อรรถกถาเล่มที่ ๕๔ หน้าที่ ๔๑๘.

วุตฺโต. ตตฺถ จ เหตุผลกฺกมวเสน อุปฺปฏิปาฏิยา ปมํ ธมฺมปฏิสมฺภิทา นิทฺทิฏฺา. เย ปน ธมฺมา ตมฺหา ตมฺหา รูปารูปปฺปเภทา เหตุโต ชาตา, เตสํ อตฺถภาวํ ตสฺส ตสฺส จ รูปารูปธมฺมปฺปเภทสฺส เหตุโน ธมฺมภาวํ ทสฺเสตุํ ธมฺมวาโร วุตฺโต. ชรามรณาทีนํ ปน อตฺถภาวํ ชรามรณาทิสมุทยสงฺขาตานํ ชาติอาทีนญฺจ ธมฺมภาวํ ทสฺเสตุํ ปจฺจยาการวาโร วุตฺโต. ตโต ปริยตฺติสงฺขาตสฺส ตสฺส ตสฺส ภาสิตสฺส ธมฺมภาวํ ภาสิตสงฺขาเตน ปจฺจเยน ปตฺตพฺพสฺส ภาสิตตฺถสฺส จ อตฺถภาวํ ทสฺเสตุํ ปริยตฺติวาโร วุตฺโต. ตตฺถ จ ยสฺมา ภาสิตํ ตฺวา ตสฺสตฺโถ ายติ, ตสฺมา ภาสิตภาสิตตฺถกฺกเมน อุปฺปฏิปาฏิยา ปมํ ธมฺมปฏิสมฺภิทา นิทฺทิฏฺา. ปริยตฺติธมฺมสฺส ปน ปเภททสฺสนตฺถํ "ตตฺถ กตมา ธมฺมปฏิสมฺภิทา"ติ ปุจฺฉาปุพฺพงฺคโม ปฏินิทฺเทสวาโร วุตฺโต. ตตฺถ สุตฺตนฺติอาทีหิ นวหิ องฺเคหิ นิปฺปเทสโต ตนฺติ คหิตา. อยํ อิมสฺส ภาสิตสฺส อตฺโถ, อยํ อิมสฺส ภาสิตสฺส อตฺโถติ อิมสฺมิมฺปิ าเน ภาสิตวเสน นิปฺปเทสโต ตนฺติเอว คหิตาติ. สุตฺตนฺตภาชนียวณฺณนา นิฏฺิตา. -------------- ๒. อภิธมฺมภาชนียวณฺณนา [๗๒๕] ตตฺถ ติสฺโส ปฏิสมฺภิทา โลกิยา, อตฺถปฏิสมฺภิทา โลกิยโลกุตฺตรมิสฺสกา. สา หิ นิพฺพานารมฺมณมคฺคผลาณานํ วเสน โลกุตฺตราปิ โหติ, อภิธมฺมภาชนียํ ^๑- กุสลากุสลวิปากกิริยานํ วเสน จตูหิ วาเรหิ วิภตฺตํ. ตตฺถ ยตฺตกานิ เหฏฺา จิตฺตุปฺปาทกณฺเฑ ^๒- กุสลจิตฺตานิ วิภตฺตานิ, เตสํ สพฺเพสมฺปิ วเสน เอเกกสฺมึ จิตฺตนิทฺเทเส จตสฺโส จตสฺโส ปฏิสมฺภิทา วิภตฺตาติ เวทิตพฺพา. อกุสลจิตฺเตสุปิ เอเสว นโย. วิปากกิริยาวาเรสุ วิปากกิริยานํ อตฺเถน สงฺคหิตตฺตา ธมฺมปฏิสมฺภิทํ ฉฑฺเฑตฺวา เอเกกสฺมึ วิปากจิตฺเตปิ กิริยาจิตฺเตปิ ^๓- ติสฺโส ติสฺโสว @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. อภิธมฺมภาชนีเย ^๒ อภิ. ๓๔/๑/๒๑ ^๓ ฉ.ม. วิปากจิตฺเต จ กิริยจิตฺเต จ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๔ หน้าที่ ๔๑๘. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=54&page=418&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=54&A=9875&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=54&A=9875&pagebreak=1#p418