วุตฺตนฺติ เวทิตพฺพํ. ปฏิโลมนเย ปน "น ปริชานาตี"ติ ปเญฺหสุ ปุถุชฺชนาทโย
สนฺธาย อามนฺตาติ วุตฺตํ, "ปริชานิตฺถา"ติ อิมสฺมิมฺปน อตีตกาลวาเร
มคฺคานนฺตเร อคฺคผเล ฐิโตปิ ปริญฺญากิจฺจสฺส นิฏฺฐิตตฺตา ปริชานิตฺถเยว นาม.
[๒๐๙] โย รูปกฺขนฺธํ ปริชานาติ โส เวทนากฺขนฺธํ ปริชานิตฺถาติ
ปเญฺหน อคฺคมคฺคสมงฺคึ ปุจฺฉติ. ยสฺมา ปเนส ขนฺธปญฺจกํ ปริชานาติเยว
นาม, น ตาว นิฏฺฐิตปริญฺญากิจฺโจ, ตสฺมา "โน"ติ ปฏิเสโธ กโต. ทุติยปเญฺห
ปน ปริชานิตฺถาติ อรหตฺตํ ๑- ปุจฺฉติ. ยสฺมา ปน โส นิฏฺฐิตปริญฺญากิจฺโจ.
นตฺถิ ตสฺส ปริญฺเญยฺยํ นาม, ตสฺมา "โน"ติ ปฏิเสโธ กโต. ปฏิโลมนย-
วิสฺสชฺชเน ปเนตฺถ อรหา รูปกฺขนฺธํ น ปริชานาตีติ อรหโต ปริญฺญาย อภาเวน
วุตฺตํ. อคฺคมคฺคสมงฺคี เวทนากฺขนฺธํ น ปริชานิตฺถาติ อรหตฺตมคฺคฏฺฐสฺส
อนิฏฺฐิตปริญฺญากิจฺจตาย วุตฺตํ. น เกวลญฺจ เวทนากฺขนฺธเมว, เอกธมฺมมฺปิ โส
น ปริชานิตฺเถว. อิทํ ปน ปุจฺฉาวเสน วุตฺตํ. โน จ รูปกฺขนฺธนฺติ อิทมฺปิ
ปุจฺฉาวเสเนว วุตฺตํ, อญฺญมฺปิ ปน โส ขนฺธํ น ๒- ปริชานาติ.
[๒๑๐-๒๑๑] โย รูปกฺขนฺธํ ปริชานาติ โส เวทนากฺขนฺธํ ปริชานิสฺสตีติ
เอตฺถ ยสฺมา มคฺคฏฺฐปุคฺคโล เอกจิตฺตกฺขณิโก, ตสฺมา โส ปริชานิสฺสตีติ
สงฺขฺยํ น คจฺฉติ. เตน วุตฺตํ "โน"ติ. เต รูปกฺขนฺธญฺจ น ปริชานิตฺถาติ
ปุจฺฉาสภาเคน วุตฺตํ, น ปริชานึสูติ ปเนตฺถ อตฺโถ. อิมินา อุปาเยน สพฺพตฺถ
อตฺถวินิจฺฉโย เวทิตพฺโพติ.
ปริญฺญาวารวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
ขนฺธยมกวณฺณนา สมตฺตา.
-----------
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. อรหนฺตํ ๒ ฉ.ม. อยํ สทฺโท น ทิสฺสติ
เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๓๔๘.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=348&pages=1&modeTY=2&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=7830&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=7830&modeTY=2&pagebreak=1#p348