ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 8 : PALI ROMAN Ma.A. (papa–ca.2)

                         3. Vammikasuttavannana
    [249] Evamame sutanti vammikasuttam. Tattha ayasmati piyavacanametam.
Kumarakassapoti tassa namam. Kumarakale pabbajitatta pana bhagavata "kassapam
pakkosatha, idam phalam va khadaniyam va kassapassa detha"ti vutte katarakassapassati
kumarakassapassati evam gahitanamatta tato patthaya vuddhakalepi
"kumarakassapo"ti vuccati. Apica ranna posavanikaputtattapi tam "kumarakassapo"ti
sanjanimsu. Ayam panassa pubbayogato patthaya avibhavakatha:-
    thero kira padumuttarassa bhagavato kale setthiputto ahosi. Athekadivasam
bhagavantam citrakathim ekam attano savakam thanantare thapentam disva bhagavato
sattaham danam datva "ahampi bhagava anagate ekassa buddhassa ayam thero
viya citrakathi savako bhaveyyan"ti patthanam katva punnani karonto kassapassa
bhagavato sasane pabbajitva visesam nibbattetum nasakkhi.
@Footnote: 1 abhi. puggala. 36/293/122  ekakapuggalapannatti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page28.

Tada kira parinibbutassa bhagavato sasane osakkante panca bhikkhu nissenim bandhitva pabbatam abhiruyha samanadhammam akamsu. Samghatthero tatiyadivase arahattam patto. Anuthero catutthadivase anagami ahosi. Itare tayo visesam nibbattetum asakkonta devaloke nibbatta. 1- Tesam ekam buddhantaram devesu ca manussesu ca sampattim anubhontanam eko takkasilayam rajakule nibbattitva pukkusati nama raja hutva bhagavantam uddissa pabbajitva rajagaham agacchanto 2- kumbhakarasalayam bhagavato dhammadesanam sutva anagamiphalappatto. Eko ekasmim samuddapattane kulaghare nibbattitva navam aruyha bhinnanavo darucirani nivasetva labhasampattim patto "aham araha"ti cittam uppadetva "na tvam araha, gaccha sattharam panham puccha"ti atthakamaya devataya pesito 3- tatha katva arahattaphalam patto. Eko rajagahe ekissa kuladarikaya kucchimhi uppanno. Sa ca pathamam matapitaro yacitva pabbajjam alabhamana kulagharam gata gabbhasanthitampi 4- ajananti samikam aradhetva tena anunnata bhikkhunisu pabbajita. Tassa gabbhininimittam disva bhikkhuniyo devadattam pucchimsu, so "assamani"ti aha. Dasabalam pucchimsu, sattha upalittheram paticchapesi. Thero savatthinagaravasini kulani visakham ca upasikam pakkosapetva sodhento "pure laddho gabbho, pabbajja aroga"ti aha. Sattha "suvinicchitam adhikaranan"ti therassa sadhukaram adasi. Sa bhikkhuni suvannabimbasadisam puttam vijayi, tam gahetva raja pasenadikosalo posapesi. "kassapo"ti cassa namam katva aparabhage alankaritva satthu santikam netva pabbajesi. Iti ranno posavanikaputtattapi tam "kumarakassapo"ti sanjanimsuti. Andhavaneti evamnamake vane. Tam kira vanam dvinnam buddhanam kale avijahitanamam andhavanamtveva pannayati. Tatrayam pannattivibhavana:- appayukabuddhanam hi 5- sariradhatunam ekaghano na hoti. 5- Adhitthananubhavena vippakiriyati. Teneva amhakampi bhagava "aham na ciratthitiko, appakehi sattehi @Footnote: 1 cha.Ma. nibbattimsu 2 cha.Ma. gacchanto 3 cha.Ma. codito 4 Ma. gabbhapatitthitampi @5-5 cha.Ma. sariradhatu na ekaghana hoti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page29.

Aham dittho, yehi na dittho, teva bahutara, te me dhatuyo adaya tattha tattha pujenta saggaparayana bhavissanti"ti parinibbanakale "attano sariram vippakiriyatu"ti adhitthasi. Dighayukabuddhanam pana suvannakkhandho viya ekaghanam dhatusariram titthati. Kassapassapi bhagavato tatheva atthasi. Tato mahajana sannipatitva "dhatuyo ekaghana na sakka viyojetum, kim karissama"ti sammantayitva ekaghanameva cetiyam karissama, kittakam pana hotu tanti ahamsu. Eke sattayojanikanti ahamsu. Etam atimahantam, anagate jaggitum na sakka, chayojanam hotu, pancayojanam, catuyojanam, tiyojanam, dviyojanam, ekayojanam hotuti sannitthanam katva itthaka kidisa hontuti bahirante itthaka rattasuvannamaya ekaghana satasahassagghanika hontu, abbhantarimante pannasasahassagghanika. Haritalamanosilahi mattikakiccam kariyatu, telena udakakiccanti nittham gantva cattari mukhani catudha vibhajimsu. Raja ekam mukham ganhi, rajaputto pathavindharakumaro ekam, amaccanam jetthako hutva senapati ekam, janapadanam jetthako hutva setthi ekam. Tattha dhanasampannataya rajapi suvannam niharapetva attana gahitamukhe kammam arabhi, uparajapi, senapatipi. Setthina gahitamukhe pana kammam oliyati. Tato yasodharo 1- nama eko upasako tepitako bhanako anagami ariyasavako, so kammam oliyatiti natva panca sakatasatani yojapetva janapadam gantva "kassapasammasambuddho visativassasahassani thatva parinibbuto, tassa yojanikam ratanacetiyam kariyati, yo yam datum ussahati suvannam va hirannam va sattaratanam va haritalam va manosilam va, so tam detu"ti samadapesi. Manussa attano attano thamena hirannasuvannadini adamsu. Asakkonta telatanduladini dentiyeva. Upasako telatanduladini kammakaranam bhattavetanattham pahinati, avasesehi suvannam cetapetva pahinati, evam sakalajambhudipam acari. Cetiye kammam nitthitanti cetiyatthanato pannam pahinimsu "nitthitam kammam acariyo agantva cetiyam vandatu"ti. Sopi pannam pahini "maya sakalajambudipo @Footnote: 1 cha.Ma. yasorato, Si. sorato

--------------------------------------------------------------------------------------------- page30.

Samadapito, yam atthi, tam gahetva kammam nitthapentu"ti. Dve pannani antaramagge samagamimsu. Acariyassa pannato pana cetiyatthanato pannam pathamataram acariyassa hattham agamasi. So pannam vacetva cetiyam vandissamiti ekakova nikkhami. Antaramagge ataviyam panca corasatani utthahimsu. Tatrekacce tam disva imina sakalajambudipato hirannasuvannam sampinditam, nidhikumbhi no pavattamana agatati avasesanam arocetva tam aggahesum. Kasma tata mam ganhathati. Taya sakalajambudipato sabbam hirannasuvannam sampinditam, amhakam thokam thokam dehiti. Kim tumhe na janatha, kassapo bhagava parinibbuto, tassa yojanikam ratanacetiyam kariyati, tadatthaya maya samadapitam, no attano atthaya. Tam tam laddhaladdhatthanato tattheva pesitam, mayham pana nivatthasatakamattam thapetva annam vittam 1- kakanikampi natthiti. Eke "evametam vissajjetha acariyan"ti ahamsu. Eke "ayam rajapujito amaccapujito, amhesu kincideva nagaravithiyam disva rajarajamahamattadinam arocetva anayabyasanam papunapeyya"ti ahamsu. Upasako "tata naham evam karissami"ti aha, tanca kho tesu karunnena, na attano jivitanikantiya. Atha tesu gahetabbo vissajjetabboti vivadantesu gahetabboti laddhikaeva bahutara hutva jivita voropayimsu. Tesam balavagune ariyasavake aparadhena nibbutadipasikha viya akkhini antaradhayimsu. Te "kaham bho cakkhum kaham bho cakkhun"ti vippalapanta ekacce natakehi geham nita, ekacce nonataka anathati tattheva ataviyam rukkhamule pannasalayam vasimsu. Ataviyam 2- agatamanussa karunnena tesam tandulam va putabhattam va paribbayam va denti. Darupannadinam atthaya gantva agata manussa kuhim gatatthati vutte andhavanam gatamhati vadanti. Evam dvinnampi buddhanam kale tam vanam andhavanamtveva pannayati. Kassapabuddhakale panetam chadditajanapade atavi ahosi. Amhakam bhagavato kale savatthiya avidure jetavanassa pitthibhage pavivekakamanam kulaputtanam @Footnote: 1 Si. kinci 2 cha.Ma. atavim

--------------------------------------------------------------------------------------------- page31.

Vasanatthanam padhanagharam ahosi, tattha ayasma kumarakassapo tena samayena sekkhapatipadam purayamano viharati. Tena vuttam "andhavane viharati"ti. Annatara devatati namagottavasena apakata eka devatati attho. "abhijanati no bhante bhagava' ahu natannatarassa mahesakkhassa yakkhassa sankhittena tanhasankhayavimuttim abhasitthati 1- ettha pana abhinnato sakkopi devaraja annataroti vutto. Devatati ca idam devanampi devadhitanampi sadharanavacanam. Imasmim panatthe devo adhippeto. Abhikkantaya rattiyati ettha abhikkantasaddo khayasundarabhirupaabbhanumodanadisu dissati. Tattha "abhikkanta bhante ratti, nikkhanto pathamo yamo, ciranisinno bhikkhusamgho, uddisatu bhante bhagava bhikkhunam patimokkhan"tievamadisu 2- khaye dissati. "ayam imesam catunnam puggalanam abhikkantataro ca panitataro ca"ti 3- evamadisu sundare. "ko me vandati padani iddhiya yasasa jalam abhikkantena vannena sabba obhasayam disa"ti 4- evamadisu abhirupe. "abhikkantam bho gotama"tievamadisu 5- abbhanumodane. Idha pana khaye. Tena abhikkantaya rattiyati parikkhinaya rattiyati vuttam hoti. Tatthayam devaputto majjhimayamasamanantare agatoti veditabbo. Abhikkantavannati idha abhikkantasaddo abhirupe. Vannasaddo pana chavithutikulavaggakaranasanthanapamana- rupayatanadisu dissati. Tattha "suvannavannosi bhagava"tievamadisu chaviya. "kada sannulha pana te gahapati samanassa gotamassa vanna"tievamadisu 6- thutiyam. "cattarome bho gotama vanna"tievamadisu 7- kulavagge. "atha kena nu vannena, gandhathenoti vuccati"tievamadisu 8- karane. "mahantam hatthiravannam abhinimminitva"tievamadisu 9- santhane. "tayo pattassa vanna"ti 10- evamadisu @Footnote: 1 Ma.mu 12/395/352 2 an. atthaka. 23/110/207 (sya) @3 an. catukka. 21/100/114 4 khu. 26/857/87 5 vinaYu. mahavi. 1/15/7 @6 Ma.Ma. 13/77/54 7 di. pati. 11/115/69 8 sam. saga. 15/234/246 @9 sam. saga. 15/138/124 10 vinaYu. mahavi 2/602/68

--------------------------------------------------------------------------------------------- page32.

Pamane. "vanno gandho raso oja"tievamadisu 1- rupayatane. So idha chaviya datthabbo. Tena abhikkantavannati abhirupacchavi itthavanna, manapavannati vuttam hoti. Devata hi manussalokam agacchamana pakativannam pakatiiddhim pajahitva olarikam attabhavam katva atirekavannam atirekaiddhim mapetva natasamajjadini gacchanta manussa viya abhisankhatena kayena agacchanti. Ayampi devaputto tatheva agato. Tena vuttam "abhikkantavanna"ti. Kevalakappanti ettha kevalasaddo anavasesayebhuyyaabyamissanatireka- dalhatthavisamyogadianekattho. Tathahissa "kevalaparipunnam parisuddham brahmacariyan"ti evamadisu 2- anavasesattamattho. "kevalakappa ca angamagadha pahutam khadaniyam bhojaniyam adaya upasankamissanti"tievamadisu 3- yebhuyyata. "kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti"tievamadisu 4- abyamissata. "kevalam saddhamattakam nuna ayamayasma"tievamadisu 5- anatirekata. "ayasmato anuruddhassa bahiyo nama saddhivihariko kevalakappam samghabhedaya thito"tievamadisu 6- dalhatthata. "kevali vusitava uttamapurisoti vuccati"tievamadisu 7- visamyogo. Idha panassa anasesattamatthoti adhippeto. Kappasaddo panayam abhisaddahanavoharakalapannattichedanavikappalesasamantabhavadianekattho. Tathahissa "okappaniyametam bhoto gotamassa, yathatam arahato sammasambuddhassa"tievamadisu 8- abhisaddahanamattho. "anujanami bhikkhave imehi pancahi samanakappehi phalam paribhunjitun"tievamadisu 9- voharo. "yena sudam niccakappam viharami"ti evamadisu 8- kalo. "iccayasma kappo"ti evamadisu 10- pannatti. "alankata kappitakesamassu"tievamadisu 11- chedanam. "kappati dvangulakappo"tievamadisu 12- vikapPo. "atthi kappo nipajjitun"tievamadisu 13- @Footnote: 1 abhi. sangani. 34/617 adi/188 adi 2 vinaYu. mahavi. 1/1/3 @3 vinaYu. maha. 4/43/37 4 abhi. vibhanga. 35/225/161 @5 vinaYu. maha. 5/244/6 6 an. catukka. 21/243/267 @7 sam. khandha. 17/57/50 8 Ma.mu. 12/387/345 9 vinaYu. cula. 7/250/7 @10 sam. khandha. 17/124/134 11 sam. sala. 18/659/425-6 (sya) @12 vinaYu. cula. 7/446/286 13 an. atthaka. 23/186/345 yamakavagga.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page33.

Leso. "kevalakappam veluvanam obhasetva"ti 1- evamadisu samantabhavo. Idha panassa samantabhavo atthoti adhippeto. Tasma kevalakappam andhavananti ettha anavasesam samantato andhavananti evamattho datthabbo. Obhasetvati vatthalankarasarirasamutthitaya abhaya pharitva, candima viya ca suriyo viya ca ekobhasam ekappajjotam karitvati attho. Ekamantam atthasiti ekasmim ante, ekasmim okase atthasi. Etadavocati etam "bhikkhu"tiadivacanamavoca. Kasma panayam avanditva samanavohareneva kathetiti. Samanasannaya samudacarena. 2- Evam kirassa ahosi "ayam antara kamavacare vasi. Aham 3- pana tasmim kale tato kalato 3- patthaya brahmacari"ti samanasannavassa samudacarati, tasma avanditva samanavohareneva katheti. Pubbasahayo kireso devaputto therassa. Kuto patthayati. Kassapasammasambuddhakalato patthaya. Yo hi pubbabhage 4- agatesu pancasu sahayesu anuthero catutthadivase anagami ahositi vutto, ayam so. Tada kira tesu samghattherassa arahatteneva saddhim abhinna agamimsu. So "mayham kiccam matthakam pattan"ti vehasam uppatitva anotattadahe mukham dhovitva uttarakuruto pindapatam adaya agantva "avuso imam pindapatam bhunjitva appamatta samanadhammam karotha"ti aha. Itare ahamsu "na avuso amhakam evam katika atthi' yo pathamam visesam nibbattetva pindapatam aharati, tenabhatam bhunjitva sesehi samanadhammo katabbo'ti. Tumhe attano upanissayena kiccam matthakam papayittha. Mayampi sace no upanissayo bhavissati, kiccam matthakam papessama. Papanco esa amhakam, gacchatha tumhe"ti. So yathaphasukam gantva ayupariyosane parinibbayi. Punadivase anuthero anagamiphalam sacchakasi, tassa abhinnayo agamimsu. Sopi tatheva pindapatam aharitva tehi patikkhitto yathaphasukam gantva ayupariyosane suddhavase nibbatti. So suddhavase thatva te sahaye @Footnote: 1 sam. saga. 15/94/61 2 cha.Ma. samudacareneva @3-3 cha.Ma. aham pana asmi tato kalato.... 4 cha.Ma. pubbayoge

--------------------------------------------------------------------------------------------- page34.

Olokento, eko tadava parinibbuto, eko adhuna bhagavato santike ariyabhumim patto, eko labhasakkaram nissaya "aham araha"ti cittam uppadetva supparakapattane vasatiti disva tam upasankamitva "na tvam araha, na arahattamaggam patipanno, gaccha bhagavantam upasankamitva dhammam sunahi"ti uyyojesi. Sopi antaraghare bhagavantam ovadam yacitva "tasmatiha te bahiya evam sikkhitabbam ditthe ditthamattam hotu"ti 1- bhagavata sankhittena ovadito ariyabhumim sampapuni. Tato anno eko atthi, so kuhinti olokento andhavane sekkhapatipadam purayamano viharatiti disva cintesi "sahayakassa santikam 2- gamissamiti, gacchantena pana tucchahatthena agantva kinci pannakaram gahetva gantum vattati, sahayo kho pana me niramiso pabbatamatthake vasanto maya akase thatva dinnam pindapatampi aparibhunjitva samanadhammam akasi, idani amisapannakaram kim ganhissati, dhammapannakaram gahetva gamissami"ti brahmaloke thitova ratanavalim ganthento viya pannarasa panhe vibhajitva tam dhammapannakaram adaya agantva sahayassa avidure thatva attano samanasannasamudacaravasena tam anabhivadetvava "bhikkhu bhikkhu"ti alapitva ayam vammikotiadimaha. Tattha turitalapanavasena bhikkhu bhikkhuti ameditam veditabbam. Yatha va ekeneva tilakena nalatam na sobhati, tam parivaretva annesupi dinnesu phullitamanditam viya sobhati, evam ekeneva padena vacanam na sobhati, parivarikapadena saddhim phullitamanditam viya sobhatiti tam parivarikapadavasena vacanam phullitamanditam viya karontopi evamaha. Ayam vammikoti purato thito vammiko nama natthi, desanavasena pana purato thitam dassento viya ayanti aha. Langinti sattham adaya khananto paligham addasa. Ukkhipa langim abhikkhana sumedhati tata pandita langi nama rattim dhumayati diva pajjalati. Ukkhipetam param parato khanati. Evam sabbapadesu attho datthabbo. Uddhumayikanti mandukam. Cankavaranti kharaparissavanam. Kummanti @Footnote: 1 khu. udana. 25/10/102 cha.Ma. santike

--------------------------------------------------------------------------------------------- page35.

Kacchapam. Asisunanti mamsacchedakam asinceva adhikuttananca. Mamsapesinti nisadapotappamana allamamsapindam. Naganti sumanapupphakalapasadisam mahaphanam tividhasovatthikaparikkhittam ahinagam addasa. Ma nagam ghattesiti dandakakotiya va vallikotiya va pamsucunnam va pana khipamano ma nagam ghattayi. Namo karohi nagassati uparivatato apagamma suddhavattham nivasetva nagassa namakaram karohi. Nagena adhisayitadhanam nama yava sattama kulaparivatta khadato na khiyati, nago te adhisayitam dhanam dassati, tasma namo karohi nagassati. Ito va pana sutvati yatha dukkhakkhandhe itoti sasane nissakkam, na tatha idha. Idha pana devaputte nissakkam, tasma ito va panati mama va pana santika sutvati ayamettha attho. [251] Catummahabhutikassati catumahabhutamayassa. Kayassetam adhivacananti sarirassa namam. Yatheva hi bahirako vammiko, vamatiti vantakoti vantussayoti vantasinehasambandhoti 1- catuhi karanehi vammikoti vuccati. So hi ahinakulaunduragharagolikadayo 2- nanappakare panake vamatiti vammiko. Upacikahi vantakoti vammiko upacikahi vamitva mukhatundakena ukkhittapamsucunnena katippamanenapi purisappamanenapi ussitoti vammiko. Upacikahi vantakhelasinehena abandhataya 3- sattasattaham 4- deve vassantepi na vippakiriyati, nidaghepi tato pamsumutthim gahetva tasmim mutthina piliyamane sineho nikkhamati, evam vantasinehena sambandhoti vammiko. Evam ayam kayopi "akkhimha akkhiguthako"tiadina nayena nanappakarakam asucikalimalam vamatiti vammiko. Buddhapaccekabuddhakhinasava imasmim attabhave nikantipariyadanena attabhavam chaddetva gatati ariyehi vantakotipi vammiko. Yehi cayam tihi atthisatehi ussito naharusambandho mamsavalepano allacammapariyonaddho chaviranjito satte vanceti, tam sabbam ariyehi vantamevati vantussayotipi vammiko. "tanha janeti purisam, cittamassa vidhavati"ti 5- evam tanhaya janitatta ariyehi vanteneva tanhasinehena sambandho ayanti @Footnote: 1 cha.Ma....sambaddhoti evamuparipi 2 cha.Ma. ahimankusa... 3 cha.Ma. abaddhataya @4 Si. sattaham 5 sam. saga. 15/55-7/42

--------------------------------------------------------------------------------------------- page36.

Vantasinehena sambandhotipi vammiko. Yatha ca vammikassa anto nanappakara panaka tattheva jayanti, uccarapassavam karonti, gilana sayanti, mata ca 1- patanti. Iti so tesam pasutigharam vaccakuti gilanasala susananca hoti. Evam khattiyamahasaladinampi kayo ayam gopitarakkhito manditappasadhito mahanubhavanam kayoti acintetva chavinissita pana cammanissita pana mamsanissita pana naharunissita pana atthinissita pana atthiminjanissita panati evam kulagananaya asitimattani kimikulasahassani antokayasmimyeva jayanti, uccarapassavam karonti, gelannena aturitani sayanti, matani patanti, iti ayampi tesam pananam pasutigharam vaccakuti gilanasala susanam ca hotiti "vammiko"tveva sankhayam 2- gato. Tenaha bhagava "vammikoti kho bhikkhu imassa catummahabhutikassa kayassetam adhivacanan"ti. Matapettikasambhavassati matito ca pitito ca nibbattena matapettikena sukkasonitena sambhutassa. Odanakummasupaccayassati odanena ceva kummasena ca upacitassa vaddhitassa. Aniccucchadanaparimaddanabhedanaviddhamsanadhammassati ettha ayam kayo hutva abhavatthena aniccadhammo. Duggandhavighatatthaya tanuvilepanena ucachadanadhammo. Angapaccangabadhavinodanatthaya khuddakasambahanena parimaddanadhammo. Daharakale va urusu sayapetva gabbhavasena dussanthitanam tesam tesam anganam santhanasampadanattham anjanapilanadivasena parimaddanadhammo. Evam pariharitopi ca bhedanaviddhamsanadhammo bhijjati ceva vikirati ca, evamsabhavoti attho. Tattha matapettikasambhavaodanakummasupaccayaucchadanaparimaddanapadehi samudayo kathito, aniccucchadanabhedanaviddhamsanapadehi 3- atthangamo. Evam sattahipi padehi catummahabhutikassa kayasasa uccavacabhavo vaddhiparihani samudayatthangamo kathitoti veditabbo. Diva kammanteti diva kattabbakammante. Dhumayanati ettha ayam dhumasaddo kodhe tanhaya vitakke pancasu kamagunesu dhammadesanaya pakatidhumeti imesu @Footnote: 1 cha.Ma. ca-saddo na dissati 2 cha.Ma. sankham 3 cha.Ma. aniccabhedana...

--------------------------------------------------------------------------------------------- page37.

Atthesu vattati. "kodho dhumo bhasmani mosavajjan"ti 1- ettha hi kodhe vattati. "icchadhumayita satta"ti 2- ettha tanhaya. "tena kho pana samayena annataro bhikkhu bhagavato avidure dhumayanto nisinno hoti"ti ettha vitakke. "panko ca kama palipo ca kama bhayanca metam timulam pavuttam rajo ca dhumo ca maya pakasita hitva tuvam pabbaja brahmadatta"ti 3- ettha pancakamagunesu. "dhumam katta hoti"ti 4- ettha dhammadesanaya. "dhajo rathassa pannanam, dhumo pannanamaggino"ti 5- ettha pakatidhume. Idha panayam vitakke adhippeto. Tenaha "ayam rattim dhumayana"ti. Tathagatassetam adhivacananti tathagato hi sattannam dhammanam bahitatta brahmano nama. Yathaha "sattannam kho bhikkhu dhammanam bahitatta brahmano hoti. Katamesam sattannam, rago bahito hoti, doso, moho, mano, sakkayaditthi, vicikiccha, silabbataparamaso bahito hoti. Imesam bhikkhu sattannam dhammanam bahitatta brahmano"ti. 6- Sumedhoti sundarapanno. Sekkhassati ettha sikkhatiti sekkho. Yathaha "sikkhatiti kho bhikkhu tasma sekkhoti vuccati. Kinca sikkhati, adhisilampi sikkhati, adhicittampi sikkhati, adhipannampi sikkhati"ti. 7- Pannayetanti 8- lokiyalokuttaraya pannaya etam adhivacanam, na avudhasatthassa. Viriyarambhassati kayikacetasikaviriyassa. Tam pannagatikameva hoti. Lokiyaya pannaya lokiyam, lokuttarapannaya lokuttaram. Ettha panayam atthadipana:- eko kira janapado brahmano patova manavakehi saddhim gamato nikkhamma divasam aranne mante vacetva sayam gamam agacchati. Antaramagge @Footnote: 1 sam. saga. 15/195/203 2 pali. icchadhupayito sada, sam. saga. 15/66/45 @3 khu. jataka. chakka. 27/843/189 (sya) 4 Ma.mu. 12/349/310 5 sam. saga. 15/72/47 @6 khu. cula. 30/195/100 (sya) 7 an. tika. 20/86/225 @8 cha.Ma. pannaya adhivacananti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page38.

Ca eko vammiko atthi, so rattim dhumayati, diva pajjalati, brahmano antevasim sumedham manavam aha "tata ayam vammiko rattim dhumayati, diva pajjalati, vikaramassa passissama, bhinditva nam cattaro kotthase katva khipahi"ti. So sadhuti kuddalam gahetva samehi padehi pathaviyam patitthaya tatha akasi. Tatra acariyabrahmano viya bhagava. Sumedhamanavako viya sekkho bhikkhu. Vammiko viya kayo. "tata ayam vammiko rattim dhumayati, diva pajjalati, vikaramassa passissama, bhinditva nam cattaro kotthase katva khipahi"ti brahmanena vuttakalo viya "bhikkhu catummahabhutikam kayam cattaro kotthase katva parigganhahi"ti bhagavata vuttakalo. Tassa sadhuti kuddalam gahetva tatha karanam viya sekkhassa bhikkhuno "yo visatiya kotthasesu thaddhabhavo, ayam pathavidhatu. Yo dvadasasu kotthasesu abandhanabhavo, ayam apodhatu. Yo catusu kotthasesu paripacanabhavo, ayam tejodhatu. Yopi 1- chasu kotthasesu vitthambhanabhavo, ayam vayodhatu"ti evam catudhatuvavatthanavasena kayapariggaho veditabbo. Langiti kho bhikkhuti kasma bhagava avijjam langiti katva dassesiti. 2- Yatha hi nagarassa dvaram pidhaya palighe payojite mahajanassa gamanam pacchijjati, ye nagarassa anto, te antoyeva honti. Ye bahi, te bahiyeva. Evameva yassa nanamukhe avijjalangi patati, tassa nibbanasampapakam nanagamanam pacchijjati, tasma avijjam langim 3- katva dassesi. Pajaha avijjanti ettha kammatthanauggahaparipucchavasena avijjappahanam kathitam. Uddhumayikati kho bhikkhuti ettha uddhumayikamanduko nama no mahanto, nakhapitthippamano hoti, puranapannantare va gacchantare va valliantare va vasati. So dandakakotiya va vallikotiya va pamsucunnakena va ghattito ayamitva mahanto parimandalo beluvapakkappamano hutva cattaro pade akasagate katva pacchinnagamano hutva amittavasam yati, kakakulaladibhattameva 4- hoti. Evameva ayam kodho pathamam uppajjanto cittavilamattakova hoti. Tasmim khane aniggahito @Footnote: 1 cha.Ma. yo 2 cha.Ma. dassetiti 3 cha.Ma. langiti 4 Si. kakakulaladinam bhattameva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page39.

Vaddhitva mukhavikulanam papeti. Tada aniggahito hanusancopanam papeti. Tada aniggahito pharusavacaniccharanam papeti. Tada aniggahito disavilokanam papeti. Tada aniggahito akaddhanaparikaddhanam papeti. Tada aniggahito panileddudandasatthaparamasanam papeti. Tada aniggahito dandasatthabhinipatam papeti. Tada aniggahito paraghatanampi attaghatanampi papeti. Vuttampi cetam 1- "yato ayam kodho param ghatetva attanam ghateti, ettavatayam kodho paramussadagato hoti paramavepullappatto"ti. 2- Tattha yatha uddhumayikaya catusu padesu akasagatesu gamanam pacchijjati, uddhumayika amittavasam gantva kakadibhattam hoti, evameva kodhasamangi puggalo kammatthanam gahetva vaddhetum na sakkoti, amittavasam yati, sabbesam maranam yathakamam karaniyo 3- hoti. Tenaha bhagava "uddhumayikati kho bhikkhu kodhupayasassetam adhivacanan"ti. Tattha balavappatto kodhova kodhupayaso. Pajaha kodhupayasanti ettha patisankhanappahanam kathitam. Dvedhapathoti ettha yatha puriso sadhano sabhogo kantaraddhanamaggappatipanno dvedhapatham patva "imina nu kho gantabbam, imina na 4- gantabban"ti nicchetum asakkonto tattheva titthati, atha nam cora utthahitva anayabyasanam papenti, evameva kho mulakammatthanam gahetva nisinno bhikkhu buddhadisu kankhaya uppannaya kammatthanam vaddhetum na sakkoti, atha nam kilesamaradayo sabbe mara anayabyasanam papenti, iti vicikiccha dvedhapathasama hoti. Tenaha bhagava "dvedhapathoti kho bhikkhu vicikicchayetam adhivacanan"ti. Pajaha vicikicchanti ettha kammatthanauggahaparipucchavasena vicikicchappahanam kathitam. Cangavaranti ettha yatha rajakehi kharaparissavanamhi udake pakkhitte eko udakaghato dvepi dasapi visatipi ghatasatampi paggharatiyeva, pasatamattampi udakam na titthati, evameva nivaranasamangino puggalassa abbhantare kusaladhammo na titthati. Tenaha bhagava "cangavaranti kho bhikkhu pancannetam nivarananam adhivacanan"ti. Pajaha panca nivaraneti ettha vikkhambhanatadangavasena nivaranappahanam kathitam. @Footnote: 1 cha.Ma. hetam 2 khu. cula. 30/145/65 (sya) @3 cha.Ma. yathakamakaraniyo 4 cha.Ma. na-saddo na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page40.

Kummoti ettha yatha kacchapassa cattaro pada sisanti panceva angani honti, evameva sabbepi sankhata dhamma sangayhamana 1- panceva khandha bhavanti. Tenaha bhagava "kummoti kho bhikkhu pancannetam upadanakkhandhanam adhivacanan"ti. Pajaha pancupadanakkhandheti ettha pancasu khandhesu chandaragappahanam kathitam. Asisunati ettha yatha sunaya upari mamsam thapetva asina kottenti, evamime satta vatthukamatthaya kilesakamehi ghatiyamana 2- vatthukamanam upari katva kilesakamehi kantita kottitava 3- honti. Tenaha bhagava "asisunati kho bhikkhu pancannetam kamagunanam adhivacanan"ti. Pajaha panca kamaguneti ettha pancakamagunesu chandaragappahanam kathitam. Mamsapesiti kho bhikkhuti ettha ayam mamsapesi nama bahujanapatthita khattiyadayo manussapi nam patthenti kakadayo tiracchanapi. Ime hi satta avijjasamannagata 4- nandiragam upagamma vattam patthenti. 5- Yatha va mamsapesi thapitathapitatthane laggati, evamime satta nandiragabandha vatte lagganti, dukkhappattapi 6- na ukkanthanti, iti nandirago mamsapesisadiso hoti. Tenaha bhagava "mamsapesiti kho bhikkhu nandiragassetam adhivacanan"ti. Pajaha nandiraganti ettha catutthamaggena nandiragappahanam kathitam. Nagoti kho bhikkhu khinasavassetam bhikkhuno adhivacananti ettha yenatthena khinasavo nagoti vuccati, so ananganasutte 7- pakasitova. Namo karohi nagassati khinasavassa buddhanagassa "buddho so bhagava bodhaya dhammam deseti, danto so bhagava damathaya dhammam deseti, santo so bhagava samathaya dhammam deseti, tinno so bhagava taranaya dhammam deseti, parinibbuto so bhagava parinibbanaya dhammam deseti"ti 8- evam namakkaram karohiti ayamettha attho. Iti idam suttam @Footnote: 1 cha.Ma. gayhamana 2 cha.Ma. ghatayamana 3 cha.Ma. kottita ca @4 cha.Ma. avijjaya sammatta 5 cha.Ma. vaddhenti 6 cha.Ma. dukkham patvapi @7 Ma.mu. 12/57/32 8 Ma.mu 12/361/325

--------------------------------------------------------------------------------------------- page41.

Therassa kammatthanam ahosi. Theropi idameva suttam kammatthanam katva vipassanam vaddhetva arahattam patto. Ayametassa atthoti ayam etassa panhassa attho. Iti bhagava ratanarasimhi manikutam ganhanto viya yathanusandhinava desanam nitthapesiti. Papancasudaniya majjhimanikayatthakathaya vammikasuttavannana nitthita. ---------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 8 page 27-41. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_rm.php?B=8&A=694&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=8&A=694&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=12&i=289              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=12&A=4846              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=12&A=5726              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=12&A=5726              Contents of The Tipitaka Volume 12 http://84000.org/tipitaka/read/?index_12

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]