อรรถกถาเล่มที่ ๑๕ ภาษาบาลีอักษรไทย
 องฺ.อ. (มโนรถ.๒)

     วุสิตนฺติ วุตฺถํ ปริวุตฺถํ, กตํ ปรินิฏฺฐิตนฺติ ๑- อตฺโถ. พฺรหฺมจริยนฺติ
มคฺคพฺรหฺมจริยํ. ปุถุชฺชนกลฺยาเณหิ ๒- หิ สทฺธึ สตฺต เสกฺขา พฺรหฺมจริยวาสํ
วสนฺต นาม, ขีณาสโว วุตฺถวาโส. ตสฺมา โส อตฺตโน พฺรหฺมจริยวาสํ ปจฺจเวกฺขนฺโต
"วุสิตํ พฺรหฺมจริยนฺ"ติ ปชานาติ. กตํ กรณียนฺติ จตูสุ สจฺเจสุ จตูหิ มคฺเคหิ
ปริญฺญาปหานสจฺฉิกิริยาภาวนาภิสมยวเสน ๓- โสฬสวิธมฺปิ กิจฺจํ นิฏฺฐาปิตนฺติ
อตฺโถ. ปุถุชฺชนกลฺยาณาทโย หิ ตํ กิจฺจํ กโรนฺติ, ขีณาสโว กตกรณีโย. ตสฺมา โส
อตฺตโน กรณียํ ปจฺจเวกฺขนฺโต "กตํ กรณียนฺ"ติ ปชานาติ. นาปรํ อิตฺถตฺตายาติ
ปุน อิตฺถภาวาย, เอวํ โสฬสวิธกิจฺจภาวาย กิเลสกฺขยาย วา มคฺคภาวนากิจฺจํ
เม นตฺถีติ ปชานาติ. อถวา อิตฺถตฺตายาติ อิตฺถภาวโต, อิมสฺมา เอวํปการา อิทานิ
วตฺตมานกฺขนฺธสนฺตานา อปรํ ขนฺธสนฺตานํ มยฺหํ นตฺถิ, อิเม ปน ปญฺจกฺขนฺธา
ปริญฺญาตา ติฏฺฐนฺติ ฉินฺนมูลกา รุกฺขา วิย. เต จริมกวิญฺญาณนิโรเธน
อนุปาทาโน วิย ชาตเวโท นิพฺพายิสฺสนฺตีติ ปชานาติ. อิธ วิชฺชาติ
อรหตฺตมคฺคญาณวิชฺชา. อวิชฺชาติ จตุสจฺจปฺปฏิจฺฉาทิกา อวิชฺชา. เสสํ วุตฺตนยเมว.
     อนุจฺจาวจสีลสฺสาติ ยสฺส สีลํ กาเลน หายติ, กาเลน วฑฺฒติ, โส อุจฺจาวจสีโล
นาม โหติ. ขีณาสวสฺส ปน สีลํ เอกนฺตวฑฺฒิตเมว. ตสฺมา โส อนุจฺจาวจสีโล
นาม โหติ. วสีภูตนฺติ วสิปฺปตฺตํ. สุสมาหิตนฺติ สุฏฺฐุ สมาหิตํ, อารมฺมณมฺหิ
สุฏฺฐปิตํ. ธีรนฺติ ธิติสมฺปนฺนํ. มจฺจุหายินนฺติ มจฺจุํ ชหิตฺวา ฐิตํ.
สพฺพปฺปหายินนฺติ สพฺเพ ปาปธมฺเม ปชหิตฺวา ฐิตํ. พุทฺธนฺติ จตุสจฺจพุทฺธํ.
อนฺติมสารีรนฺติ สพฺพปจฺฉิมสรีรํ. ๔- ตํ นมสฺสนฺติ โคตมนฺติ ตํ โคตมโคตฺตํ
พุทฺธสาวกา นมสฺสนฺติ. อถวา โคตมพุทฺธสฺส สาวโกปิ โคตโม, ตํ โคตมํ เทวมนุสฺสา
นมสฺสนฺตีติ อตฺโถ.
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม.,อิ. กตํ จริตํ นิฏฺฐิตนฺติ   ๒ ฉ.ม.,อิ. ปุถุชฺชนกลฺยาณเกน. เอวมุปริปิ
@๓ ม......ภาวนาวเสน        ๔ ฉ.ม. อนฺติมเทหินนฺติ ปพฺพปจฺฉิมสรีรธารินํ
     ปุพฺเพนิวาสนฺติ ปุพฺเพนิวุตฺถกฺขนฺธปรมฺปรํ. โยเวตีติ โย อเวติ อวคจฺฉติ.
โยเวทีติปิ ปาโฐ. โย อเวทิ, วิทิตํ ปากฏํ กตฺวา ฐิโตติ อตฺโถ. สคฺคาปายญฺจ
ปสฺสตีติ โส ๑- ฉ กามาวจเร นว พฺรหฺมโลเก จตฺตาโร จ อปาเย ปสฺสติ. ชาติกฺขยํ
ปตฺโตติ อรหตฺตํ ปตฺโต. อภิญฺญาโวสิโตติ ชานิตฺวา กิจฺจโวสาเนน วุสิโต. ๒-
มุนีติ โมเนยฺเยน สมนฺนาคโต ขีณาสวมุนิ. เอตาหีติ เหฏฺฐา นิทฺทิฏฺฐาหิ
ปุพฺเพนิวาสญาณาทีหิ. นาญฺญํ ลปิตลาปนนฺติ โย ปนญฺโญ เตวิชฺโชติ อญฺเญหิ
ลปิตวจนมตฺตเมว ลปติ, ตมหํ เตวิชฺโชติ น วทามิ, อตฺตปจฺจกฺขโต ญตฺวา ปรสฺสปิ ๓-
ติสฺโส วิชฺชา กเถนฺตเมวาหํ เตวิชฺโชติ วทามีติ อตฺโถ. กลนฺติ โกฏฺฐาสํ.
นาคฺฆตีติ น ปาปุณาติ. อิทานิ พฺราหฺมโณ ภควโต กถาย ปสนฺโน ปสนฺนาการํ กโรนฺโต
อภิกฺกนฺตนฺติอาทิมาห.

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๕ หน้า ๑๖๖-๑๖๗.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=15&A=3791&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=15&A=3791&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=498
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=4285
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=4314
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=4314
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๐
http://84000.org/tipitaka/read/?index_20