Vamanam patipannananti patipannanam maggasamanginam vamanam samsarachaddanam samsaramocanam bhagava akkhasiti sambandho. Phalatthanam phale thitanam virecanam samsarapaggharanam akkhasi. Phalalabhinam phalam labhitva thitanam nibbanaosadham akkhasi. Gavesinam manussadevanibbanasampattim gavesinam pariyesantanam pannakkhettabhutam samgham akkhasiti sambandho. [581] Sasanena viruddhananti sasanassa patipakkhanam halahalam kutuhalam papam akusalam akkhasiti sambandho. Yatha asivisoti assaddhanam katapapanam puggalanam samsare dukkhavahanato asivisasadisam yatha asiviso ditthamattena 2- bhasmakaranato ditthaviso 3- sappo attana dattham naram jhapeti dayhati dukkhapeti. Tam naram tam assaddham katapapam naram halahalavisam evam jhapeti catusu apayesu dayhati sosesiti sambandho. [582] Sakim pitam halahalanti visam halahalam pitam sakim ekavaram jivitam uparundhati 4- naseti. Sasanena sasanamhi virajjhitva 5- aparadham katva puggalo kappakotimhi kotisankhye kappepi dayhati nijjhayatiti attho. [583] Evam assaddhanam puggalanam phalavipakam dassetva idani buddhanam anubhavam dassento khantiyatiadimaha. Tattha yo buddho vamanadini 6- akkhasi, so buddho khantiya khamanena ca avihimsaya sattanam avihimsanena ca mettacittavataya ca mettacittavantabhavena ca sadevakam saha devehi vattamanam lokam tareti 7- atikkamapeti nibbapeti, tasma karana buddha vo tumhehi aviradhiya virujjhitum na sakkuneyya, buddhasasane patipajjeyyathati attho. @Footnote: 1 i. munchakaranavisam. 2 i. datthamattena. 3 pali. dutthaviso, i. datthaviso. @4 pali. uparuddheti. 5 pali. virujjhitva. 6 Si., i. vamanadihi. 7 pali. @tarati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page355.

[584] Labhe ca alabhe ca na sajjanti na bhajanti na lagganti. Sammanane adarakarane ca vimanane anadarakarane ca acala pathavisadisa buddha bhavanti, tasma karana te buddha tumhehi na virodhiya na virodhetabba virujjhitum asakkuneyyati attho. [585] Buddhanam majjhattatam dassento devadattetiadimaha. Tattha vadhakavadhakesu sabbesu sattesu samako samamanaso muni buddhamuniti attho. [586] Etesam patigho 1- natthiti etesam buddhanam patigho candikkam dosacittatam natthi na samvijjati ragomesam na vijjatiti imesam buddhanam ragopi rajjanam alliyanam na vijjati na upalabbhati, tasma karana, vadhakassa ca orasassa cati sabbesam samako samacitto buddho hotiti sambandho. [587] Punapi buddhanamyeva anubhavam dassento panthe disvana kasavantiadimaha. Tattha milhamakkhitam guthasammissam kasavam kasavena rajitam civaram isiddhajam ariyanam dhajam parikkharam panthe magge chadditam disvana passitva anjalim katva dasangulisamodhanam anjaliputam sirasi katva sirasa sirena vanditabbam isiddhajam arahattaddhajam buddhapaccekabuddhasavakadipakam civaram namassitabbam manetabbam pujetabbanti attho. [588] Abbhatitati abhiatthangata nibbuta. Ye ca buddha vattamana idani jata ca ye buddha anagata ajata abhuta anibbatta apatubhuta ca ye buddha. Dhajenanena sujjhantiti anena isiddhajena civarena ete buddha sujjhanti visuddha bhavanti sobhanti. Tasma tena karanena ete buddha namassiya namassitabba vanditabbati attho. "etam namassiyan"tipi patho. Tassa etam isiddhajam namassitabbanti attho. [589] Tato param attano gunam dassento satthukappantiadimaha. Tattha satthukappam buddhasadisam suvinayam sundaravinayam sundarakarena dvarattayadamanam @Footnote: 1 pali. patigham.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page356.

Hadayena cittena aham dharemi savanadharanadina paccavekkhamiti attho, vinayam vinayapitakam namassamano vandamano vinaye adaram kurumano viharissami sabbada sabbasmim kale vasam kappemiti attho. [590] Vinayo asayo mayhanti vinayapitakam mayham okasabhutam savanadharanamanasikaranauggahaparipucchapavattanavasena okasabhutam gehabhutanti attho. Vinayo thanacankamanti vinayo mayham savanadikiccakaranena thitatthananca cankamanatthananca. Kappemi vinaye vasanti vinayapitake vinayatantiya savanadharanapavattanavasena vasam sayanam kappemi karomi. Vinayo mama 1- gocaroti vinayapitakam mayham gocaro aharo bhojanam niccam dharanamanasikaranaseseanati attho. [591] Vinaye paramippattoti sakale vinayapitake paramim pariyosanam patto. Samathe capi kovidoti parajikadisattapattikkhandhanam samathe vupasame ca vutthane ca kovido cheko adhikaranasamathe va:- "vivadam anuvadanca apattadhikaranam tatha kiccadhikarananceva caturadhikarana mata"ti vuttadhikaranesu ca:- "sammukha sativinayo amulhapatinnakaranam yebhuyya tassapapiyya tinavattharako tatha"ti evam vuttesu ca sattasu adhikaranasamathesu atikovido chekoti attho. Upali tam mahavirati bhante mahavira catusu asankhyeyyesu kappasatasahassesu sabbannutannanadhigamaya viriyavanta satthuno devamanussanam anusasakassa tam tava pade padayuge upali bhikkhu vandati panamam karotiti attho. [592] So aham pabbajitva sambudadham namassamano panamam kurumano dhammassa ca tena bhagavata desitassa navalokutataradhammassa sudhammatam sundaradhammabhavam @Footnote: 1 pali. mayham.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page357.

Janitva dhammanca namassamano gamato gamam purato puram nagarato nagaram vicarissamiti sambandho. [593] Kisesa jhapita mayhanti maya patividdhaarahattamaggananena mayham cittasantanagata sabbe diyaddhasahassasankha kilesa jhapita sosita visosita viddhamsita. Bhava sabbe samuhatati kamabhavadayo sabbe nava bhava maya samuhata sam sutthu uhata khepita viddhamsita. Sabbasava parikkhinati kamasavo bhavasavo ditthasavo avijjasavoti sabbe cattaro asava parikkhina parisamantato khayam papita. Idani 1- imasmim arahattappattakale punabbhavo punappatti sankhato bhavo bhavanam jati natthiti attho. [594] Uttari somanassavasena udanam udanento svagatantiadimaha. Tattha buddhasetthassasa uttamabuddhassa santike samipe ekanagare va mama agamanam svagatam sutthu agamanam sundaragamanam vata ekantena asi ahositi sambandho. Tisso vijjati pubbenivasadibbacakkhuasavakkhayavijja anuppatta sampatta, paccakkham katati attho. Katam buddhassa sasananti buddhena bhagavata desitam anusitthi sasanam katam nipphaditam vattapatipattim puretva kammatthanam manasi karitva arahattamaggananadhigamena sampaditanti attho. [595] Patisambhida catassoti atthapatisambhidadayo catasso pannayo sacchikata paccakkham kata vimokkhapi ca atthimeti cattari maggananani cattari phalanananiti ime atthavimokkha samsarato muccanupaya sacchikatati sambandho. Chalabhinna sacchikatati:- "iddhividham dibbasotam cetopariyananakam pubbenivasanananca dibbacakkhasavakkhayan"ti ima cha abhinna sacchikata paccakkham kata, imesam nananam sacchikaranena buddhassa sasanam katanti attho. @Footnote: 1 pali. dani.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page358.

Itthanti imina hettha vuttappakarena. Sudanti padapuranamatte nipato. Ayasma upali theroti thirasiladigunayutto savako ima pubbacaritapadanadipika gathayo abhasittha kathayitthati attho. Upalittherapadanavannana nitthita. -------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 49 page 350-358. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_rm.php?B=49&A=8747&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=49&A=8747&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=32&i=8              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=32&A=801              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=32&A=1106              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=32&A=1106              Contents of The Tipitaka Volume 32 http://84000.org/tipitaka/read/?index_32

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]