อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๕๑๖.

อนุปฺปาทปตฺถนาวเสน วา สุขทุกฺขานํ อุปนิสฺสยตา เวทิตพฺพา. อุตุโภชน- เสนาสนานิ วุตฺตนยาเนว. ปุน กายิกํ สุขนฺติอาทีสุ ยสฺมา "สาธุ โข มาริส โมคฺคลฺลาน พุทฺธสรณคมนํ โหตี"ติ ^๑- สุขปฺปตฺตานมฺปิ, "สมฺมาสมฺพุทฺโธ วต โส ภควา, โย เอวรูปสฺส ทุกฺขสฺส ^*- ปริญฺาย ธมฺมํ เทเสตี"ติ ^๒- ทุกฺขปฺปตฺตานมฺปิ สทฺธา อุปฺปชฺชติ. สุขทุกฺเขหิ จ สํโยควิโยคตฺถาย สีลาทิปริปูรณํ กเรยฺย, ตสฺมา สุขทุกฺขานิ สทฺธาทีนํ อุปนิสฺสยภาเวน ทสฺสิตานิ. อุตุอาทีนิปิ ยถาโยคํ โยเชตพฺพานิ. กายิกํ สุขํ อุปนิสฺสาย ปาณํ หนตีติอาทีสุปิ วุตฺตนยานุสาเรเนว สุขาทีนํ อุปนิสฺสยตา เวทิตพฺพา. อิมสฺมึ ปน อุปนิสฺสยภาชนีเย กุสโล กุสลสฺส ติวิเธนาปิ อุปนิสฺสย- ปจฺจเยน ปจฺจโย, ^๓- อกุสลสฺส ทุพฺพิเธน, อพฺยากตสฺส ติวิเธน. อกุสโลปิ อกุสลสฺส ติวิเธน, กุสลสฺส เอกวิเธน, อพฺยากตสฺส ทุพฺพิเธน, อพฺยากโตปิ อพฺยากตสฺส ติวิเธน, ตถา กุสลสฺส, ตถา อกุสลสฺสาติ เอวํ กุสโล อฏฺวิเธน, อกุสโล ฉพฺพิเธน, อพฺยากโต นววิเธนาติ เตวีสติวิเธน อุปนิสฺสโย ภาชิโตติ เวทิตพฺโพ. [๔๒๔] ปุเรชาเต จกฺขฺวายตนาทีนิปิ ^๔- โอฬาริกวเสน วุตฺตานิ, อาโปธาตุอาทีนิ ปน ปุเรชาตารมฺมณานิ โหนฺติเยว. วตฺถุปุเรชาตํ จกฺขฺวายตนนฺติอาทิ ยํ วตฺถุ หุตฺวา ปุเรชาตํ โหติ, ตํ ทสฺเสตุ วุตฺตํ. วตฺถุ วิปากาพฺยากตานนฺติ ปวตฺติยํ ปุเรชาตปจฺจยํ สนฺธาย วุตฺตํ. [๔๒๕] ปจฺฉาชาเต อิมสฺส กายสฺสาติ จตุมหาภูติกกายสฺส. ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโยติ อุปตฺถมฺภนวเสน ปจฺฉาชาโต หุตฺวา ปจฺจโย. อุปตฺถมฺภกฏฺเน ปจฺจยตฺตาเยว เหส ปจฺฉาชาตปจฺจโยติ อิมสฺมึ ปญฺหาวาเร อนุโลมโต อาคโต. @เชิงอรรถ: ^๑ สํ.สฬา. ๑๘/๕๒๔/๓๓๑ (สฺยา) ^๒ ขุ.อุ. ๒๕/๑๘/๑๑๒ ^๓ ฉ.ม. อุปนิสฺสโย @^๔ ฉ.ม. จกฺขาทีนิ ^* ปาลิ. ปหานาย

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๕๑๖. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=516&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=11655&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=11655&pagebreak=1#p516