อนุปฺปาทปตฺถนาวเสน วา สุขทุกฺขานํ อุปนิสฺสยตา เวทิตพฺพา. อุตุโภชน-
เสนาสนานิ วุตฺตนยาเนว. ปุน กายิกํ สุขนฺติอาทีสุ ยสฺมา "สาธุ โข มาริส
โมคฺคลฺลาน พุทฺธสรณคมนํ โหตี"ติ ๑- สุขปฺปตฺตานมฺปิ, "สมฺมาสมฺพุทฺโธ วต
โส ภควา, โย เอวรูปสฺส ทุกฺขสฺส *- ปริญฺญาย ธมฺมํ เทเสตี"ติ ๒-
ทุกฺขปฺปตฺตานมฺปิ สทฺธา อุปฺปชฺชติ. สุขทุกฺเขหิ จ สํโยควิโยคตฺถาย
สีลาทิปริปูรณํ กเรยฺย, ตสฺมา สุขทุกฺขานิ สทฺธาทีนํ อุปนิสฺสยภาเวน ทสฺสิตานิ.
อุตุอาทีนิปิ ยถาโยคํ โยเชตพฺพานิ. กายิกํ สุขํ อุปนิสฺสาย ปาณํ หนตีติอาทีสุปิ
วุตฺตนยานุสาเรเนว สุขาทีนํ อุปนิสฺสยตา เวทิตพฺพา.
อิมสฺมึ ปน อุปนิสฺสยภาชนีเย กุสโล กุสลสฺส ติวิเธนาปิ อุปนิสฺสย-
ปจฺจเยน ปจฺจโย, ๓- อกุสลสฺส ทุพฺพิเธน, อพฺยากตสฺส ติวิเธน. อกุสโลปิ
อกุสลสฺส ติวิเธน, กุสลสฺส เอกวิเธน, อพฺยากตสฺส ทุพฺพิเธน, อพฺยากโตปิ
อพฺยากตสฺส ติวิเธน, ตถา กุสลสฺส, ตถา อกุสลสฺสาติ เอวํ กุสโล อฏฺฐวิเธน,
อกุสโล ฉพฺพิเธน, อพฺยากโต นววิเธนาติ เตวีสติวิเธน อุปนิสฺสโย ภาชิโตติ
เวทิตพฺโพ.
[๔๒๔] ปุเรชาเต จกฺขฺวายตนาทีนิปิ ๔- โอฬาริกวเสน วุตฺตานิ, อาโปธาตุอาทีนิ
ปน ปุเรชาตารมฺมณานิ โหนฺติเยว. วตฺถุปุเรชาตํ จกฺขฺวายตนนฺติอาทิ
ยํ วตฺถุ ํ หุตฺวา ปุเรชาตํ โหติ, ตํ ทสฺเสตุ ํ วุตฺตํ. วตฺถุ วิปากาพฺยากตานนฺติ
ปวตฺติยํ ปุเรชาตปจฺจยํ สนฺธาย วุตฺตํ.
[๔๒๕] ปจฺฉาชาเต อิมสฺส กายสฺสาติ จตุมหาภูติกกายสฺส. ปจฺฉาชาตปจฺจเยน
ปจฺจโยติ อุปตฺถมฺภนวเสน ปจฺฉาชาโต หุตฺวา ปจฺจโย. อุปตฺถมฺภกฏฺเฐน
ปจฺจยตฺตาเยว เหส ปจฺฉาชาตปจฺจโยติ อิมสฺมึ ปญฺหาวาเร อนุโลมโต อาคโต.
@เชิงอรรถ: ๑ สํ.สฬา. ๑๘/๕๒๔/๓๓๑ (สฺยา) ๒ ขุ.อุ. ๒๕/๑๘/๑๑๒ ๓ ฉ.ม. อุปนิสฺสโย
@๔ ฉ.ม. จกฺขาทีนิ * ปาลิ. ปหานาย
เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๕๑๖.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=516&pages=1&modeTY=2&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=11655&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=11655&modeTY=2&pagebreak=1#p516