อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๔๒๗.

เอวํ ภินฺเน ปเนตฺถ ปญฺจโวการภเว อุปฺปนฺนํ จตุภูมิกกุสลญฺจ อกุสลญฺจ อุปฺปาทกฺขณํ อติกฺกมิตฺวา ฐิติปฺปตฺตสฺส จตุสมุฏฺฐานิกติสมุฏฺฐานิกรูปกายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจโย โหติ. วิปาเกปิ ฐเปตฺวา ปฏิสนฺธิวิปากํ อวเสโส กามาวจร- รูปาวจรวิปาโก ตสฺเสว เอกนฺเตน ปจฺฉาชาตปจฺจโย โหติ. โลกุตฺตโรปิ ปญฺจโวกาเร อุปฺปนฺนวิปาโก ตสฺเสว ปจฺฉาชาตปจฺจโย โหติ. เตภูมิกกิริยาปิ ปญฺจโวกาเร อุปฺปนฺนาว วุตฺตปฺปการสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจโย โหติ. เอวเมตฺถ ปจฺจยุปฺปนฺนโตปิ วิญฺญาตพฺโพ วินิจฺฉโยติ. ปจฺฉาชาตปจฺจยนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ----------- ๑๒. อาเสวนปจฺจยนิทฺเทสวณฺณนา [๑๒] อาเสวนปจฺจยนิทฺเทเส ปุริมา ปุริมาติ สพฺพนเยสุ สมนนฺตราตีตาว ทฏฺฐพฺพา. กสฺมา ปเนตฺถ อนนฺตรปจฺจเย วิย "ปุริมา ปุริมา กุสลา ธมฺมา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อพฺยากตานํ ธมฺมานนฺ"ติอาทินา นเยน ภินฺนชาติเกหิ สทฺธึ นิทฺเทโส น กโตติ? อตฺตโน คตึ คาหาเปตุํ อสมตฺถตาย. ภินฺนชาติกา หิ ภินฺนชาติกานํ อรูปธมฺมานํ อาเสวนคุเณน ปคุณพลวภาวํ สาธยมานา อตฺตโน กุสลาทิภาวสงฺขาตํ คตึ คาหาเปตุํ น สกฺโกนฺติ. ตสฺมา เตหิ สทฺธึ นิทฺเทสํ อกตฺวา เย เยสํ วาสนาสงฺขาเตน อาเสวเนน ปคุณตรํ พลวตรภาว- วิสิฏฺฐํ อตฺตโน กุสลาทิภาวสงฺขาตํ คตึ คาหาเปตุํ สกฺโกนฺติ, เตสํ เตหิ สมานชาติเกเหว สทฺธึ นิทฺเทโส กโตติ เวทิตพฺโพ. อถ วิปากาพฺยากตํ กสฺมา น คหิตนฺติ? อาเสวนาภาเวน. วิปากญฺหิ กมฺมวเสน วิปากภาวปฺปตฺตํ กมฺมปริณามิตํ หุตฺวา วตฺตติ นิรุสฺสาหํ ทุพฺพลํ ^๑- ตํ อาเสวนคุเณน อตฺตโน สภาวํ คาหาเปตฺวา ปริภาเวตฺวา เนว อญฺญํ วิปากํ อุปฺปาเทตุํ สกฺโกติ, น ปุริมวิปากานุภาวํ คเหตฺวา อุปฺปชฺชิตุนฺติ. กมฺมเวคกฺขิตฺตํ ปน ปติตํ วิย หุตฺวา @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ทุพฺพลนฺติ, ฉ. ทุพฺพลนฺติ ตํ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๔๒๗. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=427&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=9636&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=9636&modeTY=2&pagebreak=1#p427