อรรถกถาเล่มที่ ๕ หน้าที่ ๖๖.

อิมสฺมึเยว อตฺตภาเว ภควโต ธมฺมเทสนา อตฺถํ สาเธติ, ปทปรมานํ อนาคตตฺถาย วาสนา ^๑- โหติ. อถ ภควา อิเมสํ จตุนฺนํ ปุคฺคลานํ อตฺถาวหํ ธมฺมเทสนํ วิทิตฺวา เทเสตุกมฺยตํ อุปฺปาเทตฺวา ปุน เต สพฺเพสุปิ ตสุ ภเวสุ สพฺเพ สตฺเต ภพฺพาภพฺพวเสน เทฺว โกฏฺาเส อกาสิ. เย สนฺธาย วุตฺตํ "เย เต สตฺตา กมฺมาวรเณน สมนฺนาคตา, วิปากาวรเณน สมนฺนาคตา, กิเลสาวรเณน สมนฺนาคตา, อสฺสทฺธา อจฺฉนฺทิกา ทุปฺปญฺา อภพฺพา นิยามํ โอกฺกมิตุํ กุสเลสุ ธมฺเมสุ สมฺมตฺตํ, อิเม เต สตฺตา อภพฺพา, กตเม สตฺตา ภพฺพา, เย เต สตฺตา น กมฺมาวรเณน ฯเปฯ อิเม เต สตฺตา ภพฺพาติ. ^๒- ตตฺถ สพฺเพปิ อภพฺพปุคฺคเล ปหาย ภพฺพปุคฺคเลเยว าเณน ปริคฺคเหตฺวา "เอตฺตกา เอตฺถ ^๓- ราคจริตา, เอตฺตกา โทสโมหวิตกฺก- สทฺธาพุทฺธิจริตา"ติ ฉ โกฏฺาเส อกาสิ. เอวํ กตฺวา "ธมฺมํ เทเสสฺสามี"ติ จินฺเตสิ. พฺรหฺมา ตํ ตฺวา โสมนสฺสชาโต ภควนฺตํ คาถาหิ อชฺฌภาสิ. อิทํ สนฺธาย "อถ โข โส ภิกฺขเว มหาพฺรหฺมา"ติ อาทิ วุตฺตํ. [๗๐] ตตฺถ อชฺฌภาสีติ อธิ อภาสิ, อธิกิจฺจํ อารพฺภ อภาสีติ อตฺโถ. เสเล ยถา ปพฺพตมุทฺธนิฏฺิโตติ เสลมเย เอกฆเน ปพฺพตมุทฺธนิ ยถาิโตว, น หิ ตตฺถ ิตสฺส ทสฺสนตฺถํปิ คีวุกฺขิปนปสารณาทิกิจฺจํ อตฺถิ. ตถูปมนฺติ ตปฺปฏิกาคํ เสลปพฺพตูปมํ. อยํ ปเนตฺถ สงฺเขปตฺโถ, ยถา เสลปพฺพตมุทฺธนิ ิโตว ^๔- จกฺขุมา ปุริโส สมนฺตโต ชนตํ ปสฺเสยฺย, ตถาปิ ตฺวํ สุเมธโส ^๕- สุนฺทรปญฺโ ^๕- สพฺพญฺุตาเณน สมนฺตจกฺขุ ภควา ธมฺมมยํ ปญฺามยํ ปาสาทมารุยฺห สยํ อเปตโสโก โสกาวกิณฺณํ ชาติชราภิภูตํ ชนตํ อเวกฺขสฺสุ ^๖- อุปธารย อุปปริกฺข. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. อนาคเต วาสนตฺถาย. ^๒ ขุ. ปฏิ. ๓๑/๒๘๒/๑๘๑ อาสยานุสยาณนิทฺเทส (สยา.) @อภิ.วิ. ๓๕/๘๒๖-๘๒๗/๔๑๗ ทสกนิทฺเทส ^๓ ฉ.ม. เอตฺถาติ น ทิสฺสติ ^๔ ฉ.ม. ยถาิโตว @^๕-๕ ฉ.ม.,อิ. สุเมธ สุนฺทรปญฺ ^๖ ฉ.ม. อเปกฺขสฺสุ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕ หน้าที่ ๖๖. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=5&page=66&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=5&A=1690&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=5&A=1690&pagebreak=1#p66