พระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๘  พระอภิธรรมปิฎกเล่มที่ ๕
ยมกปกรณ์ ภาค ๑

             [๗๙๔] ธาตุ ๑๘ คือ
                          ๑. จักขุธาตุ
                          ๒. โสตธาตุ
                          ๓. ฆานธาตุ
                          ๔. ชิวหาธาตุ
                          ๕. กายธาตุ
                          ๖. รูปธาตุ
                          ๗. สัททธาตุ
                          ๘. คันธธาตุ
                          ๙. รสธาตุ
                          ๑๐. โผฏฐัพพธาตุ
                          ๑๑. จักขุวิญญาญธาตุ
                          ๑๒. โสตวิญญาณธาตุ
                          ๑๓. ฆานวิญญาณธาตุ
                          ๑๔. ชิวหาวิญญาณธาตุ
                          ๑๕. กายวิญญาณธาตุ
                          ๑๖. มโนธาตุ
                          ๑๗. มโนวิญญาณธาตุ
                          ๑๘. ธัมมธาตุ
อุทเทสวาร
             [๗๙๕] จักขุ คือ จักขุธาตุหรือ จักขุธาตุ คือจักขุหรือ?
             โสต คือโสตธาตุหรือ โสตธาตุ คือโสตหรือ ฯลฯ.
             จักขุ คือ จักขุวิญญาณธาตุหรือ จักขุวิญญาณธาตุ คือจักขุวิญญาณหรือ ฯลฯ.
             มโน คือมโนวิญญาณธาตุหรือ มโนธาตุ คือมโนหรือ?
             มโนวิญญาณ คือมโนวิญญาณธาตุหรือ มโนวิญญาณธาตุ คือมโนวิญญาณหรือ?
             ธรรม คือธัมมธาตุหรือ ธัมมธาตุ คือธรรมหรือ?
             [๗๙๖] ไม่ใช่จักขุ ไม่ใช่จักขุธาตุหรือ ไม่ใช่จักขุธาตุ ไม่ใช่จักขุหรือ?
             ไม่ใช่โสต ไม่ใช่โสตธาตุหรือ ไม่ใช่โสตธาตุ ไม่ใช่โสตหรือ ฯลฯ?
             ไม่ใช่จักขุวิญญาณ ไม่ใช่จักขุวิญญาณธาตุหรือ ไม่ใช่จักขุวิญญาณธาตุ ไม่ใช่
จักขุวิญญาณหรือ?
             ไม่ใช่มโน ไม่ใช่มโนธาตุหรือ ไม่ใช่มโนธาตุ ไม่ใช่มโนหรือ?
             ไม่ใช่มโนวิญญาณ ไม่ใช่มโนวิญญาณธาตุหรือ ไม่ใช่มโนวิญญาณธาตุ ไม่ใช่
มโนวิญญาณหรือ?
             ไม่ใช่ธรรม ไม่ใช่ธัมมธาตุหรือ ไม่ใช่ธัมมธาตุ ไม่ใช่ธรรมหรือ?
             [๗๙๗] จักขุ คือจักขุธาตุหรือ ธาตุ คือโสตธาตุหรือ ฯลฯ
             จักขุ คือจักขุธาตุ ธาตุเป็นธัมมธาตุหรือ?
             จักรอันได้ผูกไว้แล้วในอายตนยมก ฉันใด จักรในธาตุยมกนี้ก็พึงผูกฉันนั้น.
             [๗๙๘] ไม่ใช่จักขุ ไม่ใช่จักขุธาตุหรือ ไม่ใช่ธาตุ ไม่ใช่โสตธาตุ
หรือ?
             ไม่ใช่จักขุ ไม่ใช่จักขุธาตุหรือ ไม่ใช่ธาตุ ไม่ใช่ฆานธาตุหรือ ฯลฯ?
             ไม่ใช่จักขุ ไม่ใช่จักขุธาตุหรือ ไม่ใช่ธาตุ ไม่ใช่ธัมมธาตุหรือ ฯลฯ?
             ไม่ใช่ธรรม ไม่ใช่ธัมมธาตุหรือ ไม่ใช่ธาตุ ไม่ใช่จักขุธาตุหรือ ฯลฯ?
             ไม่ใช่ธรรม ไม่ใช่ธัมมธาตุหรือ ไม่ใช่ธาตุ ไม่ใช่มโนวิญญาณธาตุหรือ?
             พึงผูกจักรนัย
             [๗๙๙] จักขุ คือธาตุหรือ ธาตุ คือจักขุหรือ?
             โสต คือธาตุหรือ ธาตุ คือโสตหรือ?
             ฆานะ ชิวหา กายะ รูปะ สัททะ คันธะ รสะ โผฏฐัพพะ.
             จักขุวิญญาณ คือธาตุหรือ ธาตุ คือจักขุวิญญาณหรือ?
             โสตวิญญาณ คือธาตุหรือ ธาตุ คือโสตวิญญาณหรือ?
             ฆานวิญญาณ ชิวหาวิญญาณ กายวิญญาณ.
             มโน คือธาตุหรือ ธาตุ คือมโนหรือ?
             มโนวิญญาณ คือธาตุหรือ ธาตุ คือมโนวิญญาณหรือ?
             ธรรม คือธาตุหรือ ธาตุ คือธรรมหรือ.
             [๘๐๐] ไม่ใช่จักขุ ไม่ใช่ธาตุหรือ ไม่ใช่ธาตุ ไม่ใช่จักขุหรือ?
             ไม่ใช่โสต ไม่ใช่ธาตุหรือ ไม่ใช่ธาตุ ไม่ใช่โสตหรือ?
             ไม่ใช่ฆานะ ไม่ใช่ชิวหา ไม่ใช่กายะ ไม่ใช่รูปะ ไม่ใช่สัททะ ไม่ใช่คันธะ
ไม่ใช่รสะ ไม่ใช่โผฏฐัพพะ.
             ไม่ใช่จักขุวิญญาณ ไม่ใช่ธาตุหรือ ไม่ใช่ธาตุ ไม่ใช่จักขุวิญญาณหรือ?
             ไม่ใช่โสตวิญญาณ ไม่ใช่ฆานวิญญาณ ไม่ใช่ชิวหาวิญญาณ.
             ไม่ใช่กายวิญญาณ ไม่ใช่ธาตุหรือ ไม่ใช่ธาตุ ไม่ใช่กายวิญญาณหรือ?
             ไม่ใช่มโน ไม่ใช่ธาตุหรือ ไม่ใช่ธาตุ ไม่ใช่มโนหรือ?
             ไม่ใช่มโนวิญญาณ ไม่ใช่ธาตุหรือ ไม่ใช่ธาตุ ไม่ใช่มโนวิญญาณหรือ?
             ไม่ใช่ธรรม ไม่ใช่ธาตุหรือ ไม่ใช่ธาตุ ไม่ใช่ธรรมหรือ?
             [๘๐๑] จักขุ คือธาตุหรือ ธาตุ คือโสตหรือ ฯลฯ?
             จักขุ คือธาตุหรือ ธาตุ คือธรรมหรือ ฯลฯ.
             ธรรม คือธาตุหรือ ธาตุ คือจักขุหรือ ฯลฯ.
             ธรรม คือธาตุหรือ ธาตุ คือมโนวิญญาณหรือ?
             พึงผูกจักรนัย.
             [๘๐๒] ไม่ใช่จักขุ ไม่ใช่ธาตุหรือ ไม่ใช่ธาตุ ไม่ใช่โสตหรือ?
             ไม่ใช่จักขุ ไม่ใช่ธาตุหรือ ไม่ใช่ธาตุ ไม่ใช่ฆานะหรือ ฯลฯ?
             ไม่ใช่จักขุ ไม่ใช่ธาตุหรือ ไม่ใช่ธาตุ ไม่ใช่ธรรมหรือ ฯลฯ?
             ไม่ใช่ธรรม ไม่ใช่ธาตุหรือ ไม่ใช่ธาตุ ไม่ใช่จักขุหรือ ฯลฯ?
             ไม่ใช่ธรรม ไม่ใช่ธาตุหรือ ไม่ใช่ธาตุ ไม่ใช่มโนวิญญาณหรือ?
             พึงผูกจักรนัย.
อุทเทสวาร จบ.
นิทเทสวาร
ปทโสธนวาร

             เนื้อความพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๘ บรรทัดที่ ๖๘๑๕-๖๘๙๑ หน้าที่ ๒๗๓-๒๗๖.
https://84000.org/tipitaka/read/v.php?B=38&A=6815&Z=6891&pagebreak=0
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=38&item=794&items=9&mode=bracket
             อ่านโดยใช้เนื้อความเป็น เกณฑ์แบ่งข้อ :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=38&item=794&items=9
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาบาลีอักษรไทย :-
https://84000.org/tipitaka/pali/pali_item.php?book=38&item=794&items=9&mode=bracket
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=38&item=794&items=9&mode=bracket
             ศึกษาอรรถกถานี้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=38&i=794
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๘
https://84000.org/tipitaka/read/?index_38
https://84000.org/tipitaka/english/?index_38