อรรถกถาเล่มที่ ๔๗ หน้าที่ ๑๗๓.

นามปฏิปกฺขวเสน อเนกานิ โหนฺติ. เสยฺยถิทํ, อเสสวิราโค อเสสนิโรโธ จาโค ปฏินิสฺสคฺโค มุตฺติ อนาลโย ราคกฺขโย โทสกฺขโย โมหกฺขโย ตณฺหากฺขโย อนุปฺปาโท อปฺปวตฺตํ อนิมิตฺตํ อปฺปณิหิตํ อนายูหนํ อปฺปฏิสนฺธิ อนุปปตฺติ อคติ ^๑- อชาตํ อชรํ อพฺยาธิ อมตํ อโสกํ อปริเทวํ อนุปายาสํ อสงฺกิลิฏฺฐนฺติอาทีนิ. อิทานิ มคฺเคน ฉินฺนาย นิพฺพานํ อาคมฺม อปฺปวตฺติปฺปตฺตายปิ จ ตณฺหาย เยสุ วตฺถูสุ ตสฺสา อุปฺปตฺติ ทสฺสิตา, ตตฺเถว อภาวํ ทสฺเสตุํ สา โข ปเนสาติ- อาทิมาห. ตตฺถ ยถา ปุริโส เขตฺเต ชาตํ ติตฺตกลาพุวลฺลึ ทิสฺวา อคฺคโต ปฏฺฐาย มูลํ ปริเยสิตฺวา ฉินฺเทยฺย, สา อนุปุพฺเพน มิลายิตฺวา อปฺปญฺญตฺตึ ^๒- คจฺเฉยฺย, ตโต ตสฺมึ เขตฺเต ติตฺตกลาพุ นิรุทฺธา ปหีนาติ วุจฺเจยฺย, เอวเมว เขตฺเต ติตฺตกลาพุ วิย จกฺขาทีสุ ตณฺหา. สา อริยมคฺเคน มูลจฺฉินฺนา นิพฺพานํ อาคมฺม อปฺปวตฺตึ คจฺฉติ. เอวํ คตา ปน เตสุ วตฺถูสุ เขตฺเต ติตฺตกลาพุ วิย น ปญฺญายติ. ยถา จ อฏวิโต โจเร อาเนตฺวา นครสฺส ทกฺขิณทฺวาเร ฆาเตยฺยุํ, ตโต อฏวิยํ โจรา มตาติ วา มาริตาติ วา วุจฺเจยฺยุํ, เอวเมว อฏวิยํ โจรา วิย ยา จกฺขาทีสุ ตณฺหา สา ทกฺขิณทฺวาเร โจรา วิย นิพฺพานํ อาคมฺม นิรุทฺธตฺตา นิพฺพาเน นิรุทฺธา. เอวํ นิรุทฺธา ปน เตสุ วตฺถูสุ อฏวิยํ โจรา วิย น ปญฺญายติ. เตนสฺสา ตตฺเถว นิโรธํ ทสฺเสนฺโต "จกฺขุ โลเก ปิยรูปํ สาตรูปํ, เอตฺเถสา ตณฺหา ปหียมานา ปหียตี"ติอาทิมาห. อถ วา ตณฺหุปฺปาทวตฺถุสฺส ปริญฺญาตตฺตา ปริญฺญาตวตฺถุสฺมึ ปุน น อุปฺปชฺชนโต อนุปฺปาทนิโรธวเสน ตณฺหุปฺปาทวตฺถุสฺมึเยว นิรุชฺฌตีติ วุจฺจติ. เอตฺถ จ อุปฺปชฺชนปฺปฏิปกฺขวเสน ปหียตีติ วุตฺตํ, นิวิสนปฏิปกฺขวเสน นิรุชฺฌตีติ. นิโรธสจฺจนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ------------ @เชิงอรรถ: ^๑ สี. อนุปฺปตฺติ ^๒ สี. อปฺปวตฺตึ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๔๗ หน้าที่ ๑๗๓. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=47&page=173&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=47&A=3867&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=47&A=3867&modeTY=2&pagebreak=1#p173