เววจนํ, อเสสวิราคา อเสสนิโรธาติ อยํ เหตฺถ อธิปฺปาโย. เยน วา
วิราคสงฺขาเตน มคฺเคน อเสสนิโรโธ โหติ, ตํ ทสฺเสตุ ํ เอตํ ปทภาชนํ
วุตฺตํ. เอวํ หิ สติ สานุภาวา ปฏิปทา วิภตฺตา โหติ. อิติ อิมสฺมิมฺปิ สุตฺเต
วฏฺฏวิวฏฺฏเมว กถิตนฺติ. ตติยํ.
----------------
๔. วิปสฺสีสุตฺตวณฺณนา
[๔] จตุตฺเถ วิปสฺสิสฺสาติ ตสฺส กิร โพธิสตฺตสฺส ยถา โลกิยมนุสฺสานํ
กิญฺจิเทว ปสฺสนฺตานํ ปริตฺตกมฺมาภินิพฺพตฺตสฺส กมฺมชปสาทสฺส ทุพฺพลตฺตา
อกฺขีนิ วิปฺผนฺทนฺติ, น เอวํ วิปฺผนฺทึสุ. พลวกมฺมนิพฺพตฺตสฺส ปน กมฺมชปสาทสฺส
พลวตฺตา อวิปฺผนฺทนฺเตหิ อนิมฺมิเสหิ เอวํ อกฺขีหิ ปสฺสิ เสยฺยถาปิ เทวา
ตาวตึสา. เตน วุตฺตํ "อนิมฺมิสนฺโต ๑- กุมาโร เปกฺขตีติ โข ภิกฺขเว วิปสฺสิสฺส
กุมารสฺส `วิปสฺสี วิปสฺสี'เตฺวว สมญฺญา อุทปาที"ติ. ๒- อยํ เหตฺถ อธิปฺปาโย:-
อนฺตรนฺตรา นิมิสชนิตนฺธการวิรเหน วิสุทฺธํ ปสฺสติ, วิวเฏหิ วา อกฺขีหิ ปสฺสตีติ
วิปสฺสี. เอตฺถ จ กิญฺจาปิ ปจฺฉิมภวิกานํ สพฺพโพธิสตฺตานํ พลวกมฺมนิพฺพตฺตสฺส
กมฺมชปสาทสฺส พลวตฺตา อกฺขีนิ น วิปฺผนฺทนฺติ, โส ปน โพธิสตฺโต เอเตเนว นามํ
ลภิ.
อปิจ วิเจยฺย วิเจยฺย ปสฺสตีติ วิปสฺสี, วิจินิตฺวา วิจินิตฺวา ปสฺสตีติ
อตฺโถ. เอกทิวสํ กิร วินิจฺฉยฏฺฐาเน นิสีทิตฺวา อตฺเถ อนุสาสนฺตสฺส รญฺโญ
อลงฺกตปฏิยตฺตํ มหาปุริสํ อาหริตฺวา องฺเก ฐปยึสุ. ตสฺส ตํ องฺเก กตฺวา
ปลาฬยมานสฺเสว ๓- อมจฺจา สามิกํ อสฺสามิกํ อกํสุ. โพธิสตฺโต อนตฺตมนสทฺทํ
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม., อิ. อนิมิสนฺโต ๒ ที.ม. ๑๐/๔๐-๔๑/๑๘
@๓ สี.,อิ. อุปลาฬยมานสฺเสว
เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๒ หน้าที่ ๒๓.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=12&page=23&pages=1&modeTY=2&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=12&A=500&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=12&A=500&modeTY=2&pagebreak=1#p23