อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๕๐๓.

[๔๑๓-๔๑๖] อารมฺมณาธิปตินิทฺเทเส เสกฺขปุถุชฺชนานํ วเสน จตุภูมิกํ กุสลํ ทสฺสิตํ, ตถา สหชาตาธิปตินิทฺเทเส. อรหโต อุตฺตมธมฺมํ อธิคตตฺตา โลกิยกุสเลสุ ครุกาโร นตฺถีติ อคฺคมคฺโคว ทสฺสิโต. [๔๑๗] อนนฺตรปจฺจเย ปุริมา ปุริมาติ เอกภูมิกาปิ นานาภูมิกาปิ กุสลา เอกโต กตฺวา วุตฺตา. อนุโลมํ โคตฺรภุสฺส, อนุโลมํ โวทานสฺสาติ นานารมฺมณวเสน. โคตฺรภุ มคฺคสฺส, โวทานํ มคฺคสฺสาติ นานาภูมิวเสน. กุสลํ วุฏฺานสฺสาติ เอตฺถ ปน กุสลนฺติ เตภูมิกกุสลํ. วุฏฺานนฺติ เตภูมิกวิปากํ. เตหิ กุสลชวนวีถิโต วุฏฺหนฺติ, ตสฺมา วุฏฺานนฺติ วุจฺจติ. ตํ ทุวิธํ โหติ ตทารมฺมณํ ภวงฺคญฺจ. ตตฺถ กามาวจรกุสลสฺส อุภยมฺปิ วุฏฺานํ โหติ, มหคฺคตสฺส ภวงฺคเมว. มคฺโค ผลสฺสาติ อิทํ ยสฺมา โลกุตฺตรวิปากํ ชวนวีถิปริยาปนฺนตฺตา วุฏฺานนฺนาม น โหติ, ตสฺมา วิสุํ วุตฺตํ. อนุโลมํ เสกฺขายาติ อเสกฺขาย กุสลํ อนนฺตรํ น โหติ, ตสฺมา วิภาคํ กโรติ. ผลสมาปตฺติยาติ โสตาปตฺติผลสกทาคามิผล- อนาคามิผลสมาปตฺติยาปิ. ผลสมาปตฺติยาติ อนาคามิผลสมาปตฺติยา. อกุสเล ทุวิธมฺปิ วุฏฺานํ ลพฺภติ. วิปากาพฺยากตา กิริยาพฺยากตาติ เอตฺถ วิปากาพฺยากตา วิปากาพฺยากตานํเยว, กิริยาพฺยากตา กิริยาพฺยากตานํเยว เวทิตพฺพา. ภวงฺคํ อาวชฺชนายาติอาทิ โวมิสฺสกวเสน วุตฺตํ. ตตฺถ กิริยาติ กามาวจรกิริยา. สา ทุวิธสฺสาปิ วุฏฺานสฺส อนนฺตรปจฺจโย โหติ, มหคฺคตา ภวงฺคสฺเสว. อิติ เย เหฏฺา ปจฺจยวิภงฺคนิทฺเทเส "ปุริมา ปุริมา กุสลา ธมฺมา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ กุสลานํ ธมฺมานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย"ติ อารภิตฺวา กุสลํ กุสลสฺส, กุสลํ อพฺยากตสฺส, อกุสลํ อกุสลสฺส, อกุสลํ อพฺยากตสฺส, อพฺยากตํ อพฺยากตสฺส, อพฺยากตํ กุสลสฺส, อพฺยากตํ อกุสลสฺสาติ สตฺต วารา ทสฺสิตา, เตสํ วเสน อิธ สงฺเขปโต อนนฺตรปจฺจโย วิภตฺโต.

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๕๐๓. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=503&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=11357&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=11357&pagebreak=1#p503