อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๒๔๘.

๑๑. อตีตานาคตสมนฺนาคตกถาวณฺณนา ^๑- [๕๖๘-๕๗๐] อิทานิ อตีตานาคเตหิ สมนฺนาคตกถา นาม โหติ. ตตฺถ สมนฺนาคตปญฺญตฺติ ปฏิลาภปญฺญตฺตีติ เทฺว ปญฺญตฺติโย เวทิตพฺพา. ตาสุ ปจฺจุปฺปนฺนธมฺมสมงฺคี สมนฺนาคโตติ วุจฺจติ. อฏฺฐสมาปตฺติลาภิโน ปน สมาปตฺติโย กิญฺจาปิ น เอกกฺขเณ ปวตฺตนฺติ, อญฺญา อตีตา โหนฺติ, อญฺญา อนาคตา อญฺญา ปจฺจุปฺปนฺนา, ปฏิวิชฺฌิตฺวา อปริหีนตาย ปน ลาภีติ วุจฺจติ. ตตฺถ เยสํ อิมํ วิภาคํ อคฺคเหตฺวา ยสฺมา ฌานลาภีนํ อตีตานาคตานิปิ ฌานานิ อตฺถิ, ตสฺมา "เต อตีเตนปิ อนาคเตนปิ สมนฺนาคตา"ติ ลทฺธิ เสยฺยถาปิ อนฺธกานํ, เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺส. เสสเมตฺถ อุตฺตานตฺถเมวาติ. "อฏฺฐวิโมกฺขฌายี"ติอาทิ ปน ลาภีภาวสฺส สาธกํ, น สมนฺนาคตภาวสฺสาติ. อตีตานาคตสมนฺนาคตกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา. -------------- ๑๐. ทสมวคฺค ๑. นิโรธกถาวณฺณนา [๕๗๑-๕๗๒] อิทานิ นิโรธกถา นาม โหติ ตตฺถ เยสํ "อุปปตฺเตสิยนฺติ สงฺขคตสฺส ภวงฺคจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณน สเหว กิริยาติ สงฺขคตา กุสลา วา อกุสลา วา จตฺตาโร ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺฐานรูปญฺจาติ ปญฺจ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. เตสุ หิ อนุปฺปนฺเนสุ ภวงฺคจิตฺเต ^๒- นิรุทฺเธ สนฺตติวิจฺเฉโท ภเวยฺยา"ติ ลทฺธิ เสยฺยถาปิ อนฺธกานํ, เต สนฺธาย อุปปตฺเตสิเยติ ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺส. ตตฺถ อุปปตฺเตสิเยติ จตูสุปิ ปเทสุ พหุวจนภุมฺมตฺเถ เอกวจนภุมฺมํ, อุปปตฺเตสิเยสุ ปญฺจสุ ขนฺเธสุ อนิรุทฺเธสูติ อยเญฺหตฺถ อตฺโถ. ทสนฺนนฺติ @เชิงอรรถ: ^๑ ปาลิ. อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนกถา ^๒ ฉ.ม. ภวงฺเค

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๒๔๘. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=248&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=5583&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=5583&modeTY=2&pagebreak=1#p248