ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 5 : PALI ROMAN Di.A. (sumangala.2)

                        Maggasaccaniddesavannana
      [402] Ayamevati annamaggapatikkhepanattham niyamanam. Ariyoti
tamtammaggavajjhehi kilesehi arakatta ca ariyabhavakaratta ca ariyo. Dukkhe nananti
adina catusaccakammatthanam dassitam. Tattha purimani dve saccani vattam, pacchimani
vivattam. Tesu bhikkhuno vatte kammatthanabhiniveso hoti, vivatte natthi
abhiniveso. Purimani hi dve saccani "pancakkhandha dukkham, tanha samudayo"ti evam
sankhepena ca "katame pancakkhandha, rupakkhandho"ti adina nayena vittharena
ca acariyassa santike ugganhitva vacaya punappunam parivattento yogavacaro
kammam karoti. Itaresu pana dvisu saccesu nirodhasaccam ittham kantam manapam,
maggasaccam ittham kantam manapanti evam savaneneva kammam karoti. So evam karonto
cattari saccani ekapativedhena pativijjhati, ekabhisamayena abhisameti. Dukkham
parinnapativedhena pativijjhati, samudayam pahanapativedhena, nirodham sacchikiriyapativedhena,
maggam bhavanapativedhena pativijjhati. Dukkham parinnabhisamayena .pe. Maggam bhavanabhisamayena
abhisameti. Evamassa pubbabhage dvisu saccesu uggahaparipucchasavanadharanasammasanapativedho
hoti, dvisu pana savanapativedhoyeva. Aparabhage
Tisu kiccato pativedho hoti, nirodhe arammanapativedho hoti. Paccavekkhana
pana pattasaccassa hoti ayanca adikammiko, tasma sa idha na vutta.
      Imassa ca bhikkhuno pubbe parigganhato "dukkham parijanami, samudayam pajahami,
nirodham sacchikaromi, maggam bhavemi"ti abhogasamannaharamanasikarapaccavekkhana
natthi, parigganhanato patthaya hoti. Aparabhage pana dukkham parinnatameva .pe.
Maggo bhavitova hoti. Tattha dve saccani duddasatta gambhirani, dve gambhiratta
duddasani. Dukkhasaccam hi uppattito pakatam, khanukantakapaharadisu "aho dukkhan"ti
vattabbatampi apajjati. Samudayampi khaditukamatabhunjitukamatadivasena
uppattito pakatam. Lakkhanapativedhato pana ubhayampi tam gambhiram. Iti
tani duddasatta gambhirani. Itaresam pana dvinnam dassanatthaya payogo
bhavaggagahanattham hatthappasaranam viya aviciphusanattham padappasaranam viya
sattadha 1- bhinnassa valassa kotiya kotipatipadanam viya ca hoti. Iti tani
gambhiratta duddasani. Evam duddasatta gambhiresu gambhiratta ca duddasesu
catusu saccesu uggahadivasena pubbabhagananuppattim sandhaya idam dukkhe nananti
adi vuttam. Pativedhakkhane pana ekameva tam nanam hoti.
      Nekkhammasankappadayo kamabyapadavihimsaviramanasannanam nanatta
pubbabhage nana, maggakkhane pana imesu tisu thanesu uppannassa
akusalasankappassa padapacchedato anuppattisadhanavasena maggangam purayamano
ekova kusalasankappo uppajjati. Ayam sammasankappo nama.
      Musavadaveramaniadayopi musavadadihi viramanasannanam nanatta
pubbabhage nana, maggakkhane pana imesu catusu thanesu uppannaya
akusaladussilyacetanaya padapacchedato anuppattisadhanavasena maggangam purayamana
ekava kusalaveramani uppajjati. Ayam sammavaca nama.
      Panatipataveramaniadayopi panatipatadihi viramanasannanam
nanatta pubbabhage nana, maggakkhane pana imesu tisu thanesu uppannaya
@Footnote: 1 cha.Ma., i. satadha.
Akusaladussilyacetanaya akiriyato padapacchedato anuppattisadhanavasena maggangam
purayamana ekava kusalaveramani uppajjati. Ayam sammakammanto nama.
      Micchaajivanti khadaniyabhojaniyadinam atthaya pavattitam kayavaciduccaritam.
Pahayati vajjetva. Sammaajivenati buddhappasatthena ajivena. Jivikam 1- kappetiti
jivitavuttim 2- pavatteti. Sammaavivoti kuhanadihi viramanasannanam nanatta
pubbabhage nana, maggakkhane pana imesuyeva sattasu thanesu uppannaya
micchajivadussilyacetanaya padapacchedato anuppattisadhanavasena maggangam purayamana
ekava kusalaveramani  uppajjati. Ayam sammaajivo nama.
      Anuppannananti ekasmim va bhave tatharupe va arammane attano
na uppannanam. Parassa pana uppajjamane disva "aho vata me evarupa
papaka akusala dhamma na uppajjeyyun"ti evam anuppannanam va papakanam
akusalanam dhammanam anuppadaya. Chandam janetiti tesam anuppadakapatipattisadhakam
viriyacchandam janeti. Vayamatiti vayamam karoti. Viriyam arabhatiti viriyam pavatteti.
Cittam pagganhatiti viriyena cittam paggahitam karoti. Padahatiti kamam taco naharu
ca, atthi ca avasissatuti padhanam pavatteti.
      Uppannananti samudacaravasena attano uppannapubbanam. Idani
tadise na uppadessamiti tesam pahanaya chandam janeti. Anuppannanam kusalananti
apatiladdhanam pathamajjhanadinam. Uppannananti tesamyeva patiladdhanam. Thitiyati
punappanam uppattibandhavasena thitattham. Asammosayati avinasanattham. Bhiyyobhavayati
uparibhavaya. Vepullayati vipulabhavaya. Bhavanaya paripuriyati bhavanaya paripuranattham.
Ayampi sammavayamo anuppannanam akusalanam  anuppadanadicittanam nanatta
pubbabhage nana, maggakkhane pana imesuyeva catusu thanesu kiccasadhanavasena
maggangam purayamanam ekameva kusalaviriyam uppajjati. Ayam sammavayamo nama.
@Footnote: 1 cha.Ma., ka. jivitam        2 cha.Ma., i. jivitappavattim
      Sammasatipi kayadipariggahakacittanam nanatta pubbabhage nana,
maggakkhane pana catusu thanesu kiccasadhanavasena maggangam purayamana ekava
sati uppajjati. Ayam sammasati nama.
      Jhanani pubbabhagepi maggakkhanepi nana, pubbabhage samapattivasena
nana, maggakkhane nana maggavasena. Ekassa hi pathamamaggo pathamajjhaniko
hoti, dutiyamaggadayopi pathamajjhanika va dutiyajjhanadisu annatarajjhanika
va. Ekassapi pathamamaggo dutiyadinam annatarajjhaniko hoti, dutiyadayopi
dutiyadinam annatarajjhanika va pathamajjhanika va. Evam cattaropi magga
jhanavasena sadisa va asadisa va ekaccasadisa va honti. Ayam panassa
viseso padakajjhananiyamena hoti.
      Padakajjhananiyamena tava pathamajjhanalabhino pathamajjhana vutthaya
vipassantassa uppanno maggo pathamajjhaniko hoti. Maggangabojjhangani cettha
paripunnaneva honti. Dutiyajjhanato vutthaya vipassantassa uppanno
dutiyajjhaniko hoti. Maggangani panettha satta honti. Tatiyajjhanato vutthaya
vipassantassa uppanno tatiyajjhaniko. Maggangani panettha satta honti,
bojjhangani pana cha honti. Eseva nayo catutthajjhanato vutthaya yava
nevasannanasannayatanam.
      Arupe catukkapancakajjhanam uppajjati, tanca lokuttaram, na lokiyanti
vuttam, ettha kathanti. Etthapi pathamajjhanadisu yato vutthaya sotapattimaggam
patilabhitva arupasamapattim bhavetva so aruppe uppanno, tajjhanikavassa
tattha tayo magga uppajjanti. Evam padakajjhanameva niyameti.
      Keci pana thera "vipassanaya arammanabhuta khandha niyamenti"ti
vadanti. Keci "puggalajjhasayo niyameti"ti vadanti. Keci "vutthanagamini vipassana
niyameti"ti vadanti. Tesam vadavinicchayo visuddhimagge vutthanagaminivipassanadhikare
Vuttanayeneva veditabbo. Ayam vuccati bhikkhave sammasamadhiti ayam pubbabhage
lokiyo aparabhage lokuttaro sammasamadhiti vuccati.
      [403] Iti ajjhattam vati evam attano va cattari saccani parigganhitva
parassa va kalena va attano kalena va parassa cattari saccani parigganhitva
dhammesu dhammanupassi viharati. Samudayavaya panettha catunnam saccanam yathasambhavato
uppattinivattivasena veditabba. Ito param vuttanayameva. Kevalam hi idha
catusaccapariggahika sati dukkhasaccanti evam yojanam katva saccapariggahakassa
bhikkhuno niyyanamukhanti veditabbam, sesam tadisamevati.
                      Catusaccapabbavannana nitthita.
                     Dhammanupassanavannana nitthita.
                           -----------
      [404] Ettavata anapanapabbam catuiriyapathapabbam catusampajannapabbam
dvattimsakaram catudhatuvavatthanam navasivathika vedananupassana cittanupassana
nivaranapariggaho khandhapariggaho ayatanapariggaho bojjhangapariggaho saccapariggahoti
ekavisati kammatthanani. Tesu anapanam dvattimsakaram navasivathikati
ekadasa appanakammatthanani honti. Dighabhanakamahasivatthero pana "navasivathika
adinavanupassanavasena vutta"ti aha. Tasma tassa matena dveyeva
appanakammatthanani, sesani upacarakammatthanani. Kim panetesu sabbesu
abhiniveso jayati. Na jayatiti. Iriyapathasampajannanivaranabojjhangesu hi abhiniveso na
jayati, sesesu jayatiti. Mahasivatthero panaha "etesupi abhiniveso jayati. Ayam
hi `atthi nukho me cattaro iriyapatha udahu natthi, atthi nukho me catusampajannam
udahu natthi, atthi nukho me panca nivarana udahu natthi, atthi nukho me
satta bojjhanga udahu natthi'ti evam parigganhati. Tasma sabbattha abhiniveso
jayati"ti.
      Yo hi koci bhikkhaveti yo hi koci bhikkhave bhikkhu va bhikkhuni va upasako
va upasika va. Evam bhaveyyati adito patthaya vuttena bhavananukkamena
bhaveyya. Patikankhanti patikankhitabbam icchitabbam avassambhaviti attho. Annati
arahattam. Sati va upadiseseti upadisese 1- va sati aparikkhine.
Anagamitati anagamibhavo.
      Evam sattannam vassanam vasena sasanassa niyyanikabhavam dassetva
puna tato appatarepi kale dassento titthantu bhikkhaveti adimaha. Sabbampi
cetam majjhimassa veneyyapuggalassa vasena vuttam, tikkhapannam pana sandhaya
"patova anusittho sayam visesam adhigamissati, sayam anusittho pato visesam
adhigamissati"ti vuttam. Iti bhagava "evam niyyanikam bhikkhave mama sasanan"ti
dassetva ekavisatiyapi thanesu arahattanikutena desitam desanam niyyatento
"ekayano ayam bhikkhave maggo .pe. Iti yantam vuttam, idametam paticca
vuttan"ti aha. Sesam uttanatthamevati. Desanapariyosane pana timsabhikkhusahassani
arahatte patitthahimsuti.
                    Mahasatipatthanasuttavannana nitthita.
                        ----------------
@Footnote: 1 cha.Ma., i. upadanasese



             The Pali Atthakatha in Roman Book 5 page 417-422. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_rm.php?B=5&A=10684&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=5&A=10684&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=10&i=273              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=10&A=6257              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=10&A=6842              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=10&A=6842              Contents of The Tipitaka Volume 10 http://84000.org/tipitaka/read/?index_10

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]