อรรถกถาเล่มที่ ๔๘ ภาษาบาลี อักษรไทย
ปฏิสํ.อ.๒ (สทฺธมฺม.๒)
หน้าที่ ๑๔๓.

นาม โหตีติ อติวิย ยุชฺชตีติ. นิพฺพิทานุโลมญาเณสุ วิย อาทิภูตํ
มุญฺจิตุกมฺยตาญาณํ อคฺคเหตฺวา "ปฏิสงฺขา สนฺติฏฺฐนา"ติ อนฺเต ญาณทฺวยคฺคหณํ
มคฺคญาณสงฺคหณตฺถํ. มุญฺจิตุกมฺยตาติ หิ วุตฺเต อนุโลมญาณํ สงฺคยฺหติ, น
มคฺคญาณํ. มคฺคญาณํ หิ มุญฺจิตุกมฺยตา นาม น โหติ. กิจฺจสิทฺธิยํ สนฺติฏฺฐนโต ปน
สนฺติฏฺฐนา นาม โหติ. อฏฺฐกถายมฺปิ จ "ผุสนาติ อปฺปนา"ติ วุตฺตํ. อิทญฺจ
มคฺคญาณํ นิพฺพาเน อปฺปนาติ กตฺวา สนฺติฏฺฐนา นาม โหตีติ "สนฺติฏฺฐนา"ติ
วจเนน มคฺคญาณมฺปิ สงฺคยฺหติ. นิพฺพิทานุโลมญาณานิปิ อตฺถโต นิพฺพิทาญาณาเนว ๑-
โหนฺตีติ ตานิปิ นิพฺพิทาญาเณหิ สงฺคเหตฺวา นิพฺพิทาปฏิปฺปสฺสทฺธิญาณานีติ
นิพฺพิทาคหณเมว กตํ, น นิพฺพิทานุโลมมคฺคหณํ. ตีสุปิ เจเตสุ ญาณฏฺฐกนิทฺเทเสสุ
จตุตฺถสฺส ธมฺมานุปสฺสนาจตุกฺกสฺส วเสน วุตฺตานํ จตุนฺนํ วตฺถูนํ
เอเกกสฺมึ อสฺสาสวเสน เอกํ, ปสฺสาสวเสน เอกนฺติ เทฺว เทฺว ญาณานีติ จตูสุ
วตฺถูสุ อฏฺฐญาณานิ โหนฺติ.
     วิมุตฺติสุขญาณนิทฺเทเส ปหีนตฺตาติ ปหานํ ทสฺเสตฺวา ตสฺส ปหานสฺส
สมุจฺเฉทปฺปหานตฺตํ ทสฺเสนฺโต สมุจฺฉินฺนตฺตาติ อาห. วิมุตฺติสุเข ญาณนฺติ
ผลวิมุตฺติสุขสมฺปยุตฺตญาณญฺจ ผลวิมุตฺติสุขารมฺมณปจฺจเวกฺขณญาณญฺจ.
อนุสฺสยวตฺถุสฺส กิเลสสฺส ปหาเนน ปริยุฏฺฐานทุจฺจริตวตฺถุปฺปหานํ โหตีติ
ทสฺสนตฺถํ ปุน อนุสยานํ ปหานํ วุตฺตํ. เอกวีสติผลญาณํ สนฺธาย ปหีนกิเลสคณนายปิ ๒-
ญาณคณนา กตา โหติ, ปจฺจเวกฺขณญาณญฺจ สนฺธาย ปหีนกิเลสปจฺจเวกฺขณคณนาย
ผลปจฺจเวกฺขณญาณคณนา กตา โหตีติ.
                   ญาณราสิฉกฺกนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                 สทฺธมฺมปฺปกาสินิยา ปฏิสมฺภิทามคฺคฏฺฐกถาย
                    อานาปานสฺสติกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
@เชิงอรรถ: ๑ สี. นิพฺพิทาญาเณเนว  ๒ อิ. ปหานกิเลสคณนายปิ


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๔๘ หน้าที่ ๑๔๓.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=48&page=143&pages=1&modeTY=2&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=48&A=3221&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=48&A=3221&modeTY=2&pagebreak=1#p143