ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้า คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ ภาษาบาลีอักษรไทย ปญฺจ.อ. (ปรมตฺถที.)

                   ๑๙-๒๔ ปจฺจนียานุโลมปฏฺฐานวณฺณนา
    [๑] อิทานิ กุสลาทีสุ ธมฺเมสุ ปจฺจยธมฺมํ ปฏิกฺขิปิตฺวา ปจฺจยุปฺปนฺนสฺส
อกุสลาทิภาวํ อปฺปฏิกฺเขปวเสน ธมฺมานํ ปจฺจนียานุโลมตาย ลทฺธนามํ ปจฺจนียานุโลม-
ปฏฺฐานํ ทสฺเสตุํ นกุสลํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อกุสโล ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยาติอาทิ
อารทฺธํ. ตตฺถ นกุสลํ ธมฺมํ ปฏิจฺจาติ กุสลสฺส ปจฺจยภาวํ วาเรติ,
อกุสโล ธมฺโม อุปฺปชฺชตีติ อกุสลสฺส อุปฺปตฺตึ อนุชานาติ. นกุสลญฺหิ อกุสลํ
อพฺยากตํ วา, ตญฺจ สหชาตปจฺจยํ กตฺวา อุปฺปชฺชมาโน กุสโล นาม นตฺถิ, ตสฺมา
อกุสลาพฺยากตวเสน เทสนา กตา. ตตฺถ ๑- "จิตฺตสมุฏฺฐานญฺจ รูปนฺ"ติ  ๑- เอวํ
นกุสลํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ วิสฺสชฺชนํ เวทิตพฺพํ. อพฺยากโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ
เหตุปจฺจยาติ อยมฺปน ปโญฺห "วิปากาพฺยากตํ กิริยาพฺยากตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย
ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺฐานญฺจ รูปนฺ"ติ วิสฺสชฺชิโตว. อิติ สพฺพปเญฺหสุ อวิสฺสชฺชิตสฺส
อตฺถานุรูปํ วิสฺสชฺชนํ วิสฺสชฺชิตสฺส จ ปาลิอาคตเมว วิสฺสชฺชนํ. เอเกกสฺมิญฺจ
ติกทุเก วารปฺปเภทปจฺจยคณนาวิธานํ สพฺพํ เหฏฺฐา วุตฺตนยานุสาเรเนว เวทิตพฺพํ.
     เอตฺตาวตา จ:-
                     ติกญฺจ ปฏฺฐานวรํ ทุกุตฺตมํ
                     ทุกํ ติกญฺเจว ติกํ ทุกญฺจ
@เชิงอรรถ: ๑-๑ ฉ.ม. อกุสลํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธาติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๗๓.

ติกํ ติกญฺเจว ทุกํ ทุกญฺจ ฉ ปจฺจนียานุโลมมฺหิ นยา สุคมฺภีราติ อฏฺฐกถายํ วุตฺตคาถาย ทีปิตา ธมฺมปจฺจนียานุโลมปฏฺฐาเน ฉ นยา นิทฺทิฏฺฐา โหนฺติ. ปจฺจยวเสน ปเนตฺถ เอเกกสฺมึ ปฏฺฐาเน อนุโลมาทโย จตฺตาโร จตฺตาโร นยาติ เอเกน ปริยาเยน จตุวีสตินยปฏิมณฺฑิตํ ปจฺจนียานุโลมปฏฺฐานญฺเญว เวทิตพฺพนฺติ. ปจฺจนียานุโลมปฏฺฐานวณฺณนา นิฏฺฐิตา. -------------- ปริโยสานวณฺณนา เอวํ ธมฺมานุโลมาทิวเสน จตูสุ ปฏฺฐาเนสุ ๑- เอเกกสฺมึ จตุวีสติยา จตุวีสติยา นยานํ วเสน ฉนฺนวุติ นยา โหนฺติ. ตตฺถ ปจฺจยนเย อคฺคเหตฺวา เอเกกสฺมึ ปฏฺฐาเน ติกทุกาทีนํเยว ฉนฺนํ ฉนฺนํ นยานํ วเสเนตํ จตุวีสตินยปฏิมณฺฑิตํ สมนฺตปฏฺฐานมหาปกรณํ เวทิตพฺพํ. เกจิ ปน "กุสลารมฺมโณ ธมฺโม อกุสลารมฺมโณ ธมฺโม"ติอาทินา นเยน อารมฺมณมาติกํ นาม ฐเปตฺวา "กุสลารมฺมโณ ธมฺโม กุสลารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย"ติอาทินา นเยน อารมฺมณปฏฺฐานํ นาม ทสฺเสตฺวา อปรมฺปิ ผสฺสาทีนํ วเสนปิ ผสฺสปฏฺฐานํ นาม อุทฺธริตฺวา ทสฺเสนฺติ, ตมฺปน ๒- เนว ปาลิยํ น อฏฺฐกถาสุ สนฺทิสฺสตีติ อิธ น วิจาริตํ. สงฺคีติอารุฬฺหปาลิวเสเนว ปเนตฺถ วณฺณนา กตาติ เวทิตพฺพา. เอตฺตาวตา จ:- สมฺมุฬฺหา ยตฺถ ปชา ตนฺตากุลาทิภาวมาปนฺนา เนกวิธทุกฺขคฺคหณํ สํสารํ นาติวตฺตนฺติ. @เชิงอรรถ: ฉ.ม. วาเรสุ ฉ.ม. ตํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๗๔.

ปจฺจยเภทกุสโล ๑- โลกครุตมฺปิ ปจฺจยาการํ อตินิปฺปุณคมฺภีรํ ชวนพฺภูมึ พุทฺธญาณสฺส. กุสลาทิธมฺมเภทํ นิสฺสาย นเยหิ วิวิธคณเนหิ วิตฺถาเรนฺโต สตฺตม- มภิธมฺมปฺปกรณํ สตฺถา. สุวิหิตสนฺนิฏฺฐาโน ปฏฺฐานํ นาม ยํ ปกาเสสิ สทฺธาเยสา ๒- สมารทฺธา ยา อฏฺฐกถา มยา ตสฺส. อาจริยานํ วาทมฺปิ ๓- อวิหาย วิภชฺชวาทิสีหานํ ๔- อติพหุวิธนฺตราเย โลกมฺหิ อนนฺตราเยน. สา เอสา อชฺช ยถา ๕- จุทฺทสมตฺเตหิ ภาณวาเรหิ อตฺถํ ปกาสยนฺตี ปฏฺฐานวรสฺส สกลสฺส. สนฺนิฏฺฐานํ ปตฺตา ยเถว นิฏฺฐํ ตถา พหุชนสฺส สมฺปาปุณนฺตุ สีฆํ กลฺยาณา สพฺพสงฺกปฺปา. เอตฺตาวตา:- สตฺตปฺปกรณํ นาโถ อภิธมฺมมเทสยิ เทวาติเทโว เทวานํ เทวโลกมฺหิ ยํ ปุเร. ตสฺส อฏฺฐกถา เอสา สกลสฺสาปิ นิฏฺฐิตา จิรฏฺฐิตตฺถํ ธมฺมสฺส นิฏฺฐเปนฺเตน ตํ มยา. ยํ ปตฺตํ กุสลํ ตสฺส อานุภาเวน ปาณิโน สพฺเพ สทฺธมฺมราชสฺส ญตฺวา ธมฺมํ สุขาวหํ. @เชิงอรรถ: ฉ.ม. ปจฺจยเภเท กุสโล ฉ.ม. สทฺธาย ฉ.ม. วาทํ @ ฉ.ม. วิภชฺชวาทิสิสฺสานํ ฉ.ม. สา เอวํ อชฺช กตา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๗๕.

ปาปุณนฺตุ วิสุทฺธาย สุขาย ปฏิปตฺติยา อโสกมนุปายาสํ นิพฺพานสุขมุตฺตมํ. จิรํ ติฏฺฐตุ สทฺธมฺโม ธมฺเม โหนฺตุ สคารวา สพฺเพปิ สตฺตา กาเลน สมฺมา เทโว ปวสฺสตุ. ยถา รกฺขึสุ โปราณา สุราชาโน ตเถวิมํ ราชา รกฺขตุ ธมฺเมน อตฺตโนว ปชํ ปชนฺติ. ปฏฺฐานปฺปกรณฏฺฐกถา นิฏฺฐิตา. นิฏฺฐิตา จ ธาตุกถาทิปญฺจปกรณฏฺฐกถา. -------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๗๖.

นิคมนกถา ปรมวิสทฺธสุทฺธาพุทฺธิวิริยปฏิมณฺฑิเตน สีลาจารชฺชวมทฺทวาทิคุณสมุทย- สมุทิเตน สกสมยสมยนฺตรคหนชฺโฌคาหณสมตฺเถน ปญฺญาเวยฺยตฺติยสมนฺนาคเตน ติปิฏกปริยตฺติปฺปเภเท สาฏฺฐกเถ สตฺถุสาสเน อปฺปฏิหตญาณปฺปภาเวน มหาเวยฺยากรเณน กรณสมฺปตฺติชนิตสุขวินิคฺคตมธุโรทารวจนลาวณฺณยุตฺเตน ยุตฺตมุตฺต- วาทินา วาทิวเรน มหากวินา ปภินฺนปฏิสมฺภิทาปริวาเร ฉฬภิญฺญาปฏิสมฺภิทาทิปฺ- ปเภทคุณปฏิมณฺฑิเต อุตฺตริมนุสฺสธมฺเม สุปฺปติฏฺฐิตพุทฺธีนํ เถรวํสปฺปทีปานํ เถรานํ มหาวิหารวาสีนํ วํสาลงฺการภูเตน สุวิปุลวิสุทฺธพุทฺธินา ๑- พุทฺธโฆโสติ ครูหิ คหิตนามเธยฺเยน เถเรน กตา อยํ สกลสฺสาปิ อภิธมฺมปิฏกสฺส อฏฺฐกถา:- ตาว ติฏฺฐตุ โลกสฺมึ โลกนิตฺถรเณสินํ ทสฺเสนฺตี กุลปุตฺตานํ นยํ ปญฺญาวิสุทฺธิยา. ยาว พุทฺโธติ นามมฺปิ สุทฺธจิตฺตสฺส ตาทิโน โลกมฺหิ โลกเชฏฺฐสฺส ปวตฺตติ มเหสิโนติ. อภิธมฺมปิฏกฏฺฐกถา นิฏฺฐิตา. ---------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้า ๕๗๒-๕๗๖. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=12928&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=12928&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=45&i=2908              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=45&A=11157              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=45&A=10022              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=45&A=10022              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_45

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้า คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]