ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 9 : PALI ROMAN Ma.A. (papa–ca.3)

page21.

Evam ayampi avase anisamso, ayampi canisamsoti bahudeva rattim atirekataram diyaddhayamam avasanisamsakatham kathesi. Tattha ima gathava sangaham arulha, pakinnakadhammadesana pana sangaham na arohati. Sandassesitiadini 1- vuttatthaneva. Ayasmantam anandam amantesiti dhammakatham kathapetukamo janapesi. Atha kasma sariputtamoggallanamahakassapadisu asitimahatheresu vijjamanesu bhagava anandattherassa bharamakasiti. Parisajjhasayavasena. Ayasma hi anando bahussutanam aggo, pahosi parimandalehi padabyanjanehi madhuradhammakatham kathetunti sakiyamandale pakato pannato. Tassa sakyarajuhi viharam gantvapi dhammakatha sutapubba, orodha pana nesam yatharuciya viharam gantum na labhanti, tesam etadahosi "aho vata bhagava appamyeva dhammakatham kathetva amhakam natisetthassa anandassa bharam kareyya"ti. Tesam ajjhasayavasena bhagava tasseva bharamakasi. Sekho patipadoti patipannako sekhasamano. So tuyham patibhatu upatthatu, tassa patipadam desehiti patipadaya puggalam niyametva dasseti. Kasma pana bhagava imam patipadam niyamesi? bahuhi karanehi. Ime tava sakya mangalasalaya mangalam paccasimsanti vuddhim icchanti, ayanca sekhapatipada mayham sasane mangalapatipada vaddhamanakapatipadatipi imam patipadam niyamesi. Tassanca parisati sekhava bahu nisinna, te attana patividdhatthane kathiyamane akilamantava sallakkhissantitipi imam patipadam niyamesi. Ayasma ca anando sekhapatisambhidappattova, so attana patividdhe paccakkhatthane kathento akilamanto vinnapetum sakkhissatitipi imam patipadam niyamesi. Sekhapatipadaya ca tissopi sikkha osata, tattha adhisilasikkhaya kathitaya sakalam vinayapitakam kathitam 2- hoti, adhicittasikkhaya kathitaya sakalam suttantapitakam kathitam hoti, adhipannasikkhaya kathitaya sakalam abhidhammapitakam kathitam hoti, anando ca bahussuto tipitakadharo, so pahoti tihi pitakehi tisso sikkha kathetum, evam kathite sakyanam mangalameva vuddhiyeva bhavissatitipi imam patipadam niyamesi. @Footnote: 1 pali. sandassetvati 2 cha.Ma. kathitameva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page22.

Pitthi me agilayatiti kasma agilayati? bhagavato hi chabbassani padhanam padahantassa mahantam kayadukkham ahosi, athassa aparabhage mahallakakale pitthivato uppajji. Akaranam va etam, pahoti hi bhagava uppannam vedanam vikkhambhitva ekampi dvepi sattahe ekapallankena nisiditum. Santhagarasalam pana catuhi iriyapathehi paribhunjitukamo ahosi, hatthapadadhovanatthanato 1- yava dhammasana agamasi, ettake thane gamanam nipphannam. Dhammasanam patto thokam thatva nisidi, ettakam thanam. Diyaddhayamam dhammasane nisidi, ettake thane nisajja nipphanna. Idani dakkhinena passena thokam nipanne sayanam nipphajjissatiti evam catuhi iriyapathehi paribhunjitukamo ahosi. Upadinnakasariranca nama "no agilayati"ti na vattabbam, tasma ciram nisajjaya sanjatam appakampi agilayanam gahetva evamaha. Sanghatim pannapetvati santhagarassa kira ekapasse te rajano patasanim parikkhipapetva kappiyamancakam pannapetva kappiyapaccattharanena attharitva upari suvannatarakagandhamaladamapatimanditam vitanam bandhitva gandhatelappadipam aropayimsu "appevanama sattha dhammasanato utthaya thokam vissamanto idha nipajjeyya, evam no imam santhagaram bhagavata catuhi iriyapathehi paribhuttam digharattam hitaya sukhaya bhavissati"ti. Satthapi tadeva sandhaya tattha sanghatim pannapetva nipajji. Utthanasannam manasikaritvati ettakam kalam atikkamitva utthahissamiti utthanasannam citte thapetva. [23] Mahanamam sakkam amantesiti so kira tasmim kale tassam parisati jetthako pamokkho, tasmim sangahite sesaparisa sangahitava hotiti thero tameva amantesi. Silasampannoti silena sampanno, sampannasilo paripunnasiloti attho. Saddhammehiti sundaradhammehi, satam va sappurisanam dhammehi. [24] Katham ca mahanamati imina ettakena thanena sekhapatipadaya matikam thapetva patipatiya vittharetukamo evamaha. Tattha silasampannotiadini @Footnote: 1 cha.Ma. tattha padadhovanatthanato

--------------------------------------------------------------------------------------------- page23.

"sampannasila bhikkhave viharatha"ti akankheyyasuttadisu vuttanayeneva veditabbani, [25] Kayaduccaritenatiadisu upayogatthe karanavacanam, hiriyitabbani kayaduccaritadini hiriyati jigucchiyatiti attho. Ottappaniddese hetvatthe karanavacanam, kayaduccaritadihi ottappassa hetubhutehi ottappati bhayatiti attho, araddhaviriyoti paggahitaviriyo anossakkitamanaso. Pahanayati pahanatthaya. Upasampadayati patilabhatthaya. Thamavati viriyathamena samannagato. Dalhaparakkamoti thiraparakkamo. Anikkhittadhuro kusalesu dhammesuti kusalesu dhammesu anoropitadhuro anossakkitaviriyo. Paramenati uttamena. Satinepakkenati satiya ca nipakabhavena ca. Kasma pana satibhajaniye panna agatati. Satiya balavabhavadipanattham. Pannavippayutta hi sati dubbala hoti, pannasampayutta balavatiti. Cirakatampiti attana va parena va kayena ciram katam cetiyanganavattadiasiti- mahavattapatipattipuranam. Cirabhasitampiti attana va parena va vacaya ciram bhasitam sakkaccam uddisanauddisapanadhammosaranadhammadesanaupanisinnakathaanumodaniyadivasena pavattitam vacikammam. Sarita anussaritati tasmim kayena cirakate "kayo nama kayavinnatti, cirabhasite vaca nama vacivinnatti. Tadubhayampi rupam, tamsamutthapika cittacetasika arupam. Iti ime ruparupadhamma evam uppajjitva evam niruddha"ti sarati ceva anussarati ca, satisambojjhangam samutthapetiti attho. Bojjhangasamutthapika hi sati idha adhippeta. Taya satiya esa sakim 1- saranena sarita, punappunam saranena anussaritati veditabba. Udayatthagaminiyati pancannam khandhanam udayavayagaminiya udayanca vayanca pativijjhitum samatthaya. Ariyayati vikkhambhanavasena samucchedavasena ca kilesehi araka thitaya parisuddhaya. Pannaya samannagatoti vipassanapannaya ceva maggapannaya ca samangibhuto. Nibbedhikayati sayeva nibbijjhanato nibbedhikati @Footnote: 1 cha.Ma. sakimpi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page24.

Vuccati, taya samannagatoti attho. Tattha maggapannaya samudchedavasena anibbijjhitapubbam 1- appadalitapubbam lobhakkhandham dosakkhandham mohakkhandham nibbijjhati padaletiti nibbedhika. Vipassanapannaya tadangavasena nibbedhikaya maggapannaya patilabhasamvattanato cati vipassana "nibbedhika"ti vattum vattati. Sammadukkhakkhayagaminiyati idhapi maggapanna "samma hetuna nayena vattadukkham khepayamana gacchati"ti sammadukkhakkhayagamini nama. Vipassana tadangavasena vattadukkhanca kilesadukkhanca khepayamana gacchatiti dukkhakkhayagamini. Dukkhakkhayagaminiya va maggapannaya patilabhasamvattanatopesa dukkhakkhayagaminiti veditabba. [26] Abhicetasikananti abhicittam setthacittam sitanam nissitanam. Ditthadhammasukhaviharananti appitappitakkhane sukhapatilabhahetunam. Nikamalabhiti icchiticchitakkhane samapajjita. Akicchalabhiti niddukkhalabhi. Akasiralabhiti vipulalabhi. Pagunabhavena eko icchiticchitakkhane samapajjitum sakkoti, samadhiparipanthikadhamme pana akilamanto vikkhambhetum na sakkoti, so attano anicchaya khippameva vutthati, yathaparicchedavasena samapattim thapitum na sakkoti, ayam kicchalabhi kasiralabhi nama. Eko icchiticchitakkhane ca samapajjitum sakkoti, samadhiparipanthikadhamme 2- ca akilamantova vikkhambheti, so yathaparicchedavaseneva vutthatum sakkoti, ayam akicchalabhi ayampi akasiralabhi nama. [27] Ayam vuccati mahanama ariyasavako sekho patipadoti mahanama ariyasavako sekho patipado vipassanagabbhaya vattamanakapatipadaya 3- samannagatoti vuccatiti dasseti. Apuccandatayati aputiandataya. Bhabbo abhinibbhidayati nanappabhedaya 4- bhabbo. Sambodhayati ariyamaggaya. Anuttarassa yogakkhemassati arahattam anuttaro yogakkhemo nama, tadadhigamaya bhabboti dasseti. Ya panayamettha atthadipanattham upama ahata, sa cetokhilasutte vuttanayeneva veditabba. Kevalanhi tattha "tassa kukkutiya andesu tividhakiriyakaranam viya hi imassa @Footnote: 1 cha.Ma. anibbiddhapubbam 2 ka. samadhiparisuddhikadhamme @3 cha.Ma. vaddhamanakapatipadaya 4 cha.Ma. vipassanadinanappabhedaya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page25.

Bhikkhuno ussolhi so pannarasahi angehi samannagatabhavo"ti yam evam opammasamsandanam agatam, tam idha evam silasampanno hotiti adivacanato "tassa kukkutiya andesu tividhakiriyakaranam viya imassa bhikkhuno silasampannatadihi pannarasahi dhammehi samangibhavo"ti evam yojetva veditabbam. Sesam sabbattha vuttasadisameva. [28] Imamyeva anuttaram upekkhasatiparisuddhinti imam pathamajjhanadihi 1- asadisam uttamam catutthajjhanikam upekkhasatiparisuddhim. Pathama abhinibbhidati pathamo nanabhedo. Dutiyadisupi eseva nayo. Kukkutapotako 2- pana ekavaram matukucchito ekavaram andakosatoti dve vare jayati. Ariyasavako tihi vijjahi tayo vare jayati. Pubbenivasacchadakam tamam vinodetva pubbenivasananena pathamam jayati, sattanam cutipatisandhicchadakam tamam vinodetva dibbacakkhunanena dutiyam jayati, catusaccapaticchadakam tamam vinodetva asavakkhayananena tatiyam jayati. [29] Idampissa hoti caranasminti idampi silavantassa bhikkhuno 3- caranam nama hotiti attho. Caranam nama bahu anekavidham, siladayo pannarasa dhamma, tattha idampi ekam caranantipi attho. Padatthato pana carati tena agatapubbam disam gacchatiti caranam. Esa nayo sabbattha. Idampissa hoti vijjayati idam pubbenivasananam tassa vijja nama hotiti attho. Vijja nama bahu anekavidha, vipassanananadini attha nanani, tattha idampi nanam eka vijjatipi attho. Padatthato pana vinivijjhitva etaya janatiti vijja. Esa nayo sabbattha. Vijjasampanno itipiti tihi vijjahi vijjasampanno itipi. Caranasampanno itipiti pancadasahi dhammehi caranasampanno itipi. Tadubhayena pana vijjacaranasampanno itipiti vuccati. [30] Sanankumarenati poranakakumarena, cirakalato patthaya kumaroti pannatena. So kira manussapathe pancaculakakumarakale jhanam nibbattetva @Footnote: 1 cha.Ma. pathamadijjhanehi 2 cha.Ma. kukkutacchapako 3 cha.Ma. silam assa bhikkhuno

--------------------------------------------------------------------------------------------- page26.

Aparihinajjhano brahmaloke nibbatti, tassa so attabhavo piyo ahosi manapo, tasma tadiseneva attabhavena carati, tena nam sanankumaroti sanjananti. Janetasminti janitasmim, pajayati attho. Ye gottapatisarinoti ye janetasmim gottam patisaranti "aham gotamo aham kassapo"ti, tesu loke gottapatisarisu khattiyo settho. Anumata bhagavatati mama panhabyakaranena saddhim samsanditva desitati ambatthasutte buddhena bhagavata "ahampi ambattha evam vadami:- `khattiyo settho janetasmim 1- ye gottapatisarino vijjacaranasampanno so settho devamanuse"ti 2- evam bhasantena anumata 3- anumodita. Sadhu sadhu anandati bhagava kira adito patthaya niddam anokkamantova imam suttam sutva anandena sekhapatipadaya kutam gahitanti natva utthaya pallankam abhujitva nisinno sadhukaram adasi, ettavata ca pana idam suttam jinabhasitam nama jatam. Sesam sabbattha uttanamevati. Papancasudaniya majjhimanikayatthakathaya sekhasuttavannana nitthita. Dutiyam. --------------- @Footnote: 1 tika. janitasaddo eva ikarassa ekaram katva janetasminti vutto janitasminti @attho veditabboti evam tikanayena jane tasminti padadvayam na vibhajitabbam. @2 di.Si. 9/277/89 sambatthasutta 3 cha.Ma. anunata


             The Pali Atthakatha in Roman Book 9 page 21-26. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_rm.php?B=9&A=506&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=9&A=506&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=13&i=24              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=13&A=480              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=13&A=472              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=13&A=472              Contents of The Tipitaka Volume 13 http://84000.org/tipitaka/read/?index_13

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]