อรรถกถาเล่มที่ ๑๑ ภาษาบาลีอักษรไทย
 สํ.อ. (สารตฺถ.๑)

       ปริยาปุณิตฺวาติ อุคฺคณฺหิตฺวา วาจุคฺคตา กตฺวา. สนฺนิสินฺเนสูติ ตถารูเป
พฺราหฺมณานํ สมาคมทิวเส สพฺพาลงฺการปฏิมณฺฑิเตสุ ปุตฺเตสุ ตํ สภํ โอคาเหตฺวา
พฺราหฺมณานํ มชฺเฌ มหารเห อาสเน นิสินฺเนสุ. อภาสีติ "อยํ เม กาโล"ติ
สภามชฺฌํ ๑- ปวิสิตฺวา หตฺถํ อุกฺขิปิตฺวา "โภ อหํ ตุมฺหากํ คาถา ภาสิตุกาโม,
ภาสิเต สุณิสฺสถา"ติ "ภาส ภาส ๒- พฺราหฺมณ สุโณมา"ติ วุตฺโต ฐิตโกว อภาสิ.
เตน จ สมเยน มนุสฺสานํ วตฺตํ โหติ "โย มาตาปิตูนํ สนฺตกํ ขาทนฺโต
มาตาปิตโร น โปเสติ, โส มาเรตพฺโพ"ติ. ตสฺมา เต พฺราหฺมณปุตฺตา ปิตุ
ปาเทสุ นิปติตฺวา "ชีวิตํ โน ตาต เทหี"ติ ยาจึสุ. โส ปิตุหทยสฺส ปุตฺตานํ
มุทุตฺตา "มา เม โภ พาลเก วินาสยิตฺถ, โปสิสฺสนฺติ มนฺ"ติ อาห.
       อถสฺส ปุตฺเต มนุสฺสา อาหํสุ "สเจ โภ อชฺช ปฏฺฐาย ปิตรํ น
สมฺมา ปฏิชคฺคิสฺสถ, ฆาเตสฺสาม โว"ติ. เต ภีตา ฆรํ เนตฺวา ปฏิชคฺคึสุ. ตํ
ทสฺเสตุํ อถโข นํ พฺราหฺมณมหาสาลนฺติอาทิ วุตฺตํ. ตตฺถ เนตฺวาติ ปีเฐ ๓-
นิสีทาเปตฺวา สยํ อุกฺขิปิตฺวา นยึสุ. นฺหาเปตฺวาติ สรีรํ เตเลน อพฺภญฺชิตฺวา
อุพฺพฏฺเฏตฺวา คนฺธจุณฺณาทีหิ นฺหาเปสุํ. พฺราหฺมณิโยปิ ปกฺโกสาเปตฺวา "อชฺช
ปฏฺฐาย อมฺหากํ ปิตรํ สมฺมา ปฏิชคฺคถ, สเจ ปมาทํ อาปชฺชิสฺสถ, ฆรโต โว
นิกฺกฑฺฒิสฺสามา"ติ วตฺวา ปณีตโภชนํ ๔- โภเชสุํ.
       พฺราหฺมโณ สุโภชนญฺจ สุขเสยฺยญฺจ อาคมฺม กติปาหํเยว ๕- สญฺชาตพโล
ปีณิตินฺทฺริโย อตฺตภาวํ โอโลเกตฺวา "อยํ เม สมฺปตฺติ สมณํ โคตมํ นิสฺสาย
ลทฺธา"ติ ปณฺณาการํ อาทาย ภควโต สนฺติกํ อคมาสิ. ตํ ทสฺเสตุํ อถโข
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. สภาย มชฺเฌ      ๒ ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ    ๓ สี. ปีเฐอาสเน
@๔ ม. ปณีตโภชเนหิ        ๕ ฉ. กติปาหจฺจเยน, ม. กติปาหสฺเสว
โสติอาทิ วุตฺตํ. ตตฺถ เอตทโวจาติ ทุสฺสยุคํ ปาทมูเล ฐเปตฺวา เอตํ อโวจ.
สรณคมนาวสาเนวาปิ ๑- ภควนฺตํ เอวมาห "โภ โคตม มยฺหํ ปุตฺเตหิ จตฺตาริ
ธุวภตฺตานิ ๒- ทินฺนานิ, ตโต อหํ เทฺว ตุมฺหากํ ทมฺมิ, เทฺว สยํ
ปริภุญฺชิสฺสามี"ติ. กลฺยาณํ พฺราหฺมณ, ปาฏิเยกฺกํ ปน มา นิยฺยาเทหิ, อมฺหากํ
รุจฺจนฏฺฐานเมว คมิสฺสามาติ. "เอวํ โภ"ติ โข พฺราหฺมโณ ภควนฺตํ วนฺทิตฺวา ฆรํ
คนฺตฺวา ปุตฺเต อามนฺเตสิ "ตาตา สมโณ โคตโม มยฺหํ สหาโย, ตสฺส เม เทฺว
ธุวภตฺตานิ ทินฺนานิ, ตุเมฺห ตสฺมึ สมฺปตฺเต มา ปมชฺชถา"ติ. สาธุ ตาตาติ.
ปุนทิวเส ภควา ปุพฺพณฺหสมเย ปตฺตจีวรมาทาย เชฏฺฐปุตฺตสฺส นิเวสนทฺวารํ
คโต. โส สตฺถารํ ทิสฺวาว หตฺถโต ปตฺตํ คเหตฺวา ฆรํ ปเวเสตฺวา มหารเห
ปลฺลงฺเก นิสีทาเปตฺวา ปณีตโภชนมทาสิ. สตฺถา ปุนทิวเส อิตรสฺส, ปุนทิวเส
อิตรสฺสาติ ปฏิปาฏิยา สพฺเพสํ ฆรานิ อคมาสิ. สพฺเพ ตเถว สกฺการํ อกํสุ.
        อเถกทิวสํ เชฏฺฐปุตฺตสฺส ฆเร มงฺคลํ ปจฺจุปฏฺฐิตํ. โส ปิตรํ อาห
"ตาต กสฺส มงฺคลํ เทมา"ติ. อเมฺห กํ ๓- อญฺญํ น ชานาม, นนุ สมโณ
โคตโม มยฺหํ สหาโยติ. เตนหิ ตุเมฺห ปญฺจหิ ภิกฺขุสเตหิ สทธึ สฺวาตนาย
สมณํ โคตมํ นิมนฺเตถาติ. พราหฺมโณ ตถา อกาสิ. ภควา อธิวาเสตฺวา
ปุนทิวเส ภิกฺขุสํฆปริวุโต ตสฺส เคหทชวารํ อคมาสิ. โส หริตูปลิตฺตํ สพฺพาลงฺการ-
ปฏิมณฺฑิตํ เคหํ สตฺถารํ ปเวเสตฺวา พุทฺธปฺปมุขํ ภิกฺขุสํฆํ ปญฺญตฺตาสเนสุ
นิสีทาเปตฺวา อปฺโปทกปายาสญฺเจว ขชฺชกวิกติญฺจ อทาสิ. อถ ๔- อนฺตราภตฺตสฺมึเยว
พฺราหฺมณสฺส จตฺตาโรปิ ปุตฺตา สตฺถุ สนฺติเก นิสีทิตฺวา อาหํสุ "โภ โคตม
มยํ อมฺหากํ ปิตรํ ปฏิชคฺคาม นปฺปมชฺชาม, ปสฺสถสฺส อตฺตภาวนฺ"ติ. สตฺถา
"กลฺยาณํ โว กตํ, มาตาปิตุโปสนํ ๕- นาม โปราณกปณฺฑิตานํ อาจิณฺณเมวา"ติ
วตฺวา นาคราชชาตกํ ๖- นาม กเถตฺวา จตฺตาริ สจฺจานิ ทีเปตฺวา ธมฺมํ เทเสสิ.
เทสนาปริโยสาเน พฺราหฺมโณ สทฺธึ จตูหิ จ ปุตฺเตหิ จตูหิ จ สุณฺหาหิ
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม.... วสาเน จาปิ    ๒ ฉ.ม.... ธุรภตฺตานิ, เอวมุปริปิ
@๓ ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ   ๔ ฉ.ม. อถ-สทฺโท น ทิสฺสติ  ๕ ฉ.ม. มาตาปิตุโปสกํ
@๖ ฉ.ม., อิ. มหานาคชาตกํ, ขุ. ชา. เอกาทสก. ๒๗/๑๔๙๓อาทิ/๓๕๓,
@ขุ. จริยา. ๓๓/๑๑/๕๖๘ สีลวนาคจริย (สฺยา)
เทสนานุสาเรน ญาณํ เปเสตฺวา โสตาปตฺติผเล ปติฏฺฐิโต. ตโต ปฏฺฐาย สตฺถา
น สพฺพกาลํ เตสํ เคหํ อคมาสีติ. จตุตฺถํ.

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๑ หน้า ๒๔๙-๒๕๑.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=11&A=6468&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=11&A=6468&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=15&i=689
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=15&A=5687
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=15&A=5045
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=15&A=5045
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๕
http://84000.org/tipitaka/read/?index_15