พระไตรปิฎกเล่มที่ ๔๓  พระอภิธรรมปิฎกเล่มที่ ๑๐
ปัฏฐานปกรณ์ ภาค ๔

ปัจจยวาร
             [๔๘๖] ธรรมที่เป็นกิเลส อาศัยธรรมที่เป็นกิเลส เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ นัย
เหมือนกับปฏิจจวาร.
             ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กิเลส เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
             คือ ขันธ์ ๓ อาศัยขันธ์ ๑ ที่ไม่ใช่กิเลส ตลอดถึงอัชฌัตติกมหาภูตรูป ขันธ์ทั้งหลาย
ที่ไม่ใช่กิเลส อาศัยหทัยวัตถุ.
             ธรรมที่เป็นกิเลส อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กิเลส เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
             คือ กิเลสธรรมทั้งหลาย อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กิเลส กิเลสธรรมทั้งหลาย อาศัย
หทัยวัตถุ.
             ธรรมที่เป็นกิเลส และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กิเลส เกิดขึ้น เพราะ
เหตุปัจจัย
             คือ ขันธ์ ๓ และกิเลสธรรมทั้งหลาย และจิตตสมุฏฐานรูปอาศัยขันธ์ ๑ ที่ไม่ใช่กิเลส
ขันธ์ ๒ ฯลฯ กิเลสธรรมทั้งหลายอาศัยหทัยวัตถุ จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย
กิเลสธรรมและสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย อาศัยหทัยวัตถุ.
             ธรรมที่เป็นกิเลส อาศัยธรรมที่เป็นกิเลส และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส เกิดขึ้น เพราะเหตุ
ปัจจัย
             คือ โมหะ ทิฏฐิ ถีนะ อุทธัจจะ อหิริกะ อโนตตัปปะ อาศัยโลภะ และสัมปยุตต-
*ขันธ์ทั้งหลาย.
พึงกระทำจักรนัย.
             กิเลสธรรมทั้งหลาย อาศัยโลภะ และหทัยวัตถุ.
             ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส อาศัยธรรมที่เป็นกิเลส และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส เกิดขึ้น เพราะ
เหตุปัจจัย
             คือ ขันธ์ ๓ และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่ไม่ใช่กิเลสและกิเลสธรรม ขันธ์ ๒
ฯลฯ จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยกิเลสธรรมและมหาภูตรูปทั้งหลาย ขันธ์ทั้งหลายที่มิใช่กิเลส อาศัย
กิเลสธรรมทั้งหลาย และหทัยวัตถุ.
             ธรรมที่เป็นกิเลส และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส อาศัยธรรมที่เป็นกิเลส และธรรมที่ไม่ใช่
กิเลส เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
             คือ ขันธ์ ๓ โมหะ ทิฏฐิ ถีนะ อุทธัจจะ อหิริกะ อโนตตัปปะ และจิตตสมุฏฐานรูป
อาศัยขันธ์ ๑ ที่ไม่ใช่กิเลส และโลภะ ขันธ์ ๒ ฯลฯ.
พึงกระทำจักรนัย.
             โมหะ ทิฏฐิ ถีนะ อุทธัจจะ อหิริกะ อโนตตัปปะ และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย
อาศัยโลภะ และหทัยวัตถุ.
พึงกระทำจักรนัย.
             ในอารัมมณปัจจัย ในที่ไม่ใช่กิเลสธรรมเป็นมูล พึงกระทำปัญจวิญญาณ.

             เนื้อความพระไตรปิฎกเล่มที่ ๔๓ บรรทัดที่ ๘๐๒๒-๘๐๕๕ หน้าที่ ๓๑๔-๓๑๖.
https://84000.org/tipitaka/read/v.php?B=43&A=8022&Z=8055&pagebreak=0
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=43&item=486&items=1
             อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็น เกณฑ์แบ่งข้อ :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=43&item=486&items=1&mode=bracket
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาบาลีอักษรไทย :-
https://84000.org/tipitaka/pali/pali_item.php?book=43&item=486&items=1
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=43&item=486&items=1
             ศึกษาอรรถกถานี้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=43&i=486
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๔๓
https://84000.org/tipitaka/read/?index_43
https://84000.org/tipitaka/english/?index_43