ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
     ThaiVersion   McuVersion   PaliThai   PaliRoman 
First LinkPrevious Linkแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าNext LinkLast Link chage to ROMAN letter
TIPITAKA Volume 29 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 21 : Sutta. Khu. Mahāniddeso

                      Chattho jarasuttaniddeso
     [181] Appam vata jivitam idam
                      oram vassasatapi miyyati
                      yo cepi aticca jivati
                      athakho so jarasapi miyyati.
     [182]   Appam   vata   jivitam  idanti  jivitanti  ayu  thiti  yapana
yapana   iriyana   vattana  palana  jivitam  jivitindriyam  .  apica  dvihi
karanehi   appakam   jivitam   thokam   jivitam   thitiparittataya   va   appakam
jivitam sarasaparittataya va appakam jivitam.
     {182.1}  Katham  thitiparittataya  appakam  jivitam . Atite cittakkhane
jivittha   na   jivati   na   jivissati   .   anagate  cittakkhane  jivissati
na    jivati    na   jivittha   .   paccuppanne   cittakkhane   jivati   na
jivittha na jivissati.
         Jivitam attabhavo ca            sukhadukkha ca kevala
         ekacittasamayutta         lahuso vattatikkhano 1-
         culasitisahassani            kappa titthanti ye maru
         na tveva tepi jivanti         dvihi cittehi samahita 2-
         ye niruddha marantassa       titthamanassa va idha
         sabbeva 3- sadisa khandha   gata appatisandhika
@Footnote: 1 Ma. vattate. 2 Po. Ma. samyuta. 3 Ma. sabbepi.
         Anantara ca ye bhanga 1-  ye ca bhanga 2- anagata
         tadantare niruddhanam           vesammam 3- natthi lakkhane
         anibbattena na jato      paccuppanne na jivati
         cittabhangamato loko         pannatti paramatthiya
         yatha ninna pavattanti      chandena parinamita
         acchinnavara 4- vattanti   salayatanapaccaya
         anidhanagata bhanga          punjo natthi anagate
         nibbattayeva titthanti     aragge sasapupama
         nibbattananca dhammanam   bhango nesam purekkhato
         palokadhamma titthanti        poranehi amissita
         adassanato ayanti          bhanga gacchanti dassanam
         vijjuppadova akase      uppajjanti vayanti cati.
Evam thitiparittataya appakam jivitam.
     {182.2}  Katham  sarasaparittataya  appakam  jivitam  .  assasupanibaddham
jivitam     passasupanibaddham     jivitam     assasappassasupanibaddham     jivitam
mahabhutupanibaddham    jivitam    usmupanibaddham    jivitam   kavalinkaraharupanibaddham
jivitam    vinnanupanibaddham    jivitam    .    mulampi   imesam   dubbalam  .
Pubbahetupi   imesam   dubbala   .   yepi   paccaya  tepi  dubbala .
Yepi   pabhavika   5-   tepi   dubbala  .  sahabhupi  imesam  dubbala .
Sampayogapi    imesam   dubbala   .   sahajapi   imesam   dubbala  .
@Footnote: 1-2 Ma. bhagga. 3 Po. Ma. vesamam. 4 Po. Ma. acchinnadhara. 5 Po. Ma. pabhavika.
Yapi   payojika   sapi   dubbala  .  annamannam  niccadubbala  ime .
Annamannam   anavatthita   ime   .   annamannam   paripatayanti   ime .
Annamannassa   hi  natthi  tayita  .  na  capi  thapenti  annamannime .
Yopi  nibbattako  so  na  vijjati . Na ca kenaci koci hayati. Bhangabya
ca  ime  hi  sabbaso. Purimehi pabhavita ime. Yepi pabhavita te pure
mata   .   purimapica   pacchimapica   annamannam  na  kadaci  addasamsuti .
Evam sarasaparittataya appakam jivitam.
     {182.3}   Apica   catummaharajikanam  devanam  jivitam  upadaya
manussanam  appakam  jivitam  parittakam  jivitam  thokam  jivitam  khanikam  jivitam  lahukam
jivitam  ittaram  jivitam  anaddhaniyam  jivitam  na  ciratthitikam  jivitam . Tavatimsanam
devanam   .   yamanam   devanam  .  tusitanam  devanam  .  nimmanaratinam
devanam   .   paranimmitavasavattinam   devanam   .  brahmakayikanam  devanam
jivitam   upadaya   manussanam   appakam  jivitam  parittakam  jivitam  thokam  jivitam
khanikam  jivitam  lahukam  jivitam  ittaram  jivitam  anaddhaniyam  jivitam  na ciratthitikam
jivitam  .  vuttam  hetam  bhagavata  appamidam  bhikkhave  manussanam ayu gamaniyo
samparayo   mantaya   photthabbam   kattabbam   kusalam   caritabbam  brahmacariyam
natthi jatassa amaranam yo bhikkhave ciram jivati so vassasatam appam va bhiyyo
         appamayu manussanam        hileyya nam suporiso
         careyyadittasisova           natthi maccussa nagamo
         Accayanti ahoratta        jivitam uparujjhati
         ayu khiyati maccanam           kunnadinamva udakanti.
Appam vata jivitam idam.
     [183]   Oram   vassasatapi   miyyatiti   kalalakalepi  cavati  marati
antaradhayati  vippalujjati  .  ambudakalepi  1-  cavati  marati  antaradhayati
vippalujjati   .   pesikalepi   cavati  marati  antaradhayati  vippalujjati .
Ghanakalepi  cavati  marati  antaradhayati  vippalujjati  .  pancasakhakalepi 2-
cavati   marati   antaradhayati   vippalujjati   .   jatimattopi  cavati  marati
antaradhayati   vippalujjati   .   pasutigharepi   cavati   marati   antaradhayati
vippalujjati   .   addhamasikopi  cavati  marati  antaradhayati  vippalujjati .
Masikopi    cavati   marati   antaradhayati   vippalujjati   .   dvimasikopi
timasikopi    catumasikopi    pancamasikopi   cavati   marati   antaradhayati
vippalujjati   .   chamasikopi   sattamasikopi   atthamasikopi  navamasikopi
dasamasikopi   samvaccharikopi   cavati   marati   antaradhayati   vippalujjati .
Dvivassikopi    tivassikopi    catuvassikopi    pancavassikopi    chavassikopi
sattavassikopi   atthavassikopi   navavassikopi   dasavassikopi   visativassikopi
timsavassikopi     cattalisavassikopi     pannasavassikopi     satthivassikopi
sattativassikopi   asitivassikopi   navutivassikopi   cavati  marati  antaradhayati
vippalujjatiti oram vassasatapi miyyati.
@Footnote: 1 Ma. Yu. abbudakalepi .  2 Ma. Yu. pasakhakalepi.
     [184]  Yo  cepi  aticca  jivatiti  yo  vassasatam atikkamitva jivati
so  ekam  va  vassam  jivati  dve va vassani jivati tini va vassani jivati
cattari  va  vassani  jivati  panca  va  vassani  jivati  dasa va vassani
jivati  visati  va  vassani  jivati  timsam  va  vassani  jivati  cattalisam va
vassani jivatiti yo cepi aticca jivati.
     [185]  Athakho  so  jarasapi  miyyatiti  yada  jinno  hoti vuddho
mahallako    addhagato   vayoanuppatto   khandadanto   palitakeso   vilunam
khalitasiro   valinam   tilakahatagatto   vanko   bhaggo   dandaparayano  so
jarayapi cavati marati antaradhayati vippalujjati.
                   Natthi maranamha mokkho
         phalanamiva pakkanam           pato patanato bhayam
         evam jatana maccanam        niccam maranato bhayam
         yathapi kumbhakarassa         kata mattikabhajana
         sabbe bhedapariyanta        evam maccana jivitam
         dahara ca mahanta ca          ye bala ye ca pandita
         sabbe maccuvasam yanti        sabbe maccuparayana
         tesam maccuparetanam            gacchatam paralokato
         na pita tayate puttam        nati va pana natake
         pekkhatanneva natinam      passa lalappatam puthu
         Ekamekova maccanam          govajjho viya niyyati
         evam abbhahato loko      maccuna ca jaraya cati.
Athakho so jarasapi miyyati. Tenaha bhagava
                 appam vata jivitam idam
                 oram vassasatapi miyyati
                 yo cepi aticca jivati
                 athakho so jarasapi miyyatiti.
     [186] Socanti jana mamayite
                 na hi santi nicca pariggaha
                 vinabhavasantamevidam
                 iti disva nagaramavase.
     [187]  Socanti  jana  mamayiteti  janati  khattiya  ca brahmana
ca  vessa  ca  sudda  ca  gahattha ca pabbajita ca deva ca manussa ca.
Mamattati    dve    mamatta    tanhamamattanca   ditthimamattanca   .pe.
Idam   tanhamamattam   .pe.   idam   ditthimamattam   .  mamayitavatthuaccheda-
sankinopi    socanti    acchijjantepi   socanti   acchinnepi   socanti
mamayitavatthuviparinamasankinopi     socanti     viparinamantepi     socanti
viparinatepi   socanti   kilamanti   paridevanti  urattalim  kandanti  sammoham
apajjantiti socanti jana mamayite.
     [188]   Na   hi   santi   nicca   pariggahati  pariggahati  dve
pariggaha    tanhapariggaho    ca    ditthipariggaho    ca   .pe.   ayam
tanhapariggaho    .pe.    ayam    ditthipariggaho    .   tanhapariggaho
anicco   sankhato   paticcasamuppanno   khayadhammo   vayadhammo  viragadhammo
nirodhadhammo    viparinamadhammo    .   ditthipariggaho   anicco   sankhato
paticcasamuppanno    khayadhammo    vayadhammo    viragadhammo    nirodhadhammo
viparinamadhammo    .    vuttam   hetam   bhagavata   passatha   no   tumhe
bhikkhave    tam   pariggaham   yvayam   pariggaho   nicco   dhuvo   sassato
aviparinamadhammo   sassatisamam   tatheva  thassatiti  .  no  hetam  bhante .
Sadhu   bhikkhave   ahampi   kho  etam  bhikkhave  pariggaham  na  samanupassami
yvayam   pariggaho   nicco   dhuvo   sassato  aviparinamadhammo  sassatisamam
tatheva   thassatiti   .  pariggaha  nicca  dhuva  sassata  aviparinamadhamma
natthi   na   santi   na   samvijjanti   nupalabbhantiti   na  hi  santi  nicca
pariggaha.
     [189]  Vinabhavasantamevidanti  nanabhave vinabhave annathabhave
sante    samvijjamane    upalabbhiyamane    .   vuttam   hetam   bhagavata
alam   ananda   ma   soci   ma   paridevi  nanu  etam  ananda  maya
patikacceva   1-   akkhatam   sabbeheva   piyehi  manapehi  nanabhavo
vinabhavo   annathabhavo   tam   kutettha   ananda  labbha  yantam  jatam
@Footnote: 1 patigaccevatipi patho.
Bhutam  sankhatam  palokadhammam  tam  vata  ma  palujjiti  netam  thanam  vijjatiti .
Purimanam   purimanam   khandhanam   dhatunam   ayatananam   viparinamannathabhava
pacchima   pacchima   khandha   ca  dhatuyo  ca  ayatanani  ca  pavattantiti
vinabhavasantamevidam.
     [190]   Iti  disva  nagaramavaseti  ititi  padasandhi  padasamsaggo
padaparipuri     akkharasamavayo     byanjanasilitthata     padanupubbatametam
ititi  .  iti  disva  passitva  tulayitva  tirayitva  vibhavayitva  vibhutam
katva  mamattesuti  iti  disva  .  nagaramavaseti sabbam gharavasapalibodham
chinditva     puttadarapalibodham     chinditva    natipalibodham    chinditva
mittamaccapalibodham    chinditva    sannidhipalibodham    chinditva    kesamassum
oharetva   kasayani   vatthani  acchadetva  agarasma  anagariyam
pabbajitva    akincanabhavam    upagantva    eko   careyya   vihareyya
iriyeyya   vatteyya   paleyya   yapeyya   yapeyyati   iti   disva
nagaramavase. Tenaha bhagava
                    socanti jana mamayite
                    na hi santi nicca pariggaha
                    vinabhavasantamevidam
                    iti disva nagaramavaseti.
     [191] Maranenapi tam pahiyati
                    yam puriso mamayidanti mannati
                    Etampi viditva 1- pandito
                    na mamattaya nametha mamako.
     [192]   Maranenapi   tam   pahiyatiti   marananti   ya   tesam  tesam
sattanam   tamha   tamha  sattanikaya  cuti  cavanata  bhedo  antaradhanam
maccu    maranam    kalakiriya   khandhanam   bhedo   kalevarassa   nikkhepo
jivitindriyassupacchedo    .    tanti    rupagatam    vedanagatam   sannagatam
sankharagatam    vinnanagatam    .    pahiyatiti    pahiyati   jahiyati   vijahiyati
antaradhayati vippalujjati. Bhasitampi hetam
                    pubbeva maccam vijahanti bhoga
                    maccova ne pubbataram jahati
                    asassata bhogino kamakami
                    tasma na socamaham sokakale
                    udeti apurati veti cando
                    attham gametvana paleti suriyo
                    vidita maya sattuka 2- lokadhamma
                    tasma na socamaham sokakaleti.
Maranenapi tam pahiyati.
     [193]    Yam    puriso    mamayidanti    mannatiti   yanti   rupagatam
vedanagatam   sannagatam   sankharagatam   vinnanagatam   .   purisoti   sankha
samanna    pannatti    lokavoharo    namam    namakammam    namadheyyam
@Footnote: 1 Ma. viditvana  2 Yu. sattaka.
Nirutti   byanjanam   abhilapo   .   mamayidanti   mannatiti   tanhamannanaya
mannati       ditthimannanaya      mannati      manamannanaya      mannati
kilesamannanaya    mannati    duccaritamannanaya    mannati    payogamannanaya
mannati vipakamannanaya mannatiti yam puriso mamayidanti mannati.
     [194]   Etampi   viditva   panditoti   etam   adinavam  natva
janitva   tulayitva   tirayitva   vibhavayitva  vibhutam  katva  mamattesuti
etampi  viditva  .  panditoti  [1]-  buddhima  nani  vibhavi  medhaviti
etampi viditva pandito.
     [195]  Na  mamattaya  nametha  mamakoti  mamattati  dve  mamatta
tanhamamattanca      ditthimamattanca      .pe.     idam     tanhamamattam
.pe.    idam   ditthimamattam   .   mamakoti   buddhamamako   dhammamamako
sanghamamako     so     bhagavantam    mamayati    bhagava    tam    puggalam
parigganhati   .   vuttam   hetam   bhagavata   ye   te   bhikkhave  bhikkhu
kuha   thaddha   lapa  sangi  unnala  asamahita  na  me  te  bhikkhave
bhikkhu   mamaka   apagata   ca   te  [2]-  bhikkhu  imasma  dhammavinaya
na   ca   te   imasmim   dhammavinaye   vuddhim  virulhim  vepullam  apajjanti
ye   ca   kho   te   bhikkhave  bhikkhu  nikkuha  nillapa  dhira  athaddha
susamahita   te   kho   me   bhikkhave   bhikkhu   mamaka  anapagata  ca
te   bhikkhu   imasma   dhammavinaya   te   ca  imasmim  dhammavinaye  vuddhim
@Footnote: 1 Ma. pandito dhiro pandito pannava. 2 Ma. bhikkhave.
Virulhim vepullam apajjantiti.
         Kuha thaddha lapa sangi     unnala asamahita
         na te dhamme viruhanti         sammasambuddhadesite
         nikkuha nillapa dhira      athaddha susamahita
         te ve dhamme viruhanti        sammasambuddhadesite.
Na    mamattaya    nametha    mamakoti   mamako   tanhamamattam   pahaya
ditthimamattam   patinissajjitva   mamattaya   na   nameyya   na   onameyya
na   tanninno   assa   na   tappono   na  tappabbharo  na  tadadhimutto
na   tadadhipateyyoti   na   mamattaya   nametha   mamako   .   tenaha
bhagava
                    maranenapi tam pahiyati
                    yam puriso mamayidanti mannati
                    etampi viditva pandito
                    na mamattaya nametha mamakoti.
     [196] Supinena yathapi sangatam
                    patibuddho puriso na passati
                    evampi piyayitam janam
                    petam kalakatam na passati.
     [197]   Supinena   yathapi   sangatanti   sangatam  samagatam  samahitam
sannipatitanti supinena yathapi sangatam.
     [198]   Patibuddho   puriso  na  passatiti  yatha  puriso  supinagato
candam    passati   suriyam   passati   mahasamuddam   passati   sinerupabbatarajam
passati   hatthim   passati   assam   passati   ratham   passati   pattim   passati
senabyuham     passati    aramaramaneyyakam    passati    vanaramaneyyakam
passati     bhumiramaneyyakam     passati     pokkharaniramaneyyakam    passati
patibuddho na kinci passatiti patibuddho puriso na passati.
     [199]  Evampi  piyayitam  jananti  evanti  opammasampatipadana.
Piyayitam     jananti     piyayitam     mamayitam     janam    mataram    va
pitaram   va   bhataram   va   bhaginim   va   puttam  va  dhitaram  va  mittam
va amaccam va natisalohitam vati evampi piyayitam janam.
     [200]   Petam   kalakatam   na   passatiti   peta  vuccanti  mata
kalakata   .   na   passati   na   dakkhati   nadhigacchati   na  vindati  na
patilabhatiti petam kalakatam na passati. Tenaha bhagava
                    supinena yathapi sangatam
                    patibuddho puriso na passati
                    evampi piyayitam janam
                    petam kalakatam na passatiti.
     [201] Ditthapi sutapi te jana
                    yesam namamidam pavuccati
                 Namamevavasissati
                 akkheyyam petassa jantuno.
     [202]    Ditthapi    sutapi    te    janati    ditthati   ye
cakkhuvinnanabhisambhuta   .   sutati   ye  sotavinnanabhisambhuta  .  te
janati   khattiya   ca   brahmana  ca  vessa  ca  sudda  ca  gahattha
ca    pabbajita   ca   deva   ca   manussa   cati   ditthapi   sutapi
te jana.
     [203]   Yesam   namamidam   pavuccatiti   yesanti   yesam  khattiyanam
brahmananam    vessanam    suddanam    gahatthanam   pabbajitanam   devanam
manussanam    .    namanti   sankha   samanna   pannatti   lokavoharo
namam   namakammam   namadheyyam   nirutti  byanjanam  abhilapo  .  pavuccatiti
kathiyati bhaniyati dipiyati vohariyatiti yesam namamidam pavuccati.
     [204]    Namamevavasissati    akkheyyanti   rupagatam   vedanagatam
sannagatam     sankharagatam     vinnanagatam    pahiyati    jahiyati    vijahiyati
antaradhayati   vippalujjati   namamevavasissati   .   akkheyyanti  akkhatum
kathetum   bhanitum   dipayitum   voharitunti   namamevavasissati   akkheyyam  .
Petassa    jantunoti   petassati   matassa   kalakatassa   .   jantunoti
sattassa   narassa   manavassa   posassa   puggalassa  jivassa  jatussa  1-
jantussa    indagussa    manujassati   akkheyyam   petassa   jantuno  .
Tenaha bhagava
@Footnote: 1 Ma. jagussa. Yu. jagussa.
                    Ditthapi sutapi te jana
                    yesam namamidam pavuccati
                    namamevavasissati
                    akkheyyam petassa jantunoti.
     [205] Sokaparidevamaccharam
                    na jahanti giddha mamayite
                    tasma munayo pariggaham
                    hitva acarimsu khemadassino.
     [206]  Sokaparidevamaccharam  na  jahanti  giddha  mamayiteti  sokoti
natibyasanena   va   phutthassa  bhogabyasanena  va  phutthassa  rogabyasanena
va   phutthassa   silabyasanena   va  phutthassa  ditthibyasanena  va  phutthassa
annatarannatarena    va    byasanena    samannagatassa    annatarannatarena
va   dukkhadhammena   phutthassa   soko   socana   socitattam  antosoko
antoparisoko    antodaho    antoparidaho   cetaso   parijjhayana
domanassam   sokasallam  .  paridevoti  natibyasanena  va  phutthassa  .pe.
Ditthibyasanena    va    phutthassa    annatarannatarena    va    byasanena
samannagatassa   annatarannatarena   va   dukkhadhammena   phutthassa  adevo
paridevo   adevana   paridevana   adevitattam   paridevitattam   vaca
palapo vippalapo lalappo lalappayana lalappayitattam.
     {206.1} Macchariyanti panca macchariyani avasamacchariyam kulamacchariyam labhamacchariyam
Vannamacchariyam    dhammamacchariyam    yam    evarupam    macchariyam    maccharayana
maccharayitattam    veviccham   kadariyam   katukancakata    aggahitattam   cittassa
idam   vuccati   macchariyam   .  apica  khandhamacchariyampi  macchariyam  dhatumacchariyampi
macchariyam   ayatanamacchariyampi   macchariyam   gaho   idam  vuccati  macchariyam .
Gedho   vuccati   tanha  yo  rago  sarago  .pe.  abhijjha  lobho
akusalamulam   .   mamattati   dve  mamatta  tanhamamattanca  ditthimamattanca
.pe.   idam   tanhamamattam   .pe.   idam  ditthimamattam  .  mamayitavattha-
uacchedasankinopi  socanti  icchijjantepi  socanti  acchinnepi  socanti.
Mamayitavatthuviparinamasankinopi     socanti     viparinamantepi     socanti
viparinatepi    socanti    .    mamayitavatthuacchedasankinopi    paridevanti
acchijjantepi   paridevanti   acchinnepi   paridevanti   .   mamayitavatthu-
viparinamasankinopi   paridevanti   viparinamantepi   paridevanti  viparinatepi
paridevanti   .  mamayitavatthum  rakkhanti  gopenti  parigganhanti  mamayitanti
maccharayanti  .  mamayitasmim  vatthusmim  socanti  sokam  na  jahanti  paridevam
na  jahanti  macchariyam  na  jahanti  gedham  na  jahanti nappajahanti na vinodenti
na   byantikaronti   na   anabhavangamentiti  sokaparidevamaccharam  na  jahanti
giddha mamayite.
     [207]   Tasma   munayo   pariggaham  hitva  acarimsu  khemadassinoti
tasmati    tasma    tamkarana   tamhetu   tappaccaya   tamnidana   etam
Adinavam    sampassamano    mamattesuti    tasma   .   munayoti   monam
vuccati   nanam   ya   panna   pajanana   .pe.   amoho  dhammavicayo
sammaditthi    tena   nanena   samannagata   munayo   monappatta  .
Tini   moneyyani   kayamoneyyam   vacimoneyyam   manomoneyyam   .pe.
Sangajalamaticca  so  muni  .  pariggahoti  dve  pariggaha  tanhapariggaho
ca    ditthipariggaho   ca   .pe.   ayam   tanhapariggaho   .pe.   ayam
ditthipariggaho   .   munayo   tanhapariggaham   pahaya   1-   ditthipariggaham
patinissajjitva acarimsu vicarimsu iriyimsu vattimsu palimsu yapimsu yapimsu.
     {207.1}  Khemadassinoti  khemam  vuccati  amatam  nibbanam  yo  so
sabbasankharasamatho    sabbupadhipatinissaggo   tanhakkhayo   virago   nirodho
nibbanam    .   khemadassinoti   khemadassino   tanadassino   lenadassino
saranadassino   abhayadassino   accutadassino   amatadassino  nibbanadassinoti
tasma munayo pariggaham hitva acarimsu khemadassino. Tenaha bhagava
                    sokaparidevamaccharam
                    na jahanti giddha mamayite
                    tasma munayo pariggaham
                    hitva acarimsu khemadassinoti.
     [208] Patilinacarassa bhikkhuno
                    bhajamanassa vivittamasanam
@Footnote: 1 Po. Ma. pariccajitva.
                    Samaggiyamahu tassa tam
                    yo attanam bhavane na dassaye.
     [209]    Patilinacarassa   bhikkhunoti   patilinacara   vuccanti   satta
sekha   1-   araha  patilino  .  kimkarana  patilinacara  kuccanti  satta
sekha  .  te  tato  tato  cittam patilinenta patikujjenta pativattenta
sanniruddhanta    sannigganhanta   sannivarenta   rakkhanta   gopenta
caranti   viharanti   iriyanti   vattenti  palenti  yapenti  yapenti .
Cakkhudvare     cittam     patilinenta    patikujjenta    pativattenta
sanniruddhanta    sannigganhanta   sannivarenta   rakkhanta   gopenta
caranti viharanti iriyanti vattenti palenti yapenti yapenti.
     {209.1}  Sotadvare  cittam ghanadvare cittam jivhadvare cittam
kayadvare    cittam   manodvare   cittam   patilinenta   patikujjenta
pativattenta      sanniruddhanta      sannigganhanta     sannivarenta
rakkhanta   gopenta   caranti   viharanti   iriyanti  vattenti  palenti
yapenti   yapenti   .   yatha  kukkutapattam  va  naharudaddalam  2-  va
aggimhi    pakkhittam    hoti    patiliyati    patikujjati    pativattati    na
sampasariyati  evameva  te  tato  tato  cittam  patilinenta patikujjenta
pativattenta      sanniruddhanta      sannigganhanta     sannivarenta
rakkhanta   gopenta   caranti   viharanti   iriyanti  vattenti  palenti
yapenti     yapenti     cakkhudvare    cittam    sotadvare    cittam
@Footnote: 1 Ma. sekkha. aparampi evam natabbam. 2 ma naharudaddulam. Yu. naharugaddulam
Ghanadvare   cittam  jivhadvare  cittam  kayadvare  cittam  manodvare
cittam     patilinenta    patikujjenta    pativattenta    sanniruddhanta
sannigganhanta   sannivarenta   rakkhanta   gopenta  caranti  viharanti
iriyanti  vattenti  palenti  yapenti  yapenti  .  tamkarana patilinacara
vuccanti   satta   sekha   .  bhikkhunoti  kalyanaputhujjanassa  va  bhikkhuno
sekhassa va bhikkhunoti patilinacarassa bhikkhuno.
     [210]    Bhajamanassa    vivittamasananti   asanam   vuccati   yattha
nisidati    manco    pitham    bhisi    tattika    cammakhando   tinasantharo
pannasantharo   palasasantharo   1-  .  tam  asanam  asappayarupadassanena
vittam   2-   vivittam   pavivittam  asappayasaddassavanena  vittam  3-  vivittam
pavivittam     asappayagandhaghayanena     asappayarasasayanena    asappaya-
photthabbaphusanena   asappayehi   pancahi   kamagunehi  vittam  4-  vivittam
pavivittam  .  tam  [5]-  asanam bhajato sambhajato sevato nisevato samsevato
patisevatoti bhajamanassa vivittamasanam.
     [211]  Samaggiyamahu  tassa  tam  yo  attanam  bhavane na dassayeti
samaggiyati      tisso     samaggiyo     ganasamaggi     dhammasamaggi
anabhinibbattisamaggi.
     {211.1} Katama ganasamaggi. Bahu cepi bhikkhu samagga sammodamana
avivadamana   khirodakibhuta   annamannam   piyacakkhuhi   sampassanta  viharanti
@Footnote: 1 Ma. Yu. palalasantharo. sabbattha idisameva. 2-3-4 Po. Ma. rittam.
@5 Po. Ma. vivittam.
Ayam ganasamaggi.
     {211.2}  Katama  dhammasamaggi . Cattaro satipatthana cattaro
sammappadhana    cattaro   iddhippada   pancindriyani   panca   balani
satta   bojjhanga   ariyo  atthangiko  maggo  te  ekato  pakkhandanti
pasidanti   sampatitthanti  vimuccanti  na  tesam  dhammanam  vivado  vippavado
atthi ayam dhammasamaggi.
     {211.3} Katama anabhinibbattisamaggi. Bahu cepi bhikkhu anupadisesaya
nibbanadhatuya    parinibbayanti    na   tesam   nibbanadhatuya   onattam
va punnattam va pannayati ayam anabhinibbattisamaggi.
     {211.4}   Bhavaneti  nerayikanam  nirayo  bhavanam  tiracchanayonikanam
tiracchanayoni    bhavanam    pittivisayikanam   pittivisayo   bhavanam   manussanam
manussaloko   bhavanam  devanam  devaloko  bhavanam  .  samaggiyamahu  tassa
tam  yo  attanam  bhavane  na  dassayeti  tassesa  samaggi  etam  channam
etam  patirupam  etam  anucchavikam  etam  anulomam  yo  evam  patipanno  1-
niraye   attanam   na  dasseyya  tiracchanayoniya  attanam  na  dasseyya
pittivisaye   attanam   na  dasseyya  manussaloke  attanam  na  dasseyya
devaloke  attanam  na  dasseyyati  evamahu  evamahamsu  evam kathenti
evam   bhananti   evam   dipayanti   evam  voharantiti  samaggiyamahu  tassa
tam yo attanam bhavane na dassaye. Tenaha bhagava
@Footnote: 1 Po. Ma. paticchanne.
                    Patilinacarassa bhikkhuno
                    bhajamanassa vivittamasanam
                    samaggiyamahu tassa tam
                    yo attanam bhavane na dassayeti.
     [212] Sabbattha muni anissito
                    na piyam kubbati nopi appiyam
                    tasmim paridevamaccharam
                    panne vari yatha na limpati.
     [213]   Sabbattha  muni  anissitoti  sabbam  vuccati  dvadasayatanani
cakkhu  ceva  rupa  ca  sotanca  sadda ca ghananca gandha ca jivha ca rasa
ca  kayo  ca  photthabba  ca  mano ca dhamma ca. Muniti monam vuccati nanam
ya   panna  pajanana  .pe.  sangajalamaticca  so  muni  .  anissitoti
dve  nissaya  tanhanissayo  ca  ditthinissayo  ca .pe. Ayam tanhanissayo
.pe.   ayam   ditthinissayo   .   muni   tanhanissayam  pahaya  ditthinissayam
patinissajjitva   cakkhum  anissito  sotam  anissito  ghanam  anissito  jivham
anissito   kayam   anissito  manam  anissito  rupe  sadde  gandhe  rase
photthabbe    dhamme   kulam   ganam   avasam   labham   yasam   pasamsam   sukham
civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharam kamadhatum
rupadhatum   arupadhatum   kamabhavam   rupabhavam   arupabhavam   sannabhavam  asannabhavam
Nevasannanasannabhavam    ekavokarabhavam    catuvokarabhavam   pancavokarabhavam
atitam   anagatam   paccuppannam   ditthasutamutavinnatabbe   dhamme   anissito
asannissito   anallino   anupagato   anajjhosito   anadhimutto  nikkhanto
nissattho   vippamutto   visannutto   vimariyadikatena   cetasa   viharatiti
sabbattha muni anissito.
     [214]   Na   piyam   kubbati  nopi  appiyanti  piyati  dve  piya
satta va sankhara va.
     {214.1}  Katame  satta  piya. Idha yassa te honti atthakama
hitakama  phasukama  yogakkhemakama  mata  va  pita  va bhata va
bhagini  va  putto va dhita va mitta va amacca va nati va salohita
va ime satta piya.
     {214.2}  Katame sankhara piya. Manapika rupa manapika sadda
manapika  gandha  manapika  rasa  manapika  photthabba  ime  sankhara
piya.
     {214.3} Appiyati dve appiya satta va sankhara va.
     {214.4} Katame satta appiya. Idha yassa te honti anatthakama
ahitakama    aphasukama   ayogakkhemakama   jivita   voropetukama
ime satta appiya.
     {214.5}  Katame  sankhara appiya. Amanapika rupa amanapika
sadda  amanapika  gandha  amanapika  rasa  amanapika  photthabba ime
Sankhara appiya.
     {214.6}  Na  piyam kubbati nopi appiyanti ayam me satto piyo ime
ca  me  sankhara manapati ragavasena piyam na karoti ayam me satto appiyo
ime  ca  me  sankhara  amanapati  patighavasena appiyam na karoti na janeti
na   sanjaneti   na   nibbatteti  nabhinibbattetiti  na  piyam  kubbati  nopi
appiyam.
     [215]   Tasmim   paridevamaccharam   panne  vari  yatha  na  limpatiti
tasminti  [1]-  puggale  arahante  khinasave . Paridevoti natibyasanena
va   phutthassa   bhogabyasanena  va  phutthassa  rogabyasanena  va  phutthassa
silabyasanena     va     phutthassa     ditthibyasanena     va    phutthassa
annatarannatarena    va    byasanena    samannagatassa    annatarannatarena
va   dukkhadhammena   phutthassa  adevo  paridevo  adevana  paridevana
adevitattam    paridevitattam    vaca   palapo   vippalapo   lalappo
lalappayana lalappayitattam.
     {215.1}  Macchariyanti  panca  macchariyani avasamacchariyam kulamacchariyam
labhamacchariyam  vannamacchariyam  dhammamacchariyam  yam  evarupam  macchariyam  maccharayana
maccharayitattam   veviccham   kadariyam   katukancakata  aggahitattam  cittassa  idam
vuccati   macchariyam   apica   khandhamacchariyampi  macchariyam  dhatumacchariyampi  macchariyam
ayatanamacchariyampi   macchariyam   gaho   idam   vuccati   macchariyam  .  panne
vari  yatha  na  limpatiti  pannam  vuccati  padumapattam . Vari vuccati udakam.
@Footnote: 1 Ma. Yu. tasmim.
Yatha   vari   padumapatte   na   limpati   na  samlimpati  nupalimpati  alittam
asamlittam   anupalittam   evameva   tasmim   puggale   arahante   khinasave
paridevo    ca    macchariyanca    na   limpati   na   samlimpati   nupalimpati
alitta  asamlitta  anupalitta  so  ca  puggalo  [1]-  tehi  kilesehi
na   limpati   na   samlimpati   nupalimpati   alitto   asamlitto  anupalitto
nikkhanto   nissattho   vippamutto   visannutto   vimariyadikatena  cetasa
viharatiti   tasmim   paridevamaccharam   panne   vari   yatha   na  limpati .
Tenaha bhagava
                    sabbattha muni anissito
                    na piyam kubbati nopi appiyam
                    tasmim paridevamaccharam
                    panne vari yatha na limpatiti.
     [216] Udavindu yathapi pokkhare
                    padume vari yatha na limpati
                    evam muni nopalimpati
                    yadidam ditthasutam mutesu va.
     [217]  Udavindu  yathapi  pokkhareti  udavinduti vuccati udakathevo.
Pokkharam  vuccati  padumapattam  .  yatha  udakavindu  padumapatte  na  limpati na
samlimpati   nupalimpati   alittam   asamlittam   anupalittanti   udavindu  yathapi
pokkhare.
@Footnote: 1 Ma. arahanto.
     [218]    Padume   vari   yatha   na   limpatiti   padumam   vuccati
padumapuppham   .  vari  vuccati  udakam  .  yatha  vari  padumapupphe  1-  na
limpati    na    samlimpati    nupalimpati    alittam   asamlittam   anupalittanti
padume vari yatha na limpati.
     [219]   Evam   muni   nopalimpati   yadidam  ditthasutam  mutesu  vati
evanti   opammasampatipadana   .   muniti   monam   vuccati   nanam  ya
panna   pajanana   .pe.   sangajalamaticca   so   muni   .   lepati
dve   lepa  tanhalepo  ca  ditthilepo  ca  .pe.  ayam  tanhalepo
.pe.    ayam   ditthilepo   .   muni   tanhalepam   pahaya   ditthilepam
patinissajjitva   ditthe   na  limpati  sute  na  limpati  mute  na  limpati
vinnate   na   limpati   na   samlimpati   nupalimpati   alitto   asamlitto
anupalitto      nikkhanto      nissattho     vippamutto     visannutto
vimariyadikatena    cetasa    viharatiti   evam   muni   nopalimpati   yadidam
ditthasutam mutesu va. Tenaha bhagava
                 udavindu yathapi pokkhare
                 padume vari yatha na limpati
                 evam muni nopalimpati
                 yadidam ditthasutam mutesu vati.
     [220] Dhono na hi tena mannati
                 yadidam ditthasutam mutesu va
@Footnote: 1 Ma. Yu. padumapuppham.
                 Nannena visuddhimicchati
                 na hi so rajjati no virajjati.
     [221]  Dhono  na  hi  tena  mannati  yadidam  ditthasutam  mutesu vati
dhonoti    dhona   vuccati   panna   ya   panna   pajanana   .pe.
Amoho    dhammavicayo    sammaditthi    .   kimkarana   dhona   vuccati
panna     .    taya    pannaya    kayaduccaritam    dhutanca    dhotanca
sandhotanca   niddhotanca   .   vaciduccaritam   dhutanca   dhotanca  sandhotanca
niddhotanca     .     manoduccaritam     dhutanca    dhotanca    sandhotanca
niddhotanca  .  rago  dhuto  ca  dhoto  ca  sandhoto  ca niddhoto ca.
Doso   moho   kodho   upanaho   makkho   palaso  issa  macchariyam
maya   satheyyam   thambho   sarambho  mano  atimano  mado  pamado
sabbe   kilesa   sabbe   duccarita   sabbe  daratha  sabbe  parilaha
sabbe    santapa    sabbakusalabhisankhara    dhuta   ca   dhota   ca
sandhota ca niddhota ca.
     {221.1}  Tamkarana  dhona  vuccati panna. Athava sammaditthiya
micchaditthi  dhuta  ca  dhota ca sandhota ca niddhota ca. Sammasankappena
micchasankappo  dhuto  ca dhoto ca sandhoto ca niddhoto ca. Sammavacaya
micchavaca dhuta ca. Sammakammantena micchakammanto dhuto ca. Sammaajivena
micchaajivo dhuto ca. Sammavayamena micchavayamo dhuto ca. Sammasatiya
Micchasati   dhuta   ca   .   sammasamadhina   micchasamadhi  dhuto  ca .
Sammananena      micchananam      dhutanca      .      sammavimuttiya
micchavimutti  dhuta  ca  dhota  ca  sandhota  ca  niddhota  ca . Athava
ariyena   atthangikena   maggena   sabbe   kilesa   sabbe   duccarita
sabbe  daratha  sabbe  parilaha  sabbe  santapa  sabbakusalabhisankhara
dhuta  ca dhota ca sandhota ca niddhota ca. Araha imehi dhoneyyehi 1-
dhammehi   upeto   samupeto   upagato  samupagato  upapanno  samupapanno
samannagato  tasma  araha  dhono  .  so dhutarago dhutapapo dhutakileso
dhutaparilahoti dhono.
     {221.2}   Dhono  na  hi  tena  mannati  yadidam  ditthasutam  mutesu
vati   dhono   dittham   na   mannati   ditthasmim   na  mannati  ditthato  na
mannati    dittham   meti   na   mannati   .   sutam   na   mannati   sutasmim
na    mannati    sutato    na   mannati   sutam   meti   na   mannati  .
Mutam    na    mannati    mutasmim    na    mannati    mutato   na   mannati
mutam   meti   na   mannati   .   vinnatam   na   mannati   vinnatasmim  na
mannati    vinnatato   na   mannati   vinnatam   meti   na   mannati  .
Vuttam   hetam   bhagavata   asmiti   bhikkhave   mannitametam   anasmiti   2-
mannitametam     bhavissanti    mannitametam    na    bhavissanti    mannitametam
rupi    bhavissanti    mannitametam    arupi   bhavissanti   mannitametam   sanni
@Footnote: 1 Ma. dhonehi. .  2 Ma. Yu. ayamahamasmiti.
Bhavissanti       mannitametam      asanni      bhavissanti      mannitametam
nevasanninasanni      bhavissanti      mannitametam     mannitam     bhikkhave
rogo    mannitam   gando   mannitam   sallam   mannitam   upaddavo   tasma
tiha   bhikkhave   amannamanena   cetasa   viharissamati   evanhi   vo
bhikkhave    sikkhitabbanti   .   dhono   na   hi   tena   mannati   yadidam
ditthasutam mutesu va.
     [222]   Nannena   visuddhimicchatiti  dhono  annena  asuddhimaggena
micchapatipadaya       aniyyanikapathena       annatra      satipatthanehi
annatra      sammappadhanehi     annatra     iddhippadehi     annatra
indriyehi   annatra   balehi   annatra   bojjhangehi   annatra  ariya
atthangika   magga  suddhim  visuddhim  parisuddhim  muttim  vimuttim  parimuttim  na
icchati   na   sadiyati   na   pattheti  na  piheti  nabhijappatiti  nannena
visuddhimicchati.
     [223]  Na  hi  so  rajjati  no  virajjatiti  sabbe  balaputhujjana
rajjanti   kalyanaputhujjanam   upadaya   satta   sekha   virajjanti  araha
neva  rajjati  no  virajjati  .  viratto  so  khaya  ragassa vitaragatta
khaya   dosassa   vitadosatta   khaya   mohassa   vitamohatta   .  so
vutthavaso   cinnacarano   .pe.   natthi   tassa  punabbhavoti  na  hi  so
rajjati no virajjati. Tenaha bhagava
                 Dhono na hi tena mannati
                 yadidam ditthasutam mutesu va
                 nannena visuddhimicchati
                 na hi so rajjati no virajjatiti.
               Chattho jarasuttaniddeso nitthito.
                             ------------------



             The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 29 page 141-168. https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_read.php?B=29&A=2787&modeTY=2              Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_read.php?B=29&A=2787&modeTY=2              Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=29&item=181&items=43              Compare with The MCU Version of Thai Tipitaka :- https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=29&siri=6              Study Atthakatha :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=29&i=181              The Pali Atthakatha in Thai :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=45&A=5666              The Pali Atthakatha in Roman :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=45&A=5666              Contents of The Tipitaka Volume 29 https://84000.org/tipitaka/read/?index_29 https://84000.org/tipitaka/english/?index_29

First LinkPrevious Linkแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าNext LinkLast Link chage to ROMAN letter

บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]