บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๕๔

หน้าที่ ๓๙๘.

"ปญฺญาย ทุพฺพลีกรณา"ติ วุจฺจนฺติ. "อนุปฺปนฺนา เจว ปญฺญา น อุปฺปชฺชติ, อุปฺปนฺนา จ ปญฺญา นิรุชฺฌตี"ติ อิทมฺปิ หิ อิมเมวตฺถํ สนฺธาย วุตฺตํ. เสสเมตฺถ สพฺพํ เหฏฺฐา ตตฺถ ตตฺถ ปกาสิตตฺตา อุตฺตานตฺถเมว. [๕๖๔] วิวิจฺเจว กาเมหีติอาทีสุปิ นิทฺเทเสสุ ยํ วตฺตพฺพํ สิยา, ตํ เหฏฺฐา จิตฺตุปฺปาทกณฺเฑ ^๑- รูปาวจรนิทฺเทเส อิเธว จ ตตฺถ ตตฺถ วุตฺตเมว. เกวลญฺหิ ทุติยตติยจตุตฺถชฺฌานนิทฺเทเสสุปิ ยถา ตานิ ฌานานิ เหฏฺฐา "ติวงฺคิกํ ฌานํ โหติ, ทุวงฺคิกํ ฌานํ โหตี"ติ วุตฺตานิ, เอวํ อวตฺวา "อชฺฌตฺตํ สมฺปสาทนนฺ"ติอาทิวจนโต ปริยาเยน สมฺปสาทาทีหิ สทฺธึ ตานิ องฺคานิ คเหตฺวา "ฌานนฺติ สมฺปสาโท ปีติสุขํ จิตฺตสฺส เอกคฺคตา"ติอาทินา นเยน ตํ ตํ ฌานํ นิทฺทิฏฺฐนฺติ อยเมตฺถ วิเสโส. [๕๘๘] ยนฺตํ อริยา อาจิกฺขนฺตีติ ปทนิทฺเทเส ปน กิญฺจาปิ "อาจิกฺขนฺติ เทเสนฺตี"ติอาทีนิ สพฺพาเนว อญฺญมญฺญเววจนานิ, เอวํ สนฺเตปิ "อุเปกฺขโก สติมา สุขวิหารี"ติอาทิอุทฺเทสวเสน อาจิกฺขนฺติ, นิทฺเทสวเสน เทเสนฺติ, ปฏินิทฺเทสวเสน ปญฺญาเปนฺติ, เตน เตน ปกาเรน อตฺถํ ฐเปตฺวา ปฏฺฐเปนฺติ, ตสฺส ตสฺส อตฺถสฺส การณํ ทสฺเสนฺตา วิวรนฺติ, พฺยญฺชนวิภาคํ ทสฺเสนฺตา วิภชนฺติ, นิกฺกุชฺชิตภาวํ คมฺภีรภาวญฺจ นีหริตฺวา โสตูนํ ญาณสฺส ปติฏฺฐํ ชนยนฺตา อุตฺตานึ กโรนฺติ, สพฺเพหิปิ อิเมหิ อากาเรหิ โสตูนํ อญฺญาณนฺธการํ วิธเมนฺตา ปกาเสนฺตีติ เอวมตฺโถ ทฏฺฐพฺโพ. สมติกฺกมนิทฺเทเสปิ ตตฺถ ตตฺถ เตหิ เตหิ ธมฺเมหิ วุฏฺฐิตตฺตา อติกฺกนฺโต, อุปริภูมิปตฺติยา วีติกฺกนฺโต. ตโต อปริหานิภาเวน สมติกฺกนฺโตติ เอวมตฺโถ ทฏฺฐพฺโพ. สุตฺตนฺตภาชนียวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ------------- @เชิงอรรถ: ^๑ สงฺคณี. อ. ๑/๑๖๐/๒๑๕

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕๔ หน้า ๓๙๘. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=54&A=9412&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=54&A=9412&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=35&i=600 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=35&A=7871 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=35&A=6666 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=35&A=6666 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_35