ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
   ThaiVersion   PaliThai   PaliRoman 
read First itemread Previous itemไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าread Next itemread Last item chage to ENGLISH letter
TIPITAKA Volume 29 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 21 : Sutta. Khu. Mahāniddeso

page367.

Terasamo mahāviyūhasuttaniddeso [600] Yekecime diṭṭhiparibbasānā idameva saccanti pavādayanti 1- sabbeva te nindamanvānayanti atho pasaṃsampi labhanti tattha. [601] Yekecime diṭṭhiparibbasānāti yekecīti sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ asesaṃ nissesaṃ pariyādāyavacanametaṃ yekecīti . Diṭṭhiparibbasānāti santeke samaṇabrāhmaṇā diṭṭhigatikā te dvāsaṭṭhiyā diṭṭhigatānaṃ aññataraññataraṃ diṭṭhigataṃ gahetvā uggahetvā gaṇhitvā parāmasitvā abhinivisitvā sakāya sakāya diṭṭhiyā vasanti saṃvasanti āvasanti parivasanti . yathā āgārikā vā gharesu vasanti sāpattikā vā āpattīsu vasanti sakilesā vā kilesesu vasanti evameva santeke samaṇabrāhmaṇā diṭṭhigatikā te dvāsaṭṭhiyā diṭṭhigatānaṃ aññataraññataraṃ diṭṭhigataṃ gahetvā uggahetvā gaṇhitvā parāmasitvā abhinivisitvā sakāya sakāya diṭṭhiyā vasanti saṃvasanti āvasanti parivasantīti yekecime diṭṭhiparibbasānā. [602] Idameva saccanti pavādayantīti sassato loko idameva saccaṃ moghamaññanti vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharanti asassato loko .pe. neva hoti na na hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaṃ moghamaññanti vadanti kathenti bhaṇanti @Footnote: 1 Ma. ca vādayanti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page368.

Dīpayanti voharantīti idameva saccanti pavādayanti. [603] Sabbeva te nindamanvānayantīti sabbeva te samaṇabrāhmaṇā nindameva anventi garahameva anventi akittimeva anventi sabbe ninditāyeva honti garahitāyeva honti akittitāyeva hontīti sabbeva te nindamanvānayanti. [604] Atho pasaṃsampi labhanti tatthāti tattha sakāya diṭṭhiyā sakāya khantiyā sakāya ruciyā sakāya laddhiyā pasaṃsaṃ thomanaṃ kittiṃ vaṇṇahārikaṃ labhanti paṭilabhanti [1]- adhigacchanti 2- vindantīti atho pasaṃsampi labhanti tattha. Tenāha so nimmito yekecime diṭṭhiparibbasānā idameva saccanti pavādayanti sabbeva te nindamanvānayanti atho pasaṃsampi labhanti tatthāti. [605] Appaṃ hi etaṃ na alaṃ samāya duve vivādassa phalāni brūmi etampi disvā na vivādayetha 3- khemābhipassaṃ avivādabhummaṃ 4-. [606] Appaṃ hi etaṃ na alaṃ samāyāti appaṃ hi etanti appakaṃ etaṃ omakaṃ etaṃ thokaṃ etaṃ lāmakaṃ etaṃ jatukkaṃ etaṃ parittakaṃ etanti appaṃ hi etaṃ . na alaṃ samāyāti nālaṃ @Footnote: 1 Po. Ma. upagacchanti. 2 Ma. ayaṃ pāṭho na dissati. 3 Yu. vivādiyetha. @4 Ma. avivādabhummiṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page369.

Rāgassa samāya dosassa samāya mohassa samāya kodhassa upanāhassa makkhassa paḷāsassa issāya macchariyassa māyāya sāṭheyyassa thambhassa sārambhassa mānassa atimānassa madassa pamādassa sabbakilesānaṃ sabbaduccaritānaṃ sabbadarathānaṃ sabbapariḷāhānaṃ sabbasantāpānaṃ sabbākusalābhisaṅkhārānaṃ samāya upasamāya vūpasamāya nibbānāya paṭinissaggāya paṭippassaddhiyāti appaṃ hi etaṃ na alaṃ samāya. [607] Duve vivādassa phalāni brūmīti diṭṭhikalahassa diṭṭhibhaṇḍanassa diṭṭhiviggahassa diṭṭhivivādassa diṭṭhimedhagassa dve phalāni honti jayaparājayo hoti lābhālābho hoti yasāyaso hoti nindāpasaṃso hoti sukhadukkhaṃ hoti somanassadomanassaṃ hoti iṭṭhāniṭṭhaṃ hoti anunayapaṭighaṃ hoti ugghātinigghāti hoti anurodhavirodho hoti . Athavā taṃ kammaṃ nirayasaṃvattanikaṃ tiracchānayonikasaṃvattanikaṃ pittivisayikasaṃvattanikanti brūmi ācikkhāmi desemi paññāpemi paṭṭhapemi vivarāmi vibhajāmi uttānīkaromi pakāsemīti duve vivādassa phalāni brūmi. [608] Etampi disvā na vivādayethāti etampi disvāti etaṃ ādīnavaṃ disvā passitvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā diṭṭhikalahesu diṭṭhibhaṇḍanesu diṭṭhiviggahesu diṭṭhivivādesu diṭṭhimedhagesūti etampi disvā . na vivādayethāti na

--------------------------------------------------------------------------------------------- page370.

Kalahaṃ kareyya na bhaṇḍanaṃ kareyya na viggahaṃ kareyya na vivādaṃ kareyya na medhagaṃ kareyya kalahabhaṇḍanaviggahavivādamedhagaṃ pajaheyya vinodeyya byantīkareyya anabhāvaṅgameyya kalahabhaṇḍanaviggaha- vivādamedhagā ārato assa virato paṭivirato nikkhanto nissaṭṭho vippamutto visaññutto vimariyādikatena cetasā vihareyyāti etampi disvā na vivādayetha. [609] Khemābhipassaṃ avivādabhummanti avivādabhummaṃ vuccati amatanibbānaṃ yo so sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ . etaṃ avivādabhummaṃ khemato tāṇato leṇato saraṇato abhayato accutato amatato nibbānato passanto dakkhanto olokento nijjhāyanto upaparikkhantoti khemābhipassaṃ avivādabhummaṃ. Tenāha bhagavā appaṃ hi etaṃ na alaṃ samāya duve vivādassa phalāni brūmi etampi disvā na vivādayetha khemābhipassaṃ avivādabhummanti. [610] Yākācimā sammatiyo 1- puthujjā sabbāva etā na upeti viddhā anūpayo so upayaṃ kimeyya diṭṭhe sute khantimakubbamāno. @Footnote: 1 Ma. sammutiyo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page371.

[611] Yākācimā sammatiyo puthujjāti yākācīti sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ asesaṃ nissesaṃ pariyādāyavacanametaṃ yākācīti . Sammatiyoti sammatiyo vuccanti dvāsaṭṭhī diṭṭhigatāni . puthujjāti puthujjanehi janitā vā tā sammatiyoti puthujjā . puthunānājanehi janitā vā tā sammatiyoti puthujjāti yākācimā sammatiyo puthujjā. [612] Sabbāva etā na upeti viddhāti viddhā vijjāgato ñāṇī vibhāvī medhāvī sabbāva etā diṭṭhisammatiyo neti na upeti na upagacchati na gaṇhāti na parāmasati nābhinivisatīti sabbāva etā na upeti viddhā. [613] Anūpayo so upayaṃ kimeyyāti upayoti dve upayā taṇhūpayo ca diṭṭhūpayo ca .pe. ayaṃ taṇhūpayo .pe. ayaṃ diṭṭhūpayo . tassa taṇhūpayo pahīno diṭṭhūpayo paṭinissaṭṭho taṇhūpayassa pahīnattā diṭṭhūpayassa paṭinissaṭṭhattā anūpayo puggalo kiṃ rūpaṃ upeyya upagaccheyya gaṇheyya parāmaseyya abhiniviseyya attā meti . kiṃ vedanaṃ kiṃ saññaṃ kiṃ saṅkhāre kiṃ viññāṇaṃ kiṃ gatiṃ kiṃ upapattiṃ kiṃ paṭisandhiṃ kiṃ bhavaṃ kiṃ saṃsāraṃ kiṃ vaṭṭaṃ upeyya upagaccheyya gaṇheyya parāmaseyya abhiniviseyyāti anūpayo so upayaṃ kimeyya. [614] Diṭṭhe sute khantimakubbamānoti diṭṭhe vā diṭṭhasuddhiyā vā sute vā sutasuddhiyā vā mute vā mutasuddhiyā vā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page372.

Khantiṃ akubbamāno chandaṃ akubbamāno pemaṃ akubbamāno rāgaṃ akubbamāno ajanayamāno asañjanayamāno anibbattayamāno nābhinibbattayamānoti diṭṭhe sute khantimakubbamāno . Tenāha bhagavā yākācimā sammatiyo puthujjā sabbāva etā na upeti viddhā anūpayo so upayaṃ kimeyya diṭṭhe sute khantimakubbamānoti. [615] Sīluttamā saññamenāhu suddhiṃ vattaṃ samādāya upaṭṭhitāse idheva sikkhema athassa suddhiṃ bhavūpanītā kusalāvadānā. [616] Sīluttamā saññamenāhu suddhinti santeke samaṇabrāhmaṇā sīluttamavādā te sīlamattena saññamamattena saṃvaramattena avītikkamamattena suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ 1- āhu vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharanti . Samaṇamuṇḍikāputto evamāha catūhi kho ahaṃ thapati dhammehi samannāgataṃ purisapuggalaṃ paññāpemi sampannakusalaṃ paramakusalaṃ uttamappattippattaṃ samaṇaṃ ayojjhaṃ katamehi catūhi idha thapati 2- na kāyena pāpakammaṃ karoti na pāpikaṃ vācaṃ bhāsati na pāpakaṃ saṅkappaṃ saṅkappati na pāpakaṃ ājīvaṃ ājīvati imehi kho ahaṃ @Footnote: 1 Ma. parivimuttiṃ. 2 Po. Ma. gahapati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page373.

Thapati catūhi dhammehi samannāgataṃ purisapuggalaṃ paññāpemi sampannakusalaṃ paramakusalaṃ uttamappattippattaṃ samaṇaṃ ayojjhaṃ . Evameva santeke samaṇabrāhmaṇā sīluttamavādā te sīlamattena saññamamattena saṃvaramattena avītikkamamattena suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ āhu vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharantīti sīluttamā saññamenāhu suddhiṃ. [617] Vattaṃ samādāya upaṭṭhitāseti vattanti hatthivattaṃ vā assavattaṃ vā govattaṃ vā ajavattaṃ vā kukkuravattaṃ vā kākavattaṃ vā vāsudevavattaṃ vā [1]- puṇṇabhaddavattaṃ vā maṇibhaddavattaṃ vā aggivattaṃ vā nāgavattaṃ vā supaṇṇavattaṃ vā yakkhavattaṃ vā asuravattaṃ vā gandhabbavattaṃ vā mahārājavattaṃ vā candavattaṃ vā suriyavattaṃ vā indavattaṃ vā brahmavattaṃ vā devavattaṃ vā disavattaṃ 2- vā ādāya samādāya ādayitvā 3- gaṇhitvā parāmasitvā abhinivisitvā upaṭṭhitā paccupaṭṭhitā allīnā upagatā ajjhositā adhimuttāti vattaṃ samādāya upaṭṭhitāse. [618] Idheva sikkhema athassa suddhinti idhāti sakāya diṭṭhiyā sakāya khantiyā sakāya ruciyā sakāya laddhiyā sikkhema ācarema samācarema samādāya vattemāti idheva sikkhema . athassa suddhinti athavāssa suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ parimuttinti idheva sikkhema athassa suddhiṃ. @Footnote: 1 Ma. baladevavataṃ. 2 Ma. Yu. disāvattaṃ. 3 Po. Ma. ādiyitvā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page374.

[619] Bhavūpanītā kusalāvadānāti bhavūpanītāti bhavūpanītā bhavūpagatā bhavajjhositā bhavādhimuttāti bhavūpanītā . kusalāvadānāti kusalavādā paṇḍitavādā dhīravādā ñāṇavādā hetuvādā lakkhaṇavādā kāraṇavādā ṭhānavādā sakāya laddhiyāti bhavūpanītā kusalāvadānā. Tenāha bhagavā sīluttamā saññamenāhu suddhiṃ vattaṃ samādāya upaṭṭhitāse idheva sikkhema athassa suddhiṃ bhavūpanītā kusalāvadānāti. [620] Sace cuto sīlavatāto 1- hoti sa vedhatī 2- kamma virādhayitvā sa jappatī 3- patthayatī ca suddhiṃ satthāvahīno pavasaṃ gharamhā. [621] Sace cuto sīlavatāto hotīti dvīhi kāraṇehi sīlabbatato cavati paravicchindanāya vā cavati anabhisambhuṇanto vā cavati. {621.1} Kathaṃ paravicchindanāya cavati . paro vicchindati so satthā na sabbaññū dhammo na svākkhāto gaṇo na supaṭipanno diṭṭhi na bhaddikā paṭipadā na supaññattā maggo na niyyāniko natthettha suddhi vā visuddhi vā parisuddhi vā mutti vā vimutti vā @Footnote: 1 Po. Ma. sīlavatato. 2 pavedhatītipi pāṭho. 3 pajappatītipi pāṭho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page375.

Parimutti vā na tattha sujjhanti vā visujjhanti vā parisujjhanti vā muccanti vā vimuccanti vā parimuccanti vā hīnā nihīnā omakā lāmakā jatukkā parittāti evaṃ paro vicchindati. Evaṃ vicchindiyamāno satthārā cavati dhammakkhānā cavati gaṇā cavati diṭṭhiyā cavati paṭipadāya cavati maggato cavati evaṃ paravicchindanāya cavati. {621.2} Kathaṃ anabhisambhuṇanto cavati . sīlaṃ anabhisambhuṇanto sīlato cavati vattaṃ anabhisambhuṇanto vattato cavati sīlabbataṃ anabhisambhuṇanto sīlabbatato cavati evaṃ anabhisambhuṇanto cavatīti sace cuto sīlavatāto hoti. [622] Sa vedhatī kamma virādhayitvāti sa vedhatīti sīlaṃ vā vattaṃ vā sīlabbataṃ vā viraddhaṃ mayā aparaddhaṃ mayā khalitaṃ mayā gaḷitaṃ mayā aññāya aparaddho ahanti vedhati pavedhati sampavedhatīti sa vedhatī . kamma virādhayitvāti puññābhisaṅkhāraṃ vā apuññābhisaṅkhāraṃ vā āneñjābhisaṅkhāraṃ vā viraddhaṃ mayā aparaddhaṃ mayā khalitaṃ mayā gaḷitaṃ mayā aññāya aparaddho ahanti vedhati pavedhati sampavedhatīti sa vedhatī kamma virādhayitvā. [623] Sa jappatī patthayatī ca suddhinti sa jappatīti sīlaṃ vā jappati vattaṃ vā jappati sīlabbataṃ vā jappati pajappati abhijappatīti sa jappatī . patthayatī ca suddhinti sīlasuddhiṃ vā pattheti vattasuddhiṃ vā pattheti sīlabbatasuddhiṃ vā pattheti piheti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page376.

Abhijappatīti sa jappatī patthayatī ca suddhiṃ. [624] Satthāvahīno pavasaṃ gharamhāti yathā puriso gharato nikkhanto satthena saha vasanto satthā ohīno taṃ vā satthaṃ anubandhati sakaṃ vā gharaṃ paccāgacchati evameva so diṭṭhigatiko taṃ vā satthāraṃ gaṇhāti aññaṃ vā satthāraṃ gaṇhāti taṃ vā dhammakkhānaṃ gaṇhāti aññaṃ vā dhammakkhānaṃ gaṇhāti taṃ vā gaṇaṃ gaṇhāti aññaṃ vā gaṇaṃ gaṇhāti taṃ vā diṭṭhiṃ gaṇhāti aññaṃ vā diṭṭhiṃ gaṇhāti taṃ vā paṭipadaṃ gaṇhāti aññaṃ vā paṭipadaṃ gaṇhāti taṃ vā maggaṃ gaṇhāti aññaṃ vā maggaṃ gaṇhāti parāmasati abhinivisatīti satthāvahīno pavasaṃ gharamhā . Tenāha bhagavā sace cuto sīlavatāto hoti sa vedhatī kamma virādhayitvā sa jappatī patthayatī ca suddhiṃ satthāvahīno pavasaṃ gharamhāti. [625] Sīlabbataṃ vāpi pahāya sabbaṃ kammañca sāvajjanavajjametaṃ suddhiṃ asuddhinti apatthayāno virato care santimanuggahāya. [626] Sīlabbataṃ vāpi pahāya sabbanti sabbā sīlasuddhiyo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page377.

Pahāya pajahitvā vinoditvā byantīkaritvā anabhāvaṅgamitvā sabbā vattasuddhiyo pahāya pajahitvā vinoditvā byantīkaritvā anabhāvaṅgamitvā sabbā sīlabbatasuddhiyo pahāya pajahitvā vinoditvā byantīkaritvā anabhāvaṅgamitvāti sīlabbataṃ vāpi pahāya sabbaṃ. [627] Kammañca sāvajjanavajjametanti sāvajjakammaṃ vuccati kaṇhaṃ kaṇhavipākaṃ . anavajjakammaṃ vuccati sukkaṃ sukkavipākaṃ . Sāvajjañca kammaṃ anavajjañca kammaṃ pahāya pajahitvā vinoditvā byantīkaritvā anabhāvaṅgamitvāti kammañca sāvajjanavajjametaṃ. [628] Suddhiṃ asuddhinti apatthayānoti asuddhiṃ patthenti akusale dhamme patthenti suddhiṃ patthenti pañca kāmaguṇe patthenti asuddhiṃ patthenti akusale dhamme patthenti pañca kāmaguṇe patthenti suddhiṃ patthenti dvāsaṭṭhīdiṭṭhigatāni patthenti asuddhiṃ patthenti akusale dhamme patthenti pañca kāmaguṇe patthenti dvāsaṭṭhīdiṭṭhigatāni patthenti suddhiṃ patthenti tedhātuke kusale dhamme patthenti asuddhiṃ patthenti akusale dhamme patthenti pañca kāmaguṇe patthenti dvāsaṭṭhīdiṭṭhigatāni patthenti tedhātuke kusale dhamme patthenti suddhiṃ patthenti kalyāṇaputhujjanā 1- niyāmāvakkantiṃ patthenti sekkhā aggadhammaṃ arahattaṃ patthenti . Arahattappatte arahā neva akusale dhamme pattheti napi pañca kāmaguṇe pattheti napi dvāsaṭṭhīdiṭṭhigatāni pattheti napi tedhātuke @Footnote: 1 Po. Ma. puthujjanakalyāṇakā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page378.

Kusale dhamme pattheti napi niyāmāvakkantiṃ pattheti napi aggadhammaṃ arahattaṃ pattheti . patthanaṃ samatikkanto arahā vuḍḍhiparihāniṃ vītivatto . so vuṭṭhavāso ciṇṇacaraṇo .pe. natthi tassa punabbhavoti suddhiṃ asuddhinti apatthayāno. [629] Virato care santimanuggahāyāti viratoti suddhiasuddhiyā ārato virato paṭivirato nikkhanto nissaṭṭho vippamutto visaññutto vimariyādikatena cetasā viharatīti virato. Careti careyya vicareyya iriyeyya vatteyya pāleyya yapeyya yāpeyyāti virato care. Santimanuggahāyāti santiyo vuccanti dvāsaṭṭhī diṭṭhigatāni diṭṭhisantiyo aggaṇhanto aparāmasanto anabhinivisantoti virato care santimanuggahāya . tenāha bhagavā sīlabbataṃ vāpi pahāya sabbaṃ kammañca sāvajjanavajjametaṃ suddhiṃ asuddhinti apatthayāno virato care santimanuggahāyāti. [630] Tamūpanissāya 1- jigucchitaṃ vā atha vāpi diṭṭhaṃva sutaṃ mutaṃ vā uddhaṃsarā suddhimanutthunanti avītataṇhāse bhavābhavesu. @Footnote: 1 Yu. tapūpanissāya.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page379.

[631] Tamūpanissāya jigucchitaṃ vāti santeke samaṇabrāhmaṇā tapojigucchavādā tapojigucchasārā tapojigucchaṃ nissitā sannissitā allīnā upagatā ajjhositā adhimuttāti tamūpanissāya jigucchitaṃ vā. [632] Athavāpi diṭṭhaṃva sutaṃ mutaṃ vāti diṭṭhaṃ vā diṭṭhasuddhiṃ vā sutaṃ vā sutasuddhiṃ vā mutaṃ vā mutasuddhiṃ vā nissāya upanissāya gaṇhitvā parāmasitvā abhinivisitvāti athavāpi diṭṭhaṃva sutaṃ mutaṃ vā. [633] Uddhaṃsarā suddhimanutthunantīti santeke samaṇabrāhmaṇā uddhaṃsarāvādā . katame [1]- samaṇabrāhmaṇā uddhaṃsarāvādā . Ye te samaṇabrāhmaṇā accantasuddhikā saṃsārasuddhikā akiriyadiṭṭhikā sassatavādā ime te samaṇabrāhmaṇā uddhaṃsarāvādā . te saṃsārena 2- suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ anutthunanti vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharantīti uddhaṃsarā suddhimanutthunanti. [634] Avītataṇhāse bhavābhavesūti taṇhāti rūpataṇhā saddataṇhā gandhataṇhā rasataṇhā phoṭṭhabbataṇhā dhammataṇhā . bhavābhavesūti bhavābhave kammabhave punabbhave kāmabhave kammabhave kāmabhave punabbhave rūpabhave kammabhave rūpabhave punabbhave arūpabhave kammabhave arūpabhave punabbhave punappunaṃ bhave punappunaṃ gatiyā punappunaṃ upapattiyā punappunaṃ paṭisandhiyā punappunaṃ attabhāvābhinibbattiyā . @Footnote: 1 Ma. Yu. te . 2 Po. Ma. saṃsāre.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page380.

Avītataṇhāseti avītataṇhā avigatataṇhā accattataṇhā avantataṇhā amuttataṇhā appahīnataṇhā appaṭinissaṭṭhataṇhāti avītataṇhāse bhavābhavesu. Tenāha bhagavā tamūpanissāya jigucchitaṃ vā athavāpi diṭṭhaṃva sutaṃ mutaṃ vā uddhaṃsarā suddhimanutthunanti avītataṇhāse bhavābhavesūti. [635] Patthayamānassa hi jappitāni saṃvedhitaṃ 1- vāpi pakappitesu cutūpapāto idha yassa natthi sa kena vedheyya kuhiṃ pajappe. [636] Patthayamānassa hi jappitānīti patthanā vuccati taṇhā yo rāgo sārāgo .pe. abhijjhā lobho akusalamūlaṃ. Patthayamānassāti patthayamānassa icchamānassa sādiyamānassa pihayamānassa abhijappayamānassāti patthayamānassa hi . jappitānīti jappanā vuccati taṇhā yo rāgo sārāgo .pe. abhijjhā lobho akusalamūlanti patthayamānassa hi jappitāni. [637] Saṃvedhitaṃ vāpi pakappitesūti pakappanāti dve pakappanā taṇhāpakappanā ca diṭṭhipakappanā ca .pe. ayaṃ taṇhāpakappanā .pe. ayaṃ diṭṭhipakappanā . vatthuacchedasaṅkinopi vedhenti @Footnote: 1 pavedhitantipi pāṭho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page381.

Acchijjantepi vedhenti acchinnepi vedhenti vatthuvipariṇāmasaṅkinopi vedhenti vipariṇāmantepi vedhenti vipariṇatepi vedhenti pavedhenti sampavedhentīti saṃvedhitaṃ vāpi pakappitesu. [638] Cutūpapāto idha yassa natthīti yassāti arahato khīṇāsavassa āgamanaṃ gamanaṃ gamanāgamanaṃ kālaṃ gati bhavābhavo cuti ca upapatti ca nibbatti ca bhedo ca jātijarāmaraṇaṃ natthi na santi na saṃvijjanti nupalabbhanti pahīnā samucchinnā vūpasantā paṭippassaddhā abhabbuppattikā ñāṇagginā daḍḍhāti cutūpapāto idha yassa natthi. [639] Sa kena vedheyya kuhiṃ pajappeti so kena rāgena vedheyya kena dosena vedheyya kena mohena vedheyya kena mānena vedheyya kāya diṭṭhiyā vedheyya kena uddhaccena vedheyya kāya vicikicchāya vedheyya kehi anusayehi vedheyya rattoti vā duṭṭhoti vā mūḷhoti vā vinibandhoti vā parāmaṭṭhoti vā vikkhepagatoti vā aniṭṭhaṅgatoti vā thāmagatoti vā . te abhisaṅkhārā pahīnā abhisaṅkhārānaṃ pahīnattā gatiyā kena vedheyya nerayikoti vā tiracchānayonikoti vā pittivisayikoti vā manussoti vā devoti vā rūpīti vā arūpīti vā saññīti vā asaññīti vā nevasaññīnāsaññīti vā . so hetu natthi paccayo natthi kāraṇaṃ natthi yena vedheyya pavedheyya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page382.

Sampavedheyyāti sa kena vedheyya . kuhiṃ pajappeti kimhi jappeyya pajappeyya abhijappeyyāti sa kena vedheyya kuhiṃ pajappe . Tenāha bhagavā patthayamānassa hi jappitāni saṃvedhitaṃ vāpi pakappitesu cutūpapāto idha yassa natthi sa kena vedheyya kuhiṃ pajappeti. [640] Yamāhu dhammaṃ paramanti eke tameva hīnanti panāhu aññe sacco nu vādo katamo imesaṃ sabbeva hīme kusalāvadānā. [641] Yamāhu dhammaṃ paramanti eketi yaṃ dhammaṃ diṭṭhiṃ paṭipadaṃ maggaṃ eke samaṇabrāhmaṇā idaṃ paramaṃ aggaṃ seṭṭhaṃ viseṭṭhaṃ pāmokkhaṃ uttamaṃ pavaranti evamāhaṃsu evaṃ kathenti evaṃ bhaṇanti evaṃ dīpayanti evaṃ voharantīti yamāhu dhammaṃ paramanti eke. [642] Tameva hīnanti panāhu aññeti tameva dhammaṃ diṭṭhiṃ paṭipadaṃ maggaṃ eke samaṇabrāhmaṇā hīnaṃ etaṃ nihīnaṃ etaṃ omakaṃ etaṃ lāmakaṃ etaṃ jatukkaṃ etaṃ parittakaṃ etanti evamāhaṃsu evaṃ kathenti evaṃ bhaṇanti evaṃ dīpayanti evaṃ voharantīti tameva hīnanti panāhu aññe.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page383.

[643] Sacco nu vādo katamo imesanti imesaṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ vādo katamo sacco taccho tatho bhūto yāthāvo aviparītoti sacco nu vādo katamo imesaṃ. [644] Sabbeva hīme kusalāvadānāti sabbeva hīme samaṇabrāhmaṇā kusalavādā paṇḍitavādā dhīravādā ñāṇavādā hetuvādā lakkhaṇavādā kāraṇavādā ṭhānavādā sakāya laddhiyāti sabbeva hīme kusalāvadānā. Tenāha bhagavā yamāhu dhammaṃ paramanti eke tameva hīnanti panāhu aññe sacco nu vādo katamo imesaṃ sabbeva hīme kusalāvadānāti. [645] Sakaṃ hi dhammaṃ paripuṇṇamāhu aññassa dhammaṃ pana hīnamāhu evampi viggayha vivādayanti sakaṃ sakaṃ sammatimāhu saccaṃ. [646] Sakaṃ hi dhammaṃ paripuṇṇamāhūti sakaṃ hi dhammaṃ diṭṭhiṃ paṭipadaṃ maggaṃ eke samaṇabrāhmaṇā idaṃ samattaṃ paripuṇṇaṃ anomanti evamāhaṃsu evaṃ kathenti evaṃ bhaṇanti evaṃ dīpayanti evaṃ voharantīti sakaṃ hi dhammaṃ paripuṇṇamāhu. [647] Aññassa dhammaṃ pana hīnamāhūti aññassa dhammaṃ diṭṭhiṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page384.

Paṭipadaṃ maggaṃ eke samaṇabrāhmaṇā hīnaṃ etaṃ nihīnaṃ etaṃ omakaṃ etaṃ lāmakaṃ ekaṃ jatukkaṃ etaṃ parittakaṃ etanti evamāhaṃsu evaṃ kathenti evaṃ bhaṇanti evaṃ dīpayanti evaṃ voharantīti aññassa dhammaṃ pana hīnamāhu. [648] Evampi viggayha vivādayantīti evaṃ gahetvā gaṇhitvā parāmasitvā abhinivisitvā vivādayanti kalahaṃ karonti bhaṇḍanaṃ karonti viggahaṃ karonti vivādaṃ karonti medhagaṃ karonti na tvaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānāsi .pe. nibbedhehi vā sace pahosīti evampi viggayha vivādayanti. [649] Sakaṃ sakaṃ sammatimāhu saccanti sassato loko .pe. Neva hoti na na hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaṃ moghamaññanti sakaṃ sakaṃ sammatimāhu saccaṃ. Tenāha bhagavā sakaṃ hi dhammaṃ paripuṇṇamāhu aññassa dhammaṃ pana hīnamāhu evampi viggayha vivādayanti sakaṃ sakaṃ sammatimāhu saccanti. [650] Parassa ce vambhayitena hīno na koci dhammesu visesi assa puthū hi aññassa vadanti dhammaṃ nihīnato samhi daḷhaṃvadānā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page385.

[651] Parassa ce vambhayitena hīnoti parassa ce vambhayitakāraṇā ninditakāraṇā garahitakāraṇā upavaditakāraṇā paro bālo hoti hīno nihīno omako lāmako jatukko parittoti parassa ce vambhayitena hīno. [652] Na koci dhammesu visesi assāti dhammesu na koci aggo seṭṭho viseṭṭho pāmokkho uttamo pavaro assāti na koci dhammesu visesi assa. [653] Puthū hi aññassa vadanti dhammaṃ nihīnatoti bahukāpi bahunnaṃ dhammaṃ vadanti upavadanti nindanti garahanti hīnato nihīnato omakato lāmakato jatukkato parittato bahukāpi ekassa dhammaṃ vadanti upavadanti nindanti garahanti hīnato nihīnato omakato lāmakato jatukkato parittato ekopi bahunnaṃ dhammaṃ vadati upavadati nindati garahati hīnato nihīnato omakato lāmakato jatukkato parittato ekopi ekassa dhammaṃ vadati upavadati nindati garahati hīnato nihīnato omakato lāmakato jatukkato parittatoti puthū hi aññassa vadanti dhammaṃ nihīnato. [654] Samhi daḷhaṃvadānāti dhammo sakāyanaṃ diṭṭhi sakāyanaṃ paṭipadā sakāyanaṃ maggo sakāyanaṃ . sakāyane daḷhavādā thiravādā balikavādā avaṭṭhitavādāti samhi daḷhaṃvadānā . tenāha bhagavā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page386.

Parassa ce vambhayitena hīno na koci dhammesu visesi assa puthū hi aññassa vadanti dhammaṃ nihīnato samhi daḷhaṃvadānāti. [655] Sadhammapūjā 1- ca panā tatheva yathā pasaṃsanti sakāyanāni sabbe 2- pavādā tathivā bhaveyyuṃ suddhī hi nesaṃ paccattameva. [656] Sadhammapūjā ca panā tathevāti katamā sadhammapūjā . Sakaṃ satthāraṃ sakkaroti garukaroti māneti pūjeti ayaṃ satthā sabbaññūti ayaṃ sadhammapūjā . sakaṃ dhammakkhānaṃ sakaṃ gaṇaṃ sakaṃ diṭṭhiṃ sakaṃ paṭipadaṃ sakaṃ maggaṃ sakkaroti garukaroti māneti pūjeti ayaṃ maggo niyyānikoti ayaṃ sadhammapūjā . sadhammapūjā ca panā tathevāti sadhammapūjā tathā tacchā bhūtā yāthāvā aviparītāti sadhammapūjā ca panā tatheva. [657] Yathā pasaṃsanti sakāyanānīti dhammo sakāyanaṃ diṭṭhi sakāyanaṃ paṭipadā sakāyanaṃ maggo sakāyanaṃ . sakāyanāni pasaṃsanti thomenti kittenti vaṇṇentīti yathā pasaṃsanti sakāyanāni. [658] Sabbe pavādā tathivā bhaveyyunti sabbe pavādā tathā tacchā bhūtā yāthāvā aviparītā bhaveyyunti sabbe pavādā tathivā bhaveyyuṃ. @Footnote: 1 Ma. saddhammapūjā. sabbattha īdisameva 2 Po. Ma. sabbeva vādā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page387.

[659] Suddhī hi nesaṃ paccattamevāti paccattameva tesaṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ suddhi visuddhi parisuddhi mutti vimutti parimuttīti suddhī hi nesaṃ paccattameva. Tenāha bhagavā sadhammapūjā ca panā tatheva yathā pasaṃsanti sakāyanāni sabbe pavādā tathivā bhaveyyuṃ suddhī hi nesaṃ paccattamevāti. [660] Na brāhmaṇassa paraneyyamatthi dhammesu niccheyya samuggahītaṃ tasmā vivādāni upātivatto na hi seṭṭhato passati dhammamaññaṃ. [661] Na brāhmaṇassa paraneyyamatthīti nāti paṭikkhepo . Brāhmaṇoti sattannaṃ dhammānaṃ bāhitattā brāhmaṇo .pe. Anissito 1- tādi pavuccate sa brahmā . na brāhmaṇassa paraneyyamatthīti brāhmaṇassa paraneyyatā natthi brāhmaṇo na paraneyyo na parapattiyo na parapaccayo na parapaṭibaddhagū jānāti passati asammūḷho sampajāno paṭissato . sabbe saṅkhārā aniccāti brāhmaṇassa paraneyyatā natthi brāhmaṇo na paraneyyo na parapattiyo na parapaccayo na parapaṭibaddhagū jānāti passati asammūḷho sampajāno paṭissato . sabbe saṅkhārā dukkhāti .pe. @Footnote: 1 Po. Ma. asito.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page388.

Yaṅkiñci samudayadhammaṃ sabbantaṃ nirodhadhammanti brāhmaṇassa paraneyyatā natthi brāhmaṇo na paraneyyo na parapattiyo na parapaccayo na parapaṭibaddhagū jānāti passati asammūḷho sampajāno paṭissatoti na brāhmaṇassa paraneyyamatthi. [662] Dhammesu niccheyya samuggahītanti dhammesūti dvāsaṭṭhiyā diṭṭhigatesu . niccheyyāti nicchinitvā vinicchinitvā vicinitvā pavicinitvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā odhiggāho vilaggāho varaggāho koṭṭhāsaggāho uccayaggāho samuccayaggāho idaṃ saccaṃ tathaṃ tacchaṃ bhūtaṃ yāthāvaṃ aviparītanti gahitaṃ parāmaṭṭhaṃ abhiniviṭṭhaṃ ajjhositaṃ adhimuttaṃ natthi na saṃvijjati nupalabbhati pahīnaṃ samucchinnaṃ vūpasantaṃ paṭippassaddhaṃ abhabbuppattikaṃ ñāṇagginā daḍḍhanti dhammesu niccheyya samuggahītaṃ. [663] Tasmā vivādāni upātivattoti tasmāti tasmā taṃkāraṇā taṃhetu tappaccayā taṃnidānā diṭṭhikalahāni diṭṭhibhaṇḍanāni diṭṭhiviggahāni diṭṭhivivādāni diṭṭhimedhagāni upātivatto atikkanto samatikkanto vītivattoti tasmā vivādāni upātivatto. [664] Na hi seṭṭhato passati dhammamaññanti aññaṃ satthāraṃ dhammakkhānaṃ gaṇaṃ diṭṭhiṃ paṭipadaṃ maggaṃ aññatra satipaṭṭhānehi aññatra sammappadhānehi aññatra iddhippādehi aññatra indriyehi aññatra balehi aññatra bojjhaṅgehi aññatra

--------------------------------------------------------------------------------------------- page389.

Ariyā aṭṭhaṅgikā maggā aggaṃ seṭṭhaṃ viseṭṭhaṃ pāmokkhaṃ uttamaṃ pavaraṃ dhammaṃ na passati na dakkhati na oloketi na nijjhāyati na upaparikkhatīti na hi seṭṭhato passati dhammamaññaṃ. Tenāha bhagavā na brāhmaṇassa paraneyyamatthi dhammesu niccheyya samuggahītaṃ tasmā vivādāni upātivatto na hi seṭṭhato passati dhammamaññanti. [665] Jānāmi passāmi tatheva etaṃ diṭṭhiyā eke paccenti suddhiṃ addakkhi ce kiñhi tumassa tena atisitvā aññena vadanti suddhiṃ. [666] Jānāmi passāmi tatheva etanti jānāmīti paracittañāṇena vā jānāmi pubbenivāsānussatiñāṇena vā jānāmi . passāmīti maṃsacakkhunā vā passāmi dibbena vā cakkhunā passāmi. Tatheva etanti etaṃ tathaṃ tacchaṃ bhūtaṃ yāthāvaṃ aviparītanti jānāmi passāmi tatheva etaṃ. [667] Diṭṭhiyā eke paccenti suddhinti diṭṭhiyā eke samaṇabrāhmaṇā suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ paccenti . sassato loko idameva saccaṃ moghamaññanti diṭṭhiyā eke samaṇabrāhmaṇā suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page390.

Parimuttiṃ paccenti . asassato loko .pe. neva hoti na na hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaṃ moghamaññanti diṭṭhiyā eke samaṇabrāhmaṇā suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ paccentīti diṭṭhiyā eke paccenti suddhiṃ. [668] Addakkhi ce kiñhi tumassa tenāti addakkhīti paracittañāṇena vā addakkhi pubbenivāsānussatiñāṇena vā addakkhi maṃsacakkhunā vā addakkhi dibbena vā cakkhunā addakkhīti addakkhi ce . kiñhi tumassa tenāti tassa tena dassanena kiṃ kathaṃ [1]- dukkhapariññā atthi na samudayassa pahānaṃ atthi na maggabhāvanā atthi na phalasacchikiriyā atthi na rāgassa samucchedappahānaṃ atthi na dosassa samucchedappahānaṃ atthi na mohassa samucchedappahānaṃ atthi na kilesānaṃ samucchedappahānaṃ atthi na saṃsāravaṭṭassa ucchedo 2- atthīti addakkhi ce kiñhi tumassa tena. [669] Atisitvā aññena vadanti suddhinti te diṭṭhiyā 3- suddhimaggaṃ visuddhimaggaṃ parisuddhimaggaṃ vodātamaggaṃ pariyodātamaggaṃ 4- atikkamitvā samatikkamitvā vītikkamitvā aññatra satipaṭṭhānehi aññatra sammappadhānehi aññatra iddhippādehi aññatra indriyehi aññatra balehi aññatra bojjhaṅgehi aññatra ariyā aṭṭhaṅgikā maggā suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharantīti evampi atisitvā @Footnote: 1 Ma. nasaddo atthi. 2 Ma. upacchedo. 3 Ma. Yu. titthiyā. 4 parivodātamaggaṃ @itipi pāṭho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page391.

Aññena vadanti suddhiṃ . athavā buddhā ca buddhasāvakā ca paccekabuddhā ca tesaṃ diṭṭhiyā 1- asuddhimaggaṃ avisuddhimaggaṃ aparisuddhimaggaṃ avodātamaggaṃ apariyodātamaggaṃ atikkamitvā samatikkamitvā vītivattitvā catūhi satipaṭṭhānehi catūhi sammappadhānehi catūhi iddhippādehi pañcahi indriyehi pañcahi balehi sattahi bojjhaṅgehi ariyena aṭṭhaṅgikena maggena suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharantīti evampi atisitvā aññena vadanti suddhiṃ. Tenāha bhagavā jānāmi passāmi tatheva etaṃ diṭṭhiyā eke paccenti suddhiṃ addakkhi ce kiñhi tumassa tena atisitvā aññena vadanti suddhinti. [670] Passaṃ naro dakkhati nāmarūpaṃ disvāna vāññassati 2- tānimeva kāmaṃ bahuṃ passatu appakaṃ vā na hi tena suddhiṃ kusalā vadanti. [671] Passaṃ naro dakkhati nāmarūpanti passaṃ naroti paracittañāṇena vā passanto pubbenivāsānussatiñāṇena vā passanto maṃsacakkhunā vā passanto dibbena vā cakkhunā passanto nāmarūpaññeva dakkhati niccato sukhato attato na tesaṃ dhammānaṃ samudayaṃ @Footnote: 1 Ma. Yu. titthiyānaṃ. 2 Ma. disvāna vā ñāyati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page392.

Vā atthaṅgamaṃ vā assādaṃ vā ādīnavaṃ vā nissaraṇaṃ vā dakkhatīti passaṃ naro dakkhati nāmarūpaṃ. [672] Disvāna vāññassati tānimevāti disvāti paracittañāṇena vā disvā pubbenivāsānussatiñāṇena vā disvā maṃsacakkhunā vā disvā dibbena vā cakkhunā disvā nāmarūpaññeva disvā ñassati niccato sukhato attato na tesaṃ dhammānaṃ samudayaṃ vā atthaṅgamaṃ vā assādaṃ vā ādīnavaṃ vā nissaraṇaṃ vā ñassatīti disvāna vāññassati tānimeva. [673] Kāmaṃ bahuṃ passatu appakaṃ vāti kāmaṃ bahukaṃ vā passanto nāmarūpaṃ appakaṃ vā niccato sukhato attatoti kāmaṃ bahuṃ passatu appakaṃ vā. [674] Na hi tena suddhiṃ kusalā vadantīti kusalāti ye te khandhakusalā dhātukusalā āyatanakusalā paṭiccasamuppādakusalā satipaṭṭhānakusalā sammappadhānakusalā iddhippādakusalā indriyakusalā balakusalā bojjhaṅgakusalā maggakusalā phalakusalā nibbānakusalā te kusalā paracittañāṇena vā pubbenivāsānussatiñāṇena vā maṃsacakkhunā vā dibbena vā cakkhunā nāmarūpadassanena suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ na vadanti na kathenti na bhaṇanti na dīpayanti na voharantīti na hi tena suddhiṃ kusalā vadanti. Tenāha bhagavā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page393.

Passaṃ naro dakkhati nāmarūpaṃ disvāna vāññassati tānimeva kāmaṃ bahuṃ passatu appakaṃ vā na hi tena suddhiṃ kusalā vadantīti. [675] Nivissavādī na hi subbināyo pakappitaṃ 1- diṭṭhi purekkharāno yaṃ nissito tattha subhaṃvadāno suddhiṃvado tattha tathaddasā so. [676] Nivissavādī na hi subbināyoti sassato loko idameva saccaṃ moghamaññanti nivissavādī . asassato loko .pe. neva hoti na na hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaṃ moghamaññanti nivissavādī . na hi subbināyoti nivissavādī dubbinayo duññāpayo 2- dunnijjhāpayo duppekkhāpayo duppasādayoti nivissavādī na hi subbināyo. [677] Pakappitaṃ diṭṭhi purekkharānoti pakappitaṃ abhisaṅkhataṃ saṇṭhapitaṃ diṭṭhiṃ purakkhato purato katvā carati diṭṭhiddhajo diṭṭhiketu diṭṭhādhipateyyo diṭṭhiyā parivārito caratīti pakappitaṃ diṭṭhi purekkharāno. [678] Yaṃ nissito tattha subhaṃvadānoti yaṃ nissitoti yaṃ satthāraṃ dhammakkhānaṃ gaṇaṃ diṭṭhiṃ paṭipadaṃ maggaṃ nissito sannissito @Footnote: 1 Ma. pakappitā. 2 Ma. duppaññāpayo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page394.

Allīno upagato ajjhosito adhimuttoti yaṃ nissito . tatthāti sakāya diṭṭhiyā sakāya khantiyā sakāya ruciyā sakāya laddhiyā . Subhaṃvadānoti subhavādo sobhanavādo paṇḍitavādo dhīravādo ñāṇavādo hetuvādo lakkhaṇavādo kāraṇavādo ṭhānavādo sakāya laddhiyāti yaṃ nissito tattha subhaṃvadāno. [679] Suddhiṃvado tattha tathaddasā soti suddhiṃvadoti suddhivādo visuddhivādo parisuddhivādo vodātavādo pariyodātavādo 1- . Athavā suddhidassano visuddhidassano parisuddhidassano vodātadassano pariyodātadassanoti 2- suddhiṃvado 3- . tatthāti sakāya diṭṭhiyā sakāya khantiyā sakāya ruciyā sakāya laddhiyā . tathaddasā soti tathaṃ tacchaṃ bhūtaṃ yāthāvaṃ aviparītanti addasa addakkhi apassi paṭivijjhīti suddhiṃvado 2- tattha tathaddasā so. Tenāha bhagavā nivissavādī na hi subbināyo pakappitaṃ diṭṭhi purekkharāno yaṃ nissito tattha subhaṃvadāno suddhiṃvado tattha tathaddasā soti. [680] Na brāhmaṇo kappamupeti saṅkhaṃ 4- na diṭṭhisārī napi ñāṇabandhu ñatvā ca so sammatiyo puthujjā upekkhatī uggahaṇanti maññe. @Footnote: 1-2 parivodāta .. itipi pāṭho. 3 Ma. suddhiṃvādo. 4 Ma. saṅkhā. sabbattha @īdisameva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page395.

[681] Na brāhmaṇo kappamupeti saṅkhanti nāti paṭikkhepo . Brāhmaṇoti sattannaṃ dhammānaṃ bāhitattā brāhmaṇo .pe. Anissito tādi pavuccate sa brahmā . kappāti dve kappā taṇhākappo ca diṭṭhikappo ca .pe. ayaṃ taṇhākappo .pe. Ayaṃ diṭṭhikappo . saṅkhā vuccati ñāṇaṃ yā paññā pajānanā .pe. amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi . na brāhmaṇo kappamupeti saṅkhanti brāhmaṇo saṅkhāya jānitvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā sabbe saṅkhārā aniccāti sabbe saṅkhārā dukkhāti .pe. yaṅkiñci samudayadhammaṃ sabbantaṃ nirodhadhammanti saṅkhāya jānitvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā taṇhākappaṃ vā diṭṭhikappaṃ vā [1]- na upeti na upagacchati na gaṇhāti na parāmasati nābhinivisatīti na brāhmaṇo kappamupeti saṅkhaṃ. [682] Na diṭṭhisārī napi ñāṇabandhūti tassa dvāsaṭṭhī diṭṭhigatāni pahīnāni samucchinnāni vūpasantāni paṭippassaddhāni abhabbuppattikāni ñāṇagginā daḍḍhāni so diṭṭhiyā na yāyati na niyyati na vuyhati na saṃhariyati napi taṃ diṭṭhigataṃ sārato pacceti paccāgacchatīti na diṭṭhisārī. Napi ñāṇabandhūti aṭṭhasamāpattiñāṇena vā pañcābhiññāñāṇena vā micchāñāṇena vā taṇhābandhaṃ vā diṭṭhibandhaṃ vā na karoti na janeti na sañjaneti na @Footnote: 1 Ma. neti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page396.

Nibbatteti nābhinibbattetīti na diṭṭhisārī napi ñāṇabandhu. [683] Ñatvā ca so sammatiyo puthujjāti ñatvāti ñatvā jānitvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā sabbe saṅkhārā aniccāti sabbe saṅkhārā dukkhāti .pe. Yaṅkiñci samudayadhammaṃ sabbantaṃ nirodhadhammanti ñatvā jānitvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvāti ñatvā ca so . sammatiyoti vuccanti dvāsaṭṭhī diṭṭhigatāni [1]- . puthujjāti puthujjanehi janitā vā tā sammatiyoti puthujjā . puthunānājanehi janitā vā tā sammatiyoti puthujjāti ñatvā ca so sammatiyo puthujjā. [684] Upekkhatī uggahaṇanti maññeti aññe taṇhāvasena diṭṭhivasena gaṇhanti parāmasanti abhinivisanti arahā upekkhati na gaṇhāti na parāmasati nābhinivisatīti upekkhatī uggahaṇanti maññe. Tenāha bhagavā na brāhmaṇo kappamupeti saṅkhaṃ na diṭṭhisārī napi ñāṇabandhu ñatvā ca so sammatiyo puthujjā upekkhatī uggahaṇanti maññeti. [685] Visajja ganthāni munīdha loke vivādajātesu na vaggasārī @Footnote: 1 Po. Ma. diṭṭhisammutiyo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page397.

Santo asantesu upekkhako so anuggaho uggahaṇanti maññe. [686] Visajja ganthāni munīdha loketi ganthāti cattāro ganthā abhijjhā kāyagantho byāpādo kāyagantho sīlabbattaparāmāso kāyagantho idaṃsaccābhiniveso kāyagantho . attano diṭṭhiyā rāgo abhijjhā kāyagantho . paravādesu āghāto appaccayo byāpādo kāyagantho . attano sīlaṃ vā vattaṃ vā sīlabbattaṃ vā parāmasati sīlabbattaparāmāso kāyagantho . attano diṭṭhi 1- idaṃsaccābhiniveso kāyagantho . Visajjāti ganthe vossajjitvā vā 2- visajja. Athavā ganthe gathite ganthite bandhe vibandhe ābandhe lagge laggite palibuddhe bandhane phoṭayitvā vā 2- visajja. Yathā vayhaṃ vā rathaṃ vā sakaṭaṃ vā sandamānikaṃ vā sajjaṃ visajjaṃ karonti vikopenti evameva ganthe vossajjitvā vā 3- visajja athavā ganthe gathite ganthite bandhe vibandhe ābandhe lagge laggite palibuddhe bandhane phoṭayitvā vā 4- visajja. Munīti monaṃ vuccati ñāṇaṃ yā paññā pajānanā .pe. saṅgajālamaticca so muni . idhāti imissā diṭṭhiyā .pe. Imasmiṃ manussaloketi visajja ganthāni munīdha loke. [687] Vivādajātesu na vaggasārīti vivādajātesu sañjātesu nibbattesu abhinibbattesu pātubhūtesu chandāgatiṃ gacchantesu @Footnote: 1 Ma. diṭṭhiṃ abhiniveso kāyagantho. 2-3-4. Ma. vāsaddo natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page398.

Dosāgatiṃ gacchantesu mohāgatiṃ gacchantesu bhayāgatiṃ gacchantesu na chandāgatiṃ gacchati na dosāgatiṃ gacchati na mohāgatiṃ gacchati na bhayāgatiṃ gacchati na rāgavasena gacchati na dosavasena gacchati na mohavasena gacchati na mānavasena gacchati na diṭṭhivasena gacchati na uddhaccavasena gacchati na vicikicchāvasena gacchati na anusayavasena gacchati na vaggehi dhammehi yāyati niyyati vuyhati saṃhariyatīti vivādajātesu na vaggasārī. [688] Santo asantesu upekkhako soti santoti rāgassa santattā santo dosassa santattā santo mohassa santattā santo .pe. sabbākusalābhisaṅkhārānaṃ santattā samitattā vūpasamitattā vijjhātattā nibbutattā vigatattā paṭippassaddhattā santo upasanto vūpasanto nibbuto paṭippassaddhoti santo . Asantesūti asantesu anupasantesu avūpasantesu anibbutesu appaṭippassaddhesūti santo asantesu . upekkhako soti arahā chaḷaṅgupekkhāya samannāgato cakkhunā rūpaṃ disvā neva sumano hoti na dummano upekkhako viharati sato sampajāno . sotena saddaṃ sutvā .pe. kālaṃ kaṅkhati bhāvito sudantoti 1- santo asantesu upekkhako so. [689] Anuggaho uggahaṇanti maññeti aññe taṇhāvasena diṭṭhivasena gaṇhanti 2- parāmasanti abhinivisanti arahā upekkhati @Footnote: 1 Ma. santoti. 2 Po. Ma. gaṇhante parāmasante abhinivisante.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page399.

Na gaṇhāti na parāmasati nābhinivisatīti anuggaho uggahaṇanti maññe. Tenāha bhagavā visajja ganthāni munīdha loke vivādajātesu na vaggasārī santo asantesu upekkhako so anuggaho uggahaṇanti maññeti. [690] Pubbāsave hitvā nave akubbaṃ na chandagū nopi nivissavādī sa vippamutto diṭṭhigatehi dhīro na limpatī loke anattagarahī. [691] Pubbāsave hitvā nave akubbanti pubbāsavā vuccanti atītā rūpaṃ 1- vedanā saññā saṅkhārā viññāṇaṃ . Atīte saṅkhāre ārabbha ye kilesā uppajjeyyuṃ te kilese hitvā cajitvā pariccajitvā pajahitvā vinoditvā 2- byantīkaritvā anabhāvaṅgamitvāti pubbāsave hitvā . nave akubbanti navā vuccanti paccuppannā rūpaṃ vedanā saññā saṅkhārā viññāṇaṃ . paccuppanne saṅkhāre ārabbha chandaṃ akubbamāno pemaṃ akubbamāno rāgaṃ akubbamāno ajanayamāno asañjanayamāno anibbattayamāno nābhinibbattayamānoti pubbāsave hitvā nave akubbaṃ. [692] Na chandagū nopi nivissavādīti na chandagūti na chandāgatiṃ @Footnote: 1 Ma. rūpa ... saṅkhāraviññāṇā. 2 Ma. vinodetvā byantiṃkaritvā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page400.

Gacchati na dosāgatiṃ gacchati na mohāgatiṃ gacchati na bhayāgatiṃ gacchati na rāgavasena gacchati na dosavasena gacchati na mohavasena gacchati na mānavasena gacchati na diṭṭhivasena gacchati na uddhaccavasena gacchati na vicikicchāvasena gacchati na anusayavasena gacchati na vaggehi dhammehi yāyati niyyati vuyhati saṃhariyatīti na chandagū . Nopi nivissavādīti sassato loko idameva saccaṃ moghamaññanti [1]- Nivissavādī asassato loko idameva saccaṃ moghamaññanti .pe. Neva hoti na na hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaṃ moghamaññanti nivissavādīti na chandagū nopi nivissavādī. [693] Sa vippamutto diṭṭhigatehi dhīroti tassa dvāsaṭṭhī diṭṭhigatāni pahīnāni samucchinnāni vūpasantāni paṭippassaddhāni abhabbuppattikāni ñāṇagginā daḍḍhāni so diṭṭhigatehi vippamutto visaññutto vimariyādikatena cetasā viharatīti . dhīroti dhīro paṇḍito paññavā buddhimā ñāṇī vibhāvī medhāvīti sa vippamutto diṭṭhigatehi dhīro. [694] Na limpatī loke anattagarahīti lepoti 2- dve lepā taṇhālepo ca diṭṭhilepo ca .pe. ayaṃ taṇhālepo .pe. ayaṃ diṭṭhilepo . tassa taṇhālepo pahīno diṭṭhilepo paṭinissaṭṭho [3]- taṇhālepassa pahīnattā diṭṭhilepassa paṭinissaṭṭhattā anupalitto 4- apāyaloke na limpati manussaloke na limpati devaloke @Footnote: 1 Ma. nasaddo atthi. 2 Ma. lepāti. 3 Ma. tassa. 4 Ma. ayaṃ pāṭho na @dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page401.

Na limpati khandhaloke na limpati dhātuloke na limpati āyatanaloke na limpati na saṃlimpati nupalimpati alitto asaṃlitto anupalitto nikkhanto nissaṭṭho vippamutto visaññutto vimariyādikatena cetasā viharatīti na limpati loke . anattagarahīti dvīhi kāraṇehi attānaṃ garahati katattā ca akatattā ca . kathaṃ katattā ca akatattā ca attānaṃ garahati . kataṃ me kāyaduccaritaṃ akataṃ me kāyasucaritanti attānaṃ garahati kataṃ me vacīduccaritaṃ kataṃ me manoduccaritaṃ kato me pāṇātipāto .pe. katā me micchādiṭṭhi akatā me sammādiṭṭhīti attānaṃ garahati. Evaṃ katattā ca akatattā ca attānaṃ garahati. {694.1} Athavā sīlesumhi na paripūrikārīti 1- attānaṃ garahati indriyesumhi aguttadvāroti bhojane amattaññumhīti 2- jāgariyamananuyuttoti 3- na satisampajaññena samannāgatoti abhāvitā me cattāro satipaṭṭhānāti abhāvitā me cattāro sammappadhānāti abhāvitā me cattāro iddhippādāti abhāvitāni me pañcindriyānīti abhāvitāni me pañca balānīti abhāvitā me satta bojjhaṅgāti abhāvito me ariyo aṭṭhaṅgiko maggoti dukkhaṃ me apariññātanti dukkhasamudayo me appahīnoti maggo me abhāvitoti nirodho me asacchikatoti attānaṃ garahati . evaṃ katattā ca akatattā ca attānaṃ garahati . evaṃ attagarahiyaṃ 4- kammaṃ akubbamāno ajanayamāno @Footnote: 1 Ma. Yu. paripūrakārī. 2 Ma. bhojanemhi amattaññūti. 3 Ma. jāgariyamhi. @satisampajaññenāmhi. 4 Ma. attagarahī. tayidaṃ kammaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page402.

Asañjanayamāno anibbattayamāno nābhinibbattayamāno anattagarahīti na limpatī loke anattagarahī. Tenāha bhagavā pubbāsave hitvā nave akubbaṃ na chandagū nopi nivissavādī sa vippamutto diṭṭhigatehi dhīro na limpatī loke anattagarahīti. [695] Sa sabbadhammesu visenibhūto yaṅkiñci diṭṭhaṃva sutaṃ mutaṃ vā sa pannabhāro muni vippamutto na kappiyo nūparato na patthiyoti bhagavā. [696] Sa sabbadhammesu visenibhūto yaṅkiñci diṭṭhaṃva sutaṃ mutaṃ vāti senā vuccati mārasenā . kāyaduccaritaṃ mārasenā vacīduccaritaṃ mārasenā manoduccaritaṃ mārasenā rāgo doso moho kodho upanāho makkho paḷāso issā macchariyaṃ māyā sāṭheyyaṃ thambho sārambho māno atimāno mado pamādo sabbe kilesā sabbe duccaritā sabbe darathā sabbe pariḷāhā sabbe santāpā sabbākusalābhisaṅkhārā mārasenā. Vuttaṃ hetaṃ bhagavatā kāmā te paṭhamā senā dutiyārati vuccati tatiyā khuppipāsā te catutthī taṇhā pavuccati pañcamaṃ thīnamiddhante chaṭṭhā bhirū pavuccati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page403.

Sattamī vicikicchā te makkho thambho te aṭṭhamo lābho siloko sakkāro micchāladdho ca yo yaso yo cattānaṃ samukkaṃse pare ca avajānati esā namuci te senā kaṇhassābhippahāriṇī na naṃ asūro jināti jetvā ca 1- labhate sukhanti. {696.1} Yato catūhi ariyamaggehi sabbā ca mārasenā sabbe ca paṭisenikarā kilesā jitā ca parājitā ca bhaggā vippaluttā parammukhā so vuccati visenibhūto . so diṭṭhe visenibhūto sute mute viññāte visenibhūtoti sa sabbadhammesu visenibhūto yaṅkiñci diṭṭhaṃva sutaṃ mutaṃ vā. [697] Sa pannabhāro muni vippamuttoti bhāroti 2- tayo bhārā khandhabhāro kilesabhāro abhisaṅkhārabhāro . katamo khandhabhāro . Paṭisandhiyā rūpaṃ vedanā saññā saṅkhārā viññāṇaṃ ayaṃ khandhabhāro . katamo kilesabhāro . rāgo doso moho .pe. Sabbākusalābhisaṅkhārā ayaṃ kilesabhāro . katamo abhisaṅkhārabhāro . Puññābhisaṅkhāro apuññābhisaṅkhāro āneñjābhisaṅkhāro ayaṃ abhisaṅkhārabhāro . yato khandhabhāro ca kilesabhāro ca abhisaṅkhāra- bhāro ca pahīnā honti ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṅgatā āyatiṃ anuppādadhammā so vuccati pannabhāro patitabhāro oropitabhāro samoropitabhāro nikkhittabhāro paṭippassaddhabhāro. @Footnote: 1 Ma. va . 2 Ma. bhārāti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page404.

{697.1} Munīti monaṃ vuccati ñāṇaṃ yā paññā pajānanā vicayo pavicayo dhammavicayo sallakkhaṇā upalakkhaṇā paccupalakkhaṇā paṇḍiccaṃ kosallaṃ nepuññaṃ vebhabyā cintā upaparikkhā bhūrī medhā pariṇāyikā vipassanā sampajaññaṃ patodo paññā paññindriyaṃ paññābalaṃ paññāsatthaṃ paññāpāsādo paññāāloko paññāobhāso paññāpajjoto paññāratanaṃ amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi tena ñāṇena samannāgato muni monappattoti 1- . Tīṇi moneyyāni kāyamoneyyaṃ vacīmoneyyaṃ manomoneyyaṃ. {697.2} Katamaṃ kāyamoneyyaṃ . tividhānaṃ kāyaduccaritānaṃ pahānaṃ kāyamoneyyaṃ . tividhaṃ kāyasucaritaṃ kāyamoneyyaṃ . kāyārammaṇaṃ 2- ñāṇaṃ kāyamoneyyaṃ . kāyapariññā kāyamoneyyaṃ . pariññāsahagato maggo kāyamoneyyaṃ . kāye chandarāgassa pahānaṃ kāyamoneyyaṃ . Kāyasaṅkhāranirodho catutthajjhānasamāpatti kāyamoneyyaṃ . idaṃ kāyamoneyyaṃ. {697.3} Katamaṃ vacīmoneyyaṃ . catubbidhānaṃ vacīduccaritānaṃ pahānaṃ vacīmoneyyaṃ . catubbidhaṃ vacīsucaritaṃ vacīmoneyyaṃ . vācārammaṇaṃ 3- ñāṇaṃ vacīmoneyyaṃ . vācāpariññā vacīmoneyyaṃ . pariññāsahagato sahagato maggo vacīmoneyyaṃ . Vācāya chandarāgassa pahānaṃ vacīmoneyyaṃ. Vacīsaṅkhāranirodho dutiyajjhānasamāpatti vacīmoneyyaṃ. Idaṃ vacīmoneyyaṃ. @Footnote: 1 Po. Ma. itisaddo natthi. 2 Ma. kāyārammaṇe. 3 Ma. vācārammaṇe.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page405.

{697.4} Katamaṃ manomoneyyaṃ . tividhānaṃ manoduccaritānaṃ pahānaṃ manomoneyyaṃ . tividhaṃ manosucaritaṃ manomoneyyaṃ . cittārammaṇaṃ 1- ñāṇaṃ manomoneyyaṃ . cittapariññā manomoneyyaṃ . pariññāsahagato sahagato maggo manomoneyyaṃ. Citte chandarāgassa pahānaṃ manomoneyyaṃ. Cittasaṅkhāranirodho saññāvedayitanirodhasamāpatti manomoneyyaṃ . Idaṃ manomoneyyaṃ. Kāyamuniṃ vācāmuniṃ manomunimanāsavaṃ muniṃ moneyyasampannaṃ āhu sabbappahāyinaṃ. Kāyamuniṃ vācāmuniṃ manomunimanāsavaṃ muniṃ moneyyasampannaṃ āhu ninhātapāpakanti. Imehi [2]- moneyyehi dhammehi samannāgatā cha munayo āgāramunayo anāgāramunayo sekkhamunayo asekkhamunayo paccekamunayo munimunayo . Katame āgāramunayo . ye te āgārikā diṭṭhapadā viññātasāsanā ime āgāramunayo . katame anāgāramunayo . ye te pabbajitā diṭṭhapadā viññātasāsanā ime anāgāramunayo . satta sekkhā sekkhamunayo . arahanto asekkhamunayo . Paccekabuddhā paccekamunayo. Munimunayo tathāgatā arahanto sammāsambuddhā. Na monena muni hoti mūḷharūpo aviddasu yo ca tulaṃva paggayha varamādāya paṇḍito @Footnote: 1 Ma. cittārammaṇe . 2 Ma. tīhi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page406.

Pāpāni parivajjeti sa muni tena so muni yo munāti ubho loke muni tena pavuccati asatañca satañca ñatvā dhammaṃ ajjhattaṃ bahiddhā ca sabbaloke devamanussehi pūjito yo so 1- saṅgajālamaticca so muni. Vippamuttoti munino rāgā cittaṃ muttaṃ vimuttaṃ suvimuttaṃ dosā cittaṃ mohā cittaṃ muttaṃ vimuttaṃ suvimuttaṃ .pe. sabbākusalābhisaṅkhārehi cittaṃ muttaṃ vimuttaṃ suvimuttanti sa pannabhāro muni vippamutto. [698] Na kappiyo nūparato na patthiyoti bhagavāti kappoti 2- dve kappā taṇhākappo ca diṭṭhikappo ca .pe. ayaṃ taṇhākappo .pe. ayaṃ diṭṭhikappo . tassa taṇhākappo pahīno diṭṭhikappo paṭinissaṭṭho taṇhākappassa pahīnattā diṭṭhikappassa paṭinissaṭṭhattā taṇhākappaṃ vā diṭṭhikappaṃ vā na kappeti na janeti na sañjaneti na nibbatteti nābhinibbattetīti na kappiyo . Nūparatoti sabbe bālaputhujjanā rajjanti kalyāṇaputhujjanaṃ upādāya satta sekkhā appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāya āramanti viramanti paṭiviramanti arahā ārato assa 3- virato paṭivirato nikkhanto nissaṭṭho vippamutto @Footnote: 1 Ma. ayaṃ pāṭho na dissati. 2 Po. Ma. kappāti. 3 Ma. ayaṃ pāṭho na @dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page407.

Visaññutto vimariyādikatena cetasā vihareyyāti na kappiyo nūparato. Na patthiyoti patthanā vuccati taṇhā yo rāgo sārāgo .pe. Abhijjhā lobho akusalamūlaṃ . yassesā patthanā [1]- pahīnā samucchinnā vūpasantā paṭippassaddhā abhabbuppattikā ñāṇagginā daḍḍhā so vuccati na patthiyo . bhagavāti gāravādhivacanaṃ . apica bhaggarāgoti bhagavā . bhaggadosoti bhagavā . bhaggamohoti bhagavā . bhaggamānoti bhagavā . bhaggadiṭṭhīti bhagavā . bhaggakaṇṭakoti bhagavā . Bhaggakilesoti bhagavā . bhaji vibhaji paṭivibhaji dhammaratananti bhagavā . Bhavānaṃ antakaroti bhagavā. {698.1} Bhāvitakāyoti bhagavā . bhāvitasīloti bhāvitacittoti bhāvitapaññoti bhagavā . bhaji vā bhagavā araññavanapatthāni pantāni senāsanāni appasaddāni appanigghosāni vijanavātāni manussarāhaseyyakāni paṭisallānasārūpānīti bhagavā . bhāgī vā bhagavā cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānanti bhagavā . bhāgī vā bhagavā attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa adhisīlassa adhicittassa adhipaññāyāti bhagavā . bhāgī vā bhagavā catunnaṃ jhānānaṃ catunnaṃ appamaññānaṃ catunnaṃ arūpasamāpattīnanti bhagavā . bhāgī vā bhagavā aṭṭhannaṃ vimokkhānaṃ aṭṭhannaṃ abhibhāyatanānaṃ navannaṃ anupubbavihārasamāpattīnanti bhagavā . bhāgī vā bhagavā dasannaṃ saññābhāvanānaṃ dasannaṃ kasiṇasamāpattīnaṃ ānāpānassatisamādhissa asubhasamāpattiyāti bhagavā . bhāgī vā @Footnote: 1 Po. Ma. taṇhā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page408.

Bhagavā catunnaṃ satipaṭṭhānānaṃ catunnaṃ sammappadhānānaṃ catunnaṃ iddhippādānaṃ pañcannaṃ indriyānaṃ pañcannaṃ balānaṃ sattannaṃ bojjhaṅgānaṃ ariyassa aṭṭhaṅgikassa maggassāti bhagavā. {698.2} Bhāgī vā bhagavā dasannaṃ tathāgatabalānaṃ catunnaṃ vesārajjānaṃ catunnaṃ paṭisambhidānaṃ channaṃ abhiññānaṃ channaṃ buddhadhammānanti bhagavā . bhagavāti netaṃ nāmaṃ mātarā kataṃ na pitarā kataṃ na bhātarā kataṃ na bhaginiyā kataṃ na mittāmaccehi kataṃ na ñātisālohitehi kataṃ na samaṇabrāhmaṇehi kataṃ na devatāhi kataṃ vimokkhantikametaṃ buddhānaṃ bhagavantānaṃ bodhiyā mūle saha sabbaññutañāṇassa paṭilābhā sacchikā paññatti yadidaṃ bhagavāti na kappiyo nūparato na patthiyoti bhagavā . tenāha bhagavā sa sabbadhammesu visenibhūto yaṅkiñci diṭṭhaṃva sutaṃ mutaṃ vā sa pannabhāro muni vippamutto na kappiyo nūparato na patthiyoti bhagavāti. Terasamo mahāviyūhasuttaniddeso niṭṭhito. ------------------


             The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 29 page 367-408. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=29&item=600&items=99&pagebreak=1              Classified by [Item Number] :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=29&item=600&items=99&pagebreak=1&mode=bracket              Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_item_s.php?book=29&item=600&items=99&pagebreak=1              Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=29&item=600&items=99&pagebreak=1              Study Atthakatha :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=29&i=600              The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=45&A=8477              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=45&A=8477              Contents of The Tipitaka Volume 29 http://84000.org/tipitaka/read/?index_29

read First itemread Previous itemไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าread Next itemread Last item chage to ENGLISH letter

บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

Background color :