[๗๕๑] ตสฺส มยฺหํ ภารทฺวาช เอตทโหสิ ยนฺนูนาหํ โถกํ
โถกํ อาหารํ อาหเรยฺยํ ปสตํ ปสตํ ยทิ วา มุคฺคยูสํ ยทิ วา
กุลตฺถยูสํ ยทิ วา กฬายยูสํ ยทิ วา หเรณุกยูสนฺติ ฯ โส โข อหํ
ภารทฺวาช โถกํ โถกํ อาหารํ อาหาเรสึ ปสตํ ปสตํ ยทิ วา
@เชิงอรรถ: ๑ ยุ. ตาติ น ทิสฺสติ ฯ ๒ ยุ. อชทฺธุกนฺติ ทิสฺสติ ฯ
มุคฺคยูสํ ยทิ วา กุลตฺถยูสํ ยทิ วา กฬายยูสํ ยทิ วา หเรณุกยูสํ ฯ
ตสฺส มยฺหํ ภารทฺวาช โถกํ โถกํ อาหารํ อาหารยโต ปสตํ
ปสตํ ยทิ วา มุคฺคยูสํ ยทิ วา กุลตฺถยูสํ ยทิ วา กฬายยูสํ
ยทิ วา หเรณุกยูสํ อธิมตฺตกสิมานํ ปตฺโต กาโย โหติ ฯ
{๗๕๑.๑} เสยฺยถาปิ นาม อสีติกปพฺพานิ วา กาฬปพฺพานิ วา
เอวเมวสฺสุ เม องฺคปจฺจงฺคานิ ภวนฺติ ตาเยวปฺปาหารตาย ฯ เสยฺยถาปิ
นาม โอฏฺฐปทํ เอวเมวสฺสุ เม อานิสทํ โหติ ตาเยวปฺปาหารตาย ฯ
เสยฺยถาปิ นาม วฏฺฏนาวฬี เอวเมวสฺสุ เม ปิฏฺฐิกณฺฏโก อุณฺณตาวณโต
โหติ ตาเยวปฺปาหารตาย ฯ เสยฺยถาปิ นาม ชชฺชรสาลาย ๑-
โคปาณสิโย โอลุคฺควิลุคฺคา ภวนฺติ เอวเมวสฺสุ เม ผาสุฬิโย
โอลุคฺควิลุคฺคา ภวนฺติ ตาเยวปฺปาหารตาย ฯ เสยฺยถาปิ นาม คมฺภีเร
โอทปาเน อุทกตารกา คมฺภีรคตา โอกฺขายิกา ทิสฺสนฺติ เอวเมวสฺสุ
เม อกฺขิกูเปสุ อกฺขิตารกา คมฺภีรคตา โอกฺขายิกา ทิสฺสนฺติ
ตาเยวปฺปาหารตาย ฯ เสยฺยถาปิ นาม ติตฺติกาลาพุ อามกจฺฉินฺโน
วาตาตเปน สํผุสิโต ๒- โหติ สมฺมิลาโต เอวเมวสฺสุ เม สีสจฺฉวิ
สํผุสิตา โหติ สมฺมิลาตา ตาเยวปฺปาหารตาย ฯ โส โข อหํ ภารทฺวาช
อุทรจฺฉวึ ปริมสิสฺสามีติ ปิฏฺฐิกณฺฏกํเยว ปริคฺคณฺหามิ ปิฏฺฐิกณฺฏกํ
ปริมสิสฺสามีติ อุทรจฺฉวึเยว ปริคฺคณฺหามิ ยาวสฺสุ เม ภารทฺวาช
อุทรจฺฉวิ ปิฏฺฐิกณฺฏกํ อลฺลีนา โหติ ตาเยวปฺปาหารตาย ฯ โส โข อหํ
@เชิงอรรถ: ๑ ยุ. ชรสาลาย ฯ ๒ ยุ. สํปุฏิโต ฯ
ภารทฺวาช วจฺจํ วา มุตฺตํ วา กริสฺสามีติ ตตฺเถว อวกุชฺโช
ปปตามิ ตาเยวปฺปาหารตาย ฯ
{๗๕๑.๒} โส โข อหํ ภารทฺวาช อิมเมว กายํ อสฺสาเสนฺโต
ปาณินา คตฺตานิ อนุมชฺชามิ ตสฺส มยฺหํ ภารทฺวาช ปาณินา
คตฺตานิ อนุมชฺชโต ปูติมูลานิ โลมานิ กายสฺมา ปปตนฺติ
ตาเยวปฺปาหารตาย ฯ อปิสฺสุ มํ ภารทฺวาช มนุสฺสา ทิสฺวา
เอวมาหํสุ กาโฬ สมโณ โคตโมติ ฯ เอกจฺเจ มนุสฺสา
เอวมาหํสุ น กาโฬ สมโณ โคตโม สาโม สมโณ โคตโมติ ฯ
เอกจฺเจ มนุสฺสา เอวมาหํสุ น กาโฬ สมโณ โคตโม นปิ
สาโม มงฺคุรจฺฉวี สมโณ โคตโมติ ฯ ยาวสฺสุ เม ภารทฺวาช [๑]-
ปริสุทฺโธ ฉวิวณฺโณ ปริโยทาโต อุปหโต โหติ ตาเยวปฺปาหารตาย ฯ
[๗๕๒] ตสฺส มยฺหํ ภารทฺวาช เอตทโหสิ เย โข เกจิ
อตีตมทฺธานํ สมณา วา พฺราหฺมณา วา โอปกฺกมิกา ทุกฺขา
ติปฺปา กฏุกา เวทนา เวทิยึสุ เอตาวปรมํ นยิโต ภิยฺโย เยปิ ๒-
เกจิ อนาคตมทฺธานํ สมณา วา พฺราหฺมณา วา โอปกฺกมิกา
ทุกฺขา ติปฺปา กฏุกา เวทนา เวทิยิสฺสนฺติ เอตาวปรมํ นยิโต
ภิยฺโย เยปิ ๓- เกจิ เอตรหิ สมณา วา พฺราหฺมณา วา โอปกฺกมิกา
ทุกฺขา ติปฺปา กฏุกา เวทนา เวทิยนฺติ เอตาวปรมํ นยิโต ภิยฺโย ฯ
น โข ปนาหํ อิมาย กฏุกาย ทุกฺกรการิกาย อธิคจฺฉามิ อุตฺตรึ
มนุสฺสธมฺมา อลมริยญาณทสฺสนวิเสสํ สิยา นุ โข อญฺโญ มคฺโค
@เชิงอรรถ: ๑ ยุ. เอตฺถนฺตเร ตาวสทฺโท ทิสฺสติ ฯ ๒-๓ ยุ. เยปิ หิ เกจิ ฯ
โพธิยาติ ๑- ฯ ตสฺส มยฺหํ ภารทฺวาช เอตทโหสิ อภิชานามิ โข
ปนาหํ ปิตุ สกฺกสฺส กมฺมนฺเต สีตาย ชมฺพูฉายาย นิสินฺโน วิวิจฺเจว
กาเมหิ วิวิจฺจ อกุสเลหิ ธมฺเมหิ สวิตกฺกํ สวิจารํ วิเวกชํ ปีติสุขํ
ปฐมํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหริตา สิยา นุ โข เอโส มคฺโค
โพธิยาติ ๒- ฯ ตสฺส มยฺหํ ภารทฺวาช สตานุสาริวิญฺญาณํ อโหสิ
เอเสว ๓- มคฺโค โพธิยาติ ๔- ฯ ตสฺส มยฺหํ ภารทฺวาช เอตทโหสิ
กินฺนุ โข อหํ ตสฺส สุขสฺส ภายามิ ยนฺตํ สุขํ อญฺญเตฺรว กาเมหิ
อญฺญตฺร อกุสเลหิ ธมฺเมหีติ ฯ ตสฺส มยฺหํ ภารทฺวาช เอตทโหสิ
น โข อหํ ตสฺส สุขสฺส ภายามิ ยนฺตํ สุขํ อญฺญเตฺรว กาเมหิ
อญฺญตฺร อกุสเลหิ ธมฺเมหีติ ฯ
[๗๕๓] ตสฺส มยฺหํ ภารทฺวาช เอตทโหสิ น โข ตํ สุกรํ
สุขํ อธิคนฺตุํ เอวํ อธิมตฺตกสิมานํ ปตฺตกาเยน ยนฺนูนาหํ โอฬาริกํ
อาหารํ อาหเรยฺยํ โอทนํ กุมฺมาสนฺติ ฯ โส โข อหํ ภารทฺวาช
โอฬาริกํ อาหารํ อาหาเรสึ โอทนํ กุมฺมาสํ ฯ เตน โข ปน
มํ ภารทฺวาช สมเยน ปญฺจ ภิกฺขู ปจฺจุปฏฺฐิตา โหนฺติ ยํ โน
สมโณ โคตโม ธมฺมํ อธิคมิสฺสติ ตนฺโน อาโรเจสฺสตีติ ฯ
ยโต โข อหํ ภารทฺวาช โอฬาริกํ อาหารํ อาหาเรสึ โอทนํ
กุมฺมาสํ อถ เม เต ปญฺจ ภิกฺขู นิพฺพิชฺช ปกฺกมึสุ พาหุลฺลิโก
สมโณ โคตโม ปธานวิพฺภนฺโต อาวตฺโต พาหุลฺลายาติ ฯ
[๗๕๔] โส โข อหํ ภารทฺวาช โอฬาริกํ อาหารํ อาหริตฺวา ๕-
@เชิงอรรถ: ๑-๒-๔ ยุ. โพธายาติ ฯ ๓ ยุ. เอโสว ฯ ๕ ยุ. อาหาเรตฺวา ฯ
พลํ คเหตฺวา วิวิจฺเจว กาเมหิ ฯเปฯ ปฐมํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช
วิหาสึ วิตกฺกวิจารานํ วูปสมา อชฺฌตฺตํ สมฺปสาทนํ เจตโส
เอโกทิภาวํ อวิตกฺกํ อวิจารํ สมาธิชํ ปีติสุขํ ทุติยํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช
วิหาสึ ปีติยา จ วิราคา อุเปกฺขโก จ วิหาสิ สโต จ สมฺปชาโน
สุขญฺจ กาเยน ปฏิสํเวเทสึ ยนฺตํ อริยา อาจิกฺขนฺติ อุเปกฺขโก
สติมา สุขวิหารีติ ตติยํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหาสึ สุขสฺส จ
ปหานา ทุกฺขสฺส จ ปหานา ปุพฺเพว โสมนสฺสโทมนสฺสานํ
อตฺถงฺคมา อทุกฺขมสุขํ อุเปกฺขาสติปาริสุทฺธึ จตุตฺถํ ฌานํ
อุปสมฺปชฺช วิหาสึ ฯ
[๗๕๕] โส เอวํ สมาหิเต จิตฺเต ปริสุทฺเธ ปริโยทาเต
อนงฺคเณ วิคตูปกฺกิเลเส มุทุภูเต กมฺมนิเย ฐิเต อาเนญฺชปฺปตฺเต
ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติญาณาย จิตฺตํ อภินินฺนาเมสึ ฯ โส อเนกวิหิตํ
ปุพฺเพนิวาสํ อนุสฺสรามิ เสยฺยถีทํ เอกมฺปิ ชาตึ เทฺวปิ
ชาติโย ฯเปฯ อิติ สาการํ สอุทฺเทสํ อเนกวิหิตํ ปุพฺเพนิวาสํ
อนุสฺสรามิ ฯ อยํ โข เม ภารทฺวาช รตฺติยา ปฐเม ยาเม
ปฐมา วิชฺชา อธิคตา อวิชฺชา วิหตา วิชฺชา อุปฺปนฺนา ตโม
วิหโต อาโลโก อุปฺปนฺโน ยถาตํ อปฺปมตฺตสฺส อาตาปิโน
ปหิตตฺตสฺส วิหรโต ฯ
[๗๕๖] โส เอวํ สมาหิเต จิตฺเต ปริสุทฺเธ ปริโยทาเต
อนงฺคเณ วิคตูปกฺกิเลเส มุทุภูเต กมฺมนิเย ฐิเต อาเนญฺชปฺปตฺเต
สตฺตานํ จุตูปปาตญาณาย จิตฺตํ อภินินฺนาเมสึ ฯ โส ทิพฺเพน
จกฺขุนา วิสุทฺเธน อติกฺกนฺตมานุสเกน สตฺเต ปสฺสามิ จวมาเน
อุปปชฺชมาเน หีเน ปณีเต สุวณฺเณ ทุพฺพณฺเณ สุคเต ทุคฺคเต
ฯเปฯ ยถากมฺมูปเค สตฺเต ปชานามิ ฯ อยํ โข เม ภารทฺวาช
รตฺติยา มชฺฌิเม ยาเม ทุติยา วิชฺชา อธิคตา อวิชฺชา วิหตา
วิชฺชา อุปฺปนฺนา ตโม วิหโต อาโลโก อุปฺปนฺโน ยถาตํ
อปฺปมตฺตสฺส อาตาปิโน ปหิตตฺตสฺส วิหรโต ฯ
[๗๕๗] โส เอวํ สมาหิเต จิตฺเต ปริสุทฺเธ ปริโยทาเต
อนงฺคเณ วิคตูปกฺกิเลเส มุทุภูเต กมฺมนิเย ฐิเต อาเนญฺชปฺปตฺเต
อาสวานํ ขยญาณาย จิตฺตํ อภินินฺนาเมสึ ฯ โส อิทํ ทุกฺขนฺติ
ยถาภูตํ อพฺภญฺญาสึ อยํ ทุกฺขสมุทโยติ ยถาภูตํ อพฺภญฺญาสึ
อยํ ทุกฺขนิโรโธติ ยถาภูตํ อพฺภญฺญาสึ อยํ ทุกฺขนิโรธคามินี
ปฏิปทาติ ยถาภูตํ อพฺภญฺญาสึ อิเม อาสวาติ ยถาภูตํ อพฺภญฺญาสึ
อยํ อาสวสมุทโยติ ยถาภูตํ อพฺภญฺญาสึ อยํ อาสวนิโรโธติ
ยถาภูตํ อพฺภญฺญาสึ อยํ อาสวนิโรธคามินี ปฏิปทาติ ยถาภูตํ
อพฺภญฺญาสึ ฯ ตสฺส มยฺหํ ๑- เอวํ ชานโต เอวํ ปสฺสโต กามาสวาปิ
จิตฺตํ วิมุจฺจิตฺถ ภวาสวาปิ จิตฺตํ วิมุจฺจิตฺถ อวิชฺชาสวาปิ
จิตฺตํ วิมุจฺจิตฺถ วิมุตฺตสฺมึ วิมุตฺตมิติ ญาณํ โหติ ๒- ขีณา
ชาติ วุสิตํ พฺรหฺมจริยํ กตํ กรณียํ นาปรํ อิตฺถตฺตายาติ
อพฺภญฺญาสึ ฯ อยํ โข เม ภารทฺวาช รตฺติยา ปจฺฉิเม ยาเม
@เชิงอรรถ: ๑ ยุ. เม ฯ ๒ ยุ. อโหสิ ฯ
ตติยา วิชฺชา อธิคตา อวิชฺชา วิหตา วิชฺชา อุปฺปนฺนา ตโม
วิหโต อาโลโก อุปฺปนฺโน ยถาตํ อปฺปมตฺตสฺส อาตาปิโน
ปหิตตฺตสฺส วิหรโตติ ฯ
[๗๕๘] เอวํ วุตฺเต สคารโว มาณโว ภควนฺตํ เอตทโวจ
อฏฺฐิตวต โภโต โคตมสฺส ปธานํ อโหสิ สปฺปุริสวต โภโต
โคตมสฺส ปธานํ อโหสิ ยถาตํ อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส กึ
นุ โข โภ โคตม อตฺถิ เทวาติ ฯ ฐานโส ๑- โข ปเนตํ ภารทฺวาช
วิทิตํ ยทิทํ อตฺถิ เทวาติ ฯ กินฺนุ โข โภ โคตม อตฺถิ
เทวาติ ปุฏฺโฐ สมาโน ฐานโส ๒- ปเนตํ ภารทฺวาช วิทิตํ ยทิทํ
อตฺถิ เทวาติ วเทสิ นนุ โภ โคตม เอวํ สนฺเต ตุจฺฉา มุสา
โหตีติ ฯ อตฺถิ เทวาติ ภารทฺวาช ปุฏฺโฐ สมาโน อตฺถิ เทวาติ
โย วเทยฺย ฐานโส วิทิตา เม วิทิตาติ โย วเทยฺย ฯ อถ เขฺวตฺถ
วิญฺญูปุริเสน เอกํเสน นิฏฺฐํ คนฺตุํ ๓- วา ยทิทํ อตฺถิ เทวาติ ฯ
กิสฺส ปน เม ภวํ โคตโม อาทิเกเนว น พฺยากาสีติ ฯ อุจฺเจน ๔-
สมฺมตํ โข เอตํ ภารทฺวาช โลกสฺมึ ยทิทํ อตฺถิ เทวาติ ฯ
[๗๕๙] เอวํ วุตฺเต สคารโว มาณโว ภควนฺตํ เอตทโวจ
อภิกฺกนฺตํ โภ โคตม อภิกฺกนฺตํ โภ โคตม เสยฺยถาปิ โภ
โคตม นิกฺกุชฺชิตํ วา อุกฺกุชฺเชยฺย ปฏิจฺฉนฺนํ วา วิวเรยฺย มูฬฺหสฺส
วา มคฺคํ อาจิกฺเขยฺย อนฺธกาเร วา เตลปชฺโชตํ ธาเรยฺย จกฺขุมนฺโต
รูปานิ ทกฺขนฺตีติ เอวเมว โภตา โคตเมน อเนกปริยาเยน
@เชิงอรรถ: ๑-๒ ยุ. ฐานโส เม ตํ ฯ ๓ ยุ. คนฺตพฺพํ ฯ ๔ ยุ. อุจฺเจ ฯ
ธมฺโม ปกาสิโต เอสาหํ ภวนฺตํ ๑- โคตมํ สรณํ คจฺฉามิ
ธมฺมญฺจ ภิกฺขุสงฺฆญฺจ อุปาสกํ มํ ภวํ โคตโม ธาเรตุ
อชฺชตคฺเค ปาณุเปตํ สรณงฺคตนฺติ ฯ
สคารวสุตฺตํ นิฏฺฐิตํ ทสมํ ฯ
พฺราหฺมณวคฺโค ปญฺจโม ฯ
------------
ตสฺส วคฺคสฺส อุทฺทานํ
พฺรหฺมายุ เสลสฺสลายโน โฆฏมุโข จ พฺราหฺมโณ
เอสุจงฺกี ธนญฺชานี วาเสฏฺโฐ สุภคารโว ฯ
มชฺฌิมปณฺณาสกํ สมตฺตํ ฯ
-------
@เชิงอรรถ: ยุ. ภควนฺตํ ฯ
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๓ หน้าที่ ๖๘๒-๖๘๙.
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=13&item=751&items=9
อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=13&item=751&items=9&mode=bracket
อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=13&item=751&items=9
อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=13&item=751&items=9
ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=13&i=751
สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๓
https://84000.org/tipitaka/read/?index_13
https://84000.org/tipitaka/english/?index_13
บันทึก ๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]
