ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย  
อรรถกถาเล่มที่ ๑๓ ภาษาบาลีอักษรไทย สํ.อ. (สารตฺถ.๓)

                          ๓. สีลสุตฺตวณฺณนา
    [๑๘๔] ตติเย สีลสมฺปนฺนาติ เอตฺถ ขีณาสวสฺส โลกิยโลกุตฺตรสีลํ
กถิตํ, เตน สมฺปนฺนาติ อตฺโถ. สมาธิปญฺาสุปิ เอเสว นโย. วิมุตฺติ ปน
ผลวิมุตฺติเยว, วิมุตฺติาณทสฺสนํ ปจฺจเวกฺขณาณํ. เอวเมตฺถ สีลาทโย ตโย
โลกิยโลกุตฺตรา, วิมุตฺติ โลกุตฺตราว, วิมุตฺติาณทสฺสนํ โลกิยเมว.
    ทสฺสนมฺปาหนฺติ ทสฺสนมฺปิ อหํ. ตํ ปเนตํ ทสฺสนํ จกฺขุทสฺสนํ
าณทสฺสนนฺติ ทุวิธํ. ตตฺถ ปสนฺเนหิ จกฺขูหิ อริยานํ ทสฺสนํ โอโลกนํ จกฺขุทสฺสนํ
นาม. อริเยหิ ปน ทิฏฺสฺส ลกฺขณสฺส ทสฺสนํ, ปฏิวิทฺธสฺส จ ปฏิวิชฺฌนํ
ฌาเนน วา วิปสฺสนาย วา มคฺคผเลหิ วา าณทสฺสนํ นาม. อิมสฺมึ
ปเนตฺถ จกฺขุทสฺสนํ อธิปฺเปตํ. อริยานํ หิ ปสนฺเนหิ จกฺขูหิ โอโลกนมฺปิ
พหุการเมว. สวนนฺติ "อสุโก นาม ขีณาสโว อสุกสฺมึ นาม รฏฺเ วา
ชนปเท วา คาเม วา นิคเม วา วิหาเร วา เลเณ วา วสตี"ติ กเถนฺตานํ
โสเตน สวนํ, เอตมฺปิ พหุการเมว. อุปสงฺกมนนฺติ "ทานํ วา ทสฺสามิ,
ปญฺหํ วา ปุจฺฉิสฺสามิ, ธมฺมํ วา โสสฺสามิ, สกฺการํ วา กริสฺสามี"ติ เอวรูเปน
จิตฺเตน อริยานํ อุปสงฺกมนํ. ปยิรุปาสนนฺติ ปญฺหาปยิรุปาสนํ. อริยานํ คุเณ
สุตฺวา เต อุปสงฺกมิตฺวา นิมนฺเตตฺวา ทานํ ทตฺวา "กึ ภนฺเต กุสลนฺ"ติอาทินา
นเยน ปญฺหปุจฺฉนนฺติ อตฺโถ.
อนุสฺสตินฺติ รตฺติฏฺานทิวาฏฺาเนสุ นิสินฺนสฺส "อิทานิ อริยา เลณคุหมณฺฑปาทีสุ
ฌานวิปสฺสนามคฺคผลสุเขหิ วีตินาเมนฺตี"ติ อนุสฺสรณํ. โย วา เนสํ
สนฺติเก โอวาโท ลทฺโธ โหติ, ตํ อาวชฺชิตฺวา "อิมสฺมึ าเน สีลํ กถิตํ,
อิมสฺมึ สมาธิ, อิมสฺมึ วิปสฺสนา, อิมสฺมึ มคฺโค, อิมสฺมึ ผลนฺ"ติ เอวํ
อนุสฺสรณํ. อนุปพฺพชฺชนฺติ อริเยสุ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา ฆรา นิกฺขมฺม เตสํ สนฺติเก
ปพฺพชฺชํ. อริยานํ หิ สนฺติเก จิตฺตํ ปสาเทตฺวา เตสํเยว สนฺติเก ปพฺพชิตฺวา
เตสํเยว โอวาทานุสาสนึ ปจฺจาสึสมานสฺส จรโตปิ ปพฺพชฺชา อนุปพฺพชฺชา นาม.
๑- อญฺเสํ สนฺติเก โอวาทานุสาสนึ ปจฺจาสึสมานสฺส จรโตปิ ๑- อริเยสุ ปสาเทน
อญฺตฺถ ปพฺพชิตฺวา อริยานํ สนฺติเก โอวาทานุสาสนึ ปจฺจาสึสมานสฺส
จรโต ปพฺพชฺชาปิ อนุปพฺพชฺชา นาม. อญฺเสุ ปน ปสาเทน อญฺเสํเยว
สนฺติเก ปพฺพชิตฺวา อญฺเสํเยว โอวาทานุสาสนึ ปจฺจาสึสมานสฺส จรโต
ปพฺพชฺชา อนุปพฺพชฺชา นาม น โหติ.
    เอวํ ปพฺพชิเตสุ ปน มหากสฺสปตฺเถรสฺส ตาว อนุปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตา
สตสหสฺสมตฺตา อเหสุํ, ตถา เถรสฺเสว สทฺธิวิหาริกสฺส จ จนฺทคุตฺตตฺเถรสฺส,
ตสฺสาปิ สทฺธิวิหาริกสฺส สูริยคุตฺตตฺเถรสฺส, ตสฺสาปิ สทฺธิวิหาริกสฺส
อสฺสคุตฺตตฺเถรสฺส, ตสฺสาปิ สทฺธิวิหาริกสฺส โยนกธมฺมรกฺขิตตฺเถรสฺส, ตสฺส
ปน สทฺธิวิหาริโก อโสกรญฺโ กนิฏฺภาตา นาม อโหสิ, ตสฺส อนุปพฺพชฺชํ
ปพฺพชิตา อฑฺฒเตยฺยโกฏิสงฺขา อเหสุํ. มหินฺทตฺเถรสฺส อนุปพฺพชิตานํ
คณนปริจฺเฉโท ๒- นตฺถิ, ยาวชฺชทิวสา ลงฺกาทีเป สตฺถริ ปสาเทน ปพฺพชนฺตา
มหินฺทตฺเถรสฺเสว ปพฺพชฺชํ อนุปพฺพชนฺติ นาม.
    ตํ ธมฺมนฺติ ตํ เตสํ โอวาทานุสาสนีธมฺมํ. อนุสฺสรตีติ สรติ. อนุวิตกฺเกตีติ
วิตกฺกาหตํ กโรติ. อารทฺโธ โหตีติ ปริปุณฺโณ โหติ. ปวิจินตีติอาทิ สพฺพํ
@เชิงอรรถ: ๑-๑ ฉ.ม. อญฺเสํ สนฺติเก ฯเปฯ จรโตปีติ อิเม ปาา น ทิสฺสนฺติ
@ ม. ปมาณปริจฺเฉโท
ตตฺถ าณจารวเสเนว วุตฺตํ. อถวา ปวิจินตีติ เตสํ เตสํ ธมฺมานํ ลกฺขณํ
วิจินติ. ปวิจรตีติ ตตฺถ าณํ จราเปติ. ปริวีมํสมาปชฺชตีติ วีมํสนํ โอโลกนํ
คเวสนํ อาปชฺชติ.
    สตฺต ผลา สตฺตานิสํสาติ อุภยมฺเปตํ อตฺถโต เอกํ. ทิฏฺเว ธมฺเม
ปฏิกจฺจ อญฺ อาราเธตีติ อรหตฺตํ อาราเธนฺโต อิมสฺมึเยว อตฺตภาเว
อาราเธติ, ตญฺจ โข ปฏิกจฺจ อสมฺปตฺเตเยว มรณกาเลติ อตฺโถ. อถ มรณกาเลติ
อถ มรณสฺส อาสนฺนกาเล.
    อนฺตราปรินิพฺพายีติ โย อายุเวมชฺฌํ อนติกฺกมิตฺวา ปรินิพฺพายติ, โส
ติวิโธ โหติ. กปฺปสหสฺสายุเกสุ ตาว อวิเหสุ นิพฺพตฺติตฺวา เอโก นิพฺพตฺตทิวเสเยว
อรหตฺตํ ปาปุณาติ. โน เจ นิพฺพตฺตทิวเส ปาปุณาติ, ปมสฺส ปน
กปฺปสตสฺส มตฺถเก ปาปุณาติ. อยเมโก อนฺตราปรินิพฺพายี. อปโร เอวํ
อสกฺโกนฺโต ทฺวินฺนํ กปฺปสตานํ มตฺถเก ปาปุณาติ, อยํ ทุติโย. อปโร เอวมฺปิ
อสกฺโกนฺโต จตุนฺนํ กปฺปสตานํ มตฺถเก ปาปุณาติ, อยํ ตติโย อนฺตราปรินิพฺพายี.
    ปญฺจมํ ปน กปฺปสตํ อติกฺกมิตฺวา อรหตฺตํ ปตฺโต อุปหจฺจปรินิพฺพายี
นาม โหติ. อตปฺปาทีสุปิ เอเสว นโย. ยตฺถ กตฺถจิ อุปฺปนฺโน  ปน สสงฺขาเรน
สปฺปโยเคน อรหตฺตํ ปตฺโต สสงฺขารปรินิพฺพายี นาม, อสงฺขาเรน อปฺปโยเคน
ปตฺโต อสงฺขารปรินิพฺพายี นาม. อวิหาทีสุปิ นิพฺพตฺโต ตตฺถ ยาวตายุกํ ตฺวา
อุปรูปริ นิพฺพตฺติตฺวา อกนิฏฺ ปตฺโต อุทฺธํโสโต อกนิฏฺคามี นาม.
    อิมสฺมึ ปน าเน อฏฺจตฺตาฬีส อนาคามิโน กเถตพฺพา. อวิเหสุ หิ
ตโย อนฺตราปรินิพฺพายี, เอโก อุปหจฺจปรินิพฺพายี, เอโก อุทฺธํโสโต อกนิฏฺคามีติ
ปญฺจ โหนฺติ, เต อสงฺขารปรินิพฺพายิโน ปญฺจ, สสงฺขารปรินิพฺพายิโน
ปญฺจาติ ทส โหนฺติ, ตถา อตปฺปาทีสุ. อกนิฏฺเสุ ปน อุทฺธํโสโต นตฺถิ,
ตสฺมา ตตฺถ จตฺตาโร สสงฺขารปรินิพฺพายี, จตฺตาโร อสงฺขารปรินิพฺพายีติ
อฏฺาติ เอวํ อฏฺจตฺตาฬีส โหนฺติ. เตสํ อุทฺธํโสโต อกนิฏฺคามี สพฺพเชฏฺโ
เจว โหติ สพฺพกนิฏฺโ จ. กถํ? โส หิ โสฬสกปฺปสหสฺสายุกตฺตา อายุนา
สพฺเพสํ เชฏฺโ, สพฺพปจฺฉา อรหตฺตํ ปาปุณาตีติ สพฺเพสํ กนิฏฺโ.
อิมสฺมึ สุตฺเต อปุพฺพํ อจริมํ เอกจิตฺตกฺขณิกา นานาลกฺขณา อรหตฺตมคฺคสฺส
ปุพฺพภาควิปสฺสนา โพชฺฌงฺคา กถิตา.


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๓ หน้า ๒๐๘-๒๑๑. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=13&A=4518&modeTY=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=13&A=4518&modeTY=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=19&i=373              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=19&A=2229              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=19&A=1861              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=19&A=1861              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๘ http://84000.org/tipitaka/read/?index_19

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]