อรรถกถาเล่มที่ ๔ หน้าที่ ๒๖๓.

อถสฺส ภควา สีลปญฺาย มูลภูตสฺส ตถาคตสฺส อุปฺปาทโต ปภูติ สีลปญฺาณํ ทสฺเสตุํ "อิธ พฺราหฺมณ ตถาคโต"ติอาทิมาห. ตสฺสตฺโถ สามญฺผเล วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺโพ, อยํ ปน วิเสโส:- อิธ ติวิธํปิ สีลํ "อิทํปิสฺส โหติ สีลสฺมินฺ"ติ เอวํ สีลมิจฺเจว นิยฺยาติตํ, ปมชฺฌานาทีนิ จตฺตาริ ฌานานิ อตฺถโต ปญฺาสมฺปทา. เอวํ ปญฺาวเสน ปน อนิยฺยาเตตฺวา วิปสฺสนาปญฺาย ^๑- ปทฏฺานภาวมตฺเตน ทสฺเสตฺวา วิปสฺสนาปญฺาโต ปฏฺาย ปญฺา นิยฺยาติตาติ. โสณทณฺฑอุปาสกตฺตปฏิเวทนากถา [๓๑๙-๓๒๒] สฺวาตนายาติ ปทสฺส อตฺโถ "อชฺชตนายา"ติ เอตฺถ วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺโพ. เตน มํ สา ปริสา ปริภเวยฺยาติ เตน ตุเมฺห ทูรโตว ทิสฺวา อาสนา วุฏฺิตการเณน มํ สา ปริสา "อยํ โสณทณฺโฑ ปจฺฉิมวเย ิโต มหลฺลโก, โคตโม ปน ทหโร ยุวา นตฺตาปิสฺส นปฺปโหติ, โส นาม อตฺตโน นตฺตุมตฺตภาวํปิ อปฺปตฺตสฺส อาสนา วุฏฺาตี"ติ ปริภเวยฺย. อาสนา เม ตํ ภวํ โคตโม ปจฺจุฏฺานนฺติ มม อคารเวน อวุฏฺานํ นาม นตฺถิ, โภคนาสนภเยน ปน น วุฏฺหิสฺสามิ, ตํ ตุเมฺหหิ เจว มยา จ าตุํ วฏฺฏติ. ตสฺมา อาสนา เม เอตํ ภวํ โคตโม ปจฺจุฏฺานํ ธาเรตูติ. อิมินา กิร สทิโส กุหโก ทุลฺลโภ, ภควติ ปนสฺส อคารวํ นาม นตฺถิ, ตสฺมา โภคนาสนภเยน ^๒- กุหนวเสน เอวํ วทติ. ปรปเทสุปิ เอเสว นโย. ธมฺมิยา กถายาติอาทีสุ ตํขณานุรูปาย ธมฺมิยา กถาย ทิฏฺธมฺมิกสมฺปรายิกํ อตฺถํ สนฺทสฺเสตฺวา กุสเล ธมฺเม สมาทเปตฺวา คณฺหาเปตฺวา. ตตฺถ นํ สมุตฺเต เชตฺวา สอุสฺสาหํ กตฺวา ตาย จ สอุสฺสาหตาย อญฺเหิ จ วิชฺชมานคุเณหิ สมฺปหํเสตฺวา ธมฺมรตนวสฺสํ วสฺสิตฺวา อุฏฺายาสนา ปกฺกามิ. พฺราหฺมโณ ปน อตฺตโน กุหกตาย เอวํปิ ภควติ ธมฺมวสฺสํ วสฺสิเต วิเสสํ นิพฺพตฺเตตุํ นาสกฺขิ. เกวลมสฺส อายตึ นิพฺพานตฺถาย, วาสนาภาคิยาย จ สพฺพา ปุริมปจฺฉิมกถา อโหสีติ. อิติ สุมงฺคลวิลาสินิยา ทีฆนิกายฏฺกถาย โสณทณฺฑสุตฺตวณฺณนา นิฏฺิตา. จตุตฺถํ. @เชิงอรรถ: ^๑ ก., สี. วิปสฺสนาทิปญฺาย. ^๒ ฉ.ม. โภคนาสนภยา.

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๔ หน้าที่ ๒๖๓. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=4&page=263&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=4&A=6902&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=4&A=6902&pagebreak=1#p263