อรรถกถาเล่มที่ ๑๐ หน้าที่ ๒๕๖.

ปชานาติ. นีวรณาทีสุปิ เอเสว นโย. เอเตสํ ปน อรหตฺตมคฺเคน ปหานาทีนิ โหนฺติ, เอวํ เอกภิกฺขุสฺส นานาปจฺจเวกฺขณา โหติ. เอตาสุ ปน ปจฺจเวกฺขณาสุ อญฺโญ ภิกฺขุ เอกํ ปจฺจเวกฺขณํ ปจฺจเวกฺขติ. อญฺโญ เอกนฺติ เอวํ นานาภิกฺขูนํ นานาปจฺจเวกฺขณา โหติ. เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติ. ปปญฺจสูทนิยา มชฺฌิมนิกายฏฺฐกถาย ปิณฺฑปาตปาริสุทฺธิสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ------------------ ๑๐. อินฺทฺริยภาวนาสุตฺตวณฺณนา [๔๕๓] เอวมฺเม สุตนฺติ อินฺทฺริยภาวนาสุตฺตํ. ตตฺถ คชงฺคลายนฺติ ^๑- เอวํนามเก นิคเม. สุเวฬุวเนติ สุเวฬุ นาม เอกา รุกฺขชาติ, เตหิ สญฺฉนฺโน มหาวนสณฺโฑ, ตตฺถ วิหรติ. จกฺขุนา รูปํ น ปสฺสติ, โสเตน สทฺทํ น สุณาตีติ จกฺขุนา รูปํ น ปสฺสิตพฺพํ, โสเตน สทฺโท น โสตพฺโพติ เอวํ เทเสตีติ อธิปฺปาเยน วทติ. อญฺญถา จ อริยสฺส วินเยติ อิมินา ภควา อตฺตโน สาสเน อสทิสาย อินฺทฺริยภาวนาย กถนตฺถํ อาลยํ อกาสิ. อถายสฺมา อานนฺโท "สตฺถา อาลยํ ทสฺเสติ, หนฺทาหํ อิมิสฺสํ ปริสติ ภิกฺขุสํฆสฺส อินฺทฺริยภาวนากถํ กาเรมี"ติ สตฺถารํ ยาจนฺโต เอตสฺส ภควาติอาทิมาห. อถสฺส ภควา อินฺทฺริยภาวนํ กเถนฺโต เตน หานนฺทาติอาทิมาห. [๔๕๔] ตตฺถ ยทิทํ อุเปกฺขาติ ยา เอสา วิปสฺสนูเปกฺขา นาม, เอสา สนฺตา เอสา ปณีตา, อตปฺปิกาติ อตฺโถ. อิติ อยํ ภิกฺขุ จกฺขุทฺวาเร รูปารมฺมณมฺหิ อิฏฺเฐ อารมฺมเณ มนาปํ, อนิฏฺเฐ อมนาปํ, มชฺฌตฺเต มนาปามนาปญฺจ จิตฺตํ, ตสฺส รชฺชิตุํ วา ทุสฺสิตุํ วา มุยฺหิตุํ วา อทตฺวาว ปริคฺคเหตฺวา วิปสฺสนํ มชฺฌตฺเต ฐเปติ. จกฺขุมาติ สมฺปนฺนจกฺขุ วิสุทฺธเนตฺโต. จกฺขาพาธิกสฺส หิ อุทฺธํ อุมฺมีลนนิมฺมีลนํ น โหติ, ตสฺมา โส น คหิโต. @เชิงอรรถ: ^๒ สี. กชงฺคลายนฺติ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๐ หน้าที่ ๒๕๖. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=10&page=256&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=10&A=6512&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=10&A=6512&modeTY=2&pagebreak=1#p256