บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๑๑

หน้าที่ ๘๕.

วา ปตฺตสฺส ภยํ นตฺถีติ "อภยา นาม สา ทิสา"ติ วุตฺตํ. รโถ อกุชฺชโนติ ^๑- อฏฺฐงฺคิกมคฺโค จ ^๒- อธิปฺเปโต. ยถา หิ ปากติกรโถ อกฺเข วา อนพฺภญฺชิเต อติเรเกสุ วา มนุสฺเสสุ อภิรุเฬฺหสุ กุชฺชติ ^๓- วิรวติ, น เอวํ อริยมคฺโค. โส หิ เอกปฺปหาเรน จตุราสีติยาปิ ปาณสหสฺเสสุ อภิรูหนฺเตสุ น กุชฺชติ ^๔- น วิรวติ. ตสฺมา "อกุชฺชโน"ติ ^๕- วุตฺโต. ธมฺมจกฺเกหิ สํยุโตติ กายิกเจตสิกวิริยสงฺขาเตหิ ธมฺมจกฺเกหิ สํยุตฺโต. หิรีติ เอตฺถ หิริคหเณน โอตฺตปฺปํปิ คหิตเมว โหติ. ตสฺส อปาลมฺโพติ ยถา พาหิรกรถสฺส รเถ ฐิตานํ โยธานํ อปตนตฺถาย ทารุมยํ อปาลมฺพนํ โหติ, เอวํ อิมสฺส มคฺครถสฺส อชฺฌตฺตพหิทฺธาสมุฏฺฐานํ หิโรตฺตปฺปํ อปาลมฺพนํ. สตฺยสฺส ปริวารณนฺติ รถสฺส สีหจมฺมาทิปริวาโร วิย อิมสฺสาปิ มคฺครถสฺส สมฺปยุตฺตา สติ ปริวารณํ. ธมฺมนฺติ โลกุตฺตรมคฺคํ. ^๖- สมฺมาทิฏฺฐิปุเรชวนฺติ วิปสฺสนาสมฺมาทิฏฺฐิ ปุเรชวา อสฺส ปุพฺพยายิกาติ ^๗- สมฺมาทิฏฺฐิปุเรชโว, ตํ สมฺมาทิฏฺฐิปุเรชวํ. ยถา หิ ปฐมตรํ ราชปุริเสหิ กาณกุณิอาทีนํ นีหรเณน มคฺเค โสธิเต ปจฺฉา ราชา นิกฺขมติ, เอวเมว ^๘- วิปสฺสนาสมฺมาทิฏฺฐิยา อนิจฺจาทิ- วเสน ขนฺธาทีสุ โสธิเตสุ ปจฺฉา ภูมิลทฺธวฏฺฏํ ปริชานมานา มคฺคสมฺมาทิฏฺฐิ อุปฺปชฺชติ. เตน วุตฺตํ "ธมฺมาหํ สารถึ พฺรูมิ, สมฺมาทิฏฺฐิปุเรชวนฺ"ติ. อิติ ภควา เทสนํ นิฏฺฐาเปตฺวา อวสาเน จตฺตาริ สจฺจานิ ทีเปสิ. เทสนาปริโยสาเน เทวปุตฺโต โสตาปตฺติผเล ปติฏฺฐาสิ. ยถา หิ รญฺโญ โภชนกาเล อตฺตโน ปมาเณน ^๙- กพเฬ อุกฺขิตฺเต องฺเก นิสินฺโน ปุตฺโต อตฺตโน มุขปฺปมาเณเนว ตโต กพฬํ กโรติ, เอวเมว ^๑๐- ภควติ อรหตฺตนิกูเฏน เทสนํ เทเสนฺเตปิ สตฺตา อตฺตโน อุปนิสฺสยานุรูเปน โสตาปตฺติผลาทีนิ ปาปุณนฺตีติ. ^๑๑- อยํปิ เทวปุตฺโต โสตาปตฺติผลํ ปตฺวา ภควนฺตํ คนฺธาทีหิ ปูเชตฺวา ปกฺกามีติ. ฉฏฺฐํ. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม., อิ. อกูชโน ^๒ ฉ.ม., อิ. ว ^๓ ฉ.ม., อิ. กูชติ ^๔ ฉ.ม., อิ. กูชติ @^๕ ฉ.ม.,อิ. อกูชโน ^๖ ม. โลกุตฺตรธมฺมํ ^๗ ม. ปุพฺพยายิตา @^๘ ฉ.ม. เอวเมวํ, อิ.เอวํ ^๙ ฉ.ม. มุขปฺปมาเณ @^๑๐ ฉ.ม., อิ. เอวเมวํ ^๑๑ ฉ.ม. ปาปุณนฺติ

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๑ หน้า ๘๕. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=11&A=2231&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=11&A=2231&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=15&i=143 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=15&A=955 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=15&A=846 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=15&A=846 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_15