อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๓๐๐.

เตน สกฺกายทิฏฺิอาทีนํ ปหานาภาววเสน โจเทติ. ภควา โสตาปนฺโนติ พุทฺธภูตสฺส โสตาปนฺนภาโว นตฺถีติ ปฏิกฺขิปติ. ปรโต ปญฺหทฺวเยปิ เอเสว นโย. เสสเมตฺถ ยถาปาลิเมว นิยฺยาตีติ. เอกมคฺคกถาวณฺณนา นิฏฺิตา. -------------- ๖. ฌานสงฺกนฺติกถาวณฺณนา [๘๑๓-๘๑๖] อิทานิ ฌานสงฺกนฺติกถา นาม โหติ. ตตฺถ เยสํ "อิธ ภิกฺขเว ภิกฺขุ วิวิจฺเจว กาเมหิ ปมํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ, วิตกฺกวิจารานํ วูปสมา ทุติยํ ฌานํ, ตติยํ ฌานํ, จตุตฺถํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรตี"ติ ^๑- อิมํ ปฏิปาฏิเทสนํ นิสฺสาย "ตสฺส ตสฺส ฌานสฺส อุปจารปฺปวตฺตึ วินาว ฌานา ฌานํ สงฺกมตี"ติ ลทฺธิ เสยฺยถาปิ มหิสาสกานญฺเจว เอกจฺจานญฺจ อนฺธกานํ, เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺา อิตรสฺส. อถ นํ "ยทิ เต ทุติยชฺฌานูปจารํ อปฺปตฺวา อุปฺปฏิปาฏิยา ปมชฺฌานา ทุติยชฺฌานเมว สงฺกมติ, ปมโต ตติยํ, ทุติยโต จตุตฺถมฺปิ สงฺกเมยฺยา"ติ โจเทตุํ ปมา ฌานาติอาทิมาห. ยา ปมสฺสาติอาทิ "ยทิ ปมโต อนนฺตรํ ทุติยํ, ทุติยาทีหิ วา ตติยาทีนิ สมาปชฺชติ, เอกาวชฺชเนน สมาปชฺเชยฺยา"ติ โจทนตฺถํ วุตฺตํ. กาเม อาทีนวโตติ ปมํ กาเม อาทีนวโต มนสิกโรโต ปจฺฉา อุปฺปชฺชติ, ฌานกฺขเณ ปเนส นิมิตฺตเมว มนสิกโรติ. ตญฺเว ปมนฺติ "ยทิ ปุริมชวนโต ปจฺฉิมชวนํ วิย อนนฺตรํ อุปฺปชฺเชยฺย, เปตฺวา ปุริมปจฺฉิมภาวํ ลกฺขณโต ตญฺเว ตํ ภเวยฺยา"ติ โจเทตุํ ปุจฺฉติ. อิมินา อุปาเยน สพฺพตฺถ อตฺโถ เวทิตพฺโพ. วิวิจฺเจว กาเมหีติอาทีหิ ปฏิปาฏิยา ฌานานํ เทสิตภาวํ ทีเปติ, น อนนฺตรุปฺปตฺตึ, ตสฺมา อสาธกนฺติ. ฌานสงฺกนฺติกถาวณฺณนา นิฏฺิตา. ----------- @เชิงอรรถ: ^๑ สํ.ม. ๑๙/๙๓๔/๒๖๗

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๓๐๐. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=300&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=6753&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=6753&pagebreak=1#p300