อรรถกถาเล่มที่ ๑๒ หน้าที่ ๓๔๗.

น กถยึสุ. กสฺมา? เอวํ กิร เนสํ อโหสิ "อยํ ภิกฺขุ วาที ทุกฺขลกฺขเณ ปญฺญาปิยมาเน รูปํ ทุกฺขํ ฯเปฯ วิญฺญาณํ ทุกฺขํ, มคฺโค ทุกฺโข, ผลํ ทุกฺขนฺติ `ตุเมฺห ทุกฺขปฺปตฺตา ภิกฺขู นามา'ติ คหณํ คเณฺหยฺย, ยถา คหณํ คเหตุ ํ น สกฺโกติ, เอวํ นิทฺโทสเมวสฺส กตฺวา กเถสฺสามา"ติ เทฺวว ลกฺขณานิ กถยึสุ. ปริตสฺสนาอุปาทานํ อุปฺปชฺชตีติ ปริตสฺสนา จ อุปาทานญฺจ อุปฺปชฺชติ. ปจฺจุทาวตฺตติ มานสํ, อถ โก จรหิ เม อตฺตาติ ยทิ รูปาทีสุ เอโกปิ อนตฺตา, อถ โก นาม ^๑- เม อตฺตาติ เอวํ ปฏินิวตฺตติ "มยฺหํ มานสนฺ"ติ. อยํ กิร เถโร ปจฺจเย อปริคฺคเหตฺวาว วิปสฺสนํ ปฏฺฐเปสิ, สาสฺส ^๒- ทุพฺพลวิปสฺสนา อตฺตคาหํ ปริยาทาตุ ํ อสกฺกุณนฺตี สงฺขาเรสุ สุญฺญโต อุปฏฺฐหนฺเตสุ "อุจฺฉิชฺชิสฺสามิ วินสฺสิสฺสามี"ติ อุจฺเฉททิฏฺฐิยา เจว ปริตสฺสนาย จ ^๓- ปจฺจโย อโหสิ. โส จ อตฺตานํ ปปาเต ปปตนฺตํ วิย ทิสฺวา "ปริตสฺสนา อุปาทานํ อุปฺปชฺชติ, ปจฺจุทาวตฺตติ มานสํ, อถ โก จรหิ เม อตฺตา"ติ อาห. น โข ปเนวํ ธมฺมํ ปสฺสโต โหตีติ จตุสจฺจธมฺมํ ปสฺสนฺตสฺส เอวํ น โหติ. ตาวติกา วิสฺสฏฺฐีติ ^๔- ตตฺตโก วิสฺสาโส. สมฺมุขา เมตนฺติ เถโร ตสฺส วจนํ สุตฺวา "กีทิสา นุ โข อิมสฺส ธมฺมเทสนา สปฺปายา"ติ จินฺเตนฺโต เตปิฏกํ พุทฺธวจนํ วิจินิตฺวา กจฺจายนสุตฺตํ ^๕- อทฺทส "อิทํ อาทิโตว ทิฏฺฐิวินิเวฐนํ กตฺวา มชฺเฌ พุทฺธพลํ ทีเปตฺวา สณฺหํ สุขุมํ ปจฺจยาการํ ปกาสยมานํ วุตฺตํ, ^๖- อิทมสฺส เทเสสฺสามี"ติ ตํ ทสฺเสนฺโต "สมฺมุขา เมตนฺ"ติอาทิมาห. อฏฺฐมํ. ๙-๑๐. ราหุลสุตฺตาทิวณฺณนา [๙๑-๙๒] นวมทสมานิ ราหุลสํยุตฺเต ^๗- วุตฺตตฺถาเนว. เกวลํ เหตานิ อยํ เถรวคฺโคติ กตฺวา อิธาคตานีติ. ^๘- นวมทสมานิ. เถรวคฺโค จตุตฺโถ. -------------- @เชิงอรรถ: ^๑ สี. โก นุ โข ^๒ สี.,ม. สายํ ^๓ ม. ปริตาสสฺส จ @^๔ ฏีกา. วิสฺสตฺถีติ ^๕ สํ. นิ. ๑๖/๑๕/๑๗ ^๖ ฉ.ม. คตํ @^๗ สํ.นิ. ๑๖/๑๘๘/๒๓๒ ^๘ สี. อิธานีตานีติ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๒ หน้าที่ ๓๔๗. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=12&page=347&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=12&A=7661&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=12&A=7661&modeTY=2&pagebreak=1#p347