บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๒๔

หน้าที่ ๘๓.

๙. กิสาโคตมีวตฺถุ. (๒๑๑) "ตํ ปุตฺตปสุสมฺมตฺตนฺติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต กิสาโคตมึ อารพฺภ กเถสิ. วตฺถุ สหสฺสวคฺเค "โย จ วสฺสสตํ ชีเว อปสฺสํ อมตํ ปทํ, เอกาหํ ชีวิตํ เสยฺโย ปสฺสโต อมตํ ปทนฺติ คาถาวณฺณนาย วิตฺถาเรตฺวา กถิตํ. ตทา หิ สตฺถา "กิสาโคตมิ ลทฺธา เต เอกจฺฉรมตฺตา สิทฺธตฺถกาติ อาห. "น ลทฺธา ภนฺเต, สกลคาเม ชีวนฺเตหิ มตกาว พหุตราติ. อถ นํ สตฺถา "ตฺวํ `มเมว ปุตฺโต มโตติ สลฺลกฺเขสิ, ธุวธมฺโม เอส สพฺพสตฺตานํ, มจฺจุราชา หิ สพฺพสตฺเต อปริปุณฺณชฺฌาสเยเอว มโหโฆ วิย ปริกฑฺฒมาโน อปายสมุทฺเท ปกฺขิปตีติ วตฺวา ธมฺมํ เทเสนฺโต อิมํ คาถมาห "ตํ ปุตฺตปสุสมฺมตฺตํ พฺยาสตฺตมนสํ นรํ สุตฺตํ คามํ มโหโฆว มจฺจุ อาทาย คจฺฉตีติ. ตตฺถ "ตํ ปุตฺตปสุสมฺมตฺตนฺติ: ตํ รูปพลาทิสมฺปนฺเน ปุตฺเต จ ปสู จ ลภิตฺวา "มม ปุตฺตา อภิรูปา พลสมฺปนฺนา ปณฺฑิตา สพฺพกิจฺจสมตฺถา, มม โคโณ อภิรูโป อโรโค มหาภารสโห, มม คาวี พหุขีราติ เอวํ ปุตฺเตหิ จ ปสูหิ จ สมฺมตฺตํ ปมตฺตํ นรํ. พฺยาสตฺตมนสนฺติ: หิรญฺญสุวณฺณาทีสุ วา ปตฺตจีวราทีสุ วา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๘๔.

กิญฺจิเทว ลภิตฺวา ตโต อุตฺตริตรํ ปตฺถนตาย อาสตฺตมานสํ. จกฺขุวิญฺเญยฺยาทีสุ อารมฺมเณสุ วุตฺตปฺปกาเรสุ วา ปริกฺขาเรสุ ยํ ยํ ลทฺธํ โหติ ตตฺถ ตตฺเถว ลคฺคนตาย พฺยาสตฺตมานสํ วา. สุตฺตํ คามนฺติ: นิทฺทํ อุปคตํ สตฺตนิกายํ. มโหโฆวาติ: ยถา เอวรูปํ คามํ คมฺภีรวิตฺถโต มหนฺโต มหานทีโอโฆ อนฺตมโส สุนขํปิ อเสเสตฺวา สพฺพํ อาทาย คจฺฉติ; เอวํ วุตฺตปฺปการํ นรํ มจฺจุ อาทาย คจฺฉตีติ อตฺโถ. เทสนาวสาเน กิสาโคตมี โสตาปตฺติผเล ปติฏฺฐหิ, สมฺปตฺตานํปิ สาตฺถิกา เทสนา อโหสีติ. กิสาโคตมีวตฺถุ. ----------- ๑๐. ปฏาจาราวตฺถุ. (๒๑๒) "น สนฺติ ปุตฺตาติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต ปฏาจารํ อารพฺภ กเถสิ. วตฺถุ สหสฺสวคฺเค "โย จ วสฺสสตํ ชีเว อปสฺสํ อุทยพฺพยํ, เอกาหํ ชีวิตํ เสยฺโย ปสฺสโต อุทยพฺพยนฺติ คาถาวณฺณนาย วิตฺถาเรตฺวา กถิตํ. ตทา หิ สตฺถา ปฏาจารํ ตนุภูตโสกํ ญตฺวา "ปฏาจาเร ปุตฺตาทโย นาม ปรโลกํ คจฺฉนฺตสฺส

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๘๕.

ตาณํ วา เลนํ ^๑- วา ภวิตุํ น สกฺโกนฺติ; ตสฺมา วิชฺชมานาปิ เต น สนฺติเยว; ปณฺฑิเตน ปน สีลํ วิโสเธตฺวา อตฺตโน นิพฺพานคามิมคฺคเมว โสเธตุํ วฏฺฏตีติ วตฺวา ธมฺมํ เทเสนฺโต อิมา คาถา อภาสิ "น สนฺติ ปุตฺตา ตาณาย, น ปิตา, นปิ พนฺธวา, อนฺตเกนาธิปนฺนสฺส นตฺถิ ญาตีสุ ตาณตา' เอตมตฺถวสํ ญตฺวา ปณฺฑิโต สีลสํวุโต นิพฺพานคมนํ มคฺคํ ขิปฺปเมว วิโสธเยติ. ตตฺถ "ตาณายาติ: ตาณภาวาย ปติฏฺฐานตฺถาย. พนฺธวาติ: ปุตฺเต จ มาตาปิตโร จ ฐเปตฺวา อวเสสา ญาติสุหชฺชา. อนฺตเกนาธิปนฺนสฺสาติ: มรเณน อภิภูตสฺส. ปวตฺติยํ หิ ปุตฺตาทโย อนฺนปานาทิทาเนน เจว อุปฺปนฺนกิจฺจนิตฺถรเณน จ ตาณํ หุตฺวาปิ มรณกาเล เกนจิ อุปาเยน มรณํ ปฏิพาหิตุํ อสมตฺถตาย ตาณตฺถาย เลนตฺถาย น สนฺติ นาม; เตเนว วุตฺตํ "นตฺถิ ญาตีสุ ตาณตาติ. เอตมตฺถวสนฺติ: เอตํ เตสํ อญฺญมญฺญสฺส ตาณํ ภวิตุํ อสมตฺถ- ภาวสงฺขาตํ การณํ ชานิตฺวา ปณฺฑิโต จตุปาริสุทฺธิสีเลน สํวุโต รกฺขิโต โคปิโต หุตฺวา นิพฺพานคมนํ อฏฺฐงฺคิกํ มคฺคํ สีฆํ สีฆํ วิโสเธยฺยาติ อตฺโถ. @เชิงอรรถ: ^๑. สี. เลนํ วา สรณํ. ยุ. สรณํ วา เลนํ วา.

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๘๖.

เทสนาวสาเน ปฏาจารา โสตาปตฺติผเล ปติฏฺฐหิ, อญฺเญปิ พหู โสตาปตฺติผลาทีนิ ปาปุณึสูติ. ปฏาจาราวตฺถุ. มคฺควคฺควณฺณนานิฏฺฐิตา. วีสติโม วคฺโค. --------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๔ หน้า ๘๓-๘๖. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=24&A=1657&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=24&A=1657&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=30 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=986 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=987 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=987 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_25