อรรถกถาเล่มที่ ๙ หน้าที่ ๓๒๔.

[๔๗๔] ทิฏฺฐธมฺมาภิญฺญาโวสานปารมิปฺปตฺตาติ ทิฏฺฐธมฺเม อภิญฺญาเต อิมสฺมิญฺเญว อตฺตภาเว อภิชานิตฺวา โวสิตโวสานา หุตฺวา ปารมิสงฺขาตํ สพฺพธมฺมานํ ปารภูตํ นิพฺพานํ ปตฺตา มยนฺติ วตฺวา อาทิพฺรหฺมจริยํ ปฏิชานนฺตีติ อตฺโถ. อาทิพฺรหฺมจริยนฺติ พฺรหฺมจริยสฺส อาทิภูตา อุปการกา ^๑- ชนกาติ เอวํ ปฏิชานนฺตีติ วุตฺตํ โหติ. ตกฺกีติ ตกฺกคาหี. วีมํสีติ วีมํสโก, ปญฺญาจารํ จราเปตฺวา เอวํวาที. เตสาหมสฺมีติ เตสํ สมฺมาสมฺพุทฺธานํ อหมสฺมิ อญฺญตโร. [๔๘๕] อฏฺฐิตวตาติ ^๒- อฏฺฐิตตปํ, อสฺส ปธานปเทน สทฺธึ สมฺพนฺโธ, ตถา สปฺปุริสปทสฺส. อิทญฺหิ วุตฺตํ โหติ:- โภโต โคตมสฺส อฏฺฐิตปธานวตํ อโหสิ, สปฺปุริสปธานวตํ ^๓- อโหสีติ. อตฺถิ เทวาติ ^๔- ปุฏฺโฐ สมาโนติ อิทํ มาณโว "สมฺมาสมฺพุทฺโธ อชานนฺโตว ปกาเสสี"ติ สญฺญาย อาห. เอวํ สนฺเตติ ตุมฺหากํ อชานนภาเว สนฺเต. ตุจฺฉา ^๕- มุสา โหตีติ ตุมฺหากํ กถา อผลา นิปฺผลา โหติ. เอวํ มาณโว ภควนฺตํ มุสาวาเทน นิคฺคณฺหาติ นาม. วิญฺญุนา ปุริเสนาติ ปณฺฑิเตน มนุสฺเสน. ตฺวํ ปน อวิญฺญุตาย มยา พฺยากตมฺปิ น ชานาสีติ ทีเปติ. อุจฺเจน สมฺมตนฺติ อุจฺเจน สทฺเทน สมฺมตํ ปากฏํ โลกสฺมึ. อตฺถิ เทวาติ ^๖- สุสุทารกาปิ หิ เทวา นาม โหนฺติ, เทวิโย นาม โหนฺติ, เทวา ปน อติเทวา นาม, ^๗- โลเก เทโว เทวีติ ลทฺธนาเมหิ มนุสฺเสติ อธิกาติ อตฺโถ. เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติ. ปปญฺจสูทนิยา มชฺฌิมนิกายฏฺฐกถาย สงฺคารวสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา. อิติ ปปญฺจสูทนิยา นาม มชฺฌิมนิกายฏฺฐกถาย มชฺฌิมปณฺณาสกวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ปญฺจวคฺคปฏิมณฺฑิตา ปณฺณาสกสุตฺตนฺตสงฺคหฏฺฐกถา นิฏฺฐิตา. -------------- @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. อุปฺปาทกา ^๒ ฉ.ม. อฏฺฐิตวตนฺติ ^๓ ก. อฏฺฐิตปฺปธานํ ตว อโหสิ, @สปฺปุริสปฺปธานํ วต ^๔ ม. อธิเทวาติ ^๕ ฉ.ม. ตุจฺฉํ ^๖ ฉ.ม. อธิเทวาติ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๙ หน้าที่ ๓๒๔. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=9&page=324&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=9&A=8165&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=9&A=8165&modeTY=2&pagebreak=1#p324