อรรถกถาเล่มที่ ๑ ภาษาบาลี อักษรไทย
วินย.อ. (สมนฺต.๑)
หน้าที่ ๔๑๑-๔๑๓.

หน้าที่ ๔๑๑.
     {๑๐๓} วิหารฏฺเปิ ฯ จตูหิ าเนหิ นิกฺขิตฺตํ วุตฺตนยเมว ฯ
อภิโยเคปิ เจตฺถ จาตุทฺทิสสงฺฆํ อุทฺทิสฺส ภิกฺขูนํ ทินฺนํ วิหารํ
วา ปริเวณํ วา อาวาสํ วา มหนฺตมฺปิ ขุทฺทกมฺปิ อภิยุญฺชโต
อภิโยโค น รุหติ อจฺฉินฺทิตฺวา คณฺหิตุมฺปิ น สกฺโกติ ฯ
กสฺมา ฯ สพฺเพสํ ธุรนิกฺเขปาภาวโต ฯ น เหตฺถ สพฺเพ จาตุทฺทิสา
ภิกฺขู ธุรนิกฺเขปํ กโรนฺตีติ ฯ ทีฆภาณกาทิเภทสฺส ปน คณสฺส
วา เอกปุคฺคลสฺส วา สนฺตกํ อภิยุญฺชิตฺวา คณฺหนฺโต สกฺโกติ
เต ธุรํ นิกฺขิปาเปตุํ ฯ ตสฺมา ตตฺถ อาราเม วุตฺตนเยเนว
วินิจฺฉโย เวทิตพฺโพ ฯ
                   วิหารฏฺกถา นิฏฺิตา ฯ
     {๑๐๔} เขตฺตฏฺเปิ ฯ เขตฺตํ ตาว ทสฺเสนฺโต เขตฺตนฺนาม ยตฺถ
ปุพฺพนฺนํ วา อปรนฺนํ วา ชายตีติ อาห ฯ ตตฺถ ปุพฺพนฺนนฺติ
สาลิอาทีนิ สตฺต ธญฺานิ ฯ อปรนฺนนฺติ มุคฺคมาสาทีนิ ฯ
อุจฺฉุกฺเขตฺตาทิกมฺปิ เอตฺเถว สงฺคหิตํ ฯ อิธาปิ จตูหิ าเนหิ
นิกฺขิตฺตํ วุตฺตนยเมว ฯ ตตฺถ ชาตเก ปน สาลิสีสาทีนิ นิรปฺปิตฺวา
วา เอกเมกํ หตฺเถเนว ฉินฺทิตฺวา วา อสิเตน ลายิตฺวา วา พหูนิ
เอกโต อุปฺปาเฏตฺวา วา คณฺหนฺตสฺส ยสฺมึ พีเช วา สีเส วา
มุฏฺิยํ วา มุคฺคมาสาทิผเล วา วตฺถุ ปูรติ ตสฺมึ พนฺธนา
โมจิตมตฺเต ปาราชิกํ ฯ อจฺฉิชฺชมาโน ปน ทณฺฑโก วา วาโก
วา ตโจ วา อปฺปมตฺตโกปิ รกฺขติ ฯ วีหินาฬํ ทีฆมฺปิ โหติ
ยาว อนฺโต นาฬโต วีหิสีสทณฺฑโก น นิกฺขมติ ตาว รกฺขติ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๑๒.
เกสคฺคมตฺตมฺปิ นาฬโต ทณฺฑกสฺส เหฏฺิมตเล นิกฺขนฺเต
ภณฺฑคฺฆวเสน กาเรตพฺโพ ฯ อสิเตน ลายิตฺวา คณฺหโต ปน
มุฏฺิคเตสุ เหฏฺา ฉินฺเนสุปิ สเจ สีสานิ ชฏิตานิ รกฺขนฺติ ตาว ฯ
วิชเฏตฺวา ปน เกสคฺคมตฺตมฺปิ อุกฺขิปโต สเจ วตฺถุ ปูรติ
ปาราชิกํ ฯ สามิเกหิ ปน ลายิตฺวา ปิตํ สภุสํ ๑- วา อภุสํ วา
กตฺวา คณฺหโต เยน วตฺถุ ปูรติ ตสฺมึ คหิเต ปาราชิกํ ฯ
สเจ ปริกปฺเปติ อิทํ มทฺทิตฺวา ปปฺโผเฏตฺวา สารเมว คณฺหิสฺสามีติ
รกฺขติ ตาว ฯ มทฺทนปปฺโผฏเนสุ านา จาเวนฺตสฺสาปิ ปาราชิกํ
นตฺถิ  ฯ ปจฺฉา ภาชนคเต กตมตฺเต ปาราชิกํ ฯ อภิโยโค
ปเนตฺถ วุตฺตนโยเอว ฯ ขีลสงฺกมนาทีสุ ปวี นาม อนคฺฆา
ตสฺมา สเจ เอเกเนว ขีเลน เกสคฺคมตฺตมฺปิ ปวิปฺปเทสํ สามิกานํ
ปสฺสนฺตานํ วา อปสฺสนฺตานํ วา อตฺตโน สนฺตกํ กโรติ ตสฺมึ
ขีเล นามํ ฉินฺทิตฺวา วา อจฺฉินฺทิตฺวา วา สงฺกามิตมตฺเต ตสฺส
จ เย จสฺส เอกจฺฉนฺทา สพฺเพสํ ปาราชิกํ ฯ สเจ ปน ทฺวีหิ
ขีเลหิ คเหตพฺพํ โหติ ปเม ขีเล ถุลฺลจฺจยํ ทุติเย ปาราชิกํ ฯ
สเจ ตีหิ คเหตพฺพํ โหติ ปเม ทุกฺกฏํ ทุติเย ถุลฺลจฺจยํ ตติเย
ปาราชิกํ ฯ เอวํ พหุเกสุปิ อวสาเน เทฺว เปตฺวา ปุริเมหิ ทุกฺกฏํ
อวสาเน ทฺวินฺนํ เอเกน ถุลฺลจฺจยํ อิตเรน ปาราชิกํ เวทิตพฺพํ ฯ ตญฺจโข
สามิกานํ ธุรนิกฺเขเปน ฯ เอวํ สพฺพตฺถ ฯ รชฺชุํ วาติ มม
สนฺตกํ อิทนฺติ าเปตุกาโม รชฺชุํ วา ปสาเรติ ยฏฺึ วา ปาเตติ
@เชิงอรรถ: ๑. สกฺกฏํ อุปนิธาย สพุสํ ภเวยฺย ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๑๓.
ทุกฺกฏํ อิทานิ ทฺวีหิ ปโยเคหิ อตฺตโน สนฺตกํ กริสฺสามีติ เตสํ
ปเม ถุลฺลจฺจยํ ทุติเย ปาราชิกํ ฯ วตึ วาติ ปรสฺส เขตฺตํ
ปริกฺเขปวเสน อตฺตโน กาตุกาโม ทารูนิ นิขนติ ปโยเค ปโยเค
ทุกฺกฏํ เอกสฺมึ อนาคเต ถุลฺลจฺจยํ ตสฺมึ อาคเต ปาราชิกํ ฯ
สเจ ตตฺตเกน อสกฺโกนฺโต สาขาปริวาเรเนว อตฺตโน กาตุํ สกฺโกนฺติ
สาขาปาตเนปิ เอเสว นโย ฯ เอวํ เยน เกนจิ ปริกฺขิปิตฺวา
อตฺตโน กาตุํ สกฺโกติ ตตฺถ ตตฺถ ปมปฺปโยเคหิ ทุกฺกฏํ
อวสาเน ทฺวินฺนํ เอเกน ถุลฺลจฺจยํ อิตเรน ปาราชิกํ เวทิตพฺพํ ฯ
มริยาทํ วาติ ปรสฺส เขตฺตํ มม อิทนฺติ าเปตุกาโม อตฺตโน
เขตฺตมริยาทํ เกทารปาลิ ยถา ปรสฺส เขตฺตํ อติกฺกมติ เอวํ
สงฺกาเมติ ปํสุมตฺติกาทีหิ วา วฑฺเฒตฺวา วิตฺถตํ กโรติ อกฏํ
วา ปน ปติฏฺเปติ ปุริมปฺปโยเคสุ ทุกฺกฏํ ทฺวินฺนํ ปจฺฉิมานํ
เอเกน ถุลฺลจฺจยํ อิตเรน ปาราชิกนฺติ ฯ
                   เขตฺตฏฺกถา นิฏฺิตา ฯ
     {๑๐๕} วตฺถุฏฺเปิ ฯ วตฺถุํ ตาว ทสฺเสนฺโต วตฺถุ นาม อารามวตฺถุ
วิหารวตฺถูติ อาห ฯ ตตฺถ พีชํ วา อุปโรปเก วา อปโรเปตฺวาว
เกวลํ ภูมึ โสเธตฺวา ติณฺณํ ปาการานํ เยน เกนจิ ปริกฺขิปิตฺวา
วา ปุปฺผารามาทีนํ อตฺถาย ปิโต ภูมิภาโค อารามวตฺถุ นาม ฯ
เอเตเนว นเยน เอกวิหารปริเวณอาวาสานํ อตฺถาย ปิโต ภูมิภาโค
วิหารวตฺถุ นาม ฯ โยปิ ปุพฺเพ อาราโม จ วิหาโร จ หุตฺวา
ปจฺฉา วินสฺสิตฺวา ภูมิภาคมตฺโต ิโต อารามวิหารกิจฺจํ น กโรติ


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑ หน้าที่ ๔๑๑-๔๑๓.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=1&page=411&pages=3&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=1&A=8633&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=1&A=8633&pagebreak=1#p411