อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๕๐๒.

กุสลํ อสฺสาเทตีติอาทิ อกุสลชวนาวสาเน กุสลารมฺมณํ วิปากํ ทสฺเสตุํ วุตฺตํ. วิญฺาณญฺจายตนวิปากสฺสาติ อิทํ ทุพฺพิญฺเยฺยมฺปิ สมานํ มหคฺคตวิปากสฺส ตทารมฺมณภาเวน อนุปฺปตฺติโต ลพฺภมานกวเสน วุตฺตํ. กิริยสฺสาติ อรหตฺตํ ปตฺวา อสมาปนฺนปุพฺเพ อากาสานญฺจายตเน ปฏิโลมโต วา เอกนฺตริกวเสน วา สมาปนฺนกิริยาย. เจโตปริยาณสฺสาติอาทีนิ ปุรโต ^๑- อาวชฺชนาย โยเชตพฺพานิ. ยา เอเตสํ อาวชฺชนา, ตสฺสา กุสลา ขนฺธา อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโยติ อยญฺเจตฺถ อตฺโถ. [๔๐๗-๔๐๙] ราคนฺติ อตฺตโน วา ปรสฺส วา ราคํ. อตฺตโน ราควเสน ปเนตฺถ วณฺณนา ปากฏา โหติ. อสฺสาเทตีติอาทีนิ วุตฺตตฺถาเนว. วิจิกิจฺฉาทีสุ ปน ตีสุ อสฺสาเทตพฺพตาย อภาวโต ^๒- "อสฺสาเทตี"ติ น วุตฺตํ. ทิฏฺิ ปเนตฺถ อุปฺปชฺชติ, สา อสฺสาเทตีติ ปทสฺส ปริหีนตฺตา อาคตปฏิปาฏิยา ปมํ น วุตฺตา. วิจิกิจฺฉาทีสุเยว ตํ ตํ สภาคํ ปมํ วตฺวา ตสฺส ตสฺส อนนฺตรา วุตฺตา. อิเมสุ จ ปน ราคาทีสุ "กึ อิเม ^๓- ปาปธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตี"ติ อกฺขนฺติวเสน วา "กตํ ปาปํ กตํ ลุทฺธนฺ"ติ วิปฺปฏิสาราทิวเสน วา โทมนสฺสุปฺปตฺติ เวทิตพฺพา. [๔๑๐] จกฺขุํ อนิจฺจโตติ วิปสฺสนานุกฺกเมน ทส ^๔- โอฬาริกายตนานิ วตฺถุรูปญฺจาติ เอกาทส รูปานิ ปากฏตฺตา คหิตานิ. ปุน รูปายตนาทีนิ จกฺขุวิญฺาณาทีนํ อารมฺมณตฺตา คหิตานิ. ยสฺมา ปเนสา วิญฺาณกายวเสน เทสนา กตา, น ธาตุวเสน, ตสฺมา มโนธาตุ น คหิตา. เอวํ สพฺพตฺถ คหิตาคหิตํ เวทิตพฺพํ. [๔๑๑] ผลํ ปจฺจเวกฺขนฺติ นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺตีติ ปจฺจเวกฺขณกุสลสฺส อารมฺมณทสฺสนตฺถํ วุตฺตํ. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. ปรโต ^๒ ฉ.ม. อภาเวน ^๓ ฉ.ม. เม ^๔ ฉ.ม. อยํ ปาโ น ทิสฺสติ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๕๐๒. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=502&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=11335&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=11335&pagebreak=1#p502