อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๓๑๑.

าณนฺ"ติ เยสํ ลทฺธิ เสยฺยถาปิ เหตุวาทานํ, เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺา อิตรสฺส. ปญฺาติอาทิ าณเววจนทสฺสนตฺถํ วุตฺตํ. เตเนตํ ทีเปติ: ยทิ ตสฺส าณํ นตฺถิ, ปญฺาทโยปิ นตฺถิ. อถ ปญฺาทโย อตฺถิ, าณมฺปิ อตฺถิ. กสฺมา? ปญฺาทีนํ าณโต อนญฺตฺตาติ, ปมํ ฌานนฺติอาทิ สมาปตฺติาณสฺส ทสฺสนตฺถํ วุตฺตํ. ทานํ ทเทยฺยาติอาทิ กมฺมสฺสกตาณสฺส. ทุกฺขํ ปริชานาตีติ โลกุตฺตรมคฺคาณเมว ทีเปติ, น จ โลกุตฺตรเมว าณนฺติ. าณกถาวณฺณนา นิฏฺิตา. ----------- ๓. นิรยปาลกถาวณฺณนา [๘๖๖] อิทานิ นิรยปาลกถา นาม โหติ. ตตฺถ "นิรเย เนรยิกกมฺมาเนว นิรยปาลรูเปน ^๑- วเธนฺติ, นตฺถิ นิรยปาลา นาม สตฺตา"ติ เยสํ ลทฺธิ เสยฺยถาปิ อนฺธกานํ, เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺา อิตรสฺส. อถ นํ "ยทิ ตตฺถ นิรยปาลา น สิยุํ, กมฺมกรณาปิ ^๒- น ภเวยฺยุํ. กรณิเกสุ หิ สติ กรณา"ติ โจเทตุํ นตฺถิ นิรเยสูติอาทิมาห. [๘๖๗-๘๖๘] อตฺถิ มนุสฺเสสูติ ปจฺจกฺเขน าปนตฺถํ วุตฺตํ. ยถา หิ มนุสฺเสสุ สติ กรณิเกสุ กรณา, เอวํ ตตฺถาปีติ อยเมตฺถ อธิปฺปาโย. อตฺถิ นิรเยสูติ ปุจฺฉา ปรวาทิสฺส, ปฏิญฺา อิตรสฺส. น เวสฺสภู โนปิ จ เปตฺติราชาติ ปรวาทินา สกสมยโต สุตฺตํ อาภตํ. ตมฺปน สาสนาวจริกนฺติ สกวาทินา อนุญฺาตํ. ตตฺถ เวสฺสภูติ เอโก เทโว. เปตฺติราชาติ ปิตฺติวิสเย เปตมหิทฺธิโก. โสมาทโย ปากฏาเอว. อิทํ วุตฺตํ โหติ:- อตฺตโน กมฺเมหิ อิโต ปนุณฺณํ ^๓- ปรโลกํ ปตฺตํ ปุริสํ น เอเต เวสฺสภูอาทโย หนนฺติ. เยหิ ปน โส กมฺเมหิ @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. นิรยปาลรูปวเสน ^๒ ฉ.ม. กมฺมการณาปิ ^๓ ฉ.ม. ปณุนฺนํ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๓๑๑. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=311&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=7001&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=7001&pagebreak=1#p311