อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๔๒๕.

โลกุตฺตรวิปาโก สพฺเพสํ กุสลาทีนํ อรูปกฺขนฺธานํ ปกตูปนิสฺสโย โหติ. กิริยาสงฺขาโตปิ ปกตูปนิสฺสโย จตุภูมิกานํ อกุสลาทิขนฺธานํ โหติเยว, ตถา รูปสงฺขาโต. สยํ ปน รูปํ อิมสฺมึ ปฏฺฐานมหาปกรเณ อาคตนเยน อุปนิสฺสย- ปจฺจยํ น ลภติ, สุตฺตนฺติกปริยาเยน ปน ลภตีติ วตฺตุ ํ วฏฺฏติ. เอวเมตฺถ ปจฺจยุปฺปนฺนโตปิ วิญฺญาตพฺโพ วินิจฺฉโยติ. อุปนิสฺสยปจฺจยนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ----------- ๑๐. ปุเรชาตปจฺจยนิทฺเทสวณฺณนา [๑๐] ปุเรชาตปจฺจยนิทฺเทเส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโยติ เอตฺถ ปุเรชาตํ นาม ยสฺส ปจฺจโย โหติ, ตโต ปุริมตรํ ชาตํ ชาติกฺขณํ อติกฺกมิตฺวา ฐิติกฺขณปฺปตฺตํ. จกฺขายตนนฺติอาทิ วตฺถุปุเรชาตวเสน วุตฺตํ. รูปายตนนฺติอาทิ อารมฺมณปุเรชาตวเสน. กญฺจิ กาลํ ^๑- ปุเรชาตปจฺจเยนาติ ปวตฺตึ สนฺธาย วุตฺตํ. กญฺจิ กาลํ น ปุเรชาตปจฺจเยนาติ ปฏิสนฺธึ สนฺธาย วุตฺตํ. เอวํ สพฺพถาปิ ปญฺจทฺวาเร วตฺถารมฺมณวเสน, มโนทฺวาเร วตฺถุวเสเนวายํ ปาลิ อาคตา, ปญฺหาวาเร ปน "อารมฺมณปุเรชาตํ:- เสกฺขา วา ปุถุชฺชนา วา จกฺขุ ํ อนิจฺจโต ทุกฺขโต อนตฺตโต วิปสฺสนฺตี"ติ อาคตตฺตา มโนทฺวาเรปิ อารมฺมณปุเรชาตํ ลพฺภเตว. อิธ ปน สาวเสสวเสน เทสนา กตาติ อยํ ตาเวตฺถ ปาลิวณฺณนา. อยํ ปน ปุเรชาตปจฺจโย สุทฺธรูปเมว โหติ, ตญฺจ โข อุปฺปาทกฺขณํ อติกฺกมิตฺวา ฐิติปฺปตฺตํ อฏฺฐารสวิธํ รูปรูปเมว. ตํ สพฺพมฺปิ วตฺถุปุเรชาตํ อารมฺมณปุเรชาตนฺติ ทฺวิธา ฐิตํ. ตตฺถ จกฺขฺวายตนํ ฯเปฯ กายายตนํ วตฺถุรูปนฺติ อิทํ วตฺถุปุเรชาตํ นาม. เสสํ อิมาย ปาลิยา อาคตญฺจ อนาคตญฺจ วณฺโณ สทฺโท คนฺโธ รโส จตสฺโส ธาตุโย ตีณิ อินฺทฺริยานิ กพฬิงฺกาโร อาหาโรติ @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. กิญฺจิกาเล

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๔๒๕. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=425&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=9589&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=9589&modeTY=2&pagebreak=1#p425