อรรถกถาเล่มที่ ๑๓ หน้าที่ ๓๐.

ปริชฺฌาเปตฺวา ธาตุโย อาทาย เจติยํ อกาสิ. สมฺพหุลา ภิกฺขูติ เถรสฺส อาฬาหนฏฺาเน ิตา ภิกฺขู. เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมว. ฉฏฺ อุตฺตานเมว. ๗-๘. ปมเอชาสุตฺตาทิวณฺณนา [๙๐-๙๑] สตฺตเม เอชาติ ตณฺหา. สา หิ จลนฏฺเน เอชาติ วุจฺจติ. สาว พาธนฏฺเน โรโค, อนฺโต ทุสฺสนฏฺเน คณฺโฑ, นิกนฺตนฏฺเน สลฺลํ. ตสฺมาติ ยสฺมา เอชา ตณฺหา เจว โรโค จ ^๑- สลฺลญฺจ, ตสฺมา. จกฺขุ น มญฺเยฺยาติ อาทิ วุตฺตนยเมว, อิธาปิ สพฺพนฺติ เหฏฺา คหิตเมว สงฺกฑฺฒิตฺวา ทสฺสิตํ ฯเปฯ อฏฺมํ วุตฺตนยเมว. ๙-๑๐. ปมทฺวยสุตฺตาทิวณฺณนา [๙๒-๙๓] นวเม ทฺวยนฺติ เทฺว เทฺว โกฏฺาเส. ทสเม อิตฺเถตํ ทฺวยนฺติ เอวเมตํ ทฺวยํ. จลญฺเจว พฺยถญฺจาติ อตฺตโน สภาเวน อสณฺหนโต ^๒- จลติ เจว พฺยถติ. โยปิ เหตุ โยปิ ปจฺจโยติ จกขุวิญฺาณสฺส วตฺถารมฺมณํ เหตุ เจว ปจฺจโย จ. จกฺขุโตว นิจฺจํ ภวิสฺสตีติ เกน การเณน นิจฺจํ ภวิสฺสติ. ยถา ปน ทาสสฺส ทาสิยา กุจฺฉิสฺมึ ชาโต ปุตฺโต ปโรว ทาโส โหติ, เอวํ อนิจฺจเมว โหตีติ อตฺโถ. สงฺคตีติ สหคติ. สนฺนิปาโตติ เอกโต สนฺนิปตนํ. สมวาโยติ เอกโต สมาคโม. อยํ วุจฺจติ จกฺขุสมฺผสฺโสติ อิมินา สงฺคติ สนฺนิปาตสมวายสงฺขาเตน ปจฺจเยน อุปฺปนฺนตฺตา ปจฺจยนาเมเนว สงฺคติ สนฺนิปาโต สมวาโยติ. อยํ วุจฺจติ จกฺขุสมฺผสฺโส. โสปิ เหตูติ ผสฺสสฺส วตฺถุ อารมฺมณสหชาตา ตโย ขนฺธาติ อยํ เหตุ. ผุฏฺโติ อุปโยคตฺเถ ปจฺจตฺตํ, ผสฺเสน ผุฏฺเมว โคจรํ เวทนา เวเทติ, เจตนา @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. เอชา โรโค เจว คณฺโฑ จ ^๒ สี. อสํวหนโต

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๓ หน้าที่ ๓๐. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=13&page=30&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=13&A=634&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=13&A=634&pagebreak=1#p30