อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๔๓๔.

ตานิ สุตฺตนฺติกปริยาเยน ปกตูปนิสฺสยภาวํ ภชนฺติ. อิติ อินฺทฺริยปจฺจโย สมวีสติยา อินฺทฺริยานํ วเสน ิโตติ เวทิตพฺโพ. โส ชาติโต กุสลากุสลวิปากกิริยารูปวเสน ปญฺจธา ภิชฺชติ. ตตฺถ กุสโล ภูมิวเสน จตุธา, อกุสโล กามาวจโรว, วิปาโก จตุธาว, กิริยาสงฺขาโต ติธา, รูปํ กามาวจรเมวาติ เอวํ อเนกธา ภิชฺชตีติ เอวํ ตาเวตฺถ นานปฺปการเภทโต วิญฺาตพฺโพ วินิจฺฉโย. เอวํ ภินฺเน ปเนตฺถ จตุภูมิโกปิ กุสลินฺทฺริยปจฺจโย ปญฺจโวกาเร สมฺปยุตฺตธมฺมานญฺเจว จิตฺตสมุฏฺานรูปสฺส จ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย, ตถา อกุสโล. เปตฺวา ปน รูปาวจรกุสลํ อวเสสา กุสลากุสลา อรูเป สมฺปยุตฺต- ธมฺมานญฺเว อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. จตุภูมิโกปิ วิปากินฺทฺริยปจฺจโย เอกนฺเตเนว สมฺปยุตฺตกานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. กามาวจรรูปาวจรา ปเนตฺถ ปญฺจโวกาเร อุปฺปชฺชนโต ปวตฺเต จิตฺตสมุฏฺานรูปสฺส, ปฏิสนฺธิยํ กฏตฺตารูปสฺสาปิ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจยา โหนฺติ. โลกุตฺตรา จิตฺตสมุฏฺานรูปสฺเสว. อรูเป อุปฺปนฺนา โลกุตฺตรวิปากา อินฺทฺริยา รูปสฺส ปจฺจยา น โหนฺติ. เตภูมิกาปิ กิริยินฺทฺริยา ปญฺจโวกาเร สมฺปยุตฺตธมฺมานญฺเจว จิตฺตสมุฏฺานรูปสฺส จ, กามาวจรารูปาวจรา ปน อรูเป สมฺปยุตฺตธมฺมานญฺเว อินฺทฺริยปจฺจยตํ ผรนฺติ. จกฺขุนฺทฺริยาทิวเสน ฉพฺพิเธ รูปินฺทฺริเย จกฺขุนฺทฺริยํ กุสลากุสลวิปากโต สมฺปยุตฺตธมฺมานํ ทฺวินฺนํ จกฺขุวิญฺาณานํ, โสตินฺทฺริยาทีนิ ตถาวิธานญฺเว โสตวิญฺาณาทีนํ, รูปชีวิตินฺทฺริยํ อตฺตนา สหชาตรูปานํ ิติกฺขเณ อินฺทฺริย- ปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตปจฺจยตา ปน ตสฺส นตฺถีติ เอวเมตฺถ ปจฺจยุปฺปนฺนโตปิ วิญฺาตพฺโพ วินิจฺฉโยติ. อินฺทฺริยนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺิตา. ------------

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๔๓๔. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=434&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=9801&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=9801&pagebreak=1#p434