ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
     ThaiVersion   McuVersion   PaliThai   PaliRoman 
First LinkPrevious Linkไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าNext LinkLast Link chage to ENGLISH letter
TIPITAKA Volume 29 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 21 : Sutta. Khu. Mahāniddeso

page251.

Dasamo purābhedasuttaniddeso [374] Kathaṃdassī kathaṃsīlo upasantoti vuccati tamme gotama pabrūhi pucchito uttamaṃ naraṃ. [375] Kathaṃdassī kathaṃsīlo upasantoti vuccatīti kathaṃdassīti kīdisena dassanena samannāgato kiṃsaṇṭhitena kiṃpakārena kiṃpaṭibhāgenāti kathaṃdassī . kathaṃsīloti kīdisena sīlena samannāgato kiṃsaṇṭhitena kiṃpakārena kiṃpaṭibhāgenāti kathaṃdassī kathaṃsīlo . upasantoti vuccatīti santo [1]- vūpasanto nibbuto paṭippassaddhoti vuccati pavuccati kathiyati bhaṇiyati dīpiyati vohariyati . kathaṃdassīti adhipaññaṃ pucchati . kathaṃsīloti adhisīlaṃ pucchati . upasantoti adhicittaṃ pucchatīti kathaṃdassī kathaṃsīlo upasantoti vuccati. [376] Tamme gotama pabrūhīti tanti yaṃ pucchāmi yaṃ yācāmi yaṃ ajjhesāmi yaṃ pasādemi . gotamāti so nimmito buddhaṃ bhagavantaṃ gottena ālapati . pabrūhīti brūhi ācikkha desehi paññāpehi paṭṭhapehi vivara vibhaja uttānīkarohi pakāsehīti tamme gotama pabrūhi. [377] Pucchito uttamaṃ naranti pucchitoti puṭṭho pucchito yācito ajjhesito pasādito . uttamaṃ naranti aggaṃ seṭṭhaṃ viseṭṭhaṃ pāmokkhaṃ uttamaṃ pavaraṃ naranti pucchito uttamaṃ naraṃ . @Footnote: 1 Ma. upasanto.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page252.

Tenāha so nimmito kathaṃdassī kathaṃsīlo upasantoti vuccati tamme gotama pabrūhi pucchito uttamaṃ naranti. [378] Vītataṇho purā bhedā (ti bhagavā) pubbamantamanissito vemajjhe nupasaṅkheyyo tassa natthi purekkhataṃ 1-. [379] Vītataṇho purā bhedāti bhagavāti 2- purā kāyassa bhedā purā attabhāvassa bhedā purā kaḷevarassa nikkhepā purā jīvitindriyassa upacchedā vītataṇho vigatataṇho cattataṇho vantataṇho muttataṇho pahīnataṇho paṭinissaṭṭhataṇho vītarāgo vigatarāgo cattarāgo vantarāgo muttarāgo pahīnarāgo paṭinissaṭṭharāgo nicchāto nibbuto sītibhūto sukhapaṭisaṃvedī brahmabhūtena attanā viharati . bhagavāti gāravādhivacanaṃ . apica bhaggarāgoti bhagavā . Bhaggadosoti bhagavā . bhaggamohoti bhagavā . bhaggamānoti bhagavā . Bhaggadiṭṭhīti bhagavā . bhaggakaṇṭakoti bhagavā . bhaggakilesoti bhagavā . bhaji vibhaji paṭivibhaji dhammaratananti bhagavā . Bhavānaṃ antakaroti bhagavā . bhāvitakāyoti bhagavā . bhāvitasīlo bhāvitacitto bhāvitapaññoti bhagavā . bhaji vā bhagavā araññavanapatthāni pantāni senāsanāni appasaddāni appanigghosāni vijanavātāni @Footnote: 1 Po. Ma. purakkhataṃ . 2 Ma. ayaṃ pāṭho natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page253.

Manussarāhaseyyakāni paṭisallānasārūpānīti bhagavā . bhāgī vā bhagavā cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānanti bhagavā . Bhāgī vā bhagavā attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa adhisīlassa adhicittassa adhipaññāyāti bhagavā . bhāgī vā bhagavā catunnaṃ jhānānaṃ catunnaṃ appamaññānaṃ catunnaṃ arūpasamāpattīnanti bhagavā . Bhāgī vā bhagavā aṭṭhannaṃ vimokkhānaṃ aṭṭhannaṃ abhibhāyatanānaṃ navannaṃ anupubbavihārasamāpattīnanti bhagavā . bhāgī vā bhagavā dasannaṃ saññābhāvanānaṃ dasannaṃ kasiṇasamāpattīnaṃ ānāpānassatisamādhissa asubhasamāpattiyāti bhagavā. {379.1} Bhāgī vā bhagavā catunnaṃ satipaṭṭhānānaṃ catunnaṃ sammappadhānānaṃ catunnaṃ iddhippādānaṃ pañcannaṃ indriyānaṃ pañcannaṃ balānaṃ sattannaṃ bojjhaṅgānaṃ ariyassa aṭṭhaṅgikassa maggassāti bhagavā . bhāgī vā bhagavā dasannaṃ tathāgatabalānaṃ catunnaṃ vesārajjānaṃ catunnaṃ paṭisambhidānaṃ channaṃ abhiññānaṃ channaṃ buddhadhammānanti bhagavā . bhagavāti netaṃ nāmaṃ mātarā kataṃ na pitarā kataṃ na bhātarā kataṃ na bhaginiyā kataṃ na mittāmaccehi kataṃ na ñātisālohitehi kataṃ na samaṇabrāhmaṇehi kataṃ na devatāhi kataṃ vimokkhantikametaṃ buddhānaṃ bhagavantānaṃ bodhiyā mūle saha sabbaññutañāṇassa paṭilābhā sacchikā paññatti yadidaṃ bhagavāti vītataṇho purā bhedāti bhagavā. [380] Pubbamantamanissitoti pubbanto vuccati atīto addhā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page254.

Atītaṃ addhānaṃ ārabbha taṇhā pahīnā hoti diṭṭhi paṭinissaṭṭhā taṇhāya pahīnattā diṭṭhiyā paṭinissaṭṭhattā evampi pubbamantamanissito . athavā evaṃrūpo ahosiṃ atītamaddhānanti tattha nandiṃ na samanvāgameti evaṃvedano ahosiṃ evaṃsañño ahosiṃ evaṃsaṅkhāro ahosiṃ evaṃviññāṇo ahosiṃ atītamaddhānanti tattha nandiṃ na samanvāgameti evampi pubbamantamanissito . athavā iti me cakkhu ahosi atītamaddhānaṃ iti rūpāti tattha na chandarāgapaṭibaddhaṃ hoti viññāṇaṃ na chandarāgapaṭibaddhattā viññāṇassa na tadabhinandati na tadabhinandanto evampi pubbamantamanissito. {380.1} Iti me sotaṃ ahosi atītamaddhānaṃ iti saddāti iti me ghānaṃ ahosi atītamaddhānaṃ iti gandhāti iti me jivhā ahosi atītamaddhānaṃ iti rasāti iti me kāyo ahosi atītamaddhānaṃ iti phoṭṭhabbāti iti me mano ahosi atītamaddhānaṃ iti dhammāti tattha na chandarāgapaṭibaddhaṃ hoti viññāṇaṃ na chandarāgapaṭibaddhattā viññāṇassa na tadabhinandati na tadabhinandanto evampi pubbamantamanissito . athavā yānassu tāni pubbe mātugāmena saddhiṃ hasita lapita kathita kīḷitāni na tadassādeti na taṃ nikāmeti na ca tena pavittiṃ āpajjati evampi pubbamantamanissito. [381] Vemajjhe nupasaṅkheyyoti vemajjhe vuccati paccuppanno addhā . paccuppannaṃ addhānaṃ ārabbha taṇhā pahīnā hoti diṭṭhi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page255.

Paṭinissaṭṭhā taṇhāya pahīnattā diṭṭhiyā paṭinissaṭṭhattā rattoti nupasaṅkheyyo duṭṭhoti nupasaṅkheyyo mūḷhoti nupasaṅkheyyo vinibandhoti nupasaṅkheyyo parāmaṭṭhoti nupasaṅkheyyo vikkhepagatoti nupasaṅkheyyo aniṭṭhaṅgatoti nupasaṅkheyyo thāmagatoti nupasaṅkheyyo . te abhisaṅkhārā pahīnā abhisaṅkhārānaṃ pahīnattā gatiyā nupasaṅkheyyo nerayikoti vā tiracchānayonikoti vā pittivisayikoti vā manussoti vā devoti vā rūpīti vā arūpīti vā saññīti vā asaññīti vā nevasaññīnāsaññīti vā . so hetu natthi paccayo natthi kāraṇaṃ natthi yena saṅkhaṃ gaccheyyāti vemajjhe nupasaṅkheyyo. [382] Tassa natthi purekkhatanti tassāti arahato khīṇāsavassa . purekkhāroti 1- dve purekkhārā taṇhāpurekkhāro ca diṭṭhipurekkhāro ca .pe. ayaṃ taṇhāpurekkhāro .pe. ayaṃ diṭṭhipurekkhāro . tassa taṇhāpurekkhāro pahīno diṭṭhipurekkhāro paṭinissaṭṭho taṇhāpurekkhārassa pahīnattā diṭṭhipurekkhārassa paṭinissaṭṭhattā na taṇhaṃ vā diṭṭhiṃ vā purato katvā carati na taṇhādhajo na taṇhāketu na taṇhādhipateyyo na diṭṭhiddhajo na diṭṭhiketu na diṭṭhādhipateyyo na taṇhāya vā diṭṭhiyā vā parivārito caratīti evampi tassa natthi purekkhataṃ . athavā evaṃrūpo siyaṃ anāgatamaddhānanti tattha nandiṃ na samanvāgameti @Footnote: 1 Ma. purekkhārāti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page256.

Evaṃvedano siyaṃ evaṃsañño siyaṃ evaṃsaṅkhāro siyaṃ evaṃviññāṇo siyaṃ anāgatamaddhānanti tattha nandiṃ na samanvāgameti evampi tassa natthi purekkhataṃ. {382.1} Athavā iti me cakkhu siyā anāgatamaddhānaṃ iti rūpāti appaṭiladdhassa paṭilābhāya cittaṃ na paṇidahati cetaso appaṇidhānapaccayā na tadabhinandati na tadabhinandanto evampi tassa natthi purekkhataṃ . iti me sotaṃ siyā anāgatamaddhānaṃ iti saddāti iti me ghānaṃ siyā anāgatamaddhānaṃ iti gandhāti iti me jivhā siyā anāgatamaddhānaṃ iti rasāti iti me kāyo siyā anāgatamaddhānaṃ iti phoṭṭhabbāti iti me mano siyā anāgatamaddhānaṃ iti dhammāti appaṭiladdhassa paṭilābhāya cittaṃ na paṇidahati cetaso appaṇidhānapaccayā na tadabhinandati na tadabhinandanto evampi tassa natthi purekkhataṃ. {382.2} Athavā imināhaṃ sīlena vā vattena vā tapena vā brahmacariyena vā devo vā bhavissāmi devaññataro vāti appaṭiladdhassa paṭilābhāya cittaṃ na paṇidahati cetaso appaṇidhānapaccayā na tadabhinandati na tadabhinandanto evampi tassa natthi purekkhataṃ. Tenāha bhagavā vītataṇho purā bhedā (ti bhagavā) pubbamantamanissito vemajjhe nupasaṅkheyyo tassa natthi purekkhatanti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page257.

[383] Akkodhano asantāsī avikatthī akukkuco mantābhāṇī anuddhato sa ve vācāyato muni. [384] Akkodhano asantāsīti akkodhanoti [1]- hi kho vuttaṃ. Apica kodho tāva vattabbo . dasahākārehi kodho jāyati anatthamme acarīti kodho jāyati anatthamme caratīti kodho jāyati anatthamme carissatīti kodho jāyati piyassa me manāpassa anatthaṃ acarīti anatthaṃ caratīti anatthaṃ carissatīti [2]- appiyassa me amanāpassa atthaṃ acarīti atthaṃ caratīti [3]- appiyassa me amanāpassa atthaṃ carissatīti kodho jāyati aṭṭhāne vā pana kodho jāyati . Yo evarūpo cittassa āghāto paṭighāto paṭighaṃ paṭivirodho kopo pakopo sampakopo doso padoso sampadoso cittassa byāpatti manopadoso kodho kujjhanā kujjhitattaṃ doso dussanā dussitattaṃ byāpatti byāpajjanā byāpajjitattaṃ virodho paṭivirodho caṇḍikkaṃ assuropo anattamanatā cittassa ayaṃ vuccati kodho. {384.1} Apica kodhassa adhimattaparittatā veditabbā . atthi kañci kālaṃ kodho cittāvilakaraṇamatto hoti na ca tāva mukhakulānavikulāno hoti . atthi kañci kālaṃ kodho mukhakulānavikulānamatto hoti na ca tāva hanusañcopano hoti . atthi kañci kālaṃ kodho hanusañcopanamatto hoti na ca tāva pharusavācanicchāraṇo hoti . Atthi kañci kālaṃ kodho pharusavācanicchāraṇamatto hoti na ca tāva @Footnote: 1 Ma. yaṃ. 2 Po. Ma. Yu. kodho jāyati. 3 Po. Ma. anatthaṃ carissatīti kodho @jāyati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page258.

Disāvidisaṃ anuvilokano hoti . atthi kañci kālaṃ kodho disāvidisaṃ anuvilokanamatto hoti na ca tāva daṇḍasatthaparāmasano hoti . Atthi kañci kālaṃ kodho daṇḍasatthaparāmasanamatto hoti na ca tāva daṇḍasatthaabbhukkiraṇo hoti . atthi kañci kālaṃ kodho daṇḍasatthaabbhukkiraṇamatto hoti na ca tāva daṇḍasattha- abhinipātano hoti . atthi kañci kālaṃ kodho daṇḍasattha- abhinipātanamatto hoti na ca tāva chindavicchindakaraṇo hoti . Atthi kañci kālaṃ kodho chindavicchindakaraṇamatto hoti na ca tāva sambhañjanaparibhañjano hoti. {384.2} Atthi kañci kālaṃ kodho sambhañjanaparibhañjanamatto hoti na ca tāva aṅgamaṅgāpakaḍḍhano hoti . atthi kañci kālaṃ kodho aṅgamaṅgāpakaḍḍhanamatto hoti na ca tāva jīvitapanāsano 1- hoti . Atthi kañci kālaṃ kodho jīvitapanāsanamatto hoti na ca tāva sabbacāgapariccāgasaṇṭhito hoti . yato kodho parapuggalaṃ ghātetvā attānaṃ ghāteti ettāvatā kodho paramussadagato paramavepullappatto hoti . yasseso kodho pahīno samucchinno vūpasanto paṭippassaddho abhabbuppattiko ñāṇagginā daḍḍho so vuccati akkodhano . Kodhassa pahīnattā akkodhano kodhavatthussa pariññātattā akkodhano kodhahetussa ucchinnattā akkodhanoti akkodhano. [385] Asantāsīti idhekacco tāsī hoti uttāsī parittāsī. @Footnote: 1 Ma. jīvitāvoropano.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page259.

So tasati uttasati parittasati bhāyati santāsaṃ āpajjati kulaṃ vā na labhāmi gaṇaṃ vā na labhāmi āvāsaṃ vā na labhāmi lābhaṃ vā na labhāmi yasaṃ vā na labhāmi pasaṃsaṃ vā na labhāmi sukhaṃ vā na labhāmi cīvaraṃ vā na labhāmi piṇḍapātaṃ vā na labhāmi senāsanaṃ vā na labhāmi gilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ vā na labhāmi gilānupaṭṭhākaṃ vā na labhāmi appaññātomhīti tasati uttasati parittasati bhāyati santāsaṃ āpajjati . idha bhikkhu asantāsī hoti anuttāsī aparittāsī. So na tasati na uttasati na parittasati na bhāyati na santāsaṃ āpajjati kulaṃ vā na labhāmi gaṇaṃ vā na labhāmi āvāsaṃ vā na labhāmi lābhaṃ vā na labhāmi yasaṃ vā na labhāmi pasaṃsaṃ vā na labhāmi sukhaṃ vā na labhāmi cīvaraṃ vā na labhāmi piṇḍapātaṃ vā na labhāmi senāsanaṃ vā na labhāmi gilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ vā na labhāmi gilānupaṭṭhākaṃ vā na labhāmi appaññātomhīti na tasati na uttasati na parittasati na bhāyati na santāsaṃ āpajjatīti akkodhano asantāsī. [386] Avikatthī akukkucoti idhekacco katthī hoti vikatthī . So katthati vikatthati ahamasmi sīlasampannoti vā vattasampannoti vā sīlavattasampannoti vā jātiyā vā gottena vā kolaputtikena vā vaṇṇapokkharatāya vā dhanena vā ajjhenena vā kammāyatanena vā sippāyatanena vā vijjaṭṭhānena va sutena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page260.

Vā paṭibhāṇena vā aññataraññatarena vā vatthunā uccākulā pabbajitoti vā mahākulā pabbajitoti vā mahābhogakulā pabbajitoti vā uḷārabhogakulā pabbajitoti vā ñāto yasassī gahaṭṭhapabbajitānanti vā lābhimhi cīvarapiṇḍapātasenāsanagilāna- paccayabhesajjaparikkhārānanti vā suttantikoti vā vinayadharoti vā dhammakathikoti vā āraññikoti vā piṇḍapātikoti vā paṃsukūlikoti vā tecīvarikoti vā sapadānacārikoti vā khalupacchābhattikoti vā nesajjikoti vā yathāsanthatikoti vā paṭhamassa jhānassa lābhīti vā dutiyassa jhānassa lābhīti vā tatiyassa jhānassa lābhīti vā catutthassa jhānassa lābhīti vā ākāsānañcāyatanasamāpattiyā viññāṇañcāyatanasamāpattiyā ākiñcaññāyatanasamāpattiyā nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā lābhīti vā katthati vikatthati. {386.1} Evaṃ na katthati na vikatthati. Katthanā ārato virato paṭivirato nikkhanto nissaṭṭho vippamutto visaññutto vimariyādikatena cetasā viharatīti avikatthī. [387] Akukkucoti kukkuccanti hatthakukkuccampi kukkuccaṃ pādakukkuccampi kukkuccaṃ hatthapādakukkuccampi kukkuccaṃ akappiye kappiyasaññitā kappiye akappiyasaññitā [1]- avajje vajjasaññitā vajje avajjasaññitā yaṃ evarūpaṃ kukkuccaṃ kukkuccāyanā kukkuccāyitattaṃ cetaso vippaṭisāro manovilekho idaṃ vuccati kukkuccaṃ . @Footnote: 1 Ma. vikāle kālasaññitā kāle vikālasaññitā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page261.

Apica dvīhi kāraṇehi uppajjati kukkuccaṃ cetaso vippaṭisāro manovilekho katattā ca akatattā ca. {387.1} Kathaṃ katattā ca akatattā ca uppajjati kukkuccaṃ cetaso vippaṭisāro manovilekho . kataṃ me kāyaduccaritaṃ akataṃ me kāyasucaritanti uppajjati kukkuccaṃ cetaso vippaṭisāro manovilekho . Kataṃ me vacīduccaritaṃ akataṃ me vacīsucaritanti uppajjati kukkuccaṃ cetaso vippaṭisāro manovilekho . kataṃ me manoduccaritaṃ akataṃ me manosucaritanti uppajjati kukkuccaṃ cetaso vippaṭisāro manovilekho . Kato me pāṇātipāto akatā me pāṇātipātā veramaṇīti uppajjati kukkuccaṃ cetaso vippaṭisāro manovilekho . kataṃ me adinnādānaṃ akatā me adinnādānā veramaṇīti uppajjati kukkuccaṃ cetaso vippaṭisāro manovilekho . kato me kāmesu micchācāro akatā me kāmesu micchācārā veramaṇīti uppajjati kukkuccaṃ cetaso vippaṭisāro manovilekho. {387.2} Kato me musāvādo akatā me musāvādā veramaṇīti. Katā me pisuṇā vācā akatā me pisuṇāya vācāya veramaṇīti. Katā me pharusā vācā akatā me pharusāya vācāya veramaṇīti. Kato me samphappalāpo akatā me samphappalāpā veramaṇīti . katā me abhijjhā akatā me anabhijjhāti . Kato me byāpādo akato me abyāpādoti. Katā me micchādiṭṭhi akatā me sammādiṭṭhīti uppajjati kukkuccaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page262.

Cetaso vippaṭisāro manovilekho . evaṃ katattā ca akatattā ca uppajjati kukkuccaṃ cetaso vippaṭisāro manovilekho . athavā sīlesumhi na paripūrikārīti uppajjati kukkuccaṃ cetaso vippaṭisāro manovilekho . indriyesumhi aguttadvāroti . bhojane amattaññumhīti . jāgariyaṃ ananuyuttomhīti . na satisampajaññena samannāgatomhīti . abhāvitā me cattāro satipaṭṭhānāti . Abhāvitā me cattāro sammappadhānāti . abhāvitā me cattāro iddhippādāti . abhāvitāni me pañcindriyānīti . abhāvitāni me pañca balānīti . abhāvitā me satta bojjhaṅgāti . abhāvito me ariyo aṭṭhaṅgiko maggoti . dukkhaṃ me apariññātanti . Samudayo me appahīnoti . maggo me abhāvitoti . nirodho me asacchikatoti uppajjati kukkuccaṃ cetaso vippaṭisāro manovilekho . Yassetaṃ kukkuccaṃ pahīnaṃ samucchinnaṃ vūpasantaṃ paṭippassaddhaṃ abhabbuppattikaṃ ñāṇagginā daḍḍhaṃ so vuccati akukkuccoti avikatthī akukkuco. [388] Mantābhāṇī anuddhatoti mantā vuccati paññā yā paññā pajānanā .pe. amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi . mantāya pariggahetvā vācaṃ bhāsati bahumpi kathento bahumpi bhaṇanto bahumpi dīpayanto bahumpi voharanto [1]- dukkathitaṃ dubbhāsitaṃ dubbhaṇitaṃ dullapitaṃ duruttaṃ vācaṃ na bhāsatīti mantābhāṇī . anuddhatoti tattha @Footnote: 1 Yu. dukkaṭaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page263.

Katamaṃ uddhaccaṃ yaṃ cittassa uddhaccaṃ avūpasamo cetaso vikkhepo bhantattaṃ cittassa idaṃ vuccati uddhaccaṃ . yassetaṃ uddhaccaṃ pahīnaṃ samucchinnaṃ vūpasantaṃ paṭippassaddhaṃ abhabbuppattikaṃ ñāṇagginā daḍḍhaṃ so vuccati anuddhatoti mantābhāṇī anuddhato. [389] Save vācāyato munīti idha bhikkhu musāvādaṃ pahāya musāvādā paṭivirato hoti saccavādī saccasandho theto paccayiko avisaṃvādako lokassa . pisuṇaṃ vācaṃ pahāya pisuṇāya vācāya paṭivirato hoti ito sutvā na amutra akkhātā imesaṃ bhedāya amutra vā sutvā na imesaṃ akkhātā amūsaṃ bhedāya iti bhinnānaṃ vā sandhātā sahitānaṃ vā anuppadātā samaggārāmo samaggarato samagganandī samaggakaraṇiṃ vācaṃ bhāsitā hoti . pharusaṃ vācaṃ pahāya pharusāya vācāya paṭivirato hoti yā sā vācā nelā kaṇṇasukhā pemanīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā tathārūpiṃ vācaṃ bhāsitā hoti . samphappalāpaṃ pahāya samphappalāpā paṭivirato hoti kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī nidhānavatiṃ vācaṃ bhāsitā hoti kālena sāpadesaṃ pariyantavatiṃ atthasañhitaṃ. {389.1} Catūhi vacīsucaritehi samannāgato catuddosāpagataṃ vācaṃ bhāsati . dvattiṃsāya tiracchānakathāya ārato virato paṭivirato nikkhanto nissaṭṭho vippamutto visaññutto vimariyādikatena cetasā viharati . dasavatthūni katheti . seyyathīdaṃ . appicchakathaṃ katheti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page264.

Santuṭṭhikathaṃ pavivekakathaṃ asaṃsaggakathaṃ viriyārambhakathaṃ sīlakathaṃ samādhikathaṃ paññākathaṃ vimuttikathaṃ vimuttiñāṇadassanakathaṃ satipaṭṭhānakathaṃ sammappadhānakathaṃ iddhippādakathaṃ indriyakathaṃ balakathaṃ bojjhaṅgakathaṃ maggakathaṃ phalakathaṃ nibbānakathaṃ katheti . vācāyatoti yatto paṭiyatto gutto gopito rakkhito saṃvuto vūpasanto . munīti monaṃ vuccati ñāṇaṃ .pe. saṅgajālamaticca so munīti save vācāyato muni . Tenāha bhagavā akkodhano asantāsī avikatthī akukkuco mantābhāṇī anuddhato save vācāyato munīti. [390] Nirāsattī anāgate atītaṃ nānusocati vivekadassī phassesu diṭṭhīsu ca na niyyati. [391] Nirāsattī anāgateti āsatti vuccati taṇhā yo rāgo sārāgo .pe. abhijjhā lobho akusalamūlaṃ . Yassesā āsatti taṇhā pahīnā samucchinnā vūpasantā paṭippassaddhā abhabbuppattikā ñāṇagginā daḍḍhāti evampi nirāsattī anāgate . athavā evaṃrūpo siyaṃ anāgatamaddhānanti tattha nandiṃ na samanvāgameti evaṃvedano siyaṃ evaṃsañño siyaṃ evaṃsaṅkhāro siyaṃ evaṃviññāṇo siyaṃ anāgatamaddhānanti tattha nandiṃ na samanvāgameti evampi nirāsattī anāgate . athavā iti me cakkhu siyā anāgatamaddhānaṃ iti rūpāti appaṭiladdhassa paṭilābhāya cittaṃ na

--------------------------------------------------------------------------------------------- page265.

Paṇidahati cetaso appaṇidhānapaccayā na tadabhinandati na tadabhinandanto evampi nirāsattī anāgate . iti me sotaṃ siyā anāgatamaddhānaṃ iti saddāti .pe. iti me mano siyā anāgatamaddhānaṃ iti dhammāti appaṭiladdhassa paṭilābhāya cittaṃ na paṇidahati cetaso appaṇidhānapaccayā na tadabhinandati na tadabhinandanto evampi nirāsattī anāgate . athavā imināhaṃ sīlena vā vattena vā tapena vā brahmacariyena vā devo vā bhavissāmi devaññataro vāti appaṭiladdhassa paṭilābhāya cittaṃ na paṇidahati cetaso appaṇidhānapaccayā na tadabhinandati na tadabhinandanto evampi nirāsattī anāgate. [392] Atītaṃ nānusocatīti vipariṇataṃ vā vatthuṃ na socati vipariṇatamhi vā vatthusmiṃ na socati cakkhuṃ me vipariṇatanti na socati sotaṃ me ghānaṃ me jivhā me kāyo me rūpā me saddā me gandhā me rasā me phoṭṭhabbā me kulaṃ me gaṇaṃ me āvāso me lābho me yaso me pasaṃsā me sukhaṃ me cīvaraṃ me piṇḍapāto me senāsanaṃ me gilānapaccayabhesajjaparikkhāro me mātā me pitā me bhātā me bhaginī me putto me dhītā me mittāmaccā me ñātakā me sālohitā me vipariṇatāti na socati na kilamati na paridevati na urattāḷiṃ kandati na sammohaṃ āpajjatīti atītaṃ nānusocati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page266.

[393] Vivekadassī phassesūti phassoti cakkhusamphasso sotasamphasso ghānasamphasso jivhāsamphasso kāyasamphasso manosamphasso adhivacanasamphasso paṭighasamphasso sukhavedanīyo samphasso dukkhavedanīyo samphasso adukkhamasukhavedanīyo samphasso kusalo phasso akusalo phasso abyākato phasso kāmāvacaro phasso rūpāvacaro phasso arūpāvacaro phasso suññato phasso animitto phasso appaṇihito phasso lokiyo phasso lokuttaro phasso atīto phasso anāgato phasso paccuppanno phasso yo evarūpo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ ayaṃ vuccati phasso. {393.1} Vivekadassī phassesūti cakkhusamphassaṃ vivittaṃ passati attena vā attaniyena vā niccena vā dhuvena vā sassatena vā avipariṇāmadhammena vā . sotasamphassaṃ vivittaṃ passati . Ghānasamphassaṃ vivittaṃ passati . jivhāsamphassaṃ vivittaṃ passati . Kāyasamphassaṃ vivittaṃ passati . manosamphassaṃ vivittaṃ passati . Adhivacanasamphassaṃ vivittaṃ passati . paṭighasamphassaṃ vivittaṃ passati . Sukhavedanīyaṃ samphassaṃ . dukkhavedanīyaṃ samphassaṃ . adukkhamasukhavedanīyaṃ samphassaṃ . kusalaṃ phassaṃ . akusalaṃ phassaṃ . abyākataṃ phassaṃ . Kāmāvacaraṃ phassaṃ . rūpāvacaraṃ phassaṃ . arūpāvacaraṃ phassaṃ . lokiyaṃ phassaṃ . lokuttaraṃ phassaṃ vivittaṃ passati attena vā attaniyena vā niccena vā dhuvena vā sassatena vā avipariṇāmadhammena vā. Athavā atītaṃ phassaṃ anāgatehi ca phassehi paccuppannehi ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page267.

Phassehi vivittaṃ passati . anāgataṃ phassaṃ atītehi ca phassehi paccuppannehi ca phassehi vivittaṃ passati . paccuppannaṃ phassaṃ atītehi ca phassehi anāgatehi ca phassehi vivittaṃ passati . athavā ye te phassā ariyā anāsavā lokuttarā suññatapaṭisaṃyuttā te phasse vivitte passati rāgena dosena mohena kodhena upanāhena makkhena paḷāsena issāya macchariyena māyāya sāṭheyyena thambhena sārambhena mānena atimānena madena pamādena sabbakilesehi sabbaduccaritehi sabbadarathehi sabbapariḷāhehi sabbasantāpehi sabbākusalābhisaṅkhārehi vivitte passatīti vivekadassī phassesu. [394] Diṭṭhīsu ca na niyyatīti tassa dvāsaṭṭhī diṭṭhigatāni pahīnāni samucchinnāni vūpasantāni paṭippassaddhāni abhabbuppattikāni ñāṇagginā daḍḍhāni so diṭṭhiyā na yāyati na niyyati na vuyhati na saṃhariyati napi taṃ diṭṭhigataṃ sārato pacceti na paccāgacchatīti diṭṭhīsu ca na niyyati. Tenāha bhagavā nirāsattī anāgate atītaṃ nānusocati vivekadassī phassesu diṭṭhīsu ca na niyyatīti. [395] Paṭilīno akuhako apihālu amaccharī appagabbho ajeguccho pesuṇeyye ca no yuto. [396] Paṭilīno akuhakoti paṭilīnoti rāgassa pahīnattā paṭilīno dosassa pahīnattā paṭilīno mohassa pahīnattā paṭilīno kodhassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page268.

Upanāhassa makkhassa paḷāsassa issāya macchariyassa .pe. Sabbākusalābhisaṅkhārānaṃ pahīnattā paṭilīno . vuttaṃ hetaṃ bhagavatā kathañca bhikkhave bhikkhu paṭilīno hoti idha bhikkhave bhikkhuno asmimāno pahīno hoti ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvaṅgato āyatiṃ anuppādadhammo evaṃ kho bhikkhave bhikkhu paṭilīno hotīti paṭilīno. [397] Akuhakoti tīṇi kuhanavatthūni paccayapaṭisevanasaṅkhātaṃ kuhanavatthu iriyāpathasaṅkhātaṃ kuhanavatthu sāmantajappanasaṅkhātaṃ kuhanavatthu. {397.1} Katamaṃ paccayapaṭisevanasaṅkhātaṃ kuhanavatthu. Idha gahapatikā bhikkhuṃ nimantenti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārehi . So pāpiccho icchāpakato atthiko cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccaya- bhesajjaparikkhārānaṃ bhiyyokamyataṃ upādāya cīvaraṃ paccakkhāti piṇḍapātaṃ paccakkhāti senāsanaṃ paccakkhāti gilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ paccakkhāti. So evamāha kiṃ samaṇassa mahagghena cīvarena etaṃ sāruppaṃ yaṃ samaṇo susānā vā saṅkārakūṭā vā pāpaṇikā vā nantakāni uccinitvā saṅghāṭiṃ katvā dhāreyya kiṃ samaṇassa mahagghena piṇḍapātena etaṃ sāruppaṃ yaṃ samaṇo uñchācariyāya piṇḍiyālopena jīvikaṃ kappeyya kiṃ samaṇassa mahagghena senāsanena etaṃ sāruppaṃ yaṃ samaṇo rukkhamūliko vā assa sosāniko vā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page269.

Abbhokāsiko vā kiṃ samaṇassa mahagghena gilānapaccayabhesajjaparikkhārena etaṃ sāruppaṃ yaṃ samaṇo pūtimuttena vā harītakīkhaṇḍena vā osathaṃ kareyyāti tadupādāya lūkhaṃ cīvaraṃ dhāreti lūkhaṃ piṇḍapātaṃ bhuñjati lūkhaṃ senāsanaṃ paṭisevati lūkhaṃ gilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ paṭisevati . Tamenaṃ gahapatikā evaṃ jānanti ayaṃ samaṇo appiccho santuṭṭho pavivitto asaṃsaṭṭho āraddhaviriyo dhutavādoti bhiyyo bhiyyo nimantenti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārehi. {397.2} So evamāha tiṇṇaṃ sammukhībhāvā saddho kulaputto bahuṃ puññaṃ pasavati saddhāya sammukhībhāvā saddho kulaputto bahuṃ puññaṃ pasavati deyyadhammassa sammukhībhāvā saddho kulaputto bahuṃ puññaṃ pasavati dakkhiṇeyyānaṃ sammukhībhāvā saddho kulaputto bahuṃ puññaṃ pasavati tumhākañcevāyaṃ saddhā atthi deyyadhammo cāyaṃ saṃvijjati ahañca paṭiggāhako sacāhaṃ na paṭiggahessāmi evaṃ tumhe puññena parihīnā bhavissatha na mayhaṃ iminā attho apica tumhākaññeva anukampāya paṭiggaṇhāmīti tadupādāya bahumpi cīvaraṃ paṭiggaṇhāti bahumpi piṇḍapātaṃ paṭiggaṇhāti bahumpi senāsanaṃ paṭiggaṇhāti bahumpi gilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ paṭiggaṇhāti . yā evarūpā bhākuṭikā bhākuṭiyaṃ kuhanā kuhāyanā kuhitattaṃ idaṃ vuccati paṭisevanasaṅkhātaṃ kuhanavatthu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page270.

{397.3} Katamaṃ iriyāpathasaṅkhātaṃ kuhanavatthu. Idhekacco pāpiccho icchāpakato sambhāvanādhippāyo evaṃ maṃ jano sambhāvessatīti gamanaṃ saṇṭhapeti ṭhānaṃ saṇṭhapeti nisajjaṃ saṇṭhapeti sayanaṃ saṇṭhapeti paṇidhāya gacchati paṇidhāya tiṭṭhati paṇidhāya nisīdati paṇidhāya seyyaṃ kappeti samāhito viya gacchati samāhito viya tiṭṭhati samāhito viya nisīdati samāhito viya seyyaṃ kappeti āpāthakajjhāyīva hoti . yā evarūpā iriyāpathassa āṭhapanā ṭhapanā saṇṭhapanā bhākuṭikā bhākuṭiyaṃ kuhanā kuhāyanā kuhitattaṃ idaṃ vuccati iriyāpathasaṅkhātaṃ kuhanavatthu. {397.4} Katamaṃ sāmantajappanasaṅkhātaṃ kuhanavatthu . idhekacco pāpiccho icchāpakato sambhāvanādhippāyo evaṃ maṃ jano sambhāvessatīti ariyadhammasannissitaṃ vācaṃ bhāsati yo evarūpaṃ cīvaraṃ dhāreti so samaṇo mahesakkhoti bhaṇati yo evarūpaṃ pattaṃ dhāreti lohathālakaṃ dhāreti dhammakarakaṃ dhāreti parisāvanaṃ dhāreti kuñcikaṃ dhāreti upāhanaṃ dhāreti kāyabandhanaṃ dhāreti āyogaṃ dhāreti so samaṇo mahesakkhoti bhaṇati. Yassa evarūpo upajjhāyo so samaṇo mahesakkhoti bhaṇati . yassa evarūpo ācariyo evarūpā samānupajjhāyakā samānācariyakā mittā sandiṭṭhā sambhattā sahāyā so samaṇo mahesakkhoti bhaṇati . Yo evarūpe vihāre vasati so samaṇo mahesakkhoti bhaṇati . yo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page271.

Evarūpe aḍḍhayoge vasati pāsāde vasati hammiye vasati guhāyaṃ vasati leṇe vasati kuṭiyā vasati kūṭāgāre vasati aṭṭe vasati māḷe vasati uddaṇḍe vasati upaṭṭhānasālāyaṃ vasati maṇḍape vasati rukkhamūle vasati so samaṇo mahesakkhoti bhaṇati. Athavā korajikakorajiko bhākuṭikabhākuṭiko kuhakakuhako lapakalapako mukhasambhāvito ayaṃ samaṇo imāsaṃ evarūpānaṃ santānaṃ vihārasamāpattīnaṃ lābhīti tādisaṃ gambhīraṃ gūḷhaṃ nipuṇaṃ paṭicchannaṃ lokuttarasuññatapaṭisaññuttaṃ kathaṃ katheti . Yā evarūpā bhākuṭikā bhākuṭiyaṃ kuhanā kuhāyanā kuhāyitattaṃ idaṃ vuccati sāmantajappanasaṅkhātaṃ kuhanavatthu. {397.5} Yassimāni tīṇi kuhanavatthūni pahīnāni samucchinnāni vūpasantāni paṭippassaddhāni abhabbuppattikāni ñāṇagginā daḍḍhāni so vuccati akuhakoti paṭilīno akuhako. [398] Apihālu amaccharīti pihā vuccati taṇhā yo rāgo sārāgo .pe. abhijjhā lobho akusalamūlaṃ . yassesā pihā pahīnā samucchinnā vūpasantā paṭippassaddhā abhabbuppattikā ñāṇagginā daḍḍhā so vuccati apihālu. So rūpe na piheti sadde gandhe rase phoṭṭhabbe kulaṃ gaṇaṃ āvāsaṃ lābhaṃ yasaṃ pasaṃsaṃ sukhaṃ cīvaraṃ piṇḍapātaṃ senāsanaṃ gilānapaccayabhesajja- parikkhāraṃ kāmadhātuṃ rūpadhātuṃ arūpadhātuṃ kāmabhavaṃ rūpabhavaṃ arūpabhavaṃ saññābhavaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page272.

Asaññābhavaṃ nevasaññānāsaññābhavaṃ ekavokārabhavaṃ catuvokārabhavaṃ pañcavokārabhavaṃ atītaṃ anāgataṃ paccuppannaṃ diṭṭhasutamutaviññātabbe dhamme na piheti na icchati na sādiyati na pattheti nābhijappatīti apihālu. Amaccharīti pañca macchariyāni āvāsamacchariyaṃ kulamacchariyaṃ lābhamacchariyaṃ vaṇṇamacchariyaṃ dhammamacchariyaṃ yaṃ evarūpaṃ macchariyaṃ maccharāyanā maccharāyitattaṃ vevicchaṃ kadariyaṃ kaṭukañcakatā aggahitattaṃ cittassa idaṃ vuccati macchariyaṃ. Apica khandhamacchariyampi macchariyaṃ dhātumacchariyampi macchariyaṃ āyatanamacchariyampi macchariyaṃ gāho idaṃ vuccati macchariyaṃ . yassetaṃ macchariyaṃ pahīnaṃ samucchinnaṃ vūpasantaṃ paṭippassaddhaṃ abhabbuppattikaṃ ñāṇagginā daḍḍhaṃ so vuccati amaccharīti. Apihālu amaccharī. [399] Appagabbho ajegucchoti pāgabbhiyanti tīṇi pāgabbhiyāni kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ vācasikaṃ pāgabbhiyaṃ cetasikaṃ pāgabbhiyaṃ. {399.1} Katamaṃ kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ. Idhekacco saṅghagatopi kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti gaṇagatopi kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti bhojanasālāyapi kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti jantāgharepi kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti udakatitthepi kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti antaragharaṃ pavisantopi kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti antaragharaṃ paviṭṭhopi kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti. {399.2} Kathaṃ saṅghagato kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti. Idhekacco saṅghagato

--------------------------------------------------------------------------------------------- page273.

Acittikārakato there bhikkhū ghaṭṭayantopi tiṭṭhati ghaṭṭayantopi nisīdati puratopi tiṭṭhati puratopi nisīdati uccepi āsane nisīdati sasīsaṃ pārupitvāpi nisīdati ṭhitakopi bhaṇati bāhāvikkhepakopi bhaṇati evaṃ saṅghagato kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti. {399.3} Kathaṃ gaṇagato kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti. Idhekacco gaṇagato acittikārakato therānaṃ bhikkhūnaṃ anupāhanānaṃ caṅkamantānaṃ saupāhano caṅkamati nīce caṅkame caṅkamantānaṃ ucce caṅkame caṅkamati chamāyaṃ caṅkamantānaṃ caṅkame caṅkamati ghaṭṭayantopi tiṭṭhati ghaṭṭayantopi nisīdati puratopi tiṭṭhati puratopi nisīdati uccepi āsane nisīdati sasīsaṃ pārupitvāpi nisīdati ṭhitakopi bhaṇati bāhāvikkhepakopi bhaṇati evaṃ gaṇagato kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti. {399.4} Kathaṃ bhojanasālāya kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti. Idhekacco bhojanasālāya acittikārakato there bhikkhū anupakhajja nisīdati navepi bhikkhū āsanena paṭibāhati ghaṭṭayantopi tiṭṭhati ghaṭṭayantopi nisīdati puratopi tiṭṭhati puratopi nisīdati uccepi āsane nisīdati sasīsaṃ pārupitvāpi nisīdati ṭhitakopi bhaṇati bāhāvikkhepakopi bhaṇati evaṃ bhojanasālāya kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti. {399.5} Kathaṃ jantāghare kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti. Idhekacco jantāghare acittikārakato there bhikkhū ghaṭṭayantopi tiṭṭhati ghaṭṭayantopi nisīdati puratopi tiṭṭhati puratopi nisīdati uccepi āsane

--------------------------------------------------------------------------------------------- page274.

Nisīdati anāpucchāpi kaṭṭhaṃ pakkhipati anāpucchāpi dvāraṃ pidahati evaṃ jantāghare kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti. {399.6} Kathaṃ udakatitthe kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti. Idhekacco udakatitthe acittikārakato there bhikkhū ghaṭṭayantopi otarati puratopi otarati ghaṭṭayantopi nhāyati puratopi nhāyati uparipi 1- nhāyati ghaṭṭayantopi uttarati puratopi uttarati uparipi 2- uttarati evaṃ udakatitthe kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti. {399.7} Kathaṃ antaragharaṃ pavisanto kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti. Idhekacco antaragharaṃ pavisanto acittikārakato there bhikkhū ghaṭṭayantopi gacchati puratopi gacchati vokkammapi therānaṃ bhikkhūnaṃ purato gacchati evaṃ antaragharaṃ pavisanto kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti. {399.8} Kathaṃ antaragharaṃ paviṭṭho kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti. Idhekacco antaragharaṃ paviṭṭho na pavisa bhanteti vuccamāno pavisati na tiṭṭha bhanteti vuccamāno tiṭṭhati na nisīda bhanteti vuccamāno nisīdati anokāsampi pavisati anokāsepi tiṭṭhati anokāsepi nisīdati yāni tāni honti kulānaṃ ovarakāni gūḷhāni ca paṭicchannāni ca yattha kulitthiyo kuladhītaro kulasuṇhāyo kulakumāriyo nisīdanti tatthapi sahasā pavisati kumārakassapi sīsaṃ parāmasati evaṃ antaragharaṃ paviṭṭho kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti. Idaṃ kāyikaṃ pāgabbhiyaṃ. {399.9} Katamaṃ vācasikaṃ pāgabbhiyaṃ. Idhekacco saṅghagatopi vācasikaṃ @Footnote: 1-2 Ma. Yu. uparitopi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page275.

Pāgabbhiyaṃ dasseti gaṇagatopi vācasikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti antaragharaṃ paviṭṭhopi vācasikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti. {399.10} Kathaṃ saṅghagato vācasikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti. Idhekacco saṅghagato acittikārakato there bhikkhū anāpucchā vā anajjhiṭṭho vā ārāmagatānaṃ bhikkhūnaṃ dhammaṃ bhaṇati pañhaṃ visajjeti pāṭimokkhaṃ uddisati ṭhitakopi bhaṇati bāhāvikkhepakopi bhaṇati evaṃ saṅghagato vācasikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti. {399.11} Kathaṃ gaṇagato vācasikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti. Idhekacco gaṇagato acittikārakato there bhikkhū anāpucchā vā anajjhiṭṭho vā ārāmagatānaṃ bhikkhūnaṃ dhammaṃ bhaṇati pañhaṃ visajjeti ṭhitakopi bhaṇati bāhāvikkhepakopi bhaṇati ārāmagatānaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ dhammaṃ bhaṇati pañhaṃ visajjeti ṭhitakopi bhaṇati bāhāvikkhepakopi bhaṇati evaṃ gaṇagato vācasikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti. {399.12} Kathaṃ antaragharaṃ paviṭṭho vācasikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti. Idhekacco antaragharaṃ paviṭṭho itthiṃ vā kumāriṃ vā āha 1- itthannāme itthaṅgotte kiṃ atthi yāgū atthi bhattaṃ atthi khādanīyaṃ atthi kiṃ pivissāma kiṃ bhuñjissāma kiṃ khādissāma kiṃ vā atthi kiṃ vā me dassathāti vippalapati [2]- evaṃ antaragharaṃ paviṭṭho vācasikaṃ pāgabbhiyaṃ dasseti. Idaṃ vācasikaṃ pāgabbhiyaṃ. @Footnote: 1 Ma. evamāha. 2 Ma. yā evarūpā vācā palāpo vippalāpo lālappo lālappanā @lālappitattaṃ. Yu. yo evarūpo vācā palāpo ....

--------------------------------------------------------------------------------------------- page276.

{399.13} Katamaṃ cetasikaṃ pāgabbhiyaṃ . Idhekacco na uccākulā pabbajito samāno uccākulā pabbajitena saddhiṃ sadisaṃ attānaṃ dahati cittena . na mahākulā pabbajito samāno mahākulā pabbajitena saddhiṃ sadisaṃ attānaṃ dahati cittena . na mahābhogakulā pabbajito samāno mahābhogakulā pabbajitena saddhiṃ sadisaṃ attānaṃ dahati cittena . na uḷārabhogakulā pabbajito samāno . na suttantiko samāno suttantikena saddhiṃ sadisaṃ attānaṃ dahati cittena . na vinayadharo samāno . na dhammakathiko samāno . na āraññiko samāno . na piṇḍapātiko samāno . na paṃsukūliko samāno . na tecīvariko samāno . na sapadānacāriko samāno . na khalupacchābhattiko samāno . na nesajjiko samāno . na yathāsanthatiko samāno . Na paṭhamassa jhānassa lābhī samāno paṭhamassa jhānassa lābhinā saddhiṃ sadisaṃ attānaṃ dahati cittena .pe. na nevasaññānāsaññāyatana- samāpattiyā lābhī samāno nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā lābhinā saddhiṃ sadisaṃ attānaṃ dahati cittena . Idaṃ cetasikaṃ pāgabbhiyaṃ. Yassimāni tīṇi pāgabbhiyāni pahīnāni samucchinnāni vūpasantāni paṭippassaddhāni abhabbuppattikāni ñāṇagginā daḍḍhāni so vuccati appagabbhoti appagabbho. [400] Ajegucchoti atthi puggalo jeguccho atthi ajeguccho. {400.1} Katamo ca puggalo jeguccho. Idhekacco puggalo dussīlo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page277.

Hoti pāpadhammo asucisaṅkassarasamācāro paṭicchannakammanto assamaṇo samaṇapaṭiñño abrahmacārī brahmacāripaṭiñño antopūti avassuto kasambujāto ayaṃ vuccati puggalo jeguccho . athavā kodhano hoti upāyāsabahulo appampi vutto samāno abhisajjati kuppati byāpajjati patiṭṭhiyati kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti ayaṃ vuccati puggalo jeguccho . athavā kodhano hoti upānāhī hoti makkhī hoti paḷāsī hoti issukī hoti maccharī hoti saṭho hoti māyāvī hoti thaddho hoti atimānī hoti pāpiccho hoti micchādiṭṭhi hoti sandiṭṭhiparāmāsī hoti ādhānaggāhī 1- duppaṭinissaggī hoti ayaṃ vuccati puggalo jeguccho. {400.2} Katamo ca puggalo ajeguccho . idha bhikkhu sīlavā hoti pāṭimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu ayaṃ vuccati puggalo ajeguccho . athavā akkodhano hoti anupāyāsabahulo bahumpi vutto samāno na abhisajjati na kuppati na byāpajjati na patiṭṭhiyati na kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti ayaṃ vuccati puggalo ajeguccho . athavā akkodhano hoti anupanāhī hoti amakkhī hoti apaḷāsī hoti anissukī hoti amaccharī hoti asaṭho hoti amāyāvī hoti athaddho hoti @Footnote: 1 Ma. ādānaggāhī.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page278.

Anatimānī hoti na pāpiccho hoti na micchādiṭṭhi hoti asandiṭṭhiparāmāsī hoti anādhānaggāhī 1- supaṭinissaggī hoti ayaṃ vuccati puggalo ajeguccho . sabbo kalyāṇaputhujjanaṃ upādāya ariyapuggalo ajegucchoti appagabbho ajeguccho. [401] Pesuṇeyye ca no yutoti pesuññanti idhekacco pisuṇavāco hoti ito sutvā amutra akkhātā imesaṃ bhedāya amutra vā sutvā imesaṃ akkhātā amūsaṃ bhedāya iti samaggānaṃ vā bhettā bhinnānaṃ vā anuppadātā vaggārāmo vaggarato vagganandī vaggakaraṇiṃ vācaṃ bhāsitā hoti idaṃ vuccati pesuññaṃ . Apica dvīhi kāraṇehi pesuññaṃ upasaṃharati piyakamyatāya vā bhedādhippāyo vā. {401.1} Kathaṃ piyakamyatāya pesuññaṃ upasaṃharati . imassa piyo bhavissāmi manāpo bhavissāmi vissāsiko bhavissāmi abbhantariko bhavissāmi suhadayo bhavissāmīti evaṃ piyakamyatāya pesuññaṃ upasaṃharati. {401.2} Kathaṃ bhedādhippāyo pesuññaṃ upasaṃharati . kathaṃ ime nānā assu vinā assu vaggā assu dvedhā assu dvejjhā assu dvepakkhā assu bhijjeyyuṃ na samāgaccheyyuṃ dukkhaṃ na phāsu vihareyyunti evaṃ bhedādhippāyo 2- pesuññaṃ upasaṃharati. {401.3} Yassetaṃ pesuññaṃ pahīnaṃ samucchinnaṃ vūpasantaṃ paṭippassaddhaṃ abhabbuppattikaṃ ñāṇagginā daḍḍhaṃ so pesuññe na yutto @Footnote: 1 Ma. anādānaggāhī. 2 Ma. bhedādhippāyena.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page279.

Nappayutto nāyutto na samāyuttoti pesuṇeyye ca no yuto . Tenāha bhagavā paṭilīno akuhako apihālu amaccharī appagabbho ajeguccho pesuṇeyye ca no yutoti. [402] Sātiyesu anassāvī atimāne ca no yuto saṇho ca paṭibhāṇavā na saddho na virajjati. [403] Sātiyesu anassāvīti sātiyā vuccanti pañca kāmaguṇā. Kiṃkāraṇā sātiyā vuccanti pañca kāmaguṇā . yebhuyyena devamanussā pañcakāmaguṇe icchanti sādiyanti patthayanti pihayanti abhijappanti taṃkāraṇā sātiyā vuccanti pañca kāmaguṇā . yesaṃ esā sātiyā taṇhā appahīnā tesaṃ cakkhuto rūpataṇhā savati pasavati sandati pavattati . sotato saddataṇhā . ghānato gandhataṇhā . Jivhāto rasataṇhā . kāyato phoṭṭhabbataṇhā . manato dhammataṇhā savati pasavati 1- sandati pavattati . yesaṃ esā sātiyā taṇhā pahīnā samucchinnā vūpasantā paṭippassaddhā abhabbuppattikā ñāṇagginā daḍḍhā tesaṃ cakkhuto rūpataṇhā na savati na pasavati 2- na sandati na pavattati . sotato saddataṇhā .pe. Manato dhammataṇhā na savati na pasavati na sandati na pavattatīti sātiyesu anassāvī. [404] Atimāne ca no yutoti katamo atimāno. Idhekacco @Footnote: 1 Ma. āsavati . 2 Ma. nāsavati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page280.

Paraṃ atimaññati jātiyā vā gottena vā .pe. aññataraññatarena vā vatthunā . yo evarūpo māno maññanā maññitattaṃ uṇṇati uṇṇamo dhajo sampaggāho ketukamyatā cittassa ayaṃ vuccati atimāno . yasseso atimāno pahīno samucchinno vūpasanto paṭippassaddho abhabbuppattiko ñāṇagginā daḍḍho so atimāne no yutto nappayutto nāyutto na samāyuttoti atimāne ca no yuto. [405] Saṇho ca paṭibhāṇavāti [1]- saṇhena kāyakammena samannāgatoti saṇho . saṇhena vacīkammena . saṇhena manokammena samannāgatoti saṇho . saṇhehi satipaṭṭhānehi samannāgatoti saṇho . saṇhehi sammappadhānehi . saṇhehi iddhippādehi . Saṇhehi indriyehi . saṇhehi balehi . saṇhehi bojjhaṅgehi samannāgatoti saṇho . saṇhena ariyena aṭṭhaṅgikena maggena samannāgatoti saṇho. [406] Paṭibhāṇavāti tayo paṭibhāṇavanto pariyattipaṭibhāṇavā paripucchāpaṭibhāṇavā adhigamapaṭibhāṇavā. {406.1} Katamo pariyattipaṭibhāṇavā. Idhekaccassa pariyāpuṭaṃ hoti suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthā udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhūtadhammaṃ vedallaṃ. Tassa pariyattiṃ nissāya paṭibhāyati. Ayaṃ pariyattipaṭibhāṇavā. @Footnote: 1 Ma. Yu. saṇhoti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page281.

{406.2} Katamo paripucchāpaṭibhāṇavā. Idhekacco paripucchako 1- hoti attatthe ca ñāyatthe ca lakkhaṇe ca kāraṇe ca ṭhānāṭhāne ca. Tassa taṃ paripucchaṃ nissāya paṭibhāyati. Ayaṃ paripucchāpaṭibhāṇavā. {406.3} Katamo adhigamapaṭibhāṇavā . Idhekaccassa adhigatā honti cattāro satipaṭṭhānā cattāro sammappadhānā cattāro iddhippādā pañcindriyāni pañca balāni satta bojjhaṅgā ariyo aṭṭhaṅgiko maggo cattāri sāmaññaphalāni catasso paṭisambhidā cha abhiññā . tassa attho ñāto dhammo ñāto nirutti ñātā . atthe ñāte attho paṭibhāyati . dhamme ñāte dhammo paṭibhāyati . niruttiyā ñātāya nirutti paṭibhāyati . imesu tīsu ñāṇaṃ paṭibhāṇapaṭisambhidā . imāya paṭibhāṇapaṭisambhidāya upeto samupeto upagato samupagato upapanno samupapanno samannāgato hoti so vuccati paṭibhāṇavā . yassa pariyatti natthi paripucchā natthi adhigamo natthi kiṃ tassa paṭibhāyissatīti saṇho ca paṭibhāṇavā. [407] Na saddho na virajjatīti na saddhoti sāmaṃ sayamabhiññātaṃ attapaccakkhaṃ dhammaṃ na kassaci saddahati 2- aññassa samaṇassa vā brāhmaṇassa vā devassa vā mārassa vā [3]- brahmuno vā sabbe saṅkhārā aniccāti sāmaṃ sayamabhiññātaṃ attapaccakkhaṃ dhammaṃ na kassaci saddahati 4- aññassa samaṇassa vā brāhmaṇassa vā devassa @Footnote: 1 Ma. paripucchitā. 2-4 Yu. saddhahati. 3 Yu. narassa vā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page282.

Vā mārassa vā [1]- brahmuno vā . sabbe saṅkhārā dukkhāti. Sabbe dhammā anattāti . avijjāpaccayā saṅkhārāti .pe. Jātipaccayā jarāmaraṇanti . avijjānirodhā saṅkhāranirodhoti .pe. jātinirodhā jarāmaraṇanirodhoti . idaṃ dukkhanti .pe. Ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadāti . ime āsavāti .pe. ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadāti . ime dhammā abhiññeyyāti .pe. Ime dhammā sacchikātabbāti . [2]- channaṃ phassāyatanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca pañcannaṃ upādānakkhandhānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca catunnaṃ mahābhūtānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca 3- . yaṅkiñci samudayadhammaṃ sabbantaṃ nirodhadhammanti sāmaṃ sayamabhiññātaṃ attapaccakkhaṃ dhammaṃ na kassaci saddahati aññassa samaṇassa vā brāhmaṇassa vā devassa vā mārassa vā brahmuno vā. {407.1} Vuttaṃ hetaṃ bhagavatā saddahasi tvaṃ sārīputta saddhindriyaṃ bhāvitaṃ bahulīkataṃ amatogadhaṃ hoti amataparāyanaṃ amatapariyosānaṃ viriyindriyaṃ satindriyaṃ samādhindriyaṃ paññindriyaṃ bhāvitaṃ bahulīkataṃ amatogadhaṃ hoti amataparāyanaṃ amatapariyosānanti . na khvāhaṃ ettha bhante bhagavato saddhāya gacchāmi saddhindriyaṃ viriyindriyaṃ satindriyaṃ samādhindriyaṃ paññindriyaṃ bhāvitaṃ bahulīkataṃ amatogadhaṃ hoti amataparāyanaṃ amatapariyosānaṃ yesaṃ nūnetaṃ @Footnote: 1 Yu. narassa vā. 2 Ma. sāmaṃ sayaṃ abhiññātaṃ ... 3 Yu. nissaraṇañcāti. @Ma. nissaraṇañca sāmaṃ sayaṃ abhiññātaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page283.

Bhante añātaṃ assa adiṭṭhaṃ aviditaṃ asacchikataṃ aphusitaṃ paññāya te tattha paresaṃ saddhāya gaccheyyuṃ saddhindriyaṃ .pe. paññindriyaṃ bhāvitaṃ bahulīkataṃ amatogadhaṃ hoti amataparāyanaṃ amatapariyosānanti yesañca kho etaṃ bhante ñātaṃ diṭṭhaṃ viditaṃ sacchikataṃ phusitaṃ paññāya nikkaṅkhā te tattha nibbicikicchā saddhindriyaṃ viriyindriyaṃ satindriyaṃ samādhindriyaṃ paññindriyaṃ bhāvitaṃ bahulīkataṃ amatogadhaṃ hoti amataparāyanaṃ amatapariyosānanti mayhañca kho etaṃ bhante ñātaṃ diṭṭhaṃ viditaṃ sacchikataṃ phusitaṃ paññāya nikkaṅkhohaṃ tattha nibbicikiccho saddhindriyaṃ viriyindriyaṃ satindriyaṃ samādhindriyaṃ paññindriyaṃ bhāvitaṃ bahulīkataṃ amatogadhaṃ hoti amataparāyanaṃ amatapariyosānanti. {407.2} Sādhu sādhu sārīputta yesañhetaṃ sārīputta añātaṃ assa adiṭṭhaṃ aviditaṃ asacchikataṃ aphusitaṃ paññāya te tattha paresaṃ saddhāya gaccheyyuṃ saddhindriyaṃ .pe. paññindriyaṃ bhāvitaṃ bahulīkataṃ amatogadhaṃ hoti amataparāyanaṃ amatapariyosānanti. Assaddho akataññū ca sandhicchedo ca yo naro hatāvakāso vantāso sa ve uttamaporisoti. {407.3} Na virajjatīti sabbe bālaputhujjanā rajjanti kalyāṇaputhujjanaṃ upādāya satta sekhā virajjanti arahā neva rajjati no virajjati. Virato so khayā rāgassa vītarāgattā khayā dosassa vītadosattā khayā mohassa vītamohattā . so vuṭṭhavāso ciṇṇacaraṇo .pe.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page284.

Natthi tassa punabbhavoti na saddho na virajjati. Tenāha bhagavā sātiyesu anassāvī atimāne ca no yuto saṇho ca paṭibhāṇavā na saddho na virajjatīti. [408] Lābhakamyā na sikkhati alābhe ca na kuppati aviruddho ca taṇhāya rase 1- ca nānugijjhati. [409] Lābhakamyā na sikkhati alābhe ca na kuppatīti kathaṃ lābhakamyā sikkhati . idha bhikkhave bhikkhu bhikkhuṃ passati lābhiṃ cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaṃ. Tassa evaṃ hoti kena nu kho ayamāyasmā lābhī cīvarapiṇḍapāta- senāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānanti . tassa evaṃ hoti ayaṃ kho āyasmā suttantiko tena ayamāyasmā lābhī cīvarapiṇḍapāta- senāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānanti . so lābhahetu lābhapaccayā lābhakāraṇā lābhābhinibbattiyā lābhaṃ paripācento suttantaṃ pariyāpuṇāti. Evampi lābhakamyā sikkhati. {409.1} Athavā bhikkhu bhikkhuṃ passati lābhiṃ cīvarapiṇḍapāta- senāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaṃ . tassa evaṃ hoti kena nu kho ayamāyasmā lābhī cīvarapiṇḍapātasenāsanagilāna- paccayabhesajjaparikkhārānanti . tassa evaṃ hoti ayaṃ kho āyasmā vinayadharo .pe. ābhidhammiko tena ayamāyasmā lābhī cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānanti. So lābhahetu lābhapaccayā lābhakāraṇā lābhābhinibbattiyā @Footnote: 1 Ma. rasesu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page285.

Lābhābhinibbattiyā lābhaṃ paripācento abhidhammaṃ pariyāpuṇāti . Evampi lābhakamyā sikkhati. {409.2} Athavā bhikkhu bhikkhuṃ passati lābhiṃ cīvarapiṇḍapāta- senāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaṃ . tassa evaṃ hoti kena nu kho ayamāyasmā lābhī cīvarapiṇḍapātasenāsanagilāna- paccayabhesajjaparikkhārānanti . tassa evaṃ hoti ayaṃ kho āyasmā āraññiko piṇḍapātiko paṃsukūliko tecīvariko sapadānacāriko khalupacchābhattiko nesajjiko yathāsanthatiko tena ayamāyasmā lābhī cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajja- parikkhārānanti . so lābhahetu lābhapaccayā lābhakāraṇā lābhābhinibbattiyā lābhaṃ paripācento āraññiko hoti .pe. Yathāsanthatiko hoti. Evampi lābhakamyā sikkhati. {409.3} Kathaṃ na lābhakamyā sikkhati. Idha bhikkhu na lābhahetu na lābhapaccayā na lābhakāraṇā na lābhābhinibbattiyā na lābhaṃ paripācento yāvadeva attadamathāya attasamathāya attaparinibbāpanatthāya suttantaṃ pariyāpuṇāti vinayaṃ pariyāpuṇāti abhidhammaṃ pariyāpuṇāti . evampi na lābhakamyā sikkhati . athavā bhikkhu na lābhahetu na lābhapaccayā na lābhakāraṇā na lābhābhinibbattiyā na lābhaṃ paripācento yāvadeva appicchaññeva nissāya santuṭṭhiññeva nissāya sallekhaññeva nissāya pavivekaññeva nissāya idamatthitaññeva nissāya āraññiko hoti piṇḍapātiko hoti paṃsukūliko hoti tecīvariko

--------------------------------------------------------------------------------------------- page286.

Hoti sapadānacāriko hoti khalupacchābhattiko hoti nesajjiko hoti yathāsanthatiko hoti . evampi na lābhakamyā sikkhatīti lābhakamyā na sikkhati. [410] Alābhe ca na kuppatīti kathaṃ alābhe kuppati. Idhekacco kulaṃ vā na labhāmi gaṇaṃ vā na labhāmi āvāsaṃ vā na labhāmi lābhaṃ vā na labhāmi yasaṃ vā na labhāmi pasaṃsaṃ vā na labhāmi sukhaṃ vā na labhāmi cīvaraṃ vā na labhāmi piṇḍapātaṃ vā na labhāmi senāsanaṃ vā na labhāmi gilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ vā na labhāmi gilānupaṭṭhākaṃ vā na labhāmi appaññātomhīti kuppati byāpajjati patiṭṭhiyati kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti. Evaṃ alābhe kuppati. {410.1} Kathaṃ alābhe na kuppati. Idha bhikkhu kulaṃ vā na labhāmi gaṇaṃ vā na labhāmi āvāsaṃ vā na labhāmi lābhaṃ vā na labhāmi yasaṃ vā na labhāmi pasaṃsaṃ vā na labhāmi sukhaṃ vā na labhāmi cīvaraṃ vā na labhāmi piṇḍapātaṃ vā na labhāmi senāsanaṃ vā na labhāmi gilānapaccaya- bhesajjaparikkhāraṃ vā na labhāmi gilānupaṭṭhākaṃ vā na labhāmi appaññātomhīti na kuppati na byāpajjati na patiṭṭhiyati na kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti . evaṃ alābhe na kuppatīti lābhakamyā na sikkhati alābhe ca na kuppati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page287.

[411] Aviruddho ca taṇhāya rase ca nānugijjhatīti viruddhoti yo cittassa āghāto paṭighāto anuvirodho 1- kopo pakopo sampakopo doso padoso sampadoso cittassa byāpatti manopadoso kodho kujjhanā kujjhitattaṃ doso dussanā dussitattaṃ byāpatti byāpajjanā byāpajjitattaṃ virodho paṭivirodho caṇḍikkaṃ assuropo anattamanatā cittassa ayaṃ vuccati virodho . yasseso virodho pahīno samucchinno vūpasanto paṭippassaddho abhabbuppattiko ñāṇagginā daḍḍho so vuccati aviruddho . taṇhāti rūpataṇhā saddataṇhā gandhataṇhā rasataṇhā phoṭṭhabbataṇhā dhammataṇhā . Rasoti mūlaraso khandharaso tacaraso pattaraso puppharaso phalaraso ambilaṃ madhuraṃ tittikaṃ kaṭukaṃ loṇikaṃ khārikaṃ lambilaṃ 2- kasāvo sāduṃ asāduṃ sītaṃ uṇhaṃ. {411.1} Santeke samaṇabrāhmaṇā rasagiddhā te jivhaggena rasaggāni pariyesantā āhiṇḍanti . te ambilaṃ labhitvā anambilaṃ pariyesanti anambilaṃ labhitvā ambilaṃ pariyesanti . madhuraṃ labhitvā amadhuraṃ pariyesanti amadhuraṃ labhitvā madhuraṃ pariyesanti . tittikaṃ 3- labhitvā atittikaṃ 3- pariyesanti atittikaṃ 3- labhitvā tittikaṃ 3- pariyesanti . kaṭukaṃ labhitvā akaṭukaṃ pariyesanti akaṭukaṃ labhitvā kaṭukaṃ pariyesanti . loṇikaṃ labhitvā aloṇikaṃ pariyesanti aloṇikaṃ labhitvā loṇikaṃ pariyesanti . khārikaṃ labhitvā akhārikaṃ pariyesanti akhārikaṃ labhitvā khārikaṃ pariyesanti . lambilaṃ labhitvā kasāvaṃ @Footnote: 1 Ma. paṭighaṃ paṭivirodho . 2 Ma. lambikaṃ . 3 Ma. tittakaṃ, atittakaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page288.

Pariyesanti kasāvaṃ labhitvā lambilaṃ pariyesanti . sāduṃ labhitvā asāduṃ pariyesanti asāduṃ labhitvā sāduṃ pariyesanti . sītaṃ labhitvā uṇhaṃ pariyesanti uṇhaṃ labhitvā sītaṃ pariyesanti . Te yaṃ yaṃ labhitvā tena tena na santussanti aparāparaṃ pariyesanti manāpikesu rasesu rattā giddhā gadhitā mucchitā ajjhopannā laggā laggitā palibuddhā . yassa rasataṇhā pahīnā samucchinnā vūpasantā paṭippassaddhā abhabbuppattikā ñāṇagginā daḍḍhā so paṭisaṅkhā yoniso āhāraṃ āhāreti neva davāya na madāya na maṇḍanāya na vibhūsanāya yāvadeva imassa kāyassa ṭhitiyā yāpanāya vihiṃsuparatiyā brahmacariyānuggahāya iti purāṇañca vedanaṃ paṭihaṅkhāmi navañca vedanaṃ na uppādessāmi yātrā ca me bhavissati anavajjatā ca phāsuvihāro cāti. {411.2} Yathā vaṇaṃ ālimpeyya yāvadeva ropanatthāya yathā vā pana akkhaṃ abbhañjeyya yāvadeva bhārassa nittharaṇatthāya yathā vā pana puttamaṃsaāhāraṃ āhāreyya yāvadeva kantārassa nittharaṇatthāya evameva bhikkhu paṭisaṅkhā yoniso āhāraṃ āhāreti neva davāya na madāya na maṇḍanāya na vibhūsanāya yāvadeva imassa kāyassa ṭhitiyā yāpanāya vihiṃsuparatiyā brahmacariyānuggahāya iti purāṇañca vedanaṃ paṭihaṅkhāmi navañca vedanaṃ na uppādessāmi yātrā ca me bhavissati anavajjatā ca phāsuvihāro cāti rasataṇhaṃ pajahati vinodeti byantīkaroti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page289.

Anabhāvaṅgameti rasataṇhāya ārato virato paṭivirato nikkhanto nissaṭṭho vippamutto visaññutto vimariyādikatena cetasā viharatīti aviruddho ca taṇhāya rase ca nānugijjhati. Tenāha bhagavā lābhakamyā na sikkhati alābhe ca na kuppati aviruddho ca taṇhāya rase 1- ca nānugijjhatīti. [412] Upekkhako sadā sato na loke maññatī 2- samaṃ na visesī na nīceyyo tassa no santi ussadā. [413] Upekkhako sadā satoti upekkhakoti chaḷaṅgupekkhāya samannāgato cakkhunā rūpaṃ disvā neva sumano hoti na dummano upekkhako viharati sato sampajāno . sotena saddaṃ sutvā . Ghānena gandhaṃ ghāyitvā . jivhāya rasaṃ sāyitvā. Kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā . manasā dhammaṃ viññāya neva sumano hoti na dummano upekkhako viharati sato sampajāno . cakkhunā rūpaṃ disvā manāpaṃ nābhigijjhati nābhihasati 3- na rāgaṃ janeti . tassa ṭhitova kāyo hoti ṭhitaṃ cittaṃ ajjhattaṃ susaṇṭhitaṃ suvimuttaṃ. {413.1} Cakkhunā kho paneva rūpaṃ disvā amanāpaṃ na maṅku hoti appatiṭṭhīnacitto 4- ādinamanaso 5- abyāpannacetaso . tassa ṭhitova kāyo hoti ṭhitaṃ cittaṃ ajjhattaṃ susaṇṭhitaṃ suvimuttaṃ . sotena saddaṃ sutvā . Ghānena gandhaṃ ghāyitvā. Jivhāya rasaṃ sāyitvā. Kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā . manasā dhammaṃ viññāya manāpaṃ nābhigijjhati nābhihasati @Footnote: 1 Ma. rasesu. 2 maññate. 3 Po. Ma. nābhihaṃsati. 4 Po. Ma. appatiṭṭhitacitto. @5 Ma. ādīnamanaso.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page290.

Na rāgaṃ janeti . tassa ṭhitova kāyo hoti ṭhitaṃ cittaṃ ajjhattaṃ susaṇṭhitaṃ suvimuttaṃ . manasā kho paneva dhammaṃ viññāya amanāpaṃ na maṅku hoti appatiṭṭhīnacitto ādinamanaso abyāpannacetaso . tassa ṭhitova kāyo hoti ṭhitaṃ cittaṃ ajjhattaṃ susaṇṭhitaṃ suvimuttaṃ. {413.2} Cakkhunā rūpaṃ disvā manāpāmanāpesu rūpesu tassa ṭhitova kāyo hoti ṭhitaṃ cittaṃ ajjhattaṃ susaṇṭhitaṃ suvimuttaṃ . sotena saddaṃ sutvā . ghānena gandhaṃ ghāyitvā . jivhāya rasaṃ sāyitvā. Kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā . manasā dhammaṃ viññāya manāpāmanāpesu dhammesu tassa ṭhitova kāyo hoti ṭhitaṃ cittaṃ ajjhattaṃ susaṇṭhitaṃ suvimuttaṃ. {413.3} Cakkhunā rūpaṃ disvā rajanīye na rajjati dosanīye na dussati mohanīye na muyhati kopanīye na kuppati kilesanīye na kilissati madanīye na majjati . sotena saddaṃ sutvā . Ghānena gandhaṃ ghāyitvā . jivhāya rasaṃ sāyitvā . kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā . manasā dhammaṃ viññāya rajanīye na rajjati dosanīye na dussati mohanīye na muyhati kopanīye na kuppati kilesanīye na kilissati madanīye na majjati . diṭṭhe diṭṭhamatto sute sutamatto mute mutamatto viññāte viññātamatto diṭṭhe na limpati sute na limpati mute na limpati viññāte na limpati . diṭṭhe anūpayo anissito appaṭibaddho vippamutto visaññutto vimariyādikatena cetasā viharati . sute mute

--------------------------------------------------------------------------------------------- page291.

Viññāte anūpayo anissito appaṭibaddho vippamutto visaññutto vimariyādikatena cetasā viharati. {413.4} Saṃvijjati arahato cakkhu passati arahā cakkhunā rūpaṃ chandarāgo arahato natthi suvimuttacitto arahā . saṃvijjati arahato sotaṃ suṇāti arahā sotena saddaṃ chandarāgo arahato natthi suvimuttacitto arahā . saṃvijjati arahato ghānaṃ ghāyati arahā ghānena gandhaṃ chandarāgo arahato natthi suvimuttacitto arahā . Saṃvijjati arahato jivhā sāyati arahā jivhāya rasaṃ chandarāgo arahato natthi suvimuttacitto arahā . saṃvijjati arahato kāyo phussati arahā kāyena phoṭṭhabbaṃ chandarāgo arahato natthi suvimuttacitto arahā . saṃvijjati arahato mano vijānāti arahā manasā dhammaṃ chandarāgo arahato natthi suvimuttacitto arahā. {413.5} Cakkhu rūpārāmaṃ rūparataṃ rūpasammuditaṃ taṃ arahato dantaṃ guttaṃ rakkhitaṃ saṃvutaṃ tassa ca saṃvarāya dhammaṃ deseti. Sotaṃ saddārāmaṃ. Ghānaṃ gandhārāmaṃ . jivhā rasārāmā rasaratā rasasammuditā sā arahato dantā guttā rakkhitā saṃvutā tassā ca saṃvarāya dhammaṃ deseti. Kāyo phoṭṭhabbārāmo . mano dhammārāmo dhammarato dhammasammudito so arahato danto gutto rakkhito saṃvuto tassa ca saṃvarāya dhammaṃ deseti. Dantaṃ nayanti samitiṃ dantaṃ rājābhirūhati danto seṭṭho manussesu yotivākyaṃ titikkhati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page292.

Varamassatarā dantā ājāniyāva sindhavā kuñjarāva mahānāgā attadanto tato varaṃ. Na hi etehi yānehi gaccheyya agataṃ disaṃ yathāttanā sudantena danto dantena gacchati. Vidhāsu na vikampanti vippamuttā punabbhavā dantabhūmiṃ anuppattā te loke vijitāvino. Yassindriyāni bhāvitāni ajjhattaṃ ca bahiddhā ca sabbaloke nibbijjhimaṃ parañca lokaṃ kālaṃ kaṅkhati bhāvito sudantoti {413.6} upekkhako . Sadāti [1]- sabbadā sabbakālaṃ niccakālaṃ dhuvakālaṃ .pe. pacchime vayokhandhe . satoti catūhi kāraṇehi sato kāye kāyānupassanāsatipaṭṭhānaṃ bhāvento sato vedanāsu citte dhammesu dhammānupassanāsatipaṭṭhānaṃ bhāvento sato .pe. so vuccati satoti upekkhako sadā sato. [414] Na loke maññatī samanti sadisohamasmīti mānaṃ na janeti jātiyā vā gottena vā .pe. aññataraññatarena vā vatthunāti na loke maññati samaṃ. [415] Na visesī na nīceyyoti seyyohamasmīti atimānaṃ na janeti jātiyā vā gottena vā .pe. aññataraññatarena vā @Footnote: 1 Ma. Yu. sadā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page293.

Vatthunā . hīnohamasmīti mānaṃ na janeti jātiyā vā gottena vā .pe. Aññataraññatarena vā vatthunāti na visesī na nīceyyo. [416] Tassa no santi ussadāti tassāti arahato khīṇāsavassa. Ussadāti sattussadā rāgussado dosussado mohussado mānussado diṭṭhussado kilesussado kammussado . tassime ussadā natthi na santi na saṃvijjanti nupalabbhanti pahīnā samacchinnā vūpasantā paṭippassaddhā abhabbuppattikā ñāṇagginā daḍḍhāti tassa no santi ussadā . Tenāha bhagavā upekkhako sadā sato na loke maññatī samaṃ na visesī na nīceyyo tassa no santi ussadāti. [417] Yassa nissayatā natthi ñatvā dhammaṃ anissito bhavāya vibhavāya ca taṇhā yassa na vijjati. [418] Yassa nissayatā natthīti yassāti arahato khīṇāsavassa . Nissayāti dve nissayā taṇhānissayo ca diṭṭhinissayo ca .pe. ayaṃ taṇhānissayo .pe. ayaṃ diṭṭhinissayo . tassa taṇhānissayo pahīno diṭṭhinissayo paṭinissaṭṭho taṇhānissayassa pahīnattā diṭṭhinissayassa paṭinissaṭṭhattā nissayatā yassa natthi [1]- na saṃvijjati nupalabbhati pahīnā samucchinnā vūpasantā paṭippassaddhā abhabbuppattikā ñāṇagginā daḍḍhāti yassa nissayatā natthi. @Footnote: 1 Po. Ma. na santi. ito paraṃ evaṃ ñātabbaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page294.

[419] Ñatvā dhammaṃ anissitoti ñatvāti ñatvā jānitvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā sabbe saṅkhārā aniccāti ñatvā jānitvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā sabbe saṅkhārā dukkhāti sabbe dhammā anattāti .pe. Yaṅkiñci samudayadhammaṃ sabbantaṃ nirodhadhammanti ñatvā jānitvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā. Anissitoti dve nissayā taṇhānissayo ca diṭṭhinissayo ca .pe. ayaṃ taṇhānissayo .pe. Ayaṃ diṭṭhinissayo . taṇhānissayaṃ pahāya diṭṭhinissayaṃ paṭinissajjitvā cakkhuṃ anissito sotaṃ anissito ghānaṃ anissito jivhaṃ anissito kāyaṃ anissito manaṃ anissito rūpe sadde gandhe rase phoṭṭhabbe kulaṃ gaṇaṃ āvāsaṃ .pe. diṭṭhasutamutaviññātabbe dhamme anissito anallīno anupagato anajjhosito anadhimutto nikkhanto nissaṭṭho vippamutto visaññutto vimariyādikatena cetasā viharatīti ñatvā dhammaṃ anissito. [420] Bhavāya vibhavāya ca taṇhā yassa na vijjatīti taṇhāti rūpataṇhā saddataṇhā gandhataṇhā rasataṇhā phoṭṭhabbataṇhā dhammataṇhā . yassāti arahato khīṇāsavassa . bhavāyāti bhavadiṭṭhiyā. Vibhavāyāti vibhavadiṭṭhiyā . bhavāyāti sassatadiṭṭhiyā . vibhavāyāti ucchedadiṭṭhiyā . bhavāyāti punappunaṃ bhavāya punappunaṃ gatiyā punappunaṃ upapattiyā punappunaṃ paṭisandhiyā punappunaṃ attabhāvābhinibbattiyā .

--------------------------------------------------------------------------------------------- page295.

Bhinibbattiyā . taṇhā yassa natthi na saṃvijjati nupalabbhati pahīnā samucchinnā vūpasantā paṭippassaddhā abhabbuppattikā ñāṇagginā daḍḍhāti bhavāya vibhavāya ca taṇhā yassa na vijjati . tenāha bhagavā yassa nissayatā natthi ñatvā dhammaṃ anissito bhavāya vibhavāya ca taṇhā yassa na vijjatīti. [421] Taṃ brūmi upasantoti kāmesu anapekkhinaṃ ganthā tassa na vijjanti atāri so visattikaṃ. [422] Taṃ brūmi upasantoti santo upasanto vūpasanto nibbuto paṭippassaddhoti taṃ brūmi taṃ kathemi taṃ bhaṇāmi taṃ dīpayāmi taṃ voharāmīti taṃ brūmi upasantoti. [423] Kāmesu anapekkhinanti kāmāti uddānato dve kāmā vatthukāmā ca kilesakāmā ca .pe. ime vuccanti vatthukāmā .pe. Ime vuccanti kilesakāmā . vatthukāme parijānitvā kilesakāme pahāya pajahitvā vinoditvā byantīkaritvā anabhāvaṅgamitvā kāmesu anapekkhī vītakāmo cattakāmo vantakāmo muttakāmo pahīnakāmo paṭinissaṭṭhakāmo [1]- vītarāgo cattarāgo vantarāgo muttarāgo pahīnarāgo paṭinissaṭṭharāgo nicchāto nibbuto sītibhūto sukhapaṭisaṃvedī brahmabhūtena attanā viharatīti kāmesu anapekkhinaṃ. @Footnote: 1 Ma. kāmesu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page296.

[424] Ganthā tassa na vijjantīti ganthāti cattāro ganthā abhijjhā kāyagantho byāpādo kāyagantho sīlabbattaparāmāso kāyagantho idaṃsaccābhiniveso kāyagantho . attano diṭṭhiyā rāgo abhijjhā kāyagantho . paravādesu āghāto appaccayo byāpādo kāyagantho . attano sīlaṃ vā vattaṃ vā sīlabbattaṃ vā parāmasati 1- sīlabbattaparāmāso kāyagantho . attano diṭṭhi idaṃsaccābhiniveso kāyagantho . tassāti arahato khīṇāsavassa . Ganthā tassa na vijjantīti ganthā tassa natthi na santi na saṃvijjanti nupalabbhanti pahīnā samucchinnā vūpasantā paṭippassaddhā abhabbuppattikā ñāṇagginā daḍḍhāti ganthā tassa na vijjanti. [425] Atāri so visattikanti visattikā vuccati taṇhā yo rāgo sārāgo .pe. abhijjhā lobho akusalamūlaṃ . visattikāti kenatthena visattikā . visatāti visattikā . visālāti visattikā . Visaṭāti visattikā . visamāti visattikā . visakkatīti visattikā . Visaṃharatīti visattikā . visaṃvādikāti visattikā . visamūlāti visattikā . visaphalāti visattikā . visaparibhogāti visattikā . Visālā vā pana sā taṇhā rūpe sadde gandhe rase phoṭṭhabbe kule gaṇe āvāse .pe. diṭṭha suta muta viññātabbesu dhammesu visaṭā 2- vitthatāti visattikā . atāri so visattikanti so imaṃ visattikaṃ taṇhaṃ atāri uttari pattari 3- samatikkami vītivattatīti @Footnote: 1 Ma. Yu. parāmāso. 2 Ma. visaṭaṃ. 3 Ma. patari.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page297.

Atāri so visattikaṃ. Tenāha bhagavā taṃ brūmi upasantoti kāmesu anapekkhinaṃ ganthā tassa na vijjanti atāri so visattikanti. [426] Na tassa puttā pasavo khettaṃ vatthuñca vijjati attaṃ 1- vāpi nirattaṃ vā na tasmiṃ upalabbhati. [427] Na tassa puttā pasavo khettaṃ vatthuñca vijjatīti nāti paṭikkhepo . tassāti arahato khīṇāsavassa . puttāti cattāro puttā attajo putto khettajo putto dinnako putto antevāsiko putto . pasavoti ajeḷakā kukkuṭasūkarā hatthigavāssavaḷavā . khettanti sālikkhettaṃ vīhikkhettaṃ muggakkhettaṃ māsakkhettaṃ yavakkhettaṃ godhūmakkhettaṃ tilakkhettaṃ . vatthunti gharavatthu koṭṭhakavatthu purevatthu pacchāvatthu ārāmavatthu vihāravatthu . Na tassa puttā pasavo khettaṃ vatthuñca vijjatīti tassa puttapariggaho vā pasupariggaho vā khettapariggaho vā vatthupariggaho vā natthi na santi na saṃvijjanti nupalabbhanti pahīnā samucchinnā vūpasantā paṭippassaddhā abhabbuppattikā ñāṇagginā daḍḍhāti na tassa puttā pasavo khettaṃ vatthuñca vijjati. [428] Attaṃ vāpi nirattaṃ vā na tasmiṃ upalabbhatīti attāti sassatadiṭṭhi 2- natthi nirattāti ucchedadiṭṭhi natthi attāti gahitaṃ natthi nirattāti muñcitabbaṃ natthi . yassa natthi gahitaṃ tassa @Footnote: 1 Ma. attā vāpi nirattā vā. sabbattha īdisameva. 2 Ma. attadiṭṭhi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page298.

Natthi muñcitabbaṃ yassa natthi muñcitabbaṃ tassa natthi gahitaṃ . Gahaṇamuñcanaṃ samatikkanto arahā vuḍḍhiparihāniṃ vītivatto . so vuṭṭhavāso ciṇṇacaraṇo .pe. natthi tassa punabbhavoti attaṃ vāpi nirattaṃ vā na tasmiṃ upalabbhati. Tenāha bhagavā na tassa puttā pasavo khettaṃ vatthuñca vijjati attaṃ vāpi nirattaṃ vā na tasmiṃ upalabbhatīti. [429] Yena [1]- vajjuṃ puthujjanā atho samaṇabrāhmaṇā taṃ tassa apurekkhataṃ tasmā vādesu nejati. [430] Yena vajjuṃ puthujjanā atho samaṇabrāhmaṇāti puthujjanāti kenatthena puthujjanā . puthu kilese janentīti puthujjanā . puthu avihatasakkāyadiṭṭhikāti puthujjanā . puthu satthārānaṃ mukhullokikāti puthujjanā . puthu sabbagatīhi āvunitāti puthujjanā . puthu nānābhisaṅkhārehi abhisaṅkharontīti puthujjanā . puthu nānāoghehi vuyhantīti puthujjanā . puthu nānāsantāpehi santappentīti puthujjanā . puthu nānāpariḷāhehi paridayhantīti puthujjanā . puthu pañcasu kāmaguṇesu rattā giddhā gadhitā mucchitā ajjhopannā laggā laggitā palibuddhāti puthujjanā . puthu pañcahi nīvaraṇehi āvuṭā nivuṭā ophuṭā 2- pihitā paṭicchannā paṭikujjitāti puthujjanā . Samaṇāti yekeci ito bahiddhā paribbājupagatā paribbājasamāpannā . Brāhmaṇāti yekeci bhovādikā . yena vajjuṃ puthujjanā atho @Footnote: 1 Po. Ma. naṃ . 2 Ma. ovuṭā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page299.

Samaṇabrāhmaṇāti puthujjanā yena [1]- rāgena vadeyyuṃ yena dosena vadeyyuṃ yena mohena vadeyyuṃ yena mānena vadeyyuṃ yāya diṭṭhiyā vadeyyuṃ yena uddhaccena vadeyyuṃ yāya vicikicchāya vadeyyuṃ yehi anusayehi vadeyyuṃ rattoti vā duṭṭhoti vā mūḷhoti vā vinibandhoti vā parāmaṭṭhoti vā vikkhepagatoti vā aniṭṭhaṅgatoti vā thāmagatoti vā . te abhisaṅkhārā pahīnā abhisaṅkhārānaṃ pahīnattā gatiyo yena vadeyyuṃ nerayikoti vā tiracchānayonikoti vā pittivisayikoti vā manussoti vā devoti vā rūpīti vā arūpīti vā saññīti vā asaññīti vā nevasaññīnāsaññīti vā . so hetu natthi paccayo natthi kāraṇaṃ natthi yena vadeyyuṃ katheyyuṃ bhaṇeyyuṃ dīpayeyyuṃ vohareyyunti yena vajjuṃ puthujjanā atho samaṇabrāhmaṇā. [431] Taṃ tassa apurekkhanti tassāti arahato khīṇāsavassa . Purekkhāroti dve purekkhārā taṇhāpurekkhāro ca diṭṭhipurekkhāro ca .pe. ayaṃ taṇhāpurekkhāro .pe. ayaṃ diṭṭhipurekkhāro . Tassa taṇhāpurekkhāro pahīno diṭṭhipurekkhāro paṭinissaṭṭho taṇhāpurekkhārassa pahīnattā diṭṭhipurekkhārassa paṭinissaṭṭhattā na taṇhaṃ vā diṭṭhiṃ vā purato katvā carati na taṇhādhajo na taṇhāketu na taṇhādhipateyyo na diṭṭhiddhajo na diṭṭhiketu na diṭṭhādhipateyyo na taṇhāya vā [2]- diṭṭhiyā vā @Footnote: 1 Ma. taṃ . 2 Ma. na.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page300.

Parivārito caratīti taṃ tassa apurekkhataṃ. [432] Tasmā vādesu nejatīti tasmāti tasmā taṃkāraṇā taṃhetu tappaccayā taṃnidānā vādesu upavādesu nindāya garahāya akittiyā avaṇṇahārikāya nejati na ejati 1- na calati na vedhati nappavedhati na sampavedhatīti tasmā vādesu nejati. Tenāha bhagavā yena vajjuṃ puthujjanā atho samaṇabrāhmaṇā taṃ tassa apurekkhataṃ tasmā vādesu nejatīti. [433] Vītagedho amaccharī na ossesu vadate muni na samesu na omesu kappaṃ neti akappiyo. [434] Vītagedho amaccharīti gedho vuccati taṇhā yo rāgo sārāgo .pe. abhijjhā lobho akusalamūlaṃ . yasseso gedho pahīno samucchinno vūpasanto paṭippassaddho abhabbuppattiko ñāṇagginā daḍḍho so vuccati vītagedho . so rūpe agiddho .pe. Diṭṭha suta muta viññātabbesu dhammesu agiddho agadhito amucchito anajjhopanno vītagedho [2]- cattagedho vantagedho muttagedho [3]- paṭinissaṭṭhagedho nicchāto nibbuto sītibhūto sukhapaṭisaṃvedī brahmabhūtena attanā viharatīti vītagedho . amaccharīti macchariyanti pañca macchariyāni āvāsamacchariyaṃ kulamacchariyaṃ lābhamacchariyaṃ vaṇṇamacchariyaṃ dhammamacchariyaṃ yaṃ evarūpaṃ macchariyaṃ .pe. gāho idaṃ vuccati macchariyaṃ. Yassetaṃ macchariyaṃ pahīnaṃ samucchinnaṃ vūpasantaṃ paṭippassaddhaṃ @Footnote: 1 Ma. iñjati. 2 Ma. vigatagedho. 3 pahīnagedho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page301.

Abhabbuppattikaṃ ñāṇagginā daḍḍhaṃ so vuccati amaccharīti vītagedho amaccharī. [435] Na ossesu vadate muni na samesu na omesūti munīti monaṃ vuccati ñāṇaṃ .pe. saṅgajālamaticca so muni . muni seyyohamasmīti vā sadisohamasmīti vā hīnohamasmīti vā na vadati na katheti na bhaṇati na dīpayati na voharatīti na ossesu vadate muni na samesu na omesu. [436] Kappaṃ neti akappiyoti kappoti dve kappā taṇhākappo ca diṭṭhikappo ca .pe. ayaṃ taṇhākappo .pe. Ayaṃ diṭṭhikappo . tassa taṇhākappo pahīno diṭṭhikappo paṭinissaṭṭho taṇhākappassa pahīnattā diṭṭhikappassa paṭinissaṭṭhattā taṇhākappaṃ vā diṭṭhikappaṃ vā neti na upeti na upagacchati na gaṇhāti na parāmasati nābhinivisatīti kappaṃ neti . akappiyoti kappoti 1- dve kappā taṇhākappo ca diṭṭhikappo ca .pe. Ayaṃ taṇhākappo .pe. ayaṃ diṭṭhikappo . tassa taṇhākappo pahīno diṭṭhikappo paṭinissaṭṭho tassa taṇhākappassa pahīnattā diṭṭhikappassa paṭinissaṭṭhattā taṇhākappaṃ vā diṭṭhikappaṃ vā na kappeti na janeti na sañjaneti na nibbatteti nābhinibbattetīti kappaṃ neti akappiyo. Tenāha bhagavā @Footnote: 1 Ma. kappāti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page302.

Vītagedho amaccharī na ossesu vadate muni na samesu na omesu kappaṃ neti akappiyoti. [437] Yassa loke sakaṃ natthi asatā ca na socati dhammesu ca na gacchati sa ve santoti vuccati. [438] Yassa loke sakaṃ natthīti yassāti arahato khīṇāsavassa. [1]- Sakaṃ natthīti yassa 2- mayhaṃ vā idaṃ paresaṃ vā idanti kiñci rūpagataṃ vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ gahitaṃ parāmaṭṭhaṃ abhiniviṭṭhaṃ ajjhositaṃ adhimuttaṃ natthi .pe. Ñāṇagginā daḍḍhanti yassa loke sakaṃ natthi. [439] Asatā ca na socatīti vipariṇataṃ vā vatthuṃ na socati vipariṇatasmiṃ vā vatthusmiṃ na socati cakkhu me vipariṇatanti na socati sotaṃ me ghānaṃ me jivhā me kāyo me mano me rūpā me saddā me gandhā me rasā me phoṭṭhabbā me kulaṃ me gaṇo me āvāso me lābho me yaso me pasaṃsā me sukhaṃ me cīvaraṃ me piṇḍapāto me senāsanaṃ me gilānapaccayabhesajjaparikkhāro me mātā me pitā me bhātā me bhaginī me putto me dhītā me mittā me amaccā me ñātakā me sālohitā me vipariṇatāti na socati na kilamati na paridevati na urattāḷiṃ kandati na sammohaṃ āpajjatīti evampi asatā ca na socati. {439.1} Athavā asātāya dukkhāya vedanāya phuṭṭho pareto samohito samannāgato @Footnote: 1 Ma. loke. 2 tassa. 3 Ma. asantāya.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page303.

Na socati na kilamati na paridevati na urattāḷiṃ kandati na sammohaṃ āpajjati . cakkhurogena phuṭṭho pareto samohito samannāgato na socati na kilamati na paridevati na urattāḷiṃ kandati na sammohaṃ āpajjati . sotarogena ghānarogena jivhārogena kāyarogena sīsarogena kaṇṇarogena mukharogena dantarogena kāsena sāsena pināsena ḍahena jarena kucchirogena mucchāya pakkhandikāya sulāya visūcikāya kuṭṭhena gaṇḍena kilāsena sosena apamārena dadduyā 1- kaṇḍuyā kacchuyā rakhasāya vitacchikāya lohitena pittena madhumehena aṃsāya pīḷakāya bhagandalāya 2- pittasamuṭṭhānehi 3- ābādhehi semhasamuṭṭhānehi ābādhehi vātasamuṭṭhānehi ābādhehi sannipātikehi ābādhehi utupariṇāmajehi ābādhehi visamaparihārajehi ābādhehi opakkamikehi ābādhehi kammavipākajehi ābādhehi sītena uṇhena jighacchāya pipāsāya uccārena passāvena ḍaṃsamakasavātātapasiriṃsapa- samphassehi phuṭṭho pareto samohito samannāgato na socati na kilamati na paridevati na urattāḷiṃ kandati na sammohaṃ āpajjatīti evampi asatā ca na socati. {439.2} Athavā asante asaṃvijjamāne anupalabbhiyamāne aho vata me taṃ taṃ vata me natthi siyā vata me taṃ taṃ vatāhaṃ na labhāmīti na socati na kilamati na paridevati na urattāḷiṃ kandati na sammohaṃ āpajjatīti evampi asatā ca na socati. @Footnote: 1 Yu. danduyā. 2 Po. Ma. bhagandalena. 3 Po. Ma. pittasamuṭṭhānena ābādhena. @ito paraṃ evaṃ ñātabbaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page304.

[440] Dhammesu ca na gacchatīti na chandāgatiṃ gacchati na dosāgatiṃ gacchati na mohāgatiṃ gacchati na bhayāgatiṃ gacchati na rāgavasena gacchati na dosavasena gacchati na mohavasena gacchati na mānavasena gacchati na diṭṭhivasena gacchati na uddhaccavasena gacchati na vicikicchāvasena gacchati na anusayavasena gacchati na [1]- vaggehi dhammehi yāyati niyyati vuyhati saṃhariyatīti dhammesu ca na gacchati. [441] Sa ve santoti vuccatīti so santo upasanto vūpasanto nibbuto paṭippassaddhoti vuccati kathiyati bhaṇiyati dīpiyati vohariyatīti sa ve santoti vuccati. Tenāha bhagavā yassa loke sakaṃ natthi asatā ca na socati dhammesu ca na gacchati sa ve santoti vuccatīti. Dasamo purābhedasuttaniddeso niṭṭhito. ------------ @Footnote: 1 Po. Ma. ca.


             The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 29 page 251-304. https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_read.php?B=29&A=5001&pagebreak=1              Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_read.php?B=29&A=5001&pagebreak=1              Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=29&item=374&items=68              Compare with The MCU Version of Thai Tipitaka :- https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=29&siri=10              Study Atthakatha :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=29&i=374              The Pali Atthakatha in Thai :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=45&A=7251              The Pali Atthakatha in Roman :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=45&A=7251              Contents of The Tipitaka Volume 29 https://84000.org/tipitaka/read/?index_29 https://84000.org/tipitaka/english/?index_29

First LinkPrevious Linkไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าNext LinkLast Link chage to ENGLISH letter

บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]