ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้า คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย  
อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ ภาษาบาลีอักษรไทย ปญฺจ.อ. (ปรมตฺถที.)

                   ๑๙-๒๔ ปจฺจนียานุโลมปฏฺานวณฺณนา
    [๑] อิทานิ กุสลาทีสุ ธมฺเมสุ ปจฺจยธมฺมํ ปฏิกฺขิปิตฺวา ปจฺจยุปฺปนฺนสฺส
อกุสลาทิภาวํ อปฺปฏิกฺเขปวเสน ธมฺมานํ ปจฺจนียานุโลมตาย ลทฺธนามํ ปจฺจนียานุโลม-
ปฏฺานํ ทสฺเสตุํ นกุสลํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อกุสโล ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยาติอาทิ
อารทฺธํ. ตตฺถ นกุสลํ ธมฺมํ ปฏิจฺจาติ กุสลสฺส ปจฺจยภาวํ วาเรติ,
อกุสโล ธมฺโม อุปฺปชฺชตีติ อกุสลสฺส อุปฺปตฺตึ อนุชานาติ. นกุสลญฺหิ อกุสลํ
อพฺยากตํ วา, ตญฺจ สหชาตปจฺจยํ กตฺวา อุปฺปชฺชมาโน กุสโล นาม นตฺถิ, ตสฺมา
อกุสลาพฺยากตวเสน เทสนา กตา. ตตฺถ ๑- "จิตฺตสมุฏฺานญฺจ รูปนฺ"ติ  ๑- เอวํ
นกุสลํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ วิสฺสชฺชนํ เวทิตพฺพํ. อพฺยากโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ
เหตุปจฺจยาติ อยมฺปน ปโญฺห "วิปากาพฺยากตํ กิริยาพฺยากตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย
ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานญฺจ รูปนฺ"ติ วิสฺสชฺชิโตว. อิติ สพฺพปเญฺหสุ อวิสฺสชฺชิตสฺส
อตฺถานุรูปํ วิสฺสชฺชนํ วิสฺสชฺชิตสฺส จ ปาลิอาคตเมว วิสฺสชฺชนํ. เอเกกสฺมิญฺจ
ติกทุเก วารปฺปเภทปจฺจยคณนาวิธานํ สพฺพํ เหฏฺา วุตฺตนยานุสาเรเนว เวทิตพฺพํ.
     เอตฺตาวตา จ:-
                     ติกญฺจ ปฏฺานวรํ ทุกุตฺตมํ
                     ทุกํ ติกญฺเจว ติกํ ทุกญฺจ
@เชิงอรรถ: ๑-๑ ฉ.ม. อกุสลํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธาติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๗๓.

ติกํ ติกญฺเจว ทุกํ ทุกญฺจ ฉ ปจฺจนียานุโลมมฺหิ นยา สุคมฺภีราติ อฏฺกถายํ วุตฺตคาถาย ทีปิตา ธมฺมปจฺจนียานุโลมปฏฺาเน ฉ นยา นิทฺทิฏฺา โหนฺติ. ปจฺจยวเสน ปเนตฺถ เอเกกสฺมึ ปฏฺาเน อนุโลมาทโย จตฺตาโร จตฺตาโร นยาติ เอเกน ปริยาเยน จตุวีสตินยปฏิมณฺฑิตํ ปจฺจนียานุโลมปฏฺานญฺเว เวทิตพฺพนฺติ. ปจฺจนียานุโลมปฏฺานวณฺณนา นิฏฺิตา. -------------- ปริโยสานวณฺณนา เอวํ ธมฺมานุโลมาทิวเสน จตูสุ ปฏฺาเนสุ ๑- เอเกกสฺมึ จตุวีสติยา จตุวีสติยา นยานํ วเสน ฉนฺนวุติ นยา โหนฺติ. ตตฺถ ปจฺจยนเย อคฺคเหตฺวา เอเกกสฺมึ ปฏฺาเน ติกทุกาทีนํเยว ฉนฺนํ ฉนฺนํ นยานํ วเสเนตํ จตุวีสตินยปฏิมณฺฑิตํ สมนฺตปฏฺานมหาปกรณํ เวทิตพฺพํ. เกจิ ปน "กุสลารมฺมโณ ธมฺโม อกุสลารมฺมโณ ธมฺโม"ติอาทินา นเยน อารมฺมณมาติกํ นาม เปตฺวา "กุสลารมฺมโณ ธมฺโม กุสลารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย"ติอาทินา นเยน อารมฺมณปฏฺานํ นาม ทสฺเสตฺวา อปรมฺปิ ผสฺสาทีนํ วเสนปิ ผสฺสปฏฺานํ นาม อุทฺธริตฺวา ทสฺเสนฺติ, ตมฺปน ๒- เนว ปาลิยํ น อฏฺกถาสุ สนฺทิสฺสตีติ อิธ น วิจาริตํ. สงฺคีติอารุฬฺหปาลิวเสเนว ปเนตฺถ วณฺณนา กตาติ เวทิตพฺพา. เอตฺตาวตา จ:- สมฺมุฬฺหา ยตฺถ ปชา ตนฺตากุลาทิภาวมาปนฺนา เนกวิธทุกฺขคฺคหณํ สํสารํ นาติวตฺตนฺติ. @เชิงอรรถ: ฉ.ม. วาเรสุ ฉ.ม. ตํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๗๔.

ปจฺจยเภทกุสโล ๑- โลกครุตมฺปิ ปจฺจยาการํ อตินิปฺปุณคมฺภีรํ ชวนพฺภูมึ พุทฺธาณสฺส. กุสลาทิธมฺมเภทํ นิสฺสาย นเยหิ วิวิธคณเนหิ วิตฺถาเรนฺโต สตฺตม- มภิธมฺมปฺปกรณํ สตฺถา. สุวิหิตสนฺนิฏฺาโน ปฏฺานํ นาม ยํ ปกาเสสิ สทฺธาเยสา ๒- สมารทฺธา ยา อฏฺกถา มยา ตสฺส. อาจริยานํ วาทมฺปิ ๓- อวิหาย วิภชฺชวาทิสีหานํ ๔- อติพหุวิธนฺตราเย โลกมฺหิ อนนฺตราเยน. สา เอสา อชฺช ยถา ๕- จุทฺทสมตฺเตหิ ภาณวาเรหิ อตฺถํ ปกาสยนฺตี ปฏฺานวรสฺส สกลสฺส. สนฺนิฏฺานํ ปตฺตา ยเถว นิฏฺ ตถา พหุชนสฺส สมฺปาปุณนฺตุ สีฆํ กลฺยาณา สพฺพสงฺกปฺปา. เอตฺตาวตา:- สตฺตปฺปกรณํ นาโถ อภิธมฺมมเทสยิ เทวาติเทโว เทวานํ เทวโลกมฺหิ ยํ ปุเร. ตสฺส อฏฺกถา เอสา สกลสฺสาปิ นิฏฺิตา จิรฏฺิตตฺถํ ธมฺมสฺส นิฏฺเปนฺเตน ตํ มยา. ยํ ปตฺตํ กุสลํ ตสฺส อานุภาเวน ปาณิโน สพฺเพ สทฺธมฺมราชสฺส ตฺวา ธมฺมํ สุขาวหํ. @เชิงอรรถ: ฉ.ม. ปจฺจยเภเท กุสโล ฉ.ม. สทฺธาย ฉ.ม. วาทํ @ ฉ.ม. วิภชฺชวาทิสิสฺสานํ ฉ.ม. สา เอวํ อชฺช กตา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๗๕.

ปาปุณนฺตุ วิสุทฺธาย สุขาย ปฏิปตฺติยา อโสกมนุปายาสํ นิพฺพานสุขมุตฺตมํ. จิรํ ติฏฺตุ สทฺธมฺโม ธมฺเม โหนฺตุ สคารวา สพฺเพปิ สตฺตา กาเลน สมฺมา เทโว ปวสฺสตุ. ยถา รกฺขึสุ โปราณา สุราชาโน ตเถวิมํ ราชา รกฺขตุ ธมฺเมน อตฺตโนว ปชํ ปชนฺติ. ปฏฺานปฺปกรณฏฺกถา นิฏฺิตา. นิฏฺิตา จ ธาตุกถาทิปญฺจปกรณฏฺกถา. -------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๗๖.

นิคมนกถา ปรมวิสทฺธสุทฺธาพุทฺธิวิริยปฏิมณฺฑิเตน สีลาจารชฺชวมทฺทวาทิคุณสมุทย- สมุทิเตน สกสมยสมยนฺตรคหนชฺโฌคาหณสมตฺเถน ปญฺาเวยฺยตฺติยสมนฺนาคเตน ติปิฏกปริยตฺติปฺปเภเท สาฏฺกเถ สตฺถุสาสเน อปฺปฏิหตาณปฺปภาเวน มหาเวยฺยากรเณน กรณสมฺปตฺติชนิตสุขวินิคฺคตมธุโรทารวจนลาวณฺณยุตฺเตน ยุตฺตมุตฺต- วาทินา วาทิวเรน มหากวินา ปภินฺนปฏิสมฺภิทาปริวาเร ฉฬภิญฺาปฏิสมฺภิทาทิปฺ- ปเภทคุณปฏิมณฺฑิเต อุตฺตริมนุสฺสธมฺเม สุปฺปติฏฺิตพุทฺธีนํ เถรวํสปฺปทีปานํ เถรานํ มหาวิหารวาสีนํ วํสาลงฺการภูเตน สุวิปุลวิสุทฺธพุทฺธินา ๑- พุทฺธโฆโสติ ครูหิ คหิตนามเธยฺเยน เถเรน กตา อยํ สกลสฺสาปิ อภิธมฺมปิฏกสฺส อฏฺกถา:- ตาว ติฏฺตุ โลกสฺมึ โลกนิตฺถรเณสินํ ทสฺเสนฺตี กุลปุตฺตานํ นยํ ปญฺาวิสุทฺธิยา. ยาว พุทฺโธติ นามมฺปิ สุทฺธจิตฺตสฺส ตาทิโน โลกมฺหิ โลกเชฏฺสฺส ปวตฺตติ มเหสิโนติ. อภิธมฺมปิฏกฏฺกถา นิฏฺิตา. ---------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้า ๕๗๒-๕๗๖. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=12928&modeTY=1&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=12928&modeTY=1&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=45&i=2908              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=45&A=11157              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=45&A=10022              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=45&A=10022              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_45

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้า คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]