อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๓๓๕.

สุทฺธขนฺธมูลกานํ จกฺกานํ อตฺถิตาย สุทฺธขนฺธมูลจกฺกวาโร นาม. ตตฺถ ขนฺธา เวทนาติอาทีนํ ^๑- ขนฺธา เวทนากฺขนฺโธติอาทินา นเยน อตฺโถ เวทิตพฺโพ. อิตรถา นิทฺเทสวาเรน สทฺธึ วิโรโธ โหติ. โสปิ อนุโลมปฏิโลมวเสน ทุวิโธ โหติ. ตตฺถ อนุโลมวาเร "รูปํ ขนฺโธ, ขนฺธา เวทนา"ติอาทีนิ เอเกกกฺขนฺธมูลกานิ จตฺตาริ จตฺตาริ กตฺวา วีสติ ยมกานิ, ปฏิโลมวาเรปิ "น รูปํ น ขนฺโธ, น ขนฺธา น เวทนา"ติอาทีนิ วีสติเมว. เอวํ ตาว เอเกน ยมกสเตน ทฺวีหิ ปุจฺฉาสเตหิ เอเกกนยปุจฺฉาย ^๒- สนฺนิฏฺานสํสยวเสน เทฺว เทฺว อตฺเถ กตฺวา จตูหิ จ อตฺถสเตหิ ปฏิมณฺฑิโต ปณฺณตฺติวารสฺส อุทฺเทสวาโร เวทิตพฺโพติ. ปณฺณตฺติอุทฺเทสวารวณฺณนา นิฏฺิตา. ------------ ๑. ปณฺณตฺตินิทฺเทสวารวณฺณนา [๒๖] อิทานิ รูปํ รูปกฺขนฺโธติอาทินา นเยน นิทฺเทสวาโร อารทฺโธ. ตตฺถ รูปํ รูปกฺขนฺโธติ ยงฺกิญฺจิ รูปนฺติ วุจฺจติ, สพฺพนฺตํ รูปํ รูปกฺขนฺโธติ วจนโสธนตฺถํ วุจฺจติ. ^๓- ปิยรูปํ สาตรูปํ รูปํ น รูปกฺขนฺโธติ ยํ "ปิยรูปํ สาตรูปนฺ"ติ เอตฺถ "รูปนฺ"ติ วุตฺตํ, ตํ รูปเมว, น รูปกฺขนฺโธติ อตฺโถ. รูปกฺขนฺโธ รูปญฺเจว รูปกฺขนฺโธ จาติ โย ปน รูปกฺขนฺโธ, โส รูปนฺติปิ รูปกฺขนฺโธติปิ วตฺตุมฺปิ วฏฺฏตีติ อตฺโถ. รูปกฺขนฺโธ รูปนฺติ เอตฺถ ปน ยสฺมา รูปกฺขนฺโธ นิยเมเนว รูปนฺติ วตฺตพฺโพ, ตสฺมา อามนฺตาติ อาห. อิมินา อุปาเยน สพฺพวิสฺสชฺชเนสุ อตฺโถ เวทิตพฺโพ. โย ปน ยตฺถ วิเสโส ภวิสฺสติ, ตตฺเถว ตํ วณฺณยิสฺสาม. สญฺายมเก ตาว ทิฏฺิสญฺาติ "ปปญฺจสญฺา"ติ- อาทีสุ อาคตา ทิฏฺิสญฺา. สงฺขารยมเก อวเสสา สงฺขาราติ "อนิจฺจา วต @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม..... อาทีสุ ^๒ ฉ.ม. เอเกกปุจฺฉาย ^๓ ฉ.ม. ปุจฺฉติ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๓๓๕. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=335&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=7535&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=7535&pagebreak=1#p335