อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๕๖๔.

มิจฺฉตฺตตฺติเก มิจฺฉตฺตนิยโต สมฺมตฺตนิยตสฺส สมฺมตฺตนิยโต วา มิจฺฉตฺต- นิยตสฺส น เกนจิ ปจฺจเยน ปจฺจโย โหติ. มิจฺฉตฺตนิยโต วา สมฺมตฺตนิยโต วา สหชาตาธิปติวิรหิโต นาม นตฺถิ. สมฺมตฺตนิยเต เอกนฺตโต วตฺถุปุเรชาตํ ^๑- นตฺถิ, มิจฺฉตฺตนิยเต สิยา อารมฺมณปุเรชาตํ. อนิยตํ จิตฺตํ อารพฺภ นิยตา มิจฺฉาทิฏฺฐิ อุปฺปชฺเชยฺย. เสสํ ^๒- นิยตํ อารพฺภ นิยตํ นุปฺปชฺชติ, มิจฺฉตฺตนิยตํ ครุ ํ กตฺวา น โกจิ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ. กุสโล มิจฺฉตฺตสฺส อุปนิสฺสยปจฺจโย น โหติ. เสสเมตฺถ ปาลิยํ วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํ. มคฺคารมฺมณตฺติเก ปฏิจฺจวารสฺส อนุโลเม วิปากปจฺจโย นตฺถิ. กมฺมปจฺจเยปิ อิมสฺมึ ติเก นานากฺขณิกํ น ลพฺภติ. ตถา อุปฺปนฺนตฺติกอตีตตฺติเกสุ. ปจฺจนีเย อเหตุกํ มคฺคารมฺมณนฺติ อเหตุกํ มคฺคารมฺมณํ, อาวชฺชนํ สนฺธาเยตํ วุตฺตํ. เสสเมตฺถ ปาลิอนุสาเรเนว เวทิตพฺพํ. อุปฺปนฺนตฺติเก จ อตีตตฺติเก จ ปฏิจฺจวาราทโย นตฺถิ, ปญฺหาวารมตฺตเมว ลพฺภติ. กสฺมา? ปฏิจฺจวาราทโย หิ สหชาตปุเรชาตานญฺเญว โหนฺติ, อิเม จ ติกา อตีตานาคตมิสฺสกา. อุปฺปนฺนตฺติเก เจตฺถ อนนฺตรภาคิยาปิ ปจฺจยา น ลพฺภนฺติ. กสฺมา? อุปฺปนฺนตฺติเก อตีตสฺส อภาวโต. อุปฺปนฺโน จ อนุปฺปนฺโน จาติ อิเม เจตฺถ เทฺว ธมฺมา อุปฺปนฺนสฺส จ อนุปฺปนฺนสฺส จาติ อิเมสํ ทฺวินฺนํ น เกนจิ ปจฺจเยน ปจฺจโย. อนุปฺปนฺโน จ อุปฺปาที จาติ อิเม ปน เทฺว อุปฺปนฺนสฺส อารมฺมณูปนิสฺสยวเสน ทฺวีหิ ปจฺจเยหิ ปจฺจยา. ^๓- เสสเมตฺถ ปาลิยํ อาคตนเยเนว เวทิตพฺพํ. อตีตตฺติเก ปจฺจุปฺปนฺนํ อตีตานาคตสฺส อตีตานาคตํ วา ^๔- อตีตานาคตสฺส น เกนจิ เกนจิ ปจฺจโย. นิพฺพานมฺปน ทฺวีสุปิ อิเมสุ ติเกสุ เนว ปจฺจยโต น ปจฺจยุปฺปนฺนโต ลพฺภติ. เสสมิธาปิ ปาลิยํ อาคตนเยเนว เวทิตพฺพํ. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. อารมฺมณปุเรชาตํ ^๒ ฉ.ม. เสสา ^๓ ฉ.ม. ปจฺจโย ^๔ ฉ.ม. อตีตานาคตญฺจ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๕๖๔. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=564&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=12742&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=12742&modeTY=2&pagebreak=1#p564