ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย  
อรรถกถาเล่มที่ ๕ ภาษาบาลีอักษรไทย ที.อ. (สุมงฺคล.๒)

หน้าที่ ๑๐๙.

เอกจฺเจ จ เทวาติ ฉกามาวจรเทวา. เตสุ หิ เกสญฺจิ กาโย นีโล โหติ, เกสญฺจิ ปีตกาทิวณฺโณ. สญฺา ปน เนสํ ทฺวิเหตุกาปิ ติเหตุกาปิ โหนฺติ อเหตุกา นตฺถิ. เอกจฺเจ จ วินิปาติกาติ จตุอปายวินิมุตฺตกา อุตฺตรมาตา ยกฺขินี, ปิยงฺกรมาตา, ปุสฺสมิตฺตา ๑- ธมฺมคุตฺตาติ เอวมาทิกา เวมานิกเปตา. ๒- เอเตสํ หิ ปีตโอทาตกาฬมงฺคุรุจฺฉวิสามวณฺณาทิวเสน เจว กีสถูลรสฺสทีฆวเสน จ กาโย นานา โหติ, มนุสฺสานํ วิย ทฺวิเหตุกติเหตุกาเหตุกวเสน สญฺาปิ. เต ปน เทวา วิย น มเหสกฺขา, กปณมนุสฺสา วิย อปฺเปสกฺขา, ทุลฺลภฆาสจฺฉาทนา ทุกฺขปีฬิตา วิหรนฺติ. เอกจฺเจ กาฬปกฺเข ทุกฺขิตา ชุณฺหปกฺเข สุขิตา โหนฺติ, ตสฺมา สุขสมุสฺสยโต วินิปติตตฺตา วินิปาติกาติ วุตฺตา. เย ปเนตฺถ ติเหตุกา เตสํ ธมฺมาภิสมโยปิ โหติ, ปิยงฺกรมาตา หิ ยกฺขินี ปจฺจูสสมเย อนุรุทฺธตฺเถรสฺส ธมฺมํ สชฺฌายโต สุตฺวา:- "มา สทฺทมกริ ปิยงฺกร ภิกฺขุ ธมฺมปทานิ ภาสติ. อปิจ ธมฺมปทํ วิชานิย ปฏิปชฺเชม หิตาย โน สิยา. ปาเณสุ จ สญฺมามเส ๓- สมฺปชานมุสา น ภณาม เส สิกฺเขม สุสีลฺยมตฺตโน อปิ มุจฺเจม ปิสาจโยนิยา"ติ. ๔- เอวํ ปุตฺตกํ สญฺาเปตฺวา ตํทิวสํ โสตาปตฺติผลํ ปตฺตา. อุตฺตรมาตา ปน ภควโต ธมฺมํ สุตฺวาว โสตาปนฺนา ชาตา. พฺรหฺมกายิกาติ พฺรหฺมปาริสชฺชา พฺรหฺมปุโรหิตา มหาพฺรหฺมาโน. ปมาภินิพฺพตฺตาติ เต สพฺเพปิ ปเมน ฌาเนน อภินิพฺพตฺตา. เตสุ @เชิงอรรถ: ฉ.ม. ผุสฺสมิตฺตา. อิ. ปุนพฺพสุมิตฺตา ฉ.ม., อิ. อญฺเ จ เวมานิกา เปตา. @ ก. สํยมามเส สํ.สคา. ๑๕/๒๔๐/๒๕๒ ปิยงฺกรสุตฺต

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๑๐.

พฺรหฺมปาริสชฺชา ปน ปริตฺเตน อภินิพฺพตฺตา, เตสํ กปฺปสฺส ตติโย ภาโค อายุปฺปมาณํ. พฺรหฺมปุโรหิตา มชฺฌิเมน, เตสํ อุปฑฺฒกปฺโป อายุปฺปมาณํ, กาโย จ เตสํ วิปฺผาริกตโร โหติ. มหาพฺรหฺมาโน ปณีเตน, เตสํ กปฺโป อายุปฺปมาณํ, กาโย ปน เตสํ อติวิปฺผาริกตโรว ๑- โหติ. อิติ เต กายสฺส นานตฺตา, ปมชฺฌานวเสน สญฺาย เอกตฺตา นานตฺตกายา เอกตฺตสญฺิโนติ เวทิตพฺพา. ยถา จ เต, เอวํ จตูสุ อปาเยสุ สตฺตา. นิรเยสุ หิ เกสญฺจิ คาวุตํ, เกสญฺจิ อฑฺฒโยชนิกํ, เกสญฺจิ โยชนํ อตฺตภาโว โหติ, เทวทตฺตสฺส ปน โยชนสติโก ชาโต. ติรจฺฉาเนสุปิ เกจิ ขุทฺทกา, เกจิ มหนฺตา. ปิตฺติวิสเยสุ ๒- เกจิ สฏฺิหตฺถา โหนฺติ, เกจิ สตฺตติหตฺถา, เกจิ อสีติหตฺถา, เกจิ สุวณฺณา, เกจิ ทุพฺพณฺณา โหนฺติ. ตถา กาลกญฺชิกา ๓- อสุรา. อปิเจตฺถ ทีฆปิฏฺิกเปตา นาม สฏฺิโยชนิกาปิ โหนฺติ. สญฺา ปน สพฺเพสํปิ อกุสลวิปากาเหตุกาปิ ๔- โหนฺติ. อิติ อาปายิกาปิ นานตฺตกายา เอกตฺตสญฺิโนเตฺวว สงฺขยํ คจฺฉนฺติ. อาภสฺสราติ ทณฺฑอุกฺกาย อจฺจิ วิย เอเตสํ สรีรโต อาภา ฉิชฺชิตฺวา ฉิชฺชิตฺวา ปตนฺตี วิย สรตีติ ๕- อาภสฺสรา. เตสุ จตุกฺกปญฺจกนเยสุ ๖- ทุติยตติยชฺฌานทฺวยํ ปริตฺตํ ภาเวตฺวา อุปปนฺนา ปริตฺตาภา นาม โหนฺติ, เตสํ เทฺว กปฺปา อายุปฺปมาณํ. มชฺฌิมํ ภาเวตฺวา อุปปนฺนา อปฺปมาณาภา นาม โหนฺติ. เตสํ จตฺตาโร กปฺปา อายุปฺปมาณํ. ปณีตํว ภาเวตฺวา อุปปนฺนา อาภสฺสรา นาม โหนฺติ, เตสํ อฏฺ กปฺปา อายุปฺปมาณํ. อิธ ปน อุกฺกฏฺปริจฺเฉทวเสน สพฺเพปิ เต คหิตา. สพฺเพสํปิ ๗- เตสํ กาโย เอกวิปฺผาโรว โหติ, สญฺา ปน อวิตกฺกวิจารมตฺตา วา อวิตกฺกาวิจารา วาติ นานา. สุภกิณฺหาติ ๘- สุเภน โอกิณฺณา วิกิณฺณา, สุเภน สรีรปฺปภาวณฺเณน เอกฆนาติ อตฺโถ. เอเตสํ หิ อาภสฺสรานํ วิย น ฉิชฺชิตฺวา ฉิชฺชิตฺวา @เชิงอรรถ: ฉ.ม. อติวิปฺผาริโก, อิ. อติวิปฺผาริโกว. ฉ.ม. เปตฺติวิสเยปิ, @ อิ. เปตฺติวิสเยสุปิ. อิ. กาลกญฺชา. ฉ.ม.,อิ....อเหตุกาว. ฉ.ม. สรติ @ วิสฺสรตีติ, อิ. สรติ วิสรตีติ. ฉ.ม. ปญฺจกนเยน, อิ. ปญฺจกนเย @ ฉ.ม.,อิ. สพฺเพสญฺหิ. อิ. สุภกิณฺณา เอวมุปริปิ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๑๑.

ปภา คจฺฉติ. ปญฺจกนเย ปน ปริตฺตมชฺฌิมปณีตสฺส จตุตฺถชฺฌานสฺส วเสน โสฬสทฺวตฺตึสจตุสฏฺิกปฺปายุกา ปริตฺตสุภา อปฺปมาณสุภา สุภกิณฺหา นาม หุตฺวา นิพฺพตฺตนฺติ. อิติ สพฺเพปิ เต เอกตฺตกายา เจว จตุตฺถชฺฌานสญฺาย เอกตฺตสญฺิโน จาติ เวทิตพฺพา. เวหปฺผลาปิ จ จตุตฺถวิญฺาณฏฺิติเมว ภชนฺติ. อสญฺีสตฺตา ๑- วิญฺาณาภาวา เอตฺถ สงฺคหํ น คจฺฉนฺติ, สตฺตาวาเสสุ คจฺฉนฺติ. สุทฺธาวาสาปิ วิวฏฺฏปกฺเข ิตา, น สพฺพกาลิกา กปฺปสตสหสฺสํปิ อสงฺเขยฺยํปิ พุทฺธสุญฺเ โลเก น อุปฺปชฺชนฺติ. โสฬสกปฺปสหสฺสพฺภนฺตเร พุทฺเธสุ อุปฺปชฺชนฺเตสุเยว อุปฺปชฺชนฺติ. ธมฺมจกฺกปฺปวตฺตสฺส ภควโต ขนฺธวารฏฺานสทิสา โหนฺติ, ตสฺมา เนว วิญฺาณฏฺิตึ น สตฺตาวาสํ ภชนฺติ. มหาสิวตฺเถโร ปน "น โข ปน โส สาริปุตฺต สตฺตาวาโส สุลภรูโป, โย มยา อนาวุฏฺปุพฺโพ ๒- อิมินา ทีเฆน อทฺธุนา อญฺตฺร สุทฺธาวาเสหิ เทเวหี"ติ ๓- อิมินา สุตฺเตน สุทฺธาวาสาปิ จตุตฺถวิญฺาณฏฺิตึ จตุตฺถสตฺตาวาสํเยว ภชนฺตีติ วทติ, ตํ อปฏิพาหิยตฺตา สุตฺตสฺส อนุญฺาตํ. สพฺพโส รูปสญฺานนฺติ อาทีนํ อตฺโถ วิสุทฺธิมคฺเค วุตฺโต. เนวสญฺานาสญฺายตนํ ปน ยเถว สญฺาย, เอวํ วิญฺาณสฺสาปิ สุขุมตฺตา เนว วิญฺาณํ นาวิญฺาณํ. ตสฺมา วิญฺาณฏฺิตีสุ อวตฺวา อายตเนสุ วุตฺตํ. [๑๒๘] ตตฺราติ ตาสุ วิญฺาณฏฺิตีสุ. ตญฺจ ปชานาตีติ ตญฺจ วิญฺาณฏฺิตึ ปชานาติ. ตสฺสา จ สมุทยนฺติ "อวิชฺชาสมุทยา รูปสมุทโย"ติ ๔- อาทินา นเยน ตสฺสา สมุทยญฺจ ปชานาติ. ตสฺสา จ อตฺถงฺคมนฺติ "อวิชฺชานิโรธา รูปนิโรโธ"ติ ๕- อาทินา นเยน ตสฺสา อตฺถงฺคมญฺจ ปชานาติ. อสฺสาทนฺติ ยํ รูปํ ฯเปฯ ยํ วิญฺาณํ ปฏิจฺจ อุปฺปชฺชติ สุขํ โสมนสฺสํ, อยํ วิญฺาณสฺส อสฺสาโทติ ๖- เอวํ ตสฺสา อสฺสาทญฺจ ปชานาติ. อาทีนวนฺติ ยํ รูปํ ฯเปฯ ยํ วิญฺาณํ อนิจฺจํ ทุกฺขํ วิปริณามธมฺมํ, อยํ วิญฺาณสฺส อาทีนโวติ ๖- เอวํ ตสฺสา อาทีนวญฺจ ปชานาติ. นิสฺสรณนฺติ โย รูปสฺมึ ฯเปฯ โย วิญฺาเณ @เชิงอรรถ: ฉ.ม.,อิ. อสญฺสตฺตา. ฉ.ม. อนิวุตฺถปุพฺโพ. ม.มู. ๑๒/๑๖๐/๑๒๔ @ มหาสีหนาทสุตฺต ขุ.ปฏิ. ๓๑/๑๐๖/๗๙ อุทยพฺพยาณนิทฺเทส ขุ.ปฏิ. ๓๑/๑๐๗/๘๐ @ อุทยพฺพยาณนิทฺเทส (สยา) สํ.ขนฺธ. ๑๗/๒๖/๒๓ อสฺสาทสุตฺต.

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๑๒.

ฉนฺทราควินโย ฉนฺทราคปฺปหานํ อิทํ วิญฺาณสฺส นิสฺสรณนฺติ ๑- เอวํ ตสฺสา นิสฺสรณญฺจ ปชานาติ. กลฺลํ นุ เตนาติ ยุตฺตํ นุ เตน ภิกฺขุนา ตํ วิญฺาณฏฺิตึ ตณฺหามานทิฏฺีนํ วเสน อหนฺติ วา มมนฺติ วา อภินนฺทิตุนฺติ เอเตนุปาเยน สพฺพตฺถ อตฺโถ เวทิตพฺโพ. ยตฺถ ปน รูปํ นตฺถิ, ตตฺถ จตุนฺนํ ขนฺธานํ วเสน, ยตฺถ วิญฺาณํ นตฺถิ, ตตฺถ เอกสฺส ขนฺธสฺส วเสน สมุทยาทโย ๒- โยเชตพฺพา. ๒- อาหารสมุทยา, อาหารนิโรธาติ อํทํ เจตฺถ ปทํ น โยเชตพฺพํ. ยโต โข อานนฺท ภิกฺขูติ ยทา โข อานนฺท ภิกฺขุ. อนุปาทา วิมุตฺโตติ จตูหิ อุปาทาเนหิ อคฺคเหตฺวา วิมุตฺโต. ปญฺาวิมุตฺโตติ ปญฺาย วิมุตฺโต, อฏฺ วิโมกฺเข อสจฺฉิกตฺวา ปญฺาพเลเนว นามกายสฺส จ รูปกายสฺส จ อปฺปวตฺตึ กตฺวา วิมุตฺโตติ อตฺโถ. โส สุกฺขวิปสฺสโก จ ปมชฺฌานาทีสุ อญฺตรสฺมึ ตฺวา อรหตฺตํ ปตฺโต จาติ ปญฺจวิโธ โหติ. ๓- วุตฺตมฺปิ เจตํ "กตโม จ ปุคฺคโล ปญฺาวิมุตฺโต, อิเธกจฺโจ ปุคฺคโล น เหว โข อฏฺ วิโมกฺเข กาเยน ผุสิตฺวา วิหรติ, ปญฺาย จสฺส ทิสฺวา อาสวา ปริกฺขีณา โหนฺติ, อยํ วุจฺจติ ปุคฺคโล ปญฺาวิมุตฺโต"ติ. ๔- อฏฺวิโมกฺขวณฺณนา [๑๒๙] เอวํ เอกสฺส ภิกฺขุโน นิคมนญฺจ นามญฺจ ทสฺเสตฺวา อิตรสฺส ทสฺเสตุํ อฏฺ โข อิเมติ อาทิมาห. ตตฺถ วิโมกฺโขติ เกนฏฺเน วิโมกฺโข? อธิมุจฺจนฏฺเน. โก ปนายํ อธิมุจฺจนฏฺโ นาม? ปจฺจนีกธมฺเมหิ จ สุฏฺุ มุจฺจนฏฺโ, อารมฺมเณ จ อภิรติวเสน สุฏฺุ มุจฺจนฏฺโ, ปิตุ องฺเก วิสฏฺงฺคปจฺจงฺคสฺส ทารกสฺส สยนํ วิย อนิคฺคหิตภาเวน นิราสงฺกตาย อารมฺมเณ ปวตฺตตีติ ๕- วุตฺตํ โหติ. อยํ ปนตฺโถ ปจฺฉิเม วิโมกฺเข นตฺถิ, ปุริเมสุ สพฺเพสุ อตฺถิ. รูปี รูปานิ ปสฺสตีติ เอตฺถ อชฺฌตฺตํ เกสาทีสุ นีลกสิณาทีสุ นีลกสิณาทิวเสน อุปฺปาทิตํ รูปชฺฌานํ รูปํ, ตทสฺสตฺถีติ รูปี. พหิทฺธา รูปานิ @เชิงอรรถ: สํ.ขนฺธ. ๑๗/๒๖/๒๓ อสฺสาทสุตฺต ๒-๒ ฉ.ม. สมุทโย โยเชตพฺโพ ฉ.ม. โหตีติ น @ทิสฺสติ อภิ.ปุ. ๓๖/๔๑/๑๔๕, เอกกปุคฺคลปญฺตฺติ, ๓๖/๑๕๑/๒๓๔ นวกนิทฺเทส (สยา) @ ฉ.ม. ปวตฺตีติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๑๓.

ปสฺสตีติ พหิทฺธาปิ นีลกสิณาทีนิ รูปานิ ฌานจกฺขุนา ปสฺสติ. อิมินา อชฺฌตฺตพหิทฺธาวตฺถุเกสุ กสิเณสุ อุปฺปาทิตชฺฌานสฺส ปุคฺคลสฺส จตฺตาริ รูปาวจรชฺฌานานิ ทสฺสิตานิ. อชฺฌตฺตํ อรูปสญฺีติ อชฺฌตฺตํ น รูปสญฺี, อตฺตโน เกสาทีสุ อนุปฺปาทิตรูปาวจรชฺฌาโนติ อตฺโถ. อิมินา พหิทฺธา ปริกมฺมํ กตฺวา พหิทฺธาว อุปฺปาทิตชฺฌานสฺส ปุคฺคลสฺส รูปาวจรชฺฌานานิ ทสฺสิตานิ. สุภนฺเตว อธิมุตฺโต โหตีติ อิมินา สุวิสุทฺเธสุ นีลาทีสุ วณฺณกสิเณสุ ฌานานิ ทสฺสิตานิ. ตตฺถ กิญฺจาปิ อนฺโต อปฺปนายํ สุภนฺติ อาโภโค นตฺถิ, โย ปน สุวิสุทฺธํ สุภํ กสิณํ อารมฺมณํ กริตฺวา วิหรติ, โส ยสฺมา สุภนฺติ อธิมุตฺโต โหตีติ วตฺตพฺพตํ อาปชฺชติ. ตสฺมา เอวํ เทสนา กตา. ปฏิสมฺภิทามคฺเค ปน "กถํ สุภนฺเตว อธิมุตฺโต โหตีติ วิโมกฺโข, อิธ ภิกฺขุ เมตฺตาสหคเตน เจตสา เอกํ ทิสํ ผริตฺวา วิหรติ ฯเปฯ เมตฺตาย ภาวิตตฺตา สตฺตา อปฏิกูลา โหนฺติ. กรุณามุทิตาอุเปกฺขาสหคเตน เจตสา เอกํ ทิสํ ผริตฺวา วิหรติ ฯเปฯ อุเปกฺขาย ภาวิตตฺตา สตฺตา อปฏิกูลา โหนฺติ. เอวํ สุภนฺเตว อธิมุตฺโต โหตีติ วิโมกฺโข"ติ ๑- วุตฺตํ. สพฺพโส รูปสญฺานนฺติ อาทีสุ ยํ วตฺตพฺพํ, ตํ สพฺพํ วิสุทฺธิมคฺเค วุตฺตเมว. อยํ อฏฺโม วิโมกฺโขติ อยํ จตุนฺนํ ขนฺธานํ สพฺพโส วิสุทฺธตฺตา วิมุตฺตตฺตา อฏฺโม อุตฺตโม วิโมกฺโข นาม. [๑๓๐] อนุโลมนฺติ อาทิโต ปฏฺาย ยาว ปริโยสานา. ปฏิโลมนฺติ ปริโยสานโต ปฏฺาย ยาว อาทิโต. อนุโลมปฏิโลมนฺติ อิทํ อติปคุณตฺตา สมาปตฺตีนํ อตฺวาว อิโต จิโต จ สญฺจรณวเสน วุตฺตํ. ยตฺถิจฺฉกนฺติ โอกาสปริทีปนํ, ยตฺถ ยตฺถ โอกาเส อิจฺฉติ. ยทิจฺฉกนฺติ สมาปตฺติปริทีปนํ, ๒- ยํ ยํ สมาปตฺตึ อิจฺฉติ. ยาวติจฺฉกนฺติ อทฺธานปริจฺเฉททีปนํ, ยาวตกํ อทฺธานํ อิจฺฉติ. สมาปชฺชตีติ ตํ ตํ สมาปตฺตึ ปวิสติ. วุฏฺาตีติ ตโต วุฏฺาย ติฏฺติ. อุภโตภาควิมุตฺโตติ ทฺวีหิ ภาเคหิ วิมุตฺโต, อรูปสมาปตฺติยา รูปกายโต วิมุตฺโต มคฺเคน นามกายโต วิมุตฺโตติ. วุตฺตมฺปิ. เจตํ:- @เชิงอรรถ: ขุ. ปฏิ. ๓๑/๔๗๖/๓๕๙ วิโมกฺขกถา (สยา) ฉ.ม., อิ. สมาปตฺติทีปนํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๑๔.

"อจฺจี ยถา วาตเวเคน ขิตฺตํ ๑- (อุปสีวาติ ภควา) อตฺถํ ปเลติ น อุเปติ สงฺขํ ๒- เอวํ มุนี นามกายา วิมุตฺโต อตฺถํ ปเลติ น อุเปติ สงฺขนฺติ. ๓- โส ปเนส อุภโตภาควิมุตฺโต อากาสานญฺจายตนาทีสุ อญฺตรโต วุฏฺาย อรหตฺตํ ปตฺโต จ อนาคามี หุตฺวา นิโรธา วุฏฺาย อรหตฺตํ ปตฺโต จาติ ปญฺจวิโธ โหติ. ๔- เกจิ ปน "ยสฺมา รูปาวจรจตุตฺถชฺฌานํปิ ทุวงฺคิกํ อุเปกฺขาสหคตํ, อรูปาวจรชฺฌานํปิ ตาทิสเมว. ตสฺมา รูปาวจรจตุตฺถชฺฌานโต วุฏฺาย อรหตฺตํ ปตฺโตปิ อุภโตภาควิมุตฺโต"ติ. อยํ ปน อุภโตภาควิมุตฺตปโญฺห เหฏฺาโลหปาสาเทปิ ๕- สมุฏฺหิตฺวา เตปิฏกจุลฺลสุมนตฺเถรสฺส ๖- วณฺณนํ นิสฺสาย จิเรน วินิจฺฉยํ ปตฺโต. คิริวิหาเร กิร เถรสฺส อนฺเตวาสิโก เอกสฺส ปิณฺฑปาติกสฺส มุขโตว ตํ ปญฺหํ สุตฺวา อาห "อาวุโส เหฏฺาโลหปาสาเท อมฺหากํ อาจริยสฺส ธมฺมํ วณฺณยโต น เกนจิ สุตปุพฺพนฺ"ติ. กึ ปน ภนฺเต เถโร อวจาติ? รูปาวจรจตุตฺถชฺฌานํ กิญฺจาปิ ทุวงฺคิกํ อุเปกฺขาสหคตํ, กิเลเส วิกฺขมฺเภติ, กิเลสานํ ปน อาสนฺนปกฺเขปิ รูปารมฺมณฏฺาเน ๗- สมุทาจรติ. อิเม หิ กิเลสา นาม ปญฺจโวการภเว นีลาทีสุ อญฺตฺรมารมฺมณํ อุปนิสฺสาย สมุทาจรนฺติ, รูปาวจรชฺฌานญฺจ ตํ อารมฺมณํ น สมติกฺกมติ. ตสฺมา สพฺพโส รูปํ นิวตฺเตตฺวา อรูปชฺฌานวเสน กิเลเส วิกฺขมฺเภตฺวา อรหตฺตํ ปตฺโตว อุภโตภาควิมุตฺโตติ อิทํ อาวุโส เถโร อวจ. อิทญฺจ ปน วตฺวา อิทํ สุตฺตํ อาหริ "กตโม จ ปุคฺคโล อุภโตภาควิมุตฺโต. อิเธกจฺโจ ปุคฺคโล อฏฺ วิโมกฺเข กาเยน ผุสิตฺวา วิหรติ, ปญฺาย จสฺส ทิสฺวา อาสวา ปริกฺขีณา โหนฺติ, อยํ วุจฺจติ ปุคฺคโล อุภโตภาควิมุตฺโต"ติ. ๘- อิมาย จ อานนฺท อุภโตภาควิมุตฺติยาติ อานนฺท อิโต อุภโตภาควิมุตฺติโต. เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติ. มหานิทานสุตฺตวณฺณนา นิฏฺิตา. @เชิงอรรถ: ฉ.ม.,อิ. ขิตฺตา ก. สํขฺยํ เอวมุปริปิ ขุ.สุ. ๒๕/๑๐๘๑/๕๓๙ @ อุปสีวมาณวกปญฺหา ฉ.ม. โหตีติ น ทิสฺสติ ฉ.ม.,อิ. ปิ สทฺโท น ทิสฺสติ @ ฉ.ม. ติปิฏกจูฬสุมนตฺเถรสฺส ฉ.ม.,อิ. อาสนฺนปกฺเข วิรูหนฏฺาเน @ อภิ.ปุ. ๓๖/๔๐/๑๔๕ เอกกปุคฺคลปญฺตฺติ

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕ หน้า ๑๐๙-๑๑๔. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=5&A=2801&modeTY=1&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=5&A=2801&modeTY=1&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=10&i=57              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=10&A=1455              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=10&A=1340              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=10&A=1340              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๐ http://84000.org/tipitaka/read/?index_10

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]