อรรถกถาเล่มที่ ๒๑ ภาษาบาลี อักษรไทย
ธ.อ.๔ ปณฺฑิต-สหสฺสวคฺค
หน้าที่ ๕๙-๖๐.

หน้าที่ ๕๙.
ภตฺตกิจฺจํ กตฺวา ปุน อปรํ วีถึ จริตฺวา สุกฺขํ กูรํ อาทาย
วิหารํ หริตฺวา ปฏิสาเมตฺวา "นิพทฺธํ ปิณฺฑปาตปริเยสนนฺนาม
ทุกฺขนฺติ กติปาหํ ฌานสุเขน วีตินาเมตฺวา, อาหาเรน อตฺเถ
สติ, ตํ ปริภุญฺชติ. ภิกฺขู ตฺวา อุชฺฌายิตฺวา ตมตฺถํ ภควโต
อาโรเจสุํ. สตฺถา เอตสฺมึ นิทาเน อายตึ สนฺนิธิการํ ปริวชฺชนตฺถาย
ภิกฺขูนํ สิกฺขาปทํ ปญฺาเปตฺวาปิ เถเรน ปน อปฺปญฺตฺเต
สิกฺขาปเท อปฺปิจฺฉตํ นิสฺสาย กตตฺตา ตสฺส โทสาภาวํ ปกาเสนฺโต
อนุสนฺธึ ฆเฏตฺวา ธมฺมํ เทเสนฺโต อิมํ คาถมาห
      "เยสํ สนฺนิจโย นตฺถิ,    เย ปริญฺาตโภชนา,
       สุญฺโต อนิมิตฺโต จ     วิโมกฺโข เยส โคจโร,
       อากาเสว สกุนฺตานํ     คติ เตสํ ทุรนฺวยาติ.
      ตตฺถ "สนฺนิจโยติ: เทฺว สนฺนิจยา: กมฺมสนฺนิจโย จ
ปจฺจยสนฺนิจโย  จ; เตสุ กุสลากุสลกมฺมํ กมฺมสนฺนิจโย นาม,
จตฺตาโร ปจฺจยา ปจฺจยสนฺนิจโย นาม. ตตฺถ วิหาเร วสนฺตสฺส
ภิกฺขุโน เอกํ คุฬปิณฺฑกํ จตุพฺภาคมตฺตํ สปฺปึ เอกญฺจ ตณฺฑุลนาฬึ
เปนฺตสฺส ปจฺจยสนฺนิจโย นตฺถิ, ตโต อุตฺตรึ โหติ: เยสํ อยํ
ทุวิโธ สนฺนิจโย นตฺถิ. ปริญฺาตโภชนาติ: ตีหิ ปริญฺาหิ
ปริญฺาตโภชนา, ยาคุอาทีนํ หิ ยาคุภาวาทิชานนํ าตปริญฺา,
อาหาเร ปฏิกูลสญฺาวเสน ปน โภชนสฺส ปริชานนํ ตีรณปริญฺา,
กวฬิงฺการาหาเร ฉนฺทราคาปกฑฺฒนาณํ ปหานปริญฺา; อิมาหิ
ตีหิ ปริญฺาหิ เย ปริญฺาตโภชนา. สุญฺโต อนิมิตฺโต จาติ:
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๖๐.
เอตฺถ อปฺปณิหิตวิโมกฺโขปิ คหิโตเยว. ตีณิปิ  เหตานิ นิพฺพานสฺเสว
นามานิ: นิพฺพานํ หิ ราคโทสโมหานํ อภาเวน สุญฺ ๑- เตหิ
จ วิมุตฺตนฺติ สุญฺโต วิโมกฺโข, ตํ ราคาทินิมิตฺตานํ อภาเวน
อนิมิตฺตํ เตหิ จ วิมุตฺตนฺติ  อนิมิตฺโต วิโมกฺโข, ราคาทิปฺปณิธีนํ
ปน อภาเวน อปฺปณิหิตํ เตหิ จ วิมุตฺตนฺติ อปฺปณิหิโต
วิโมกฺโขติ วุจฺจติ. ผลสมาปตฺติวเสน ตํ อารมฺมณํ กตฺวา
วิหรนฺตานํ อยํ ติวิโธ วิโมกฺโข เยสํ โคจโร. คติ เตสํ
ทุรนฺวยาติ: ยถา นาม อากาเสน คตานํ สกุณานํ ปทนิกฺเขปสฺส
อทสฺสเนน คติ ทุรนฺวยา น สกฺกา าตุํ; เอวเมว เยสํ
อยํ ทุวิโธ สนฺนิจโย นตฺถิ, อิมาหิ จ ตีหิ ปริญฺาหิ
ปริญฺาตโภชนา, เยสญฺจ อยํ วุตฺตปฺปกาโร วิโมกฺโข โคจโร,
เตสํ "ตโย ภวา จตสฺโส โยนิโย ปญฺจ คติโย สตฺต
วิญฺาณฏฺิติโย นว สตฺตาวาสาติ อิเมสุ ปญฺจสุ โกฏฺาเสสุ
อิมินา นาม คตาติ คมนสฺส อปฺปญฺายนโต คติ ทุรนฺวยา
น สกฺกา ปญฺาเปตุนฺติ.
          เทสนาวสาเน พหู โสตาปตฺติผลาทีนิ ปาปุณึสูติ.
                    เพฬฏฺสีสตฺเถรวตฺถุ.
                      -----------
@เชิงอรรถ: ๑.สี. ม. ยุ. สุญฺโต.


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๑ หน้าที่ ๕๙-๖๐.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=21&page=59&pages=2&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=21&A=1210&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=21&A=1210&pagebreak=1#p59