Akusalavipākakathā
[556] Ito parāni akusalavipākāni pañca cakkhusotaghānajivhākāyaviññāṇāni,
ekā manodhātu, ekā manoviññāṇadhātūti imāni satta cittāni
pālito ca atthato ca heṭṭhā vuttehi tādiseheva kusalavipākacittehi sadisāni.
Kevalaṃ hi tāni kusalakammapaccayāni, imāni akusalakammapaccayāni. Tāni ca
iṭṭhaiṭṭhamajjhattesu ārammaṇesu vattanti, imāni aniṭṭhaaniṭṭhamajjhattesu. Tattha
ca sukhasahagataṃ kāyaviññāṇaṃ, idha dukkhasahagataṃ. Tattha ca upekkhāsahagatā
manoviññāṇadhātu manussesu jaccandhādīnaṃ paṭisandhiṃ ādiṃ katvā pañcasu ṭhānesu
vipaccati, idha pana ekādasavidhenāpi akusalacittena kamme āyūhite
kammakammanimittagatinimittesu aññataraṃ ārammaṇaṃ katvā catūsu apāyesu paṭisandhi
hutvā vipaccati. Dutiyavārato paṭṭhāya yāvatāyukaṃ bhavaṅgaṃ hutvā,
aniṭṭhāniṭṭhamajjhattārammaṇāya pañcaviññāṇavīthiyā santīraṇaṃ hutvā, balavārammaṇe chasu
dvāresu tadārammaṇaṃ hutvā, maraṇakāle cuti hutvāti evaṃ pañcasueva
ṭhānesu vipaccatīti.
Akusalavipākakathā niṭṭhitā.
------------
Kiriyābyākatavaṇṇanā
manodhātucittavaṇṇanā
[566] Idāni kiriyābyākataṃ bhājetvā dassetuṃ puna "katame dhammā
abyākatā"tiādi āraddhaṃ. Tattha kiriyāti karaṇamattaṃ. Sabbesuyeva hi
kiriyācittesu yaṃ javanabhāvaṃ appattaṃ, taṃ vātapupphaṃ viya, yaṃ javanabhāvappattaṃ, taṃ
chinnamūlakarukkhapupphaṃ viya aphalaṃ hoti, taṃtaṃkiccasādhanavasena pavattattā pana
karaṇamattameva hoti. Tasmā "kiriyā"ti vuttaṃ. Neva kusalā nākusalātiādīsu
kusalamūlasaṅkhātassa kusalahetuno abhāvā neva kusalā, akusalamūlasaṅkhātassa
akusalahetuno abhāvā neva akusalā, yonisomanasikāraayonisomanasikārasaṅkhātānampi
The Pali Atthakatha in Roman Character Volume 53 Page 351.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=53&page=351&pages=1&edition=roman
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_rm.php?B=53&A=8747&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/rm_line.php?B=53&A=8747&pagebreak=1#p351
